Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 115674 przypisów.
maż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy ma. [przypis edytorski]
maż — ma z partykułą pytajną -ż. [przypis edytorski]
maż — „ma” z partykułą pytajną -ż. [przypis edytorski]
maż — ma z partykułą wzmacniającą -ż. [przypis edytorski]
maż — tu: czasownik mieć z partykułą ż; czy ma, czyżby miała. [przypis edytorski]
maż — tu: konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy ma. [przypis edytorski]
maż ulec — maże ulec (zwrot z partykułą wzmacniającą). [przypis edytorski]
maż wierność znosić — czy wierność ma znosić; maż: konstrukcja z partykułą -ż (skróconą od -że), znacząca: czy (on, ona) ma. [przypis edytorski]
ma za długi język — w dosłownym tłumaczeniu „język wywieszony po środku” (po ang. hung in the middle), wyrażenie oznaczające, że ktoś za dużo mówi. [przypis edytorski]
mazagran — napój kawowy z dodatkiem alkoholu. [przypis edytorski]
mazagran — nazwa napoju przyrządzanego z kawy z dodatkiem koniaku lub rumu, podawanego na zimno, często z kostkami lodu; nazwa pochodzi od miasta Mazagran w Algierii. [przypis edytorski]
mazagran — zimny napój kawowy z dodatkiem koniaku lub rumu, osłodzony, podawany z lodem w wysokich szklankach; nazwa pochodzi od miasta w Algierii. [przypis edytorski]
mazagran — zimny napój ze słodzonej kawy z dodatkiem koniaku lub rumu, podawany z kostkami lodu w wysokich szklankach; nazwa pochodzi od miasta w Algierii. [przypis edytorski]
mazal tow — z hebr. mazzel tow: powodzenia, szczęścia. [przypis edytorski]
mazamory — z hiszp. mazmorra, mauretańskie kazamaty. [przypis edytorski]
Mazandaran — prowincja w północnym Iranie. [przypis edytorski]
Mazarini, Jules, właśc. Giulio Raimondo Mazzarini (1602–1661) — francuski kardynał pochodzenia włoskiego, od 1642 pierwszy minister Francji. [przypis edytorski]
Mazarin, Jules (1602–1661) — właśc. Giulio Raimondo Mazzarini, Włoch, francuski kardynał, pierwszy minister i reformator Francji, którą faktycznie rządził w zastępstwie małoletniego Ludwika XIV. [przypis edytorski]
Mazarin, Jules (1602–1661) — własc. Giulio Raimondo Mazzarini, Włoch, francuski kardynał, pierwszy minister i reformator Francji, którą faktycznie rządził w zastępstwie małoletniego Ludwika XIV. [przypis edytorski]
Mazarin, Jules, właśc. Giulio Raimondo Mazzarini (1602–1661) — francuski polityk, następca kardynała Richelieu. Pochodził z Włoch, przybył do Francji jako nuncjusz papieski. Faktycznie rządził Francją jako pierwszy minister, kiedy król Ludwik XIV był jeszcze dzieckiem; dążył do wzmocnienia monarchii absolutnej kosztem przywilejów arystokracji; zmodernizował skarb państwa; zwolennik merkantylizmu. [przypis edytorski]
Mazarin, Jules, właśc. Giulio Raimondo Mazzarini (1602–1661) — pochodzący z Włoch francuski kardynał, pierwszy minister i reformator Francji, którą faktycznie rządził w zastępstwie małoletniego Ludwika XIV. [przypis edytorski]
ma za rodzice — dziś popr.: ma za rodziców. [przypis edytorski]
Mazenderan — dziś popr.: Mazandaran, prowincja w północnym Iranie. [przypis edytorski]
Mazepa — dramat hist. Juliusza Słowackiego. [przypis edytorski]
Mazepa — dramat Juliusza Słowackiego, mający za temat zazdrość wojewody o młodą żonę romansującą z królem i z jego sługą. [przypis edytorski]
Mazepa — dramat Juliusza Słowackiego w Paryżu powstały w II poł. 1839 r. Jego głównym bohaterem jest młody Iwan Mazepa, paź i dworzanin królewski, przyszły hetman kozacki. Akcja toczy się w XVII w. na zamku wojewody, którego odwiedza król Jan II Kazimierz Waza wraz ze świtą. [przypis edytorski]
Mazepa, Iwan (1639–1709) — hetman Ukrainy Lewobrzeżnej od 1687. [przypis edytorski]
Mazepa — tytułowy bohater dramatu Juliusza Słowackiego (1809–1849) z 1839 r. [przypis edytorski]
Mazepa — w istocie Mazepa to tytułowa postać męska z dramatu Juliusza Słowackiego; wojewoda jest także jedną z występujących tam postaci. [przypis edytorski]
mazepinka a. mazepynka — tradycyjna ukraińska czapka wojskowa, z charakterystycznym przekrojem w kształcie klina z przodu, używanym od powstania kozackiego w XVII w., w czasach hetmana Iwana Mazepy (stąd nazwa). [przypis edytorski]
Mazetto — pan młody, narzeczony Zerliny, postać z opery Don Giovanni (Don Juan). [przypis edytorski]
Mazgijach (Maszgijach) — opiekun duchowy uczniów w jesziwie. [przypis edytorski]
mazł tow — dosł.: gwiazda, dobry los; formuła życzeń pomyślności, gratulacji wypowiadanych z okazji radosnych wydarzeń np. narodzin dziecka, zaręczyn, ślubu, po zażegnaniu jakiegoś nieszczęścia lub po pomyślnym zakończeniu jakiejś czynności. [przypis edytorski]
Mazl tow! — szczęścia, gratulacje. [przypis edytorski]
Mazl tow — w hebr. mazl tow; gratulacje, szczęścia. [przypis edytorski]
Ma z obrazami poezja wiele wspólnego — po łacinie występuje tu słynna wskazówka ut pictura poesis. [przypis edytorski]
Mazosza — Mazowsza. [przypis edytorski]
mazowieckie xiążę — dziś popr.: mazowiecki książę. [przypis edytorski]
Mazowsze — Mazowsze było wówczas samodzielnym organizmem politycznym, rządzonym przez książąt z dynastii Piastów. [przypis edytorski]
Mazowsze — Państwowy Zespół Ludowy Pieśni i Tańca „Mazowsze”, powołany dekretem Ministerstwa Kultury i Sztuki 8 listopada 1948 r.; prowadzony przez kompozytora i miłośnika folkloru Tadeusza Sygietyńskiego oraz przedwojenną aktorkę filmową i kabaretową Mirę Zimińską-Sygietyńską zespół początkowo miał siedzibę w podwarszawskich Otrębusach w dworze Karolin, a do jego repertuaru należały piosenki i tańce w opracowaniu muzycznym Sygietyńskiego; 6 listopada 1950 r. odbył się premierowy występ „Mazowsza” w Teatrze Polskim w Warszawie; wkrótce „Mazowsze”, popularyzując polski folklor, zaczęło występować również poza granicami Polski: w ZSRR (1951), we Francji (Paryż 1954), w Stanach Zjednoczonych (1960). Zespół stał się ulubieńcem Polonii w wielu krajach, a także wizytówką Polski Ludowej; w 1953 r. solistka zespołu „Mazowsze”, Lidia Korsakówna zagrała w filmie Leonarda Buczkowskiego Przygoda na Mariensztacie dziewczynę, która zakochuje się w przodowniku pracy pracującym przy odbudowie stolicy; w 1999 r. zespół „Mazowsze” wystąpił w filmie Andrzeja Wajdy Pan Tadeusz w scenie finałowego poloneza. [przypis edytorski]
Mazreh — dziś popr.: Mazra'eh, ok. 40 km na wsch. od Kazwinu. [przypis edytorski]
mazurek (muz.) — stylizowana forma muzyczna oparta na tańcu ludowym: mazurze, oberku lub kujawiaku. Do najsłynniejszych należą mazurki skomponowane przez Chopina. [przypis edytorski]
mazurek, polonez i kozak — w oryg.: a Scotch jig, a measure, and a cinque pace, z których ludowy szkocki jig jest żywy i szybki, measure (miarowy) to określenie tańca powolnego i dostojnego, zaś cinque-pace (fr.: pięć kroków) to inna nazwa galiardy, skocznego tańca francuskiego. [przypis edytorski]
Mazurowie naszy (…) Hu-ha — popularna piosenka z XVII w. [przypis edytorski]
mazur — wywodzący się z regionu Mazowsza taniec o żywym tempie i metrum 3/4, charakteryzujący się akcentowaniem drugiej i trzeciej części taktu; w XIX w. stał się popularny na dworach szlacheckich; uznawany za polski taniec narodowy; w wersji melodii stylizowanej na mazura występuje pod nazwą mazurka. [przypis edytorski]
Mazurzy — mieszkańcy Mazowsza lub Mazur, regionu w płn.-wsch. Polsce, zasiedlonego w XIV–XVII w. przez polskich osadników z Mazowsza; dawniej także: potomkowie osadników z Mazowsza mieszkający w Małopolsce nad Sanem, a także na Podlasiu i Wołyniu. [przypis edytorski]
Mazzarini, Giulio Raimondo a. Mazarin, Jules (1602–1661) — francuski kardynał, a od 1642 r. pierwszy minister Francji. [przypis edytorski]
Mazzini, Giuseppe (1805–1872) — rewolucjonista włoski, przywódca demokratycznej organizacji Młode Włochy, walczącej o niepodległość i zjednoczenie Włoch. [przypis edytorski]
Mazzini, Giuseppe (1805–1872) — włoski dziennikarz, prawnik i rewolucjonista, jeden z założycieli organizacji „Młode Włochy”. [przypis edytorski]
Mazzini, Giuseppe (1805–1872) — włoski prawnik, dziennikarz, demokrata i bojownik o wolność w okresie zjednoczenia kraju. [przypis edytorski]
Mazzini, Giuseppe (1805–1872) — włoski rewolucjonista, prawnik i dziennikarz, założyciel i przywódca tajnej demokratycznej organizacji Młode Włochy; razem z Garibaldim walczył o wyzwolenie spod panowania austriackiego i zjednoczenie Włoch. [przypis edytorski]
Mazzini, Giuseppe (1805–1872) — włoski rewolucjonista, prawnik i dziennikarz, założyciel i przywódca tajnej demokratycznej organizacji Młode Włochy, razem z Garibaldim walczył o wyzwolenie spod panowania austriackiego i zjednoczenie Włoch. [przypis edytorski]
Mazzini, Giuseppe (1805–1872) — włoski rewolucjonista, przywódca demokratyczno-republikańskiego nurtu risorgimento, walczył o wolność w antyaustriackiej partyzantce razem z Garibaldim, założył organizację Młode Włochy (1831) i Młoda Europa (1834), należał do masonerii. [przypis edytorski]
Mazzini, Giuseppe (1805–1872) — włoski rewolucjonista, żołnierz i polityk, przywódca walk o niepodległość i zjednoczenie Włoch, bohater narodowy Włoch. [przypis edytorski]
McCormick — marka maszyn rolniczych, od nazwiska wynalazcy żniwiarki Cyrusa Halla McCormicka (1809–1884). [przypis edytorski]
mdła (…) płeć (starop.) — słaba płeć; kobieta. [przypis edytorski]
mdło (daw.) — słabo. [przypis edytorski]
mdłość (daw.) — słabość. [przypis edytorski]
mdłość (daw.) — słabość, tu: coś nieważnego. [przypis edytorski]
mdło — słabo. [przypis edytorski]
mdły — dawniej także: słaby. [przypis edytorski]
mdły (daw.) — słaby, marny. [przypis edytorski]
mdły (daw.) — słaby. [przypis edytorski]
Krzysztof Kamil Baczyński, I część: krzyż człowieczy, U niebios rozkwitających
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
mdły (daw.) — słaby; tu raczej: tchórzliwy. [przypis edytorski]
mdłym (daw.) — słaby. [przypis edytorski]
mdły (starop.) — słaby, osłabiony. [przypis edytorski]
mdły (starop.) — słaby; osłabiony. [przypis edytorski]
mdły (starop.) — słaby. [przypis edytorski]
mdły — tu: słabo świecący, przyćmiony. [przypis edytorski]
mdleć (daw.) — słabnąć. [przypis edytorski]
mdleć — słabnąć. [przypis edytorski]
mdlić (daw.) — osłabiać. [przypis edytorski]
mdlić (daw.) — osłabiać. [przypis edytorski]
mdlić (daw.) — osłabiać. [przypis edytorski]
mėčioti — mėtyti, svaidyti. [przypis edytorski]
męcąco (gw.) — męcząca. [przypis edytorski]
„Mécontent de tous…” — Niezadowolony z siebie i niezadowolony z wszystkich, pragnąłbym siebie odkupić i odzyskać nieco dumy w milczeniu i samotności nocy. Dusze tych, których miłowałem, dusze tych, których opiewałem, skrzepcie mnie, podtrzymajcie, oddalcie ode mnie kłamstwo i zatruwające wyziewy świata; i ty, Panie mój i Boże! użycz mi łaski zestawienia kilku pięknych wierszy, które by udowodniły mi, że nie jestem ostatnim z ludzi, że gorszy nie jestem od tych, którymi gardzę. (Charles Baudelaire, O pierwszej nad ranem, tłum. Stefan Napierski). [przypis edytorski]
męczarnióm — dziś popr. forma C. lm: męczarniom. [przypis edytorski]
mędelkowy pas turecki — jeden z pasów wyrabianych w perskiej miejscowości Mandil. [przypis edytorski]
mèdicine (fr.) — popr. mèdecine. [przypis edytorski]
médisance (fr.) — kalumnia, potwarz. [przypis edytorski]
mędrca Teofila, Który przez Ciebie spełnił święte dzieła, Mimo iż djabłu zaprzedał swą wolę — odniesienie do śrdw. legendy. [przypis edytorski]
mędrców aleksandryjskich — badaczy pracujących w założonej w III w. p.n.e. placówce naukowej w egipskiej Aleksandrii, która stała się głównym ośrodkiem greckiej myśli naukowej, finansowanym przez hellenistycznych władców Egiptu, następnie przez cesarzy rzymskich; uczeni mieli do dyspozycji wielkie zbiory Biblioteki Aleksandryjskiej, obserwatorium astronomiczne, ogród botaniczny i zoologiczny. [przypis edytorski]
mędrek — ktoś, kto lubi się wymądrzać. [przypis edytorski]
mędrszy — dziś: mądrzejszy. [przypis edytorski]
mędrszy — dziś raczej: mądrzejszy. [przypis edytorski]
mędrszy (starop. forma) — mądrzejszy. [przypis edytorski]
mędrzec Fedona — Sokrates (ok. 470–399 p.n.e.) gr. filozof, w dialogu Fedon, autorstwa jego ucznia, Platona, opisane są ostatnie momenty życia mędrca. [przypis edytorski]
mędrzec napisał, iż: „każdego to do siebie ciągnie, kto się w czym kocha” — Wergiliusz, Eklogi, II 65. [przypis edytorski]
Mędrzec — określenie autora jednej ze starotestamentowych ksiąg dydaktycznych (mądrościowych). [przypis edytorski]
mę (gw.) — mię; mnie. [przypis edytorski]
Męka Boża — cz. Boží muka, powieść czeskiego pisarza Karela Čapka z 1917, wyd. pod polskim tytułem: Boża męka. [przypis edytorski]
Męka Pańska — tu: krzyż jako jeden z najważniejszych motywów ikonograficznych chrześcijaństwa. [przypis edytorski]
Męka Pańska — tu: przydrożna kapliczka a. figura Jezusa Chrystusa na krzyżu. [przypis edytorski]
męki Tantala — cierpienie związane z tym, że nie można zaspokoić swoich pragnień i skorzystać z czegoś, co wydaje się osiągalne. [przypis edytorski]
Méline, Jules (1838–1925) — francuski polityk, premier Francji (1896–1898). [przypis edytorski]
mėlis — mėlynumas. [przypis edytorski]
Même Auguste (fr.) — nawet August (początek urwanego zdania). [przypis edytorski]
ménage (fr.) — małżeństwo, związek. [przypis edytorski]
mėnas — mėnuo, mėnulis. [przypis edytorski]
