Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7550 przypisów.
diak — pomocnik księdza w kościele prawosławnym, śpiewak liturgiczny i nauczyciel w szkółce parafialnej. [przypis edytorski]
diak — tu: prawosławny kleryk. [przypis edytorski]
Diakujem, pane (ukr.) — dziękujemy, panie. [przypis redakcyjny]
dialektycznie — o rozumowaniu i dyskusji: według zasad rozumowego dochodzenia do prawdy, w szczególności przez wskazywanie sprzeczności w sądach i argumentacji przeciwnika. [przypis edytorski]
dialektyczny — rozwijający się w procesie przezwyciężania przeciwieństw. [przypis edytorski]
dialektyka (filoz.) — koncepcja, w której rzeczywistość jest zmienna i stanowi proces rozwijający się przez przeciwieństwa. [przypis edytorski]
dialektyka — sztuka dyskutowania, zwłaszcza umiejętności rozumowego dochodzenia do prawdy przez ujawnianie i przezwyciężanie sprzeczności w rozumowaniu przeciwnika. [przypis edytorski]
dialektyka — tu: sztuka dyskusji, skoncentrowana na poprawności argumentacji w wypowiedziach i czysto rozumowym dochodzeniu do prawdy. [przypis edytorski]
dialektyk (daw.) — człowiek biegły w sztuce dyskutowania. [przypis edytorski]
dialektyk — tu: biegły w sztuce dyskutowania. [przypis edytorski]
dialektyk — tu: biegły w sztuce dyskutowania. [przypis redakcyjny]
diallela (διαλληλος τρόπος) — znaczy tyle co kołowanie w dowodzeniu, circulus in probando. Trentowski nazwał ją błażkiem i tak określił: „Wszędzie tam rodzi się nieloiczne kółko, czyli błażek, gdzie dowodzimy rzeczy naszej tym, co było właśnie do dowiedzenia; gdzie ogólnikiem robimy będący celem wyniknik, wyraziwszy go inaczej, gdzie np. m opieramy na r, a znowu r na m, czyli, jak mówią, gdzie cygan daje świadectwo żydowi a żyd cyganowi. Nieraz największy filozof może się zaplątać w błażek, rozwijając całokształt swej nauki. Grecy mianowali go diallele i uważali za głównego sprawcę Dialektyki” (Myślini II, 423, 424). [przypis redakcyjny]
Dialog — chodzi o krytyczne wobec wolnomularstwa dialogi Ernst i Falk. Rozmowy dla wolnomularzy (1778–80). [przypis edytorski]
dialogi a là Lukian — Lukian z Samosaty (II w.n.e.), gr. pisarz i filozof, był autorem dzieł: Dialogi bogów i Dialogi umarłych. [przypis redakcyjny]
dialogi Platona — Platon pisał swoje rozprawy filozoficzne w formie dialogów, dzięki temu mógł przestawić proces stopniowego dochodzenia do wiedzy. Platon utrwalił w nich postać i poglądy Sokratesa, który sam nie spisywał swoich poglądów. Najbardziej znane dialogi Platona to: Obrona Sokratesa, Uczta i Państwo. [przypis edytorski]
Dialog (…) lokajów w paradnych liberiach — From december 27, 1819, till the 4 june 1820, Mil. [Od 27 grudnia 1819 do 4 czerwca 1820, Mediolan; przyp. tłum; Od 27 grudnia 1819 do 4 czerwca 1820, Mediolan: przypisek ten, oznaczający początek i koniec pracy nad książką O miłości, zamykał całość różnych fragmentów w pierwotnym rękopisie i nie został przesunięty dalej, gdy w druku zjawiły się jeszcze dwa późniejsze fragmenty, 168 i 169 (w wydaniu pośmiertnym z 1853 r. uzupełnione fragmentem 170); przyp. red.]. [przypis autorski]
Dialog około egzekucji, wyd. Łoś (1919), str. 10. [przypis autorski]
dialog Platonowego prawodawcy z obywatelami (…) — Prawa, XI. [przypis tłumacza]
dialog — prosta forma sceniczna do poł. XVIII w. uprawiana w teatrach konwiktów zakonnych. [przypis redakcyjny]
dialog (z gr. diálogos: rozmowa) — gatunek literacki, mający formę rozmowy między dwoma lub więcej osobami, wywodzący się ze starożytnej Grecji. Celem dialogu bywało często dotarcie do prawdy i jej przekazanie. [przypis edytorski]
diamenty — dziś N.lm: diamentami. [przypis edytorski]
Diamenty korony — fr. Les diamants de la couronne, opera komiczna francuskiego kompozytora Daniela Aubera z librettem Eugène'a Scribe'a, z 1841. [przypis edytorski]
diamenty — rytm wiersza sugeruje wymowę czterosylabową: dy-ja-men-ty. [przypis edytorski]
diametralnie — biegunowo, skrajnie. [przypis edytorski]
diametru — średnicy. [przypis redakcyjny]
diamine! (wł.) — do licha! [przypis edytorski]
Diana, Antoni — współczesny autor teologiczny, nienależący do zakonu jezuitów. [przypis tłumacza]
Diana de Cadignan — bohaterka opowiadania Balzaka, do którego p. de Charlus robi aluzję (Sekrety księżnej de Cadignan). [przypis redakcyjny]
Diana de Poitiers (1499–1566) — dama dworu Klaudii de Valois, Ludwiki Sabaudzkiej i Eleonory Austriackiej; faworyta króla Francji Henryka II Walezjusza, który nadał jej tytuł księżny de Valentinois i obdarował posiadłością w Chenonceau, należącej do najpiękniejszych zamków nad Loarą. [przypis edytorski]
Diana — dziewicza bogini łowów, odpowiednik gr. Artemidy. [przypis edytorski]
Diana Efeska — Artemida Efeska; miasto Efez było w starożytności jednym z najstarszych i największych ośrodków kultu bogini płodności, anatolijskiej Kybele, utożsamionej z grecką Artemidą. Słynęło ze wspaniałej świątyni Artemidy Efeskiej (Artemizjon), uznanej później przez Greków za jeden z siedmiu cudów świata. [przypis edytorski]
Diana (mit. rz.) — bogini łowów i przyrody. [przypis edytorski]
Diana (mit. rz.) — bogini łowów, przyrody i księżyca. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — bogini łowów i księżyca, odpowiednik gr. Artemidy. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — bogini łowów i przyrody. [przypis edytorski]
Diana (mit.rzym.) — bogini łowów, księżyca i płodności, opiekunka zwierząt i przyrody. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — bogini łowów, lasów, gór i księżyca, opiekunka kobiet, utożsamiana z gr. Artemidą. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — bogini łowów, lasów, gór i księżyca, opiekunka kobiet, utożsamiana z gr. Artemidą. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — bogini łowów, odpowiednik gr. Artemidy. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — bogini łowów, przyrody, płodności i księżyca, córka Jowisza i Latony. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — bogini płodności, przyrody, łowów, księżyca; początkowo czczona w gajach. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — dziewicza bogini (jej greckim odpowiednikiem była Artemida), patronka polowań, związana z kultem księżyca. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — dziewicza bogini księżyca i łowów. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — dziewicza bogini łowów i księżyca, odpowiednik gr. Artemidy; do jej orszaku należały nimfy, czyli boginki uosabiające siły przyrody. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — dziewicza bogini łowów i księżyca, odpowiednik gr. Artemidy. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — dziewicza bogini łowów i księżyca, odpowiednik greckiej Artemidy. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — dziewicza bogini łowów i księżyca, opiekunka kobiet, odpowiednik gr. Artemidy. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — dziewicza bogini łowów i księżyca. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — dziewicza bogini łowów, lasów, gór i księżyca, opiekunka kobiet; odpowiednik Artemidy w mit. gr. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — dziewicza bogini łowów, odpowiednik gr. Artemidy. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — dziewicza bogini łowów. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — dziewicza bogini łowów, przyrody i księżyca, odpowiednik gr. Artemidy. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.) — dziewicza bogini łowów, przyrody, płodności i księżyca; utożsamiana z gr. Artemidą. [przypis edytorski]
Diana (mit. rzym.)— tu przywołana jako bogini księżyca. [przypis edytorski]
Diana — Prowincjałki, V. Diana: pisarz-kazuista. [przypis tłumacza]
Diana — Roman goddess of the moon, the hunt, and chastity; her Greek counterpart is Artemis. [przypis edytorski]
Diana — rzymska bogini łowów, fauny i flory, płodności i Księżyca. [przypis edytorski]
Diana — starorzymska bogini łowów i lasów, przedstawiana w sztuce starożytnej jako kobieta będąca uosobieniem piękna i zdrowia. [przypis redakcyjny]
Diana — w mit. rzym. dziewicza bogini księżyca i śmierci, opiekunka lasów i myślistwa (odpowiedniczka gr. Artemidy), siostra Apollina. Słynęła z urody; przedstawiano ją z łukiem i pękiem strzał w kołczanie, w krótkiej do kolan tunice przepasanej szarfą. [przypis redakcyjny]
Diana z gajów wygnała Helicę — Diana w mitologii starożytnej była symbolem czystości. Spostrzegłszy ta bogini, że jej nimfa Halice nie dość pilnie strzegła tej cnoty, ze swoich świętych gajów ją wygnała. [przypis redakcyjny]
diapazon — rozpiętość. [przypis edytorski]
diapazon — skala, rozpiętość głosu. [przypis edytorski]
diapazon — skala, rozpiętość głosu. [przypis edytorski]
diapazon (z gr.) — rozpiętość, skala (zwykle: instrumentu lub głosu). [przypis edytorski]
diapazon (z gr.) — skala, rozpiętość. [przypis edytorski]
diapazon (z gr.) — skala, rozpiętość; tu: poziom (emocji, patosu). [przypis edytorski]
diarea (daw.) — biegunka. [przypis edytorski]
diarea (z łac.) — biegunka. [przypis edytorski]
diaria (z fonet. ang. diarrhea) — biegunka. [przypis edytorski]
Diario Official (hiszp.) — Dziennik Urzędowy. [przypis edytorski]
diariusz (daw.) — dziennik. [przypis edytorski]
diariusz — dziennik. [przypis edytorski]
diariusz — dziennik; tu: opis. [przypis edytorski]
diariusze — dzienniki, protokoły. [przypis redakcyjny]
diariusz królewicza Jakuba Sobieskiego (…) odmłodził Marysieńkę — Data urodzenia Marii Kazimiery, przyjęta na zasadzie Diariusza syna jej, królewicza Jakuba (rok 1641), jest, zdaniem prof. Battaglii, ścisła, inne zaś dawniej przyjmowane daty trzeba uznać za błędne. Ścisłość daty 1641 r. można stwierdzić na zasadzie kronik domu rodu La Grange. Sprzeczność między relacjami tyczącymi wieku Marii Kazimiery w chwili przybycia do Polski a zapiskiem nadwornego lekarza O'Connora, określającym jej ówczesny wiek na lat 12, tłumaczy prof. Battaglia tym, że po pierwszym przybyciu do Polski Maria Kazimiera wróciła do Francji do rodziny, spędziła dzieciństwo w zamku Prie de Nivernais, po czym w r. 1652 przybyła ponownie do Polski. O tym drugim przybyciu mówi O'Connor, podczas gdy inni kronikarze o pierwszym (zdaniem prof. Battaglii niezupełnie pewnym); [Battaglia, Otto Forst de (1889-1965), pol. historyk i krytyk literacki pochodzenia austriacko-włoskiego; w marcu 1938 r. opublikował w „Przeglądzie Powszechnym” artykuł Brązowienie Marysieńki, będący odpowiedzią na publikację biografii żony Sobieskiego autorstwa Boy'a Żeleńskiego; Red. WL.]. [przypis autorski]
diariusz (z łac.) — dziennik. [przypis edytorski]
diasek — diabeł. [przypis edytorski]
diaspora — rozproszenie członków narodu lub religii wśród innych narodów, religii. [przypis edytorski]
Diatryba — krytyka gorzka i gwałtowna. [przypis redakcyjny]
diatryba — mowa wyrażająca krytykę lub protest. [przypis edytorski]
diatryba — mowa wyrażająca krytykę lub protest. [przypis edytorski]
diatryba — przemowa lub utwór literacki, wyrażający sprzeciw albo krytykę. [przypis edytorski]
diatryba — tu: dyskusja, spór. [przypis edytorski]
diatryba — utwór wyrażający protest lub krytykę. [przypis edytorski]
diatryba — wypowiedź wyrażająca protest lub krytykę. [przypis edytorski]
diatryba — wypowiedź wyrażająca protest lub krytykę; tu: Diatryba doktora Akakia, satyryczny utwór Woltera wymierzony przeciw Maupertuisowi. [przypis edytorski]
Diavolo maledetto del Christo! (wł.) — Diabeł przeklęty przez Chrystusa. [przypis redakcyjny]
Di (…) avvocati — „W obojej ręce węzły wielkie pozwów miała,/ W zanadrze sobie długich procesów natkała,/ W torbie u pasa miała plenipotencyje,/ Skrutynia i rady, i informacyje,/ Przez które sprawiedliwość opak wywracają/ I przez które ubogie łupią i zdzierają./ Za nią, przed nią i z obu boków szli praktycy/ I, z prokuratorami, pisarze, prawnicy”; Ariosto, Orland Szalony, XIV, 84 (przekład Piotra Kochanowskiego). [przypis tłumacza]
Diawoł błahougodnyku ne straszen (z ukr.) — człowiek czystego serca nie boi się diabła. [przypis redakcyjny]
Diaz de Luco, Juan Bernardo (1495–1556) — hiszpański kanonista, biskup Calahorry. [przypis edytorski]
Dicas (…) piscatores (łac.) — Powiedz, że jesteśmy rybakami. [przypis redakcyjny]
Dicebant mihi sodales (…) levatas — Mówili mi towarzysze, że, gdybym odwiedził mogiłę kochanki, ulżyłbym nieco mym smutkom. [przypis redakcyjny]
Dicendum (…) diffidens — Cicero, De divinatione, II, 3. [przypis tłumacza]
Dichter — Johann Wolfgang Goethe. [przypis edytorski]
dicht’ ich darauf — denk ich daran. [przypis edytorski]
Dichtung und Wahrheit (niem.) — Fakt i Fikcja. [przypis edytorski]
Dichtung und Wahrheit (niem.) — poezja i prawda (podtytuł autobiografii Johanna Wolfganga Goethego). [przypis edytorski]
Dichtung und Wahrheit (niem.) — poezja i prawda (podtytuł autobiografii Johanna Wolfganga Goethego) [przypis edytorski]
Dichtung und Wahrheit — „Prawda i zmyślenie”, tytuł autobiograficznej powieści Goethego. [przypis edytorski]
Dickens, Charles (1812–1870) — angielski pisarz, jeden z czołowych twórców powieści społeczno-obyczajowej 2. połowy XIX w. Autor m.in.: Klubu Pickwicka, Olivera Twista, Dawida Copperfielda, Magazynu osobliwości i Wielkich nadziei. [przypis edytorski]
