Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | austriacki | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | sportowy | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 128020 przypisów.
Waitz, Theodor (1821–1864) — niemiecki psycholog i antropolog. [przypis edytorski]
wajdelota — na Litwie w czasach pogańskich kapłan, guślarz, wróżbita i bard opiewający dzieje narodowe. [przypis edytorski]
wajdelota — przedchrześcijański śpiewak i kapłan litewski. [przypis edytorski]
wajdelota (z pruskiego waidleimai: wróżymy, czarujemy) — zarazem wróżbita, wieszczek, niższy kapłan, guślarz i bard pogańskiej Litwy. [przypis edytorski]
Wajgunga — w oryg.: Waingunga. [przypis edytorski]
Wajgunga — w oryg. Waingunga. [przypis edytorski]
Wajikra (hebr.) — Księga Kapłańska; trzecia księga Pięcioksięgu Mojżeszowego. [przypis edytorski]
Wajld — właśc. Wilde, Oscar (1854–1900) ang. pisarz i dramaturg, przedstawiciel estetyzmu i propagator hasła „sztuka dla sztuki”; był biseksualistą i z powodu romansu z lordem Alfredem Douglasem w 1895 r. został oskarżony o sodomię, aresztowany i skazany przez sąd na 2 lata ciężkich robót. Po wyjściu z więzienia w Reading wyemigrował do Francji, gdzie zmarł na zapalenie opon mózgowych. Na łożu śmierci przeszedł na katolicyzm. [przypis edytorski]
waju (gw.) — wam. [przypis edytorski]
waju (gw.) — was. [przypis edytorski]
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
wakacyj — dziś częstsza forma D. lm: wakacji. [przypis edytorski]
wakancja — zwolnienie miejsca, otworzenie się urzędu; tu: nadawanego przez króla przywileju czerpania zysku z żup solnych. [przypis edytorski]
wakans a. wakat — wolne, nieobsadzone stanowisko. [przypis edytorski]
wakans — wakat, nieobsadzone stanowisko. [przypis edytorski]
wakans — wakat; wolne stanowisko do obsadzenia. [przypis edytorski]
wakans — wolne stanowisko pracy. [przypis edytorski]
wakans (z łac.) — wolne stanowisko. [przypis edytorski]
Wakarinne (z litew. Vakarinė) — Gwiazda wieczorna. [przypis edytorski]
Waka — wieś tatarska niedaleko od Wilna. [przypis edytorski]
wakerosi (z fonet. hiszp. lm vaqueros) — pasterze bydła; kowboje. [przypis edytorski]
wakować — brakować. [przypis edytorski]
wakować — być nieobsadzonym. [przypis edytorski]
wakujący (daw., z łac.) — brakujący, pusty, nieobsadzony; por. wakat. [przypis edytorski]
wakujący — wolny, niezajęty. [przypis edytorski]
wałach (gw.) — wykastrowany samiec konia. [przypis edytorski]
wałach — kastrat. [przypis edytorski]
wałach — koń wykastrowany, najczęściej roboczy, pociągowy itp. [przypis edytorski]
wałach — koń wykastrowany, używany do pracy (w przeciwieństwie do ogiera, wykorzystywanego do jazdy wierzchem oraz w celach rozpłodowych). [przypis edytorski]
wałach — wykastrowany ogier. [przypis edytorski]
wałaszek — zdrobn. od: wałach; koń wykastrowany (najczęściej roboczy, pociągowy itp.). [przypis edytorski]
wałaszyć — kastrować ogiera. [przypis edytorski]
wał (daw.) — fala morska. [przypis edytorski]
wał (daw.) — fala. [przypis edytorski]
wał (daw.) — tu: fala. [przypis edytorski]
wałętać się (neol.) — wałęsać się. [przypis edytorski]
wał — fala. [przypis edytorski]
Wał Hadriana a. Mur Hadriana (ang. Hadrian's Wall a. Roman Wall) — system fortec połączonych z początku nasypem, następnie murem, chroniący południową, rzymską część Brytanii przed napadami Piktów z górzystej północy, długi na ponad 100 km. Wał powstał w latach 121–129 n.e., a w 142 r. o 150 km na płn. od niego Rzymianie zbudowali drugą linię umocnień, Wał Antonina, który jednak musieli opuścić po kilkudziesięciu latach. [przypis edytorski]
wałówka (daw.) — prowiant, jedzenie. [przypis edytorski]
wałówka — pożywienie na drogę. [przypis edytorski]
wałować — otaczać wałami obronnymi; bronić zawczasu. [przypis edytorski]
wał (starop.) — fala. [przypis edytorski]
wał — tu: fala. [przypis edytorski]
wały (daw.) — fale; dziś popr. forma N.lm: wałami. [przypis edytorski]
wały (daw.) — fale morskie; dziś popr. forma N.lm: wałami. [przypis edytorski]
wały (daw.) — fale morskie. [przypis edytorski]
wały (daw.) — fale. [przypis edytorski]
wały — daw. forma N.lm; dziś: wałami; wał (daw.): fala. [przypis edytorski]
wały — fale. [przypis edytorski]
wały — fale [przypis edytorski]
wały hetmańskie — Aleja Wolności we Lwowie. [przypis edytorski]
wały (starop.) — fale; za onymi wały: za tymi wałami (falami). [przypis edytorski]
wały (starop.) — tu: fale. [przypis edytorski]
walać (daw.) — brudzić, plamić. [przypis edytorski]
walać (daw.) — brudzić. [przypis edytorski]
walać (daw.) — plamić, brudzić. [przypis edytorski]
Wala — imię wszechwiedzącej bogini ziemi, Erdy, pod jakim wzywa ją bóg Wotan w cyklu dramatycznym Wagnera Pierścień Nibelunga; jest to zmienione staronordyckie słowo völva, oznaczające wieszczkę. [przypis edytorski]
walansjenka — cienka, delikatna koronka; nazwa od fr. miasta Valenciennes. [przypis edytorski]
walansjenka — rodzaj koronki. [przypis edytorski]
Walasiewicz, Stanisława a. Walsh Olson, Stella (1911–1980) — lekkoatletka, rekordzistka światowa w biegach na krótkie dystanse, jedna z najpopularniejszych sportowców w Polsce w latach 30. Wychowana w Stanach Zjednoczonych, w swojej karierze zdecydowała się reprezentować kraj urodzenia. Po jej śmierci okazało się, że rewelacyjne wyniki sportowe mogły mieć związek z jej interseksualnością (badania wykazały obecność męskiego chromosomu Y). [przypis edytorski]
walcować — tu: tańczyć walca. [przypis edytorski]
walczących — w wersji Felińskiego: „walczącą”; w całym zdaniu-strofie pierwowzoru tekstu mowa jest o Polsce, nie zaś o jej obrońcach, jak w później przyjętej wersji tekstu. [przypis edytorski]
Walczmy o lud nasz i o miasto Boga naszego, a Pan niech czyni, co się jemu podoba — 2 Sm 10, 12. [przypis edytorski]
walczyłeś — od hebr. שָׂרַה (sara): ‘walczyć, mieć moc/przewagę, spierać się, wytrwać, zmagać się’. [przypis edytorski]
walczyliśmy (…), uderzali (daw.) — konstrukcja, w której końcówka fleksyjna pierwszego czasownika ma zastosowanie również dla kolejnego (kolejnych); dziś: walczyliśmy, uderzaliśmy. [przypis edytorski]
waldensi — ruch rel.-społ. w XII–XIV w. we Francji, Włoszech, Niemczech i na Śląsku, zainicjowany przez Piotra Waldo ok. 1170, postulujący reformę Kościoła, początkowo głoszący głównie potrzebę ubóstwa, później zaś m.in. niesłuszność kultu świętych i odpustów; zwalczani przez inkwizycję. [przypis edytorski]
Waldensi — Waldensowie byli heretycy w Czechach. Wspomina tu ich skromność autor dla zawstydzenia prawowiernych tak właśnie, jako kiedy przytaczamy cnoty pogan ukazując przeto, iż poganie niektórzy lepiej żyli rządząc się samym światłem rozumu, aniżeli źli chrześcianie objaśnieni światłem prawdziwego Boga i wiary (Uwaga wydawcy z r. 1770). [przypis edytorski]
waldensowie, właśc. waldensi — chrześcijańskie ugrupowanie religijne występujące przeciw władzy i bogactwu Kościoła, zawiązane w płd. Francji ok. 1170 r. jako tzw. „ubodzy z Lyonu” przez zamożnego kupca, Piotra Waldo i od jego nazwiska nosząca miano. [przypis edytorski]
Waldstein-Wartenberg, Joseph Karl (1755–1814) — niemiecki hrabia, szambelan dworu cesarskiego; znajomy Casanovy. [przypis edytorski]
walecznemi dziełami zabawny — zajmujący się walecznymi dziełami; daw. „zabawiać się czymś” znaczyło: „zajmować się”. [przypis edytorski]
Walecznych tysiąc — pieśń legionowa z czasów powstania listopadowego. [przypis edytorski]
Waleczny po bitwie — prawdopodobnie aluzja do klęski powstania listopadowego. [przypis edytorski]
w Alei Szucha 23 — w czasie okupacji niemieckiej areszt śledczy Gestapo mieścił się przy Alei Szucha 25 w Warszawie. [przypis edytorski]
walek — dziś popr. forma D.lm: walk. [przypis edytorski]
walek — dziś popr.: walk. [przypis edytorski]
Walencja — hiszpańskie miasto nad Morzem Śródziemnym, stolica prowincji i wspólnoty autonomicznej o tej samej nazwie. [przypis edytorski]
walencjanki — tu: połączenia ozdobnych wykończeń z główną tkaniną ubioru. [przypis edytorski]
Walencja — tu: miejscowość w płd.-wsch. Francji, ok. 100 km na płd. od Lyonu; założona w czasach rzymskich. [przypis edytorski]
Walencja, Valencia — tu: miasto w stanie Carabobo północnej Wenezueli. [przypis edytorski]
walenie (biol.) — rząd ssaków wodnych, obejmujący kaszaloty, delfiny i morświny. [przypis edytorski]
Walens (328–378) — cesarz rzymski (od 364), wyznawca arianizmu. [przypis edytorski]
Walens (328–378) — cesarz rzymski. [przypis edytorski]
Walentyn (ok.100–ok.160) — teolog gnostycki, twórca najbardziej wpływowej i wyrafinowanej odmiany nauczania gnostyckiego. [przypis edytorski]
waleriana — lekarstwo uspokajające i nasenne, wykonywane z kozłka lekarskiego. [przypis edytorski]
waleriana — ziołowy środek uspokajający i nasenny, sporządzany z korzenia i kłączy kozłka lekarskiego. [przypis edytorski]
waleta — pożegnanie. [przypis edytorski]
waleta — utwór poetycki o charakterze elegijnym, wyrażający żal z powodu rozstania się z bliskimi osobami, domem czy krajem rodzinnym; z łac. vale: pozdrowienie przy pożegnaniu (bądź zdrów, żegnaj). [przypis edytorski]
waleta (z łac.) — utwór literacki będący wypowiedzią na pożegnanie. [przypis edytorski]
waleta (z łac. vale: bądź zdrów) — pożegnanie. [przypis edytorski]
walet karowy — walet karo; figura w kartach do gry. [przypis edytorski]
Walewski, Adolf (1852–1911) — polski aktor, dramatopisarz i reżyser teatralny. [przypis edytorski]
walezjanie — chrześcijańska grupa religijna z III w., której członkowie kastrowali się w celu wypełnienia słów Biblii z Mt 19:11. [przypis edytorski]
Walezjusze — dynastia królów francuskich panująca w latach 1328–1589; stary Luwr Walezjuszów: Franciszek I i Henryk II z tej dynastii w XVI w. przebudowali średniowieczny reprezentacyjny zamek królewski w renesansowy pałac Luwr, który następnie rozbudowano za panowania kolejnej dynastii, Burbonów, oraz za czasów Napoleona Bonapartego i Napoleona III. [przypis edytorski]
Walhala właśc. Walhalla (mit. germ.) — zaświaty, kraina wiecznego szczęścia; zamek najwyższego boga germ. Odyna, w którym gości on poległych chwalebnie na polu bitwy wojowników. [przypis edytorski]
Walhalla a. Valhalla — w mitologii nordyckiej to kraina wiecznego szczęścia, miejsce przebywania poległych wojowników, zabranych z pola bitwy przez walkirie, boginie-wojowniczki. O początkach Walhalli opowiada dramat muzyczny Ryszarda Wagnera Złoto Renu, pierwsza część tetralogii Pierścień Nibelunga. [przypis edytorski]
Walhalla (mit. germ.) — zaświaty, kraina wiecznego szczęścia; zamek najwyższego boga germ. Odyna, w którym gości on poległych chwalebnie na polu bitwy wojowników; Walhalla znajdować się ma w krainie Asgard, do której ze świata śmiertelników (Midgard) prowadzi droga przez Tęczowy Most zw. Bifrost. [przypis edytorski]
Walhalla (mit. germ.) — zaświaty, kraina wiecznego szczęścia; zamek najwyższego boga germ. Odyna, w którym gości on poległych chwalebnie na polu bitwy wojowników. [przypis edytorski]
Walhalla (mit. germ.) — zaświaty, kraina wiecznego szczęścia; zamek najwyższego boga germ. Odyna, w którym gości on poległych chwalebnie na polu bitwy wojowników; tu użyte błędnie jako siedziba wszystkich bogów, tj. kraina Asgard. [przypis edytorski]
Walhalla (mit. germ.) — zaświaty, kraina wiecznego szczęścia; zamek najwyższego boga germ. Odyna, w którym gości on poległych chwalebnie na polu bitwy wojowników. Tu użyte błędnie jako siedziba bogów, Asgard. [przypis edytorski]
Walhalla (mit. nordycka) — „pałac poległych”, pałac Odyna; miejsce, w którym polegli wojownicy ucztują razem z bogami. [przypis edytorski]
Walhalla (mit. nordycka) — zamek najwyższego boga Odyna, w którym gości on poległych chwalebnie na polu bitwy wojowników. Często używane błędnie na określenie siedziby bogów, Asgardu. [przypis edytorski]
