Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 473 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | czeski | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7727 przypisów.
Charicles (…) rękę (…) ujął tak zręcznie, by dobijającego ostatków życia pulsu namacać. Tyberyusz (…) odgadł myśl jego… — historyczne [Tacyt, Roczniki VI, 50]. [przypis autorski]
Charidemos — generał-kondotier, naturalizowany za zasługi, ożeniony z córką księcia Tracji, walczył przeciw Amfipolis, bronił Chersonezu i Olintu; Aleksander Wielki żądał między innymi i jego wydania i od tego jednego żądania nie odstąpił: zatem uciekł Charidemos do Persji, gdzie swój liberalizm przypłacił głową. [przypis tłumacza]
Charing Cross — dworzec kolejowy w centrum Londynu, zbudowany w 1864 r. [przypis edytorski]
charisma (łac.) — dar. [przypis redakcyjny]
Charis — u Greków bogini wdzięku niewieściego. [przypis redakcyjny]
Charitas (gr. cháris, łac. caritas: miłość) — w chrześcijaństwie jedna z trzech cnót: miłość bliźniego i Boga, miłosierdzie. Współcześnie używana jest forma caritas. [przypis edytorski]
charitativum (…) subsydium — dobrowolny zasiłek. [przypis redakcyjny]
Charité — miłość w najwyższym znaczeniu teologicznym; miłość Boga wolna od wszelakiej myśli ziemskiej. [przypis tłumacza]
„Charivari” (fr.) — dosł.: kocia muzyka; tytuł ilustrowanego pisma satyrycznego, które wychodziło w Paryżu od 1832 r. [przypis redakcyjny]
charivari (fr.) — zgiełk, wrzawa. [przypis edytorski]
charivari — rodzaj prześmiewczej pieśni, kakofoniczna parodia serenady. [przypis edytorski]
chark — dziś popr.: charkot a. charczenie. [przypis edytorski]
charłać — chorować, słabować. [przypis edytorski]
charłactwo — wyniszczenie organizmu; znaczny spadek masy ciała wskutek utraty podskórnej tkanki tłuszczowej oraz zmniejszenia objętości mięśni. [przypis edytorski]
charłaczy (daw.) — upośledzony, niedorozwinięty, niezdrowy; tu przen.: ubogi duchowo i intelektualnie. [przypis edytorski]
charłak — człowiek schorowany, mizerny, mizerak; tu: biedak. [przypis edytorski]
charłak — człowiek w stadium wyniszczenia organizmu (charłactwa) na skutek chronicznego niedożywienia, powodującego znaczny spadek masy ciała, utratę podskórnej tkanki tłuszczowej, zmniejszenie objętości mięśni, a następnie również organów wewnętrznych. [przypis edytorski]
charłak — człowiek wyniszczony chorobą; cherlak, mizerak. [przypis edytorski]
charłaki— We fragmencie tym, pisanym obcą ręką, znajduje się w tym miejscu słowo malingres, co do którego nie ma zupełnej zgodności, tak co do jego odczytania jak i rozumienia. [przypis tłumacza]
charlał — chyrlał, słabował. [przypis redakcyjny]
Charlemagne — francuski zapis imienia Karola Wielkiego (742 lub 747–814), króla Franków, a od roku 800 cesarza Imperium Rzymskiego. [przypis edytorski]
Charles Albert de Longueval, trzeci hrabia Bucquoy (1607–1663) — pełnił wysokie rangą funkcje wojskowe i cywilne w hiszpańskich Niderlandach; podczas wojny trzydziestoletniej walczył jako dowódca hiszpańskiej jazdy. [przypis edytorski]
Charles Batteux (1713–1780) — estetyk francuski, twórca francuskiej filozofii sztuki, znany ze swych dzieł: Les Beaux arts (1746) i Cours des beltes lettres (1747–1750). Ostatnie dzieło rozpowszechnione było w Niemczech w tłumaczeniu Ramlera (1756–1758). [przypis redakcyjny]
Charles Chesnelong (1820–1899) — fr. polityk, senator, jeden z przywódców partii legitymistów, orędownik powrotu monarchii w osobie Henryka d'Artois. [przypis edytorski]
Charles-Claude Genest (1639–1719) — pisarz i duchowny fr., członek Akademii Francuskiej. [przypis edytorski]
Charles Collé (1709–1783) — piosenkarz francuski. [przypis tłumacza]
Charles Dickens — pisarz angielski XIX w. Klasyczny przedstawiciel specyficznego humoru angielskiego. [przypis autorski]
Charles George Gordon (1833–1885) — generał i administrator brytyjski w epoce kolonialnej. [przypis edytorski]
Charles-Joseph Panckoucke, cytat za: C. Hesse, Publishing and cultural politics in revolutionary Paris, 1789–1810, Berkeley, Los Angeles, Oxford, 1991, http://publishing.cdlib.org/ucpressebooks/view?docId=ft0z09n7hf;brand=ucpress, (dostęp 16.02.2014), s. 114. [przypis autorski]
Charles Leconte de Lisle (1818–1894) — fr. poeta i filozof, przedstawiciel parnasizmu. [przypis edytorski]
Charles Montalembert (1810–1870) — dziennikarz, historyk i polityk fr, zwolennik katolicyzmu liberalnego. [przypis edytorski]
Charles Nodier (1780–1844) — francuski pisarz, krytyk, prekursor romantyzmu; Teresa Aubert i ukazana tam relacja miłosna posłużyła do jakiegoś stopnia ukształtowaniu sceny pożegnalnej Lilli z Lelum. [przypis edytorski]
charleston — taniec towarzyski, popularny w latach 20. i 30. XX wieku. [przypis edytorski]
Charles Vaillant — lekarz francuski, który stracił obie ręce, pracując przy roentgenie. [przypis redakcyjny]
Charlet, Nicolas Toussaint (1792–1845) — francuski malarz i grafik. [przypis edytorski]
Charlie Chaplin, (…) Buster Keaton i Harry Langdon — amerykańscy komicy kina niemego; byli jednocześnie reżyserami i scenarzystami. [przypis edytorski]
Charlotte Corday (1768–1793) — rewolucjonistka francuska, żyrondystka, zabójczyni Marata, jednego z przywódców jakobinów, została zgilotynowana. [przypis redakcyjny]
Charlottenburg — w owym czasie oddzielne miasto pod Berlinem, obecnie jedna z jego dzielnic. [przypis redakcyjny]
Charlottetown — stolica Wyspy Księcia Edwarda. [przypis edytorski]
charmant garçon (fr.) — czarujący chłopiec. [przypis edytorski]
charme (fr.) — czar, urok. [przypis edytorski]
charme (fr.) — wdzięk. [przypis edytorski]
Charmes-Chambertin — gatunek czerwonego wina francuskiego z Burgundii. [przypis edytorski]
charmeur (fr.) — człowiek czarujący, uwodzicielski. [przypis edytorski]
charmeur (fr.) — mężczyzna pełen uroku. [przypis edytorski]
charmeur (fr.) — uwodziciel a. zaklinacz. [przypis edytorski]
Charmian a. Charmion (gr. Χάρμιον, od χαρμα: radość) — zaufana służąca i doradczyni Kleopatry VII, ostatniej królowej Egiptu. [przypis edytorski]
Charmian: No, ale teraz, kochanie… — w tej mowie Charmiany wybitny filolog klasyczny Zieliński (profesor uniwersytetu petersburskiego, obecnie warszawskiego) upatrywał aluzję do narodzenia Chrystusa (dziecko, któremu by Herod judzki hołd składał), zwracając uwagę, że pięćdziesiąty rok życia Charmiany przypadałby właśnie na początek naszej ery. Uważam możliwość takiej aluzji za wykluczoną, zwłaszcza w scenie pełnej żartów i nieprzyzwoitości. [przypis tłumacza]
Charmidesa, Glaukonowego syna — Glaukon, ojciec Periktione, jest więc dziadkiem młodego Glaukona, a stryjem Kritiasa. [przypis tłumacza]
Charmides — brat matki Platona, Periktione, a stryjeczny brat Kritiasa, syn Kalajschrosa. [przypis tłumacza]
Charmides — sławny z piękności, młodszy brat matki Platona, brat stryjeczny Kritiasa, z którym padł pod Munichią (port Aten) w obronie trzydziestu tyranów. [przypis tłumacza]
Charmides ten oto ma wielu wielbicieli — był bardzo piękny (Platon, Charmides, sceneria z r. 430. Charmides jest wtedy młodym chłopcem). [przypis tłumacza]
Charmides (zm. 403 p.n.e.) — ateński polityk, w czasach rządów tzw. trzydziestu tyranów należał do dziesiątki osób odpowiedzialnych za port w Pireusie; uczeń Sokratesa; syn Glaukona, młodszy brat matki Platona, Periktione; osierocony, wychowany przez swojego stryjecznego brata Kritiasa, zginął razem z nim w przegranej bitwie pod Munichią, broniąc rządów trzydziestu tyranów przed ateńskimi wygnańcami walczącymi o przywrócenie demokracji. [przypis edytorski]
Charolais, właśc. Karol de Bourbon, hrabia Charolais (1700–1760) — francuski arystokrata, książę krwi; nie miał legalnego potomstwa, po jego śmierci hrabstwo Charolais stało się częścią ziem królewskich. [przypis edytorski]
Charondas (…) kary (…) iż żyją w złym towarzystwie — Diodor Sycylijski, Biblioteka historyczna, XII, 12, 3. [przypis tłumacza]
Charondas (VI w. p.n.e.) — gr. filozof i prawodawca ojczystego miasta Katana na Sycylii; jego prawa przyjęły również inne kolonie greckie na Sycylii i w płd. części Płw. Apenińskiego. [przypis edytorski]
Charondas (VI w. p.n.e.) — gr. filozof i prawodawca ojczystego miasta Katana na Sycylii. Jego prawa przyjęły również inne kolonie gr. [przypis edytorski]
Charon (mit. gr.) — przewoźnik dusz zmarłych przez rzekę Styks. [przypis redakcyjny]
Charon (mit. gr.) — przewoźnik, przeprawiający dusze zmarłych do Hadesu. [przypis edytorski]
Charon (mit. gr.) — przewoźnik, przeprawiający dusze zmarłych przez podziemną rzekę do krainy umarłych. [przypis edytorski]
Charon (mit. gr.) — przewoźnik przeprawiający dusze zmarłych przez podziemną rzekę do krainy umarłych. [przypis edytorski]
Charon (mit. gr.) – przewoźnik, przeprawiający dusze zmarłych przez podziemną rzekę do krainy umarłych. Starożytni Grecy kładli swoim zmarłym na języku obola, drobną monetę, jako zapłatę dla Charona. [przypis edytorski]
Charon (mit. gr.) — sługa Hadesa-Plutona, przewoził dusze zmarłych przez podziemną rzekę Styks do krainy umarłych. Starożytni Grecy kładli swoim zmarłym na języku obol, drobną monetę, jako zapłatę dla Charona. [przypis edytorski]
Charon — według mit. gr. bóg podziemi, przewoził dusze zmarłych w łodzi przez rzekę Styks i wody Acherontu do krain piekielnych. [przypis redakcyjny]
charoset — potrawa pesachowa składająca się z musu jabłkowego, orzechów, migdałów, cynamonu i wina, mająca przypominać zaprawę murarską (glinę) do wytwarzania cegieł, używaną przez Żydów podczas niewolniczej pracy w Egipcie. [przypis tłumacza]
Charron, Pierre (1541–1603) — francuski filozof i teolog katolicki, uczeń i przyjaciel Montaigne'a, nadworny kaznodzieja Małgorzaty de Valois, żony króla Henryka IV Burbona; przedstawiał kontrowersyjną formę sceptycyzmu, postulował oddzielenie etyki od religii i traktowanie jako niezależnej dyscypliny filozoficznej. [przypis edytorski]
charszcze — tu: rośliny morskie. [przypis redakcyjny]
Charta libertatis, Magna Charta Libertatum (łac.) — Wielka Karta Swobód, ogłoszona w Anglii w r. 1215. [przypis edytorski]
Charta Magna, Ustawa Kardynalna, Karta Swobód — dokumenty stanowiące kamienie milowe prawodawstwa i ustroju państwowego w Anglii. [przypis edytorski]
chart — pies myśliwski. [przypis edytorski]
Chartres — miejscowość we Francji, słynna ze średniowiecznej gotyckiej katedry z XII–XIII w., w której znajduje się ponad 160 kolorowych witraży o łącznej powierzchni 2600 m². [przypis edytorski]
chartreuse — francuski likier ziołowy. [przypis edytorski]
chartreuse — francuski likier ziołowy. [przypis edytorski]
chartu — dziś popr. forma C. lp r.m.: chartowi. [przypis edytorski]
Chartum — stolica Sudanu. [przypis edytorski]
Charwat — dziś popr.: Chorwat (jeszcze dawniejsza forma brzmiała: Karwat). [przypis edytorski]
Charybda a. Charybdis (mit. gr., gr. Χάρυβδις) — potwór morski wchłaniający, a następnie wypluwający masy wody morskiej; pierwotnie córka Posejdona i Gai, przemieniona przez Zeusa w potwora za żarłoczność i chciwość; wraz ze Skyllą wspomniana w Odysei Homera: obie zagrażały żeglarzom i ich okrętom po dwóch stronach Cieśniny Mesyńskiej (a. w pobliżu przylądka Skylla w płn.-zach. Grecji). [przypis edytorski]
Charybda (mit. gr.) — potwór morski, pochłaniający wszystko, nad wodą widoczny jedynie za sprawą uruchamianego przezeń wiru, pilnujący Cieśniny Sycylijskiej, podobnie jak Scylla. [przypis edytorski]
Charybda — wir morski w cieśninie Sycylijskiej; tu: zapewne pomylony ze Scyllą, rafą skalną znajdującą się naprzeciw wiru (dalej mowa o „kruszeniu się”, co w przypadku wiru nie jest możliwe). W literaturze staroż. Scylla i Charybda były wymieniane najczęściej obok siebie, ponieważ razem stanowiły wyjątkowe zagrożenie dla przepływających statków; por. wyrażenie: znaleźć się między Scyllą a Charybdą. [przypis redakcyjny]
Charybdis a. Charybda (mit. gr., gr. Χάρυβδις) — potwór morski wchłaniający, a następnie wypluwający masy wody morskiej; pierwotnie córka Posejdona i Gai, przemieniona przez Zeusa w potwora za żarłoczność i chciwość; wraz ze Skyllą wspomniana w Odysei Homera: obie zagrażały żeglarzom i ich okrętom po dwóch stronach Cieśniny Mesyńskiej (a. w pobliżu przylądka Skylla w płn.-zach. Grecji). [przypis edytorski]
Charyllus (…) uśmiercić — Plutarch, Powiedzenia spartańskie. [przypis tłumacza]
Charyta (mit. gr.) — bogini wdzięku. Zwykle jako żonę Hefajstosa przedstawiano Afrodytę, boginię miłości. [przypis edytorski]
Charytki — gr. Charyty, rzym. Gracje: boginie wdzięku, piękna i radości. [przypis edytorski]
Charytki (mit. gr.) — boginie radości życia, zabawy i urody. [przypis edytorski]
Charyty — boginie łaski, a dalej uciech życiowych, jak tańca, śpiewu, zabawy przy uczcie. Jako boginie wdzięku stanowią orszak Afrodyty, towarzyszą też, śpiewając i tańcząc, Apollinowi lub Hermesowi. Najdawniejszy ich kult miał swą siedzibę w Orchomenos, wielkim handlowym mieście Beocji za czasów bohaterskich (wojny trojańskiej). Czczono je także w Atenach, Sparcie i gdzie indziej. Sztuka przedstawiała je już dość wcześnie; zachowane są obrazy na wazach z VI i V w. przed Chr. Są zawsze ubrane; dopiero sztuka hellenistyczna (III w. i następne) przedstawia je nagie. [przypis tłumacza]
Charyty — boginie wdzięku i radości. [przypis edytorski]
Charyty (mit. gr.) — boginie piękna, wdzięku i radości. [przypis edytorski]
Charyty (mit. gr.) — boginie wdzięku i piękna. [przypis edytorski]
Charyty (mit. gr.) — boginie wdzięku, piękna i radości: Aglaja tj. Promienna, Eufrozyna tj. Rozumna i Taleja czyli Kwitnąca; towarzyszki Afrodyty, ale również Dionizosa, gustowały w wesołej zabawie, opiekowały się szczególnie piękną młodzieżą; w mit. rzym. ich odpowiednikiem są Gracje. [przypis edytorski]
Charyty (mit. gr.) — boginie wdzięku, piękna i radości. [przypis edytorski]
Charyty (mit. gr.) — Gracje, boginie wdzięku i piękna. [przypis edytorski]
Charyty (mit. gr.) — Gracje, boginie wdzięku i radości. [przypis edytorski]
Charyty (mit. gr.) — trzy boginie wdzięku, piękna i radości (w mit. rzym. Gracje): Aglaja („Promienna”, patronka splendoru towarzyskiego), Eufrozyna („Rozumna”, patronka towarzyskiej wesołości) i Taleja („Kwitnąca”, symbolizująca kwitnące życie); córki Zeusa i Hery (a. Heliosa i Ajgle), towarzyszki Afrodyty, którą ubierały, towarzysząc codziennej toalecie porannej bogini miłości; czczone w Atenach, Sparcie, Pafos i Orchomenos w Beocji, obchodzono ku ich czci święto, Charytezje; były przedstawiane w udrapowanych długich szatach, pięknie ufryzowane (później nagie), trzymające się za ręce, uczestniczące w zabawach z muzyką i tańcem; ich atrybutami były: róża, mirt, instrumenty muzyczne, jabłko lub flakonik z wonnym olejkiem, czasem kłosy lub maki; patronowały sztukom pięknym i rękodziełu, szczególnie opiekowały się piękną młodzieżą. [przypis edytorski]
Charyty (mit. gr.) — trzy siostry, córki Zeusa, boginie wdzięku, piękna i radości. [przypis edytorski]
chasa — banda, zbrojny tłum. [przypis edytorski]
chasen — główny śpiewak w synagodze, inaczej kantor. [przypis redakcyjny]
chassé croisé (fr.) — figura w tańcu polegająca na zamianie pozycji, podczas której tancerze mijają się, przechodząc na przeciwne strony. [przypis edytorski]
chassé croisé (fr.; lm chassés croisés) — figura w tańcu polegająca na zamianie pozycji, podczas której tancerze mijają się, przechodząc na przeciwne strony. [przypis edytorski]
chassé-croisé (fr.) — skrzyżowanie się. [przypis edytorski]
Chassériau, Théodore (1819–1856) — fr. malarz okresu romantyzmu. [przypis edytorski]
