Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 452 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 115674 przypisów.
gęślarz — grający na gęślach, tj. instrumencie strunowym używanym w Słowiańszczyźnie (po białorusku: husli). [przypis edytorski]
gęślarz — muzyk grający na gęślach; gęśle: archaiczny instrument smyczkowy. [przypis edytorski]
gęślarz — muzyk grający na gęślach, prymitywnym ludowym instrumencie smyczkowym, podobnym do skrzypiec. [przypis edytorski]
gęśle — daw. ludowy instrument smyczkowy; rodzaj skrzypiec. [przypis edytorski]
gęśle — dawny instrument smyczkowy, używany wśród ludów słowiańskich i na Bliskim Wschodzie. [przypis edytorski]
gęśle (muz.) — ludowy instrument smyczkowy, podobny do skrzypiec. [przypis edytorski]
gęśliczkowy — od: gęśliczki, gęśle (tradycyjny ludowy instrument muzyczny). [przypis edytorski]
gęśliki — zdr. od: gęśle: archaiczny instrument smyczkowy. [przypis edytorski]
gęśliki — zdr. od: gęśle; archaiczny instrument smyczkowy. [przypis edytorski]
gęśl — słowiański instrument strunowy. [przypis edytorski]
gęś pospolita — tu: gęś gęgawa (Anser anser) lub jej udomowiona forma: europejska gęś domowa (Anser anser domesticus). [przypis edytorski]
gęś winczesterska — eufemizm oznaczający chorobę weneryczną; domy publiczne w Southwark podlegały jurysdykcji biskupa Winchesteru. [przypis edytorski]
gęś z czarnym sosem — gęś w sosie śliwkowym podana konkurentowi oznaczała odrzucenie oświadczyn; kiedy indziej taki sygnał stanowiła zupa, tzw. czarna polewka. [przypis edytorski]
gęsiego — tu: jedna za drugą. [przypis edytorski]
gésiers (fr.) — żołądki (ptaków). [przypis edytorski]
gęsi (…) siodłate — o upierzeniu niejednolitym, innym na skrzydłach, a innym na grzbiecie. [przypis edytorski]
gęste mają miny (daw. przen.) — są pewni siebie lub takich udają. [przypis edytorski]
gęstemi między gałęziami (starop.) — szyk przestawny; inaczej: między gęstymi gałęziami. [przypis edytorski]
gęstemi sploty — dziś popr. forma N. lm: gęstymi splotami. [przypis edytorski]
gęste — tu: liczne. [przypis edytorski]
gęstniejszy — dziś popr. formy stopnia wyższego przymiotnika gęsty: gęstszy a. gęściejszy. [przypis edytorski]
gęsto jędzą — często dokuczają, nękają. Proponowana była także poprawka, w myśl której powinno tu widnieć słowo „jedzą”. [przypis edytorski]
gęstwinia — dziś popr.: gęstwina. [przypis edytorski]
gęsty kamień (…) ciskała (starop.) — gęsto ciskała kamieniami. [przypis edytorski]
gęstymi pułki — dziś: gęstymi pułkami (popr. forma N.lm); tu: forma skrócona dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]
gęstymi włosy — dziś popr. N.lm: (…) włosami. [przypis edytorski]
gęszcz — dziś: gąszcz a. gęstwina. [przypis edytorski]
gęszcz — dziś: gęstwina. [przypis edytorski]
Gebal-Taher, czyli (…) Gibraltar — arab. gebel-al-Tarik: góra Tarika; Tarik (nie: Taher) dowodził wojskami arabskimi, które zdobyły Toledo i Kordobę w VIII w. [przypis edytorski]
Gebethner i Wolff — właściciele znanego przedwojennego wydawnictwa. [przypis edytorski]
Gebeut — Gebiete. [przypis edytorski]
Gebrauchsanwajzung (niem.) — fonet. zapisane Gebrauchsanweisung: instrukcja obsługi. [przypis edytorski]
gebrowie, właśc. gwebrowie (z pers. ghebr': niewierny) — dawna nazwa wyznawców zaratusztrianizmu nadana im przez muzułmanów, którzy nazywali ich także czcicielami ognia. Zaratusztrianizm wywodzi się z pierwotnych wierzeń mieszkańców płn. Iranu i stanowił państwową religię w istniejącym na terenie współczesnego Iranu i Iraku perskim imperium Sasanidów. Szczególnym obiektem kultu w tej religii jest stworzony przez najwyższe bóstwo, Ahura Mazdę, oczyszczający, święty ogień. Po podboju arabskim większość Irańczyków zmieniła wiarę, część w VIII–X w. uciekła przed muzułmańskimi prześladowaniami i osiedliła się w Indiach. [przypis edytorski]
Geburah — jedno z imion ducha ciemności występujące w żydowskiej Kabale. [przypis edytorski]
Geburt der Tragödie (niem.) — Narodziny tragedii; tytuł dzieła F. Nietschego. [przypis edytorski]
geckie niwy — ziemie Getów, sąsiadujących przez Dunaj z Trakami. [przypis edytorski]
Gedanum — łacińska nazwa Gdańska. [przypis edytorski]
Gedenktafeln (niem.) — tablice pamiątkowe. [przypis edytorski]
Gedeon — postać biblijna, zwycięski wódz i sędzia izraelski. [przypis edytorski]
gedilim właśc. gidilim (hebr.) — frędzel; również cyces a. cicit. [przypis edytorski]
Gedymin a. Giedymin (1275–1341) — wielki książę litewski, dziad Władysława Jagiełły. [przypis edytorski]
Gedymin a. Giedymin, litew. Gediminas (ok. 1275–1341) — wielki książę litewski, ojciec m.in. Olgierda i Kiejstuta, dziadek Witolda i Jagiełły. [przypis edytorski]
Gees Gwardafuy — przylądek na krańcu Płw. Somalijskiego, u wejścia do Zatoki Adeńskiej. [przypis edytorski]
Gefangnis (niem.) — więzienie. [przypis edytorski]
gefrajter — starszy szeregowy w wojsku niemieckim lub austriackim. [przypis edytorski]
gefrajter — stopień wojskowy w armiach państw niemieckojęzycznych, a także w armii rosyjskiej, odpowiednik starszego szeregowego. [przypis edytorski]
gegelė — gegutė. [przypis edytorski]
gegzametras — hegzametras. lit. metrinio eiliavimo forma, kur eilutė susideda iš šešių pėdų — daktilių ir spondėjų: K. Donelaičio „Metai” parašyti hegzametru. [przypis edytorski]
gehabt haben (niem.) — miałem. [przypis edytorski]
Gehazes właśc. Gehazi — postać występująca w Biblii, w Księgach Królewskich jako sługa proroka Elizeusza. Kiedy Elizeusz uleczył z trądu dowódcę aramejskiego Naamana i odmówił przyjęcia za to darów, Gehazi postanowił wykorzystać sytuację, wrócił do Naamana i twierdząc, że Elizeusz zmienił zdanie, sam zawłaszczył ofiarowane dobra, a następnie je ukrył, zaś przed swoim panem kłamliwie zataił swoją wyprawę i działania. Za fałsz, chciwość i oszustwo prorok ukarał Elizeusza, zsyłając na niego i jego potomstwo trąd (2Krl 5,20–27). [przypis edytorski]
Geheimrat (niem.) — tajny radca. [przypis edytorski]
gehenna (daw.) — piekło. [przypis edytorski]
Gehenna — dolina pod Jerozolimą, w starożytności wysypisko śmieci i miejsce pochówku przestępców; symbolicznie: miejsce potępienia, piekło. [przypis edytorski]
Gehenna — dolina, znajdująca się pod Jerozolimą, gdzie podobno składano ofiary z dzieci; przenośnie: miejsce potępienia, piekło. [przypis edytorski]
Gehenna — dolina, znajdująca się pod Jerozolimą, gdzie podobno składano ofiary z dzieci; przenośnie: miejsce potępienia, piekło. [przypis edytorski]
gehenna (gehenom) (hebr.) — piekło. [przypis edytorski]
Gehenna (hebr.) — piekło. [przypis edytorski]
gehenna — męki, wielkie cierpienia, piekło. [przypis edytorski]
gehenna — piekło. [przypis edytorski]
Gehenna — tu: piekło, potępieńcze męki. [przypis edytorski]
gehen Sie zum Kuckuck (niem.) — niech pan idzie do diabła. [przypis edytorski]
Geige? Ach so, interessieren Sie sich für Musik (niem.) — Skrzypce? A więc interesuje się pan muzyką? [przypis edytorski]
Geist der Schwere (niem.) — duch ciężkości z Tako rzecze Zaratustra Nietzschego (1883 r.). [przypis edytorski]
Geisterkenner — hier: Kenner der menschlichen Seele. [przypis edytorski]
Geist hab' ich selbst genug (niem.) — ducha mam już osobiście dość. [przypis edytorski]
geizen — gierig streben. [przypis edytorski]
geizigen — gierigen. [przypis edytorski]
gej (jid.) — idź, idźcie. [przypis edytorski]
gej (jid.) — idź, idźcie; tu: dalej. [przypis edytorski]
gejsza — w Japonii: kobieta zawodowo zajmująca się dotrzymywaniem towarzystwa i zapewnianiem rozrywki mężczyznom na przyjęciach, bawiąca gości rozmową, tańcem, śpiewem i grą na instrumentach. [przypis edytorski]
gekos — gekon. [przypis edytorski]
gelateria (wł.) — lodziarnia. [przypis edytorski]
gelati (wł.) — lody. [przypis edytorski]
gelda — iš vieno medžio išskobtas pailgas indas, niekotė. [przypis edytorski]
Geldhab — postać z komedii Aleksandra Fredry z 1818 roku: Pan Geldhab. [przypis edytorski]
geld (niem. das Geld) — pieniądze. [przypis edytorski]
geld (niem.) — pieniądze. [przypis edytorski]
Geldria — prowincja Holandii położona pomiędzy rzekami IJssel, Moza i Ren. [przypis edytorski]
Gelon — członek staroż. ludu Gelonów, zamieszkującego północno-zachodnią Scytię, tereny dzisiejszej centralnej Ukrainy. [przypis edytorski]
Geloni — może Ukraińcy, nazwani tu tak od wspomnianego przez Herodota miasta Gelon, utożsamianego z Grodziskiem Bielskim (Bielskiem), największym starożytnym osiedlem obronnym wschodniej Europy z okr. scytyjskiego, obejmującym powierzchnię 4400 ha, a położonym na prawym brzegu rz. Worskły, w jej środkowym biegu, 35 km na płn. od Połtawy, na granicy obwodów połtawskiego i sumskiego Ukrainy. [przypis edytorski]
Gelonowie — szczep scytyjski zamieszkały nad Donem. [przypis edytorski]
gelumbė — fabriko gamybos apystoris vilnonis audimas. [przypis edytorski]
gelungen (niem.) — udany, zakończony powodzeniem. [przypis edytorski]
Gelwy — dziś: Dżerba, miasto w Tunezji. [przypis edytorski]
gelžis — geležis. [przypis edytorski]
gelžkelis — geležinkelis. [przypis edytorski]
gema — čia: gimsta. [przypis edytorski]
gemacht (niem.) — zrobione. [przypis edytorski]
gemacht? (niem.) — zrobione? [przypis edytorski]
gema — dab. gimsta. [przypis edytorski]
gema — gimsta. [przypis edytorski]
gemajn (daw., z niem. gemein: zwykły) — szeregowiec. [przypis edytorski]
gemajn (daw., z niem. gemein: zwykły) — szeregowiec w wojsku polskim cudzoziemskiego autoramentu. [przypis edytorski]
gemajn (daw., z niem. gemein: zwykły) — szeregowiec w wojsku polskim cudzoziemskiego autoramentu; tu pogard.: żołnierz. [przypis edytorski]
gemajn (daw., z niem. gemein: zwykły) — szeregowiec, zwykły żołnierz. [przypis edytorski]
Gemara — dosł. „zakończenie”; nazwa drugiej części Talmudu, zawierającej komentarze do Miszny. [przypis edytorski]
Gemara — zbiór prac uczonych żyd. zwanych amoraitami, kontynuatorów tannaitów; amoraici działali między 219 a 500 r. n.e., zajmując się objaśnianiem Miszny w dwóch ośrodkach: w Erec Jisrael i Babilonii; powstała zatem wersja Gemary babilońska i jerozolimska; dziś obowiązujący jest Talmud babiloński. [przypis edytorski]
Gemara — zbiór rabinicznych objaśnień kodeksu prawa obyczajowego. [przypis edytorski]
gemein (daw., z niem.) — szeregowiec. [przypis edytorski]
Gemeinde Wien (niem.) — Gmina Wiedeń. [przypis edytorski]
