Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159856 przypisów.
pułap — maksymalna wysokość, jaką jest w stanie osiągnąć statek powietrzny. [przypis edytorski]
pułap — tu: (daw.) drewniany strop albo sufit. [przypis edytorski]
Pułaskich obu — w działaniach konfederacji barskiej brało udział kilku przedstawicieli rodziny Pułaskich, dwaj najważniejsi to ojciec Józef (1704–1769), współtwórca i marszałek konfederacji barskiej, oraz jego syn Kazimierz (1745–1779), który zginął w bitwie pod Savannah jako generał wojsk walczących o niepodległość Stanów Zjednoczonych. [przypis edytorski]
Pułaski, Józef (1704–1769) — wódz konfederacji barskiej. [przypis edytorski]
Pułaski, Kazimierz (1745–1779) — dowódca konfederacji barskiej, zginął w bitwie pod Savannah jako generał wojsk walczących o niepodległość Stanów Zjednoczonych. [przypis edytorski]
Puławska — ulica w Warszawie, zaczynająca się w dzielnicy Mokotów. [przypis edytorski]
Puławy — miasto powiatowe w województwie lubelskim. [przypis edytorski]
pułk 11. (…) żaden pułk tak świetnego nie miał korpusu oficerów… — Oficerowie pułku 11: pułkownik Adam Potocki, major Tański, szefowie: książę Wincenty Woroniecki i Tomicki, kapitanowie Starzeński, Wesołowski, Komorowski Franciszek, Korn, Szulimirski Anastazy, Karsznicki. Porucznicy i podporucznicy Aleksander Stadnicki z Boratyna, Jan i Seweryn Drohojowscy z Krukienic, Józef Baworowski z Smolanki, Modest Dulski, Ignacy Szumlański, Roman Załuski, Potulicki, Kossakowski, Boznańscy, Pietruski Józef, Henryk Zielonka, Maksymilian Chojecki, Augustyn Drojewski, Dąbrowski, Zagórski Wincenty, Nowicki Jakub, Beski, Czarnek, Kuźmiński. Kapitan adiutant major Twardowski, a po nim Smoleński. Kapitan płatnik Zwierzeński. Z samego początku szef Adam Bierzyński. Kapitan Aleksander Błędowski. [przypis autorski]
pułk grecki — obecność greckich oddziałów najemnych w armii egipskiej jest poświadczona dopiero za panowania Psametycha I (664–610 p.n.e.), który nawiązał bliższe stosunki ze światem helleńskim. [przypis edytorski]
pułki zaśpiewały jednym głosem, odjeżdżając: „Anioł Pański zwiastował Najświętszej Pannie Marii”, i z tą pieśnią znikły Szwedom z oczu — modlitwa Anioł Pański jest tu jeszcze jednym symbolem przewagi nad Szwedami jako nieuznającymi kultu maryjnego luteranami. [przypis edytorski]
pułkownik Adam Borkiewicz (1896–1958) — oficer służby stałej WP, historyk, członek Komendy Głównej AK, po wojnie szykanowany przez władze komunistyczne, autor pierwszej monografii powstania warszawskiego. [przypis edytorski]
pułkownik — Adam Sołtan. [przypis redakcyjny]
pułkownik Frydrychów — pułkownik Fryderyka, tj. Fryderyka Witelsbacha (1596–1632), elektora Palatynatu Reńskiego, przywódcy Unii Ewangelickiej, tj. protestanckiego przymierza politycznego w Cesarstwie Rzymskim Narodu Niemieckiego, w latach 1619-1620 króla protestanckich Czech, z racji krótkiego panowania nazywanego królem zimowym. [przypis edytorski]
pułkownik Hulot — [por.] Kuzynka Bietka. [przypis tłumacza]
pułkownik Kazimierz Iranek-Osmecki ps. „Jarecki” (1897–1984) — oficer służby stałej WP, w 1939 r. w stopniu podpułkownika w sztabie Naczelnego Wodza, od grudnia tegoż roku w ZWZ, przedostał się na Zachód, zrzucony w kraju jako cichociemny w marcu 1943 r. Przed powstaniem i w jego trakcie szef Oddziału II Komendy Głównej AK. Był głównym negocjatorem strony polskiej w pertraktacjach kapitulacyjnych z Erichem von dem Bachem. Po wojnie na emigracji w Wielkiej Brytanii. [przypis edytorski]
pułkownik petyhorski — dowódca petyhorców, średniozbrojnej jazdy w wojsku litewskim. [przypis edytorski]
Pułkownik — Pułkownikiem tym jest Emila hr. Platerówna (1806–1831), od dzieciństwa niemal marząca o odegraniu roli Joanny d'Arc. Umysłowo i fizycznie przygotowaną zastał ją listopad 1830 r. Na pierwsze hasło zapałem swym porywa mieszkańców Dusiat, organizuje z nich zastęp powstańców, stacza nieszczęśliwą (z powodu braku amunicji) walkę z Moskalami pod Jeziorasami, łączy się następnie z partią wolnych strzelców wilkomierskich, walczy z nadzwyczajnym męstwem w bitwie pod Prystawianami przy boku Potockiego. Gdy Chłapowski stanął na Litwie, zamianował ją kapitanem w 25. pułku liniowym; w tym charakterze bierze ona udział w zaciętych walkach pod Kownem i Szawlami. Kiedy zaś Chłapowski postanowił wycofać się do Prus, opuszcza go i usiłuje przedrzeć się do Warszawy; po dziesięciodniowym jednak marszu w chłodzie i głodzie, wyczerpana do cna z sił, została w chacie leśnika, skąd za staraniem krewniaka przeniesiona do dworu właściciela wsi, poczęła powoli przychodzić do sił. Na wieść o upadku Warszawy popadła w rozpacz; wielkie, gorące serce przestało bić, nie chcąc bić na grobie ojczyzny (J. Straszewicz, Emilie Plater. Sa Vie et sa Mort). [przypis redakcyjny]
Pułkowo — miasto ros. 19 km na płd. od Petersburga. [przypis edytorski]
pułk Ptah — czyli korpus Menfi, memficki. Ptah był głównym bogiem miasta Memfis. Korpusy wojsk egipskich nosiły nazwy głównych bóstw: armia Ramzesa Wielkiego walcząca w bitwie pod Kadesz składała się z korpusów „Amon”, „Re”, „Ptah” i „Set”. [przypis edytorski]
pułk zaś gnieźnieński, noszący miano patrona Polski — tj. św. Wojciecha. [przypis edytorski]
pułnoc (starop. forma ort.) — północ. [przypis edytorski]
pułnocy (starop. forma ort.) — dziś popr.: północy. [przypis edytorski]
puł (starop. forma ort.) — pół. [przypis edytorski]
puł (starop. forma ort.) — pół; w pół ćwierci mili: w odległości pół ćwierci mili (tj. 1/8 mili). [przypis edytorski]
pularda — młoda, celowo utuczona kura. [przypis edytorski]
pularda — młoda kura pozbawiona jajników w celu uzyskania z niej delikatnego i kruchego mięsa. [przypis edytorski]
pularda — młoda kura tuczona w określony sposób. [przypis edytorski]
pularda — młoda kura, wysterylizowana i specjalnie tuczona dla uzyskania szczególnie delikatnego mięsa. [przypis edytorski]
pularda — młoda, nierozwinięta płciowo kura, tuczona specjalnie dla uzyskania delikatnego i kruchego mięsa, ubijana po osiągnięciu wieku ok. 9 tygodni i wagi ok. 2 kg; pularda to także nazwa dania przygotowanego z tak hodowanej kury, popularnego w kuchni staropolskiej. [przypis edytorski]
pularda — utuczona kura. [przypis edytorski]
pularda (z fr.) — młoda kura hodowana na mięso; tu: danie z mięsa kurzego. [przypis edytorski]
pularda (z fr. poularde) — młoda kura, wysterylizowana i specjalnie tuczona dla uzyskania szczególnie delikatnego mięsa. [przypis edytorski]
pulares a. pugilares (daw.) — portfel, portmonetka. [przypis edytorski]
pulares (daw.) — portfel. [przypis edytorski]
pulares (gw.) — pugilares; portfel. [przypis edytorski]
pulares — pugilares, portfel. [przypis edytorski]
Pulcher hymnus Dei homo immortalis (łac.) — piękny hymn ludzki dla nieśmiertelnego Boga; egzystencja ludzka jest hymnem na cześć Boga (cytat z Laktancjusza, chrześcijańskiego pisarza i retora z III–IV w. n.e.). [przypis edytorski]
Pulcheria — imię żeńskie, zdrobn. od pulchra: piękna, urocza. [przypis edytorski]
Pulcheria, właśc. Aelia Pulcheria (399–453) — córka cesarza Arkadiusza, starsza siostra Teodozjusza II, który pozostawał pod jej dużym wpływem; w 414 ogłoszona przez brata cesarzową; antysemitka, zwalczała judaizm i nestorianizm, święta Kościoła katolickiego i prawosławnego; w 441 odprawiona z dworu cesarskiego, została mniszką, powróciła na dwór po śmierci brata; od 450 cesarzowa, jako żona Marcjana. [przypis edytorski]
pulcher (łac.) — piękny. [przypis edytorski]
pulchrum cum bellico (łac.) — piękno z walecznością. [przypis edytorski]
pulchrum est paucorum hominum (łac.) — piękno jest dla nielicznych. [przypis edytorski]
pulchrum est paucorum hominum (łac.) — piękno jest (istnieje) dla niewielu ludzi. [przypis edytorski]
pulchrumque (…) armia — Vergilius, Aeneida, II, 317. [przypis tłumacza]
Pulci, Luigi (1432–1484) — dyplomata i poeta wł. ur. we Florencji, działający pod patronatem domu Medicich (szczególnie Lorenzo Mediciego), znany przede wszystkim jako autor parodystycznego poematu Morgante, opowiadającego o olbrzymie nawróconym na chrześcijaństwo przez paladyna Orlanda i odtąd towarzyszącego temu rycerzowi w jego licznych przygodach. [przypis edytorski]
Pulci, Luigi (1432–1484) — poeta włoski, który spopularyzował oktawę, autor poematu Morgante, zawierającego elementy komiczne. [przypis edytorski]
Pulcinella (z wł. pulcino: kogucik) — postać z komedii dell'arte, zwykle występująca z kogucim piórem, charakteryzująca się złośliwością, nieuprzejmością i egoizmem. [przypis edytorski]
Pulcinello — Poliszynel, postać garbatego gbura z komedii dell'arte. [przypis edytorski]
Pulia, czyli Apulia — prowincja południowo-wschodnich Włoch. [przypis redakcyjny]
puliares — portfel. [przypis edytorski]
pulkauninkas — kareivių būrio viršininkas. [przypis edytorski]
pulka — zdrobn. od pula; partia gry w karty. [przypis edytorski]
Pullman, George (1831–1897) — amerykański inżynier i przemysłowiec, konstruktor sypialnych wagonów kolejowych nazywanych później jego nazwiskiem; wagony konstrukcji Pullmana były używane przez przedsiębiorstwo kolejowe Union Pacific Railroads. [przypis edytorski]
pulmanowski wagon — rodzaj kolejowego wagonu pasażerskiego o długim korytarzu, z którego prowadzą wejścia do poszczególnych przedziałów; nazwany od nazwiska amerykańskiego wynalazcy Georga Pullmana (1831–1897); niegdyś synonim wygody w podróży pociągiem. [przypis edytorski]
pulman — popularna nazwa wagonu kolejowego z korytarzem i przedziałami, wzięta od nazwiska konstruktora George'a Pullmana. [przypis edytorski]
pulman — rodzaj kolejowego wagonu pasażerskiego o długim korytarzu, z którego prowadzą wejścia do poszczególnych przedziałów, zw. także wagonem pulmanowskim od nazwiska amerykańskiego wynalazcy Georga Pullmana (1831–1897); niegdyś synonim wygody w podróży pociągiem. [przypis edytorski]
pulperia (hiszp.) — karczma. [przypis edytorski]
pulsa (daw.) — tętno. [przypis edytorski]
pulsa — dziś popr. forma M.lm: pulsy. [przypis edytorski]
pulsa — dziś popr. lp: puls. [przypis edytorski]
puls — tu: miejsce na ciele (najczęściej na przegubie dłoni), w którym wyczuwane są drgania wywołane krążeniem krwi. [przypis edytorski]
puls — tu: nadgarstek. [przypis edytorski]
pult (daw.) — pulpit. [przypis edytorski]
Pultora Gey [? sic] — tak wyraźnie; o kogo tu chodzi i jak właściwie brzmi odnośne nazwisko, nie udało mi się wykryć. [przypis autorski]
pultynek (daw.) — pulpit, biurko z ukośnym blatem. [przypis edytorski]
pultynek — mały pulpit ze schowkami dla kobiecych robótek. [przypis redakcyjny]
pultynek — rodzaj szkatułki; także: bultynek. [przypis edytorski]
pult (z niem. das Pult) — tu: pulpit. [przypis edytorski]
pult — (z niem.) pulpit, biurko. [przypis edytorski]
Pulverturm (niem.: wieża prochowa) — prochownia, budynek, w którym przechowywano proch strzelniczy, ładunki wybuchowe i pociski. [przypis edytorski]
pulvis es et in pulverem (łac.) — prochem jesteś i w proch (się obrócisz). [przypis redakcyjny]
„Pulvis et umbra sumus…” — Prochem i cieniem jesteśmy. [przypis redakcyjny]
pulvis (łac.) — proch, proszek. [przypis edytorski]
pulwerizowaną — proszkową. [przypis redakcyjny]
Pulydamas a. Polydamas ze Skotussy — starożytny grecki atleta z Tesalii, zwycięzca w pankrationie (połączenie boksu i zapasów) na igrzyskach olimpijskich w 408 roku p.n.e., słynny ze swojej ogromnej siły. [przypis edytorski]
pumeks — skała wulkaniczna zbudowana z porowatego szkliwa wulkanicznego powstałego z pienistej lawy. [przypis edytorski]
Punch (ang. cios) — tygodnik satyryczny ukazujący się w Wielkiej Brytanii latach 1841–1992 i 1996–2002; czasopismo publikowało serie rysunków satyrycznych z rymowanym komentarzem (prototyp komiksu), współpracowali z nim sławni pisarze, m.in. autor Pierścienia i Róży William Makepeace Thackeray czy twórca Kubusia Puchatka, Alan Alexander Milne. [przypis edytorski]
puncho, popr.: poncho (hiszp.) — wierzchnie okrycie z prostokątnego kawałka tkaniny z otworem na głowę pośrodku. [przypis edytorski]
„Punch” — satyryczne czasopismo angielskie. [przypis edytorski]
puncta (łac.) — punkty. [przypis edytorski]
puncti (łac.) — punkty; tu jako termin techniczny: punkty sporne. [przypis edytorski]
punctum (łac.) — punkt. [przypis edytorski]
pundelis — dvidešimties saujų linų ryšelis. [przypis edytorski]
pundzie (gw.) — pójdzie. [przypis edytorski]
pungit (…) valentem — Stephanus Boetianus, Poemata. [przypis tłumacza]
Pung — trójka jednobarwnych kamieni przy mah-jonggu. [przypis autorski]
punicka zdrada — wyjątkowo podstępna zdrada; Rzymianie oskarżali walczących z nimi Kartagińczyków (Punijczyków) o podstępne łamanie traktatów i umów. [przypis edytorski]
punickie wstęgi — tu: purpurowe. [przypis edytorski]
punicki — fenicki; Fenicjanie, którzy założyli Kartaginę, byli znani jako wyśmienici kupcy. [przypis edytorski]
punkah a. pankhā — duży wachlarz z rozpiętego na ramie liścia palmy, piór lub materiału, używany w płd. Azji do wentylacji pomieszczeń. [przypis edytorski]
punkcja — zabieg medyczny polegający na wkłuciu igły pozwalającej na opróżnienie jamy ciała z płynu (np. punkcja zatok), pobranie płynu (np. punkcja lędźwiowa) lub podania substacji. [przypis edytorski]
punkha, właśc. punkah a. pankhā — duży wachlarz z rozpiętego na ramie liścia palmy, piór lub materiału, używany w płd. Azji do wentylacji pomieszczeń. [przypis edytorski]
punkta — dziś forma M. lm: punkty. [przypis edytorski]
punkta — dziś popr.: punkty. [przypis edytorski]
punkta — pauzy, znaki interpunkcyjne. [przypis edytorski]
punkt archimedesowy — dotyczy zasady dźwigni odkrytej przez Archimedesa, który powiedział: „Dajcie mi punkt podparcia, a poruszę Ziemię”. Archimedes (287–212 p.n.e.) grecki matematyk, fizyk i filozof. [przypis edytorski]
punkta — tezy, tematy do dysputy. [przypis edytorski]
punkt honoru (…) o wiele częstszy jest w monarchiach — Montesquieu, ulubiony pisarz Stendhala, w dziele swoim O duchu praw czyni honor podstawą ustroju monarchistycznego. [przypis tłumacza]
punktów ekwinokcjalny (z łac.) — punkt zrównania dnia z nocą. [przypis edytorski]
punkt testamentu, w którym żąda, aby „Amynomachus i Timokrates (…) mają się zbierać przez pamięć jego i Metrodora” — Diogenes Laertios, Epikur [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, X, 18. [przypis edytorski]
