Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 470 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | żartobliwie

Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 8290 przypisów.

znosić — tu: zwalczać. [przypis edytorski]

znosicie (gw.) — obnosicie, rozgadujecie; [roznosicie plotki; WL]. [przypis autorski]

znosi natężenie ciała w ruchach zwierzęcych, natomiast aż do głębi podnieca jego ruch witalny — znaczy to, że natężenie (tzw. tonus) ruchów zwierzęcych, które na jawie przybierać może różne stopnie, zostaje ujednostajnione, zaś ruch witalny, który jest wspólny zwierzętom i roślinom, jak np. przemiana materii, rośnięcie itp., zostaje spotęgowany. Por. do tego ustępu: Freud: Über den Traum. [przypis tłumacza]

znoszą w sobie „Sunt'' i „Est'' — Bóg połącza w sobie „jest” i „są” [łac.: est, sunt; red. WL] to jest jedność i mnogość. [przypis redakcyjny]

znotować (starop.) — spuścić z tonu, ustąpić; [por. stonowane np. barwy; red. WL]. [przypis redakcyjny]

z Nowego Zjazdu na bruk idącej pod nim ulicy — wysokość łuków Nowego Zjazdu dochodziła do 13 m. Sądząc z dalszego ciągu pamiętnika „próba” ta zastępuje jakąś niebezpieczną akcję konspiracyjną (prawdopodobnie udział w jednym z zamachów terrorystycznych organizowanych przez „czerwonych”), o której Prus nie mógł wprost napisać ze względu na cenzurę. [przypis redakcyjny]

z noweli SienkiewiczaSzkice węglem czyli epopeja o tym, co się działo w Baraniej Głowie (1877). [przypis edytorski]

Z Nowenny — poniższy tekst jest wyborem z dzieła Nowenna, czyli Dziewięćdziesiąt dziewięć dytyrambów o szczęściu. [przypis edytorski]

Znowu inna forma tej samej dyspozycji ku ostatecznościom idealnym, którą poznaliśmy na s. 67 — autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; tu na odnośnej stronie znajdują się akapity z rozdziału IV zaczynające się od słów: „Wnet stała się Angelika (…) fizjologicznego” i „Wyrazem pierwszego etapu (…) kwiatów południa”. [przypis edytorski]

znowu mi to zapłacisz — zręczne przymówienie się do hojności królewskiej. [przypis redakcyjny]

znowum się zawzięła (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: znowu się zawzięłam. [przypis edytorski]

znowum się zbliżył — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: znowu się zbliżyłem. [przypis edytorski]

znowu (por. s. 215) odczuwał niechęć do autora Marii Dunin — autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; tu na odnośnej stronie znajduje się fragment: „(…) starał się w oczach Oli poniżyć autora jako romantyka, dekadenta, neurastenika, który uświetnia erotomankę itp.” (rozdział XI). [przypis edytorski]

z nowu (starop.) — dziś: znowu; od nowa. [przypis edytorski]

z nowu (starop.) — od nowa, na nowo. [przypis edytorski]

z nowu (starop.) — ponownie, na nowo, od nowa. [przypis edytorski]

znowu toczą się dalej — według źródeł talmudycznych i Pliniusza (Historia naturalna XXXI, 11) rzecz się ma odwrotnie. Nie zgadza się to zresztą z tak przez Flawiusza zalecanym „spoczynkiem sabatowym”, więc istnieje przypuszczenie, że tekst został tu przez przepisywaczy przekręcony. [przypis tłumacza]

Znowu (…) — w tłumaczeniu brak dwóch poprzedzających zdań, w oryg. niem. Was ist denn mit mir? Er richtete sich auf (Co się ze mną dzieje? Wyprostował się); red. WL. [przypis edytorski]

Znowuż tak dobrze znana Freudowi archaiczna cecha marzenia sennego, fragmenty wspomnień dziecięcych (…) symboliczna tkanka tego utworu jest przerośnięta psychoanalityczną intuicją — na jeden jeszcze szczegół chciałbym zwrócić uwagę: ojciec, a zarazem impresario Marii Dunin zowie się p. Acheronta Movebo. Jest to druga połowa słynnego wersetu z VII księgi Eneidy Wergiliusza (flectere si nequeo superos, acheronta movebo), grożącego, że poeta piekło i podziemie poruszy, jeżeli mu się nie uda wstrząsnąć niebianami. Acheront, jedna z czterech rzek podziemia w mitologii greckiej, występuje nieraz u psychologów głębin jako symbol ich dziedziny naukowej. Irzykowski w tej roli zinterpretował go chyba na własną rękę, skoro jedna z jego nowel, zajmująca się podobnym co Pałuba zagadnieniem wierności poprzez śmierć, nosi tytuł Pyriphlegethon. A Pyriphlegethon to czwarta obok Styksu, Acherontu i Kokytosu rzeka mitologicznego podziemia, rzeka, która zamiast wody toczyła płomienie, stąd jej grecka nazwa, znacząca „płonący ogień”. [przypis autorski]

z nowym księżycem — kiedy księżyc wejdzie w fazę nowiu, to jest gdy stanie się niewidoczny. [przypis edytorski]

z nozdrzy rozdartemi — dziś popr. forma N. lm: z rozdartymi (tj. rozszerzonymi) nozdrzami. [przypis edytorski]

znużnieć (daw.) — zubożeć. [przypis redakcyjny]

Znużony suszą walk nieurodzajną (…) Lecz śmierć najwyższym jest snem i haszyszem! — A. Lange, Poezje, II, s. 29–30. [przypis autorski]

znużony — zmęczony. [przypis edytorski]

Znużyły mnie liście poziomek — tj. wysoka pozycja społeczna: liście poziomek występowały jako dekoracja diademów książęcych. [przypis edytorski]

z ócz — dziś popr. forma D. lm: oczu. [przypis edytorski]

Zobaczmy na co — w domyśle: na co się zgodzę składając podpis. [przypis edytorski]

zobaczmyż — wyraz zobaczmy z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż. [przypis edytorski]

zobaczyć kogoś malującym coś — dziś popr.: zobaczyć kogoś malującego coś [przypis edytorski]

zobaczyłem człowieka, co ogniem spiż na drugim przykował — Przez spiż ogniem przykuwany mamy tu rozumieć bańki, których widocznie już wówczas w leczeniu używano. [przypis tłumacza]

zobaczył Herę i takie to na nim zrobiło wrażenie… — zob. Iliada XIV 294 i nast. [przypis edytorski]

zobaczymy — w pierwodruku: zobaczemy. [przypis redakcyjny]

Zobaczymy (…) z przyganą — Typowe mizdrzenia autorskie. [przypis tłumacza]

zobaczym, żali — zobaczymy, czy; konstrukcja złożona ze skróconej formy 1 os. lm czasownika zobaczyć oraz zaimka pytajnego żali (właśc. zali): czy, czy też. [przypis edytorski]

Zobaczysz, sam powiesz, / Że dziś szczera prawda wyszłaimmo hodie verum factum faxo post dices magis, Niem. [przypis tłumacza]

zobaczyta (gw.) — zobaczycie. [przypis edytorski]

z obawy przed porozumieniem między oboma miastami — Ateny były w przymierzu z Fokidą, więc na porozumienie z Tebami nie zanosiło się. [przypis tłumacza]

z obawy złodziei — z obawy przed złodziejami. [przypis redakcyjny]

z obawy złodzieja — dziś: z obawy przed złodziejem. [przypis edytorski]

z obciętymi krótko włosami — obcięte włosy były oznaką żałoby. [przypis redakcyjny]

zob (daw.) — karma (ptasia). [przypis redakcyjny]

Zobeida — ukochana żona kalifa Haruna ar-Raszida. [przypis edytorski]

zobelżyć — zelżyć; obsypać obelgami. [przypis edytorski]

z obie stronie (starop. forma) — z obu stron. [przypis edytorski]

zob — karma dla ptaków, ziarno (tu: wysypywane na przynętę). [przypis redakcyjny]

Zobki (gw.) — ząbki. Zanik nosowości w wymowie głoski ą. [przypis edytorski]

z oblubieńcem — z Chrystusem. [przypis redakcyjny]

Zob.: Natura, kultura, płeć, Kraków 1969. [przypis autorski]

z obojego boku — dziś: z obu boków. [przypis edytorski]

z obojej strony (starop. forma) — daw. liczba podwójna; dziś: z obu stron. [przypis edytorski]

zobopólnych (starop.) — wspólnych. [przypis edytorski]

zobopólny (starop. forma) — obopólny, wzajemny. [przypis edytorski]

zobopólny — wspólny, obustronny. [przypis edytorski]

zobowiązali się do życia kwadragezimalnego — tj. do zachowania postu przez cztery dni w tygodniu. [przypis tłumacza]

z-obowiązań — pisownia służy tu uwypukleniu znaczenia „obowiązku” w słowie „zobowiązanie”. [przypis redakcyjny]

zobowiązywać się do posłuszeństwa wobec jakiegoś pana, znaczy powracać do pełnej wolności — to znaczy do stanu natury, ponieważ państwo prawne rozwiązałoby się. [przypis tłumacza]

zobrażenie — wyobrażenie, odmalowanie, ukazanie; tu: opis. [przypis edytorski]

z obrazu Bern-Dżonsa — popularność znaczną zdobyły z końcem XIX wieku obrazy angielskiego malarza Edwarda Burne-Jonesa (1833–1898), współtwórcy stylu nawiązującego do włoskiego malarstwa wczesnorenesansowego (stąd nazwa prerafaelici). Znamienne dla jego obrazów były idealizowane postacie kobiece, wiotkie i eteryczne, częste motywy kwiatowe, nastrój melancholijny, kompozycja o cechach dekoracyjnych. [przypis redakcyjny]

z obręczem — dziś popr.: z obręczą. [przypis edytorski]

zob. s. 126, w. 8 i n. — autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; tu na odnośnej stronie znajduje się fragment: „I kto wie, czy pewna część najsubtelniejszych może uczuć nie zawdzięcza swego istnienia właśnie wytworzeniu się i pokomplikowaniu wielu formułek (następcze życie duszy), a chociaż oparta na nich, niemniej jest konkretna i żywa, niemniej dolega?” (rozdział VII). [przypis edytorski]

z obu rącz (starop.) — obiema rękami; oburącz. [przypis edytorski]

z obustron (starop. forma) — dziś popr.: z obu stron. [przypis edytorski]

z obu stron — ze strony szczęścia i nieszczęścia. [przypis edytorski]

z obwieszczeniami — p. IV, III, 10, uwaga do słów: „próg cudzoziemców”. [przypis tłumacza]

z obwisłymi ramiony — dziś popr. forma N. lm: (…) ramionami. [przypis edytorski]

Zocodover — główny plac miejski w Toledo. [przypis edytorski]

Zocodover — plac w Toledo, na którym niegdyś odbywał się targ bydła. [przypis edytorski]

z oczami wyłupionymi — dziś raczej: z oczami wytrzeszczonymi, wybałuszonymi itp. [przypis edytorski]

zoczerke — zacierkę. [przypis autorski]

z oczu i z czoła Tomasza Zana, ilekroć był otoczony swymi kochanymi dziećmi, wychodziły promienie… — Ignacy Domeyko, Filareci i filomaci: list Ignacego Domejki, Poznań 1872, s. 12; cytowany także w: Józef Tretiak, Mickiewicz w Wilnie i Kownie: życie i poezya, t. 1, Lwów 1884, s. 124; cytat nieznacznie zmieniony. [przypis edytorski]

zoczyć (daw.) — spostrzec. [przypis edytorski]

zoczyć (daw.) — zobaczyć; dostrzec. [przypis edytorski]

zoczyć (daw.) — zobaczyć, ujrzeć. [przypis edytorski]

zoczyć (starop. forma) — zobaczyć; dostrzec. [przypis edytorski]

zoczywszy — dziś raczej: zobaczywszy. [przypis edytorski]

zoczywszy — zobaczywszy. [przypis edytorski]

z odkrytymi głowy — dziś popr.: z odkrytymi głowami. [przypis edytorski]

z odpowiedzi (starop.) — z przegróżek. [przypis redakcyjny]

zodyjakiem — zodiakiem; tu: forma wydłużona (zgodna z daw. wymową) dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]

zodyjaku — zodiaku; tu: forma wydłużona (zgodna z daw. wymową) dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]

z odźwiérka — z odrzwi. [przypis autorski]

z odzieża — dziś popr. forma r.ż. (D. lp): z odzieży. [przypis edytorski]