Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 12902 przypisów.
postradać (starop.) — stracić. [przypis edytorski]
postradać — stracić. [przypis edytorski]
postradał wówczas wszystko, „prócz honoru” — Franciszek I miał przesłać matce wiadomość o klęsce pod Padwią słowami: „wszystko stracone, oprócz honoru!” (fr. tout est perdu, fors l'honneur!). [przypis edytorski]
postraniać się — odsuwać się na bok, usuwać się. [przypis edytorski]
postronek — gruby, mocny sznur. [przypis edytorski]
postronek (gw.) — mocny, gruby sznur. [przypis edytorski]
postronek — mocny, gruby sznur. [przypis edytorski]
postronek — sznurek. [przypis edytorski]
postronek — sznur. [przypis edytorski]
postronić — odejść na stronę, na bok. [przypis edytorski]
postronić się — neologizm prawdopodobnie pochodzący od: postronny, na stronę; znaczenie: usunąć się, odejść. [przypis edytorski]
postronić się — odsunąć się na bok, usunąć się. [przypis edytorski]
postroniony — odłożony na bok, odsunięty. [przypis edytorski]
postronki — sznurki. [przypis edytorski]
postronny — obcy. [przypis edytorski]
postronny — tu: obcy, niewłaściwy, niepotrzebny, niechciany. [przypis edytorski]
postronny — tu: uboczny, nienależący do tematu. [przypis edytorski]
postrzec (daw.) — dziś: spostrzec; zobaczyć; zauważyć. [przypis edytorski]
postrzec (daw.) — spostrzec, zauważyć. [przypis edytorski]
postrzec (daw.) — zauważyć. [przypis edytorski]
postrzec — dziś: spostrzec; zobaczyć; zauważyć. [przypis edytorski]
postrzydz — dziś popr. pisownia: postrzyc. [przypis edytorski]
postrzygalnia — dział fabryki włókienniczej, w którym wykonuje się postrzyganie (strzyżenie) tkaniny z meszku i wystających nad powierzchnię włókien. [przypis edytorski]
postrzyżyny — stary słowiański zwyczaj, rodzaj inicjacji, w którym chłopcom wchodzącym w dorosłość rytualnie obcinano włosy. [przypis edytorski]
postrzyżyny — u dawnych Słowian obrzęd połączony z nadaniem chłopcu imienia; w wierszu prawdopodobnie jest to metafora pierwszej publikacji. [przypis edytorski]
postscriptum (łac.) — dopisek do listu. [przypis edytorski]
Marcel Proust, W poszukiwaniu straconego czasu, Strona Guermantes, Strona Guermantes, część pierwsza
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
post scriptum (łac.) — dopisek. [przypis edytorski]
Post tenebras lux (łac.) — po ciemności światło; parafraza słów biblijnej księgi Hioba w tł. Wulgaty (Hi 17, 12): Post tenebras spero lucem (po ciemności mam nadzieję na światło), przyjęta jako dewiza przez wyznawców kalwinizmu w Genewie, następnie stała się dewizą całej reformacji. [przypis edytorski]
po stu dwudziestu latach pogrzeb — według Biblii (Rdz 6, 3), Bóg ustalił limit ludzkiego życia na 120 lat. [przypis edytorski]
postulant — tu: kandydat, zalotnik. [przypis edytorski]
Postumius — postać niezidentyfikowana przez historyków literatury, być może fikcyjna. [przypis edytorski]
postura (daw.) — postać, sylwetka, postawa. [przypis edytorski]
postura — sylwetka. [przypis edytorski]
post — w gwarze obozowej: esesman, pilnujący więźniów przy pracy lub pełniący wartę na wieży strażniczej. [przypis edytorski]
post — w gwarze obozowej wartownik obozowy. [przypis edytorski]
posty — dziś popr. forma N.lm: postami. [przypis edytorski]
postylla (daw.) — zbiór kazań (z łac. zwrotu nawiązującego do czytania z Pisma św. post illa verba, tj. po tych słowach). [przypis edytorski]
Postylla — zbiór kazań Mikołaja Reja zatytułowany Świętych słów a spraw Pańskich (…) kronika albo postylla, polskim językiem a prostym wykładem też dla prostaków krótce uczyniona, wyd. w Krakowie w 1557 r., w drukarni M. Wirzbięty. [przypis edytorski]
post (z niem.) — esesman-wartownik. [przypis edytorski]
posucha — susza. [przypis edytorski]
posunąć w koperczaki a. iść w koperczaki — ruszać w zaloty, zalecać się do kogoś. [przypis edytorski]
posuniony — dziś: posunięty. [przypis edytorski]
po suworowsku — odważnie, nieubłaganie; przysłówek utworzony od nazwiska gen. Aleksandra Suworowa (1729–1800), dowódcy i teoretyka wojsk., który zasłynął licznymi sukcesami militarnymi; brał udział m.in. w tłumieniu konfederacji barskiej i powstania Pugaczowa, wojnach Rosji z Turcją, rozgromieniu powstania kościuszkowskiego (przeprowadził udany szturm na Warszawę, dokonując rzezi prawobrzeżnej dzielnicy miasta, Pragi), walkach w ramach koalicji państw sprzymierzonych przeciw rewolucyjnej Francji; do jego taktyki należało wysyłanie żołnierzy (pod groźbą rozstrzelania w razie tchórzostwa czy rzucenia się do ucieczki) do szturmu na bagnety. [przypis edytorski]
poswarek (daw.) — swar, kłótnia. [przypis edytorski]
poswarka — sprzeczka. [przypis edytorski]
poswarki a. swary (daw.) — kłótnie. [przypis edytorski]
poswarzyć się — pokłócić się, pospierać się. [przypis edytorski]
poswetył (ukr.) — poświecił; poprowadził. [przypis edytorski]
poswisnąć — dziś: zaświstać. [przypis edytorski]
po swych liściach wdowie — owdowiałe, w żałobie po swych liściach. [przypis edytorski]
posyłają do szpitala — szpitala dla żebraków i włóczęgów, gdzie wysyłano także chorych wenerycznie. [przypis edytorski]
Posyłał Pan Bóg posły swoje do nich, rano wstając i co dzień upominając… — 2 Krn 36, 15–16. [przypis edytorski]
posyłanoż (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że skróconą do -ż; znaczenie: czy posyłano, czyż posyłano. [przypis edytorski]
posyła pieniądze bratu na wyspę Sachalin — na wyspie Sachalin, leżącej pomiędzy Rosją a Japonią na Oceanie Spokojnym, znajdowała się w II połowie XIX w. carska kolonia karna, na którą zsyłano m.in. Polaków walczących z caratem. [przypis edytorski]
po synie — dziś popr. forma Msc.lp: po synu. [przypis edytorski]
po syriysku — po syryjsku; tzn. zapewne po arabsku, ponieważ wschodnioaramejski, którego używano w starożytnej Syrii, zanikł około VIII w. n.e. po najeździe Arabów na Syrię. [przypis edytorski]
poszańcować — prawdop.: przysłużyć się. [przypis edytorski]
poszana (daw.) — poszanowanie. [przypis edytorski]
poszana — poszanowanie, szacunek. [przypis edytorski]
poszechoński — od tytułu utworu Sałtykowa-Szczerdina Poszechońskie dawne dzieje (1887–89), częściowo autobiograficznej powieści o Rosji pańszczyźnianej. [przypis edytorski]
poszedłem w bluźnierce — stanąłem w szeregu bluźnierców. [przypis edytorski]
poszedł — tu: skonał. [przypis edytorski]
poszedł… w łyka — przen.: trafił do niewoli, został związany łykami, czyli sznurami. [przypis edytorski]
poszedł (…) żeby ją poprawił — poszedł (…) żeby ją poprawić (składnia łacińska). [przypis edytorski]
poszedszy — dziś popr.: poszedłszy. [przypis edytorski]
poszept (daw.) — podszept, namowa. [przypis edytorski]
poszept — szept; cichy, ukradkowy głos. [przypis edytorski]
poszepty — sugestie, podpowiedzi. [przypis edytorski]
poszerszeniały (o sierści zwierzęcia) — splątały i bez połysku. [przypis edytorski]
poszkapić się — nie podołać czemuś, chybić w czymś, pomylić się. [przypis edytorski]
poszkapić się (pot.) — nie podołać czemuś a. pomylić się w czymś. [przypis edytorski]
poszkapić się (pot.) — nie podołać czemuś a. pomylić się w czymś. [przypis edytorski]
po szkolarsku (lekcew.) — opierając się na uproszczonych, szkolnych formułkach. [przypis edytorski]
poszła panna po ziele — popularna piosenka ludowa, do której dzieci tańczą w parach. [przypis edytorski]
poszłem — dziś popr. forma 1 os. lp cz.przesz. r.m.: poszedłem. [przypis edytorski]
poszły razem na tę drugą wieś (pot.) — raczej: do tej drugiej wsi. [przypis edytorski]
poszlą (daw. forma) — dziś: poślą. [przypis edytorski]
poszlak — dziś popr.: poszlaka. [przypis edytorski]
poszlakować (daw.) — wyśledzić. [przypis edytorski]
poszlakować (daw.) — wytropić. [przypis edytorski]
poszlakować — wyśledzić. [przypis edytorski]
poszlakowanym być (daw.) — być wyśledzonym. [przypis edytorski]
poszlę (daw.) — dziś: poślę. [przypis edytorski]
poszlę (daw. forma) — dziś popr.: poślę. [przypis edytorski]
poszlę — dziś popr. forma 1 os. cz. przysz.: poślę. [przypis edytorski]
poszlę — dziś popr. forma 1. os. lp. cz. przysz.: poślę. [przypis edytorski]
poszle — dziś popr. forma 3 os. lp cz. przysz.: pośle. [przypis edytorski]
poszle — dziś popr.: pośle. [przypis edytorski]
poszlij (daw.) — dziś popr. forma: poślij. [przypis edytorski]
poszlij (daw. forma) — dziś: poślij. [przypis edytorski]
poszlij (daw., reg.) — dziś: poślij. [przypis edytorski]
poszlij — dziś popr.: poślij. [przypis edytorski]
poszóstna kareta — kareta zaprzężona w sześć koni. [przypis edytorski]
poszoł won (ros.) — idź precz. [przypis edytorski]
poszoł won (ros. пошол вон) — idź stąd, wynoś się. [przypis edytorski]
poszprechować (z niem. sprechen: mówić, rozmawiać) — porozmawiać. [przypis edytorski]
poszturgiwał — dziś popr.: poszturchiwał. [przypis edytorski]
poszturgujom (gw.) — poszturchują (grzecznościowa forma lm czasownika). [przypis edytorski]
poszty — dziś popr.: poczty. [przypis edytorski]
posztykutać — dziś: pokuśtykać, tj. pójść niezdarnie, utykając. [przypis edytorski]
