Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | staropolskie | szwedzki | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 15170 przypisów.
skazać na gardło (daw.) — skazać na śmierć. [przypis edytorski]
skazać (starop.) — tu: wskazać. [przypis edytorski]
skazać (z ros.) — powiedzieć. [przypis edytorski]
skaza (daw.) — [tu:] spustoszenie, szkoda. [przypis redakcyjny]
skazanam — skrót od: skazana jestem. [przypis edytorski]
Skazanie Norfolka — Izba Parów, nie przesłuchawszy więźnia, nie zarządziwszy śledztwa, nie zbadawszy świadków, skazała go i przesłała wyrok Izbie Gmin. Pokorna Izba Gmin usłuchała jego (króla) rozkazu; król zaś, zatwierdziwszy wyrok przez specjalną komisję, wydał rozkaz, aby stracenie Norfolka odbyło się 29 stycznia (następnego dnia) rano. [Hume, Historia Anglii, tom III, str. 306]. [przypis autorski]
skazani są na śmierć głodową, bo odebrano im kartki żywnościowe. Błądzą jeszcze po ulicach… — ibid., s. 76. [przypis autorski]
Skazano, sdiełano (ros. przysł.) — powiedziano, zrobiono. [przypis edytorski]
skazano także kanclerza Horna z żoną, synem i dwiema córkami, oraz „wiele innych znakomitych osób, które przedtem do stołu z biskupem siadały” — por. Helbing-Bauer, op. cit., s. 226–7. [przypis autorski]
skazano w Tartarii dwóch młodych ludzi na pal za to, że nie zdjęli czapki, patrząc na procesję lamów — aluzja do wyroku na kawalera de la Barre i d'Etallonde, których skazano na śmierć za to, że nie skłonili się przed procesją. D'Etallonde uciekł, de la Barre zniósł mężnie okrutną śmierć [po torturach został ścięty, a jego ciało spalone na stosie 1 lipca 1766; dodatkowym zarzutem było posiadanie potępionego za bezbożność Słownika filozoficznego Woltera, który przybito do jego ciała i spalono wraz z nim; Wolter napisał pod pseudonimem pierwszą relację z tej sprawy (Relacja o śmierci kawalera de la Barre); red. WL]. [przypis tłumacza]
Skazany na dożywotnie więzienie […] żyje tutaj, posyłając do pism angielskich rozliczne artykuły — w rozprawach dotyczących zamachu Monmoutha nie znalazłem żadnej wzmianki o panu Rockstrongu. [przypis autorski]
skazany przez Heroda Aleksander — syn Mariamme (p. I, XXVII, 6). [przypis tłumacza]
skaza (starop.) — szkoda, ruina. [przypis redakcyjny]
skaza — tu: skażenie. [przypis edytorski]
skazca a. skaźca (starop.) — ten co gubi, uwodzi. [przypis redakcyjny]
skazę tego grzechu, za który Cezar (…) zwany był: „Królową” — Gdy Cezar jako tryumfator powrócił z Galii, mówi Swetoniusz, blaskiem zwycięstw swoich nie mógł zatrzeć w pamięci spółczesnych błędów swojej młodości. Żołnierze jego śpiewali o nim w obozach szydzące zeń słowa następnej piosenki: Gallias Caesar subegit, Nicomedes Caesarem [przypis redakcyjny]
Skazi-ka (…) kakije — nieco zniekształcony początek wiersza Michaiła Lermontowa Бородино (Borodino): „Скажи-ка, дядя, ведь не даром/ Москва, спалённая пожаром,/ Французу отдана?/ Ведь были ж схватки боевые?/ Да, говорят, еще какие!” [„Powiedz, dziaduniu, nie na darmo Moskwę, spaloną pożarem, Francuzom oddaliśmy? Wszak były wojenne potyczki? I, powiadają, jeszcze jakie!”; tłum. red. WL]. [przypis edytorski]
skazka (daw., z ros.) — baśń, klechda, podanie. [przypis edytorski]
skazka — opowieść (szczególnie przekazywana ustnie). [przypis edytorski]
skazka (z ros.) — bajka. [przypis edytorski]
skazówka — dziś: wskazówka. [przypis edytorski]
skazywać na wygnanie (…) Alkibiadesa — Alkibiades, złożony z dowództwa, przebywał w swych dobrach w Tracji. Po zwycięstwie Lizandra zamierzał udać się do króla perskiego i pozyskać go wskazaniem buntu grożącego mu od Cyrusa, wspieranego przez Lizandra, i już był u Farnabazosa, satrapy Frygii Hellesponckiej. Był on ostatnią nadzieją demokratów i postrachem dla Sparty. Trzydziestka skazała go na banicję, a Lizander na rozkaz eforów domagał się od Farnabazosa śmierci Alkibiadesa. Satrapa nie śmiał się sprzeciwić i Alkibiades zginął z rąk morderców we Frygii. [przypis tłumacza]
skazywać (starop.) — ukazywać; w tym skazuję swoje siły: poprzez to ukazuję swoją siłę. [przypis edytorski]
skędzierzawić się — poskręcać się, pozwijać się. [przypis edytorski]
skępstwo — skąpstwo. [przypis redakcyjny]
skėreliai — laumžirgai. [przypis edytorski]
skeła (gw. środ.) — policjant. [przypis edytorski]
ske la fam we — to, czego chce kobieta; tu w pisowni naśladującej niepoprawną wymowę. [przypis redakcyjny]
skepetas — audinio gabalas. [przypis edytorski]
skeptras — lazda, ženklas karališkos galybės; iš graikiško oatjmoov — lazda. [przypis edytorski]
sketch (fr., ang.) — skecz, scenka komiczna. [przypis edytorski]
skeuopojeja — posługiwanie się maskami przez starożytnych aktorów. [przypis tłumacza]
Skiatos — wysepka naprzeciw północnej kończyny [tj. krańca] Eubei. [przypis tłumacza]
skiba — część ziemi odkrojona i odrzucona na bok przez pług. [przypis edytorski]
skiba — dziś: część ziemi odrzucona na bok przez pług. [przypis edytorski]
skiba — kawałek gleby podcięty w czasie orki. [przypis edytorski]
skiba — pas ziemi odkładany przez pług podczas orki. [przypis edytorski]
skibka (gw.) — tu: mała kromka chleba. [przypis edytorski]
skibka — odkrojony kawałek chleba, kromka. [przypis edytorski]
ski (daw.) — narty. [przypis edytorski]
Skidel — niewielkie miasteczko na Grodzieńszczyźnie, ok. 35 km na wsch. od Szczuczyna, w XIX w. podupadłe. [przypis edytorski]
skiedyno — vieta, kur daug skiedrų, kur kapojamos malkos. [przypis edytorski]
skiełczeć (gw.) — wyschnąć. [przypis edytorski]
skieł — łapacz. [przypis edytorski]
skiełzać się (daw.) — ześlizgnąć się. [przypis edytorski]
skiełznąć (daw.) — ześlizgnąć się. [przypis edytorski]
skiełznąć się — nie udać się; tu: pośliznąć się, przewrócić się. [przypis edytorski]
skiełznąć się — ześliznąć się, spłynąć. [przypis edytorski]
skiela (gw.) — skąd. [przypis edytorski]
skielet — dziś: szkielet. [przypis edytorski]
skiereszowałem — pokiereszowałem, pokaleczyłem. [przypis edytorski]
Skierniewice — miasto powiatowe i węzeł kolejowy, 66 km na południowy zachód od Warszawy. [przypis redakcyjny]
skierowywa — dziś popr. 3os. lp.: skierowuje. [przypis edytorski]
skierowywa — dziś popr. forma 3 os. lp. cz.ter.: skierowuje. [przypis edytorski]
skije — narty. [przypis edytorski]
skikać (gw.) — skakać. [przypis edytorski]
Skilla — Scylla, potwór morski opisany w Odysei Homera. [przypis edytorski]
skilvys — pilvelis, skrandis. [przypis edytorski]
Skimborowiczowa, Zabłocka, Kazia — Anna Skimborowiczowa, Wincenta Zabłocka, Kazimiera Ziemięcka, trzy „entuzjastki”, dawne i serdeczne przyjaciółki Żmichowskiej, scharakteryzowane przez nią we wstępie do Poganki. [przypis redakcyjny]
skinąć (gw.) — zrzucić, zdjąć. [przypis edytorski]
skiomancja — wróżba z cieni umarłych. [przypis tłumacza]
Skione, Torone — miasta na półwyspie Chalkidike [Płw. Chalcydycki], który wygląda jak dłoń z 3 palcami. Na północnym palcu (Akte, dziś Ajion Oros) jest znana góra Athos, na środkowym (Sithonia, dziś Longos) miasto Torone, na południowym (Pallene, dziś Kasandra) Skione. Mieszkańców tych miast spotkało w r. 421 i 420 to samo co i Melijczyków. [przypis tłumacza]
skir (daw.) — ciężka choroba degeneracyjna: rak. [przypis edytorski]
skir (daw.) — rak, nowotwór złośliwy. [przypis edytorski]
Skirgiełł — brat Władysława Jagiełły, panował w latach 1387–1392. [przypis edytorski]
Skirgiełło a. Świdrygiełło (ok. 1370–1452) — najmłodszy brat Jagiełły, przeciwnik unii polsko-litewskiej, często spiskujący z Krzyżakami. [przypis edytorski]
Skirgiełło (ok. 1355–1394) — brat i bliski współpracownik Jagiełły, z jego ramienia namiestnik Litwy. [przypis edytorski]
Skirmunt, Konstanty (1866–1949) — polski polityk i dyplomata, minister spraw zagranicznych (1921–1922), poseł RP w Londynie (1922–1929), po podniesieniu rangi tej placówki ambasador RP (do 1934). [przypis edytorski]
Skiron (mit. gr.) — bandyta, który czatował na wędrowców na skale przy ścieżce nad stromym brzegiem morza; przechodzących zmuszał do umycia sobie nóg, a kiedy się pochylali, kopniakiem strącał z urwiska, na pożarcie olbrzymiemu żółwiowi morskiemu; ateński bohater Tezeusz odmówił umycia nóg Skironowi i zrzucił go do morza. [przypis edytorski]
Skiron, Rarion, Buzygion — w tradycji uznawane za miejsca pierwszej orki i siewu: Skiron: w pobliżu Aten, przy drodze do Eleusis; Rarion: zachodnia część równiny, na której leży Eleusis; Buzygion: u podnóża ateńskiego Akropolu. [przypis edytorski]
skir — rak. [przypis redakcyjny]
skityjski brzeg — Scytia; kraj zamieszkały od VII w. p.n.e. przez koczownicze ludy irańskie, rozciągający się na północ od wybrzeży Morza Czarnego i gór Kaukazu. [przypis edytorski]
skiwnąć — dziś: skinąć. [przypis edytorski]
Skiwski, Jan Emil (1894–1956) — pisarz i publicysta. [przypis edytorski]
Skiwski, Jan Emil (1894–1956) — pisarz, publicysta, krytyk literacki; przed wojną początkowo związany z obozem sanacyjnym (BBWR i OZN), następnie oscylował ku nacjonalizmowi endecji; w czasie II wojny światowej współpracy politycznej i wojskowej z Niemcami, przede wszystkim dla przeciwdziałania wpływom komunizmu ze strony ZSRR; współwydawca i redaktor gadzinówek „Ster” i „Przełom”. Wraz z Ferdynandem Goetlem i Józefem Mackiewiczem został użyty przez Niemców, by wykorzystać zbrodnię katyńską do celów propagandy antykomunistycznej i tuszowania ludobójstwa hitlerowskiego: wszyscy trzej publicyści i literaci uczestniczyli w kwietniu 1943 r. przy ekshumacji polskich oficerów zamordowanych na rozkaz władz sowieckich przez NKWD w Katyniu. [przypis edytorski]
Skiwski napisał o Przybyszewskim, że był jak ekspres międzynarodowy, na zaśniedziały dworzec polski wjeżdżający z całą Europą upakowaną w wozie bagażowym — J. E. Skiwski, Przewodnik, Stanisław Przybyszewski. Księga pamiątkowa. [przypis autorski]
składać coś (daw.) — stanowić coś, tworzyć coś; składać się na coś. [przypis edytorski]
Marcel Proust, W poszukiwaniu straconego czasu, Strona Guermantes, Strona Guermantes, część pierwsza
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
składać (daw.) — ustępować. [przypis redakcyjny]
składać się (daw.) — bronić się. [przypis redakcyjny]
składać (tu daw.) — tworzyć, stanowić, składać się na coś. [przypis edytorski]
składać — tu: stanowić. [przypis edytorski]
składać większość — tworzyć większość. [przypis edytorski]
[składając ofiary] zmuszona była korzystać z obcych miejsc — każda warta miała swoje wyznaczone miejsce do przygotowania ofiary. [przypis tłumacza]
składających swe wieńce Artemidzie w ofierze — sławna była świątynia Artemidy efeskiej; jej jako głównej opiekunce miasta ofiarowywano te wieńce. [przypis tłumacza]
Składają (…) hartowną — [Wergilusz, Eneida, VIII,] tłumaczenie Franciszka Wężyka, Kraków 1882, s. 211. [przypis redakcyjny]
składała pszczółka na wiatr — Zdanie eliptyczne. Domyślnie: pszczółka zrzucała winę na wiatr. [przypis redakcyjny]
składała się z pięćdziesiąt żołnierza (daw.) — dziś: składała się z pięćdziesięciu żołnierzy. [przypis edytorski]
składał często ofiary w domu — przed domem greckim, na środku dziedzińca, okolonego murem, stał ołtarz Zeusa, Opiekuna Zagrody. [przypis tłumacza]
Składał swe zjazdy żołdak zbuntowany (…) — Obrazki swawoli żołnierstwa wzięte ze Skargi: Nabożeństwo żołnierskie. [przypis autorski]
składały prowincją — tworzyły prowincję. [przypis edytorski]
składały — tu: stanowiły. [przypis edytorski]
składali ofiary — aby wróżyć z wnętrzności i drgań zabijanych zwierząt. [przypis tłumacza]
Składam… ciebie gwoli — składam dla ciebie. [przypis edytorski]
składa mowy dobitnie i bez wytchnienia — jak aktor. [przypis tłumacza]
Składa sam z swej osoby sąd — sąd konfederacki, w którym Poniński zasiadał jako marszałek; Reytan oskarżony był o zakłócenie pokoju publicznego i ogłoszony jako nieprzyjaciel Ojczyzny. [przypis redakcyjny]
skład — budowa. [przypis redakcyjny]
skład herbaty Nowickiego — handel win zagranicznych i towarów kolonialnych Wł.F. Nowickiego przy ul. Miodowej. (Starszy subiekt w sklepie Nowickiego, Bolesław Morski, był podobno pierwowzorem Rzeckiego). [przypis redakcyjny]
Składkowski, Felicjan Sławoj (1885–1962) — polityk, generał; od 1905 w PPS, podczas I wojny światowej w Legionach Polskich, bliski współpracownik Józefa Piłsudskiego, trzykrotny minister spraw wewnętrznych, zwolennik sanacji, po przewrocie majowym komisarz rządu na miasto stołeczne Warszawę. [przypis edytorski]
Składkowski, Felicjan Sławoj (1885–1962) — polityk, generał; od 1905 w PPS, podczas I wojny światowej w Legionach Polskich, bliski współpracownik Józefa Piłsudskiego, trzykrotny minister spraw wewnętrznych, zwolennik sanacji, po przewrocie majowym komisarz rządu na miasto stołeczne Warszawę. [przypis edytorski]
Składkowski, Sławoj Felicjan (1885–1962) — generał dywizji Wojska Polskiego, premier II RP, doktor medycyny, wolnomularz; oskarżany o przykładanie przesadnej wagi do kwestii biurokratycznych. [przypis edytorski]
