Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 450 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | staropolskie | szwedzki | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 14715 przypisów.
śpieg (gw.) — szpieg. [przypis edytorski]
śpiekły — dziś popr. pisownia: spiekły. [przypis edytorski]
śpieniony — dziś popr. pisownia: spieniony. [przypis edytorski]
śpierać — dziś popr. pisownia: spierać. [przypis edytorski]
śpieszaj (daw. forma) — dziś: śpiesz; pośpieszaj. [przypis edytorski]
śpieszę — dziś: spieszę się; mam mało czasu. [przypis edytorski]
śpiesznym puczim (rus.) — jak najszybszą drogą. [przypis edytorski]
śpieszyliśmy na szczyt Ornaku — sądząc z opisu, raczej do Przełęczy Pyszniańskiej, znajdującej się pomiędzy Kamienistą i Błyszczem w Tatrach Zachodnich. [przypis edytorski]
śpieszy z swoim numerem, aby usłyszał, że przegrał — połowa była przegrywających. [przypis autorski]
śpiewa — autor rymuje to słowo z odzywa, rozrywa i nieszczęśliwa, ponieważ w XIX w. wymawiano jeszcze e pochylone w słowie śpiéwa jako i. [przypis edytorski]
śpiewać twoje czyny — dziś: opiewać twoje czyny. [przypis edytorski]
Śpiewacy norymberscy (Meistersinger) — opera Ryszarda Wagnera (1868). [przypis edytorski]
Śpiewacy norymberscy — opera Wagnera z 1868. [przypis edytorski]
śpiewaczki mityleńskiej — Safony, lirycznej poetki greckiej (ur. ok. 600 r. p.n.e.); z tej to mogiły — widocznie zapuszczonej czy zrujnowanej. [przypis redakcyjny]
śpiewa — dalej następuje wolny przekład piosenki Ofelii (Hamlet, akt IV, sc. 5). [przypis edytorski]
śpiewa — daw. z tzw. e pochylonym: śpièwa, odpowiadającym dźwiękowi zbliżonemu do i; stąd rym z „bywa”. [przypis edytorski]
Śpiewa go moje tragiczne poema — Eneida wspomina o Eurypilu. Dante według swej teorii o stylach: tragicznym, komicznym i elegijnym, nazywa Eneidę tragedią. [przypis redakcyjny]
śpiewając dobro — Niektórzy komentatorzy pod wyrazem „dobro” rozumieją samego Boga. Inni, cesarską powszechną monarchię, która według opinii politycznej Dantego postanowiona jest od Boga dla powszechnego pokoju świata. Ponieważ błogosławione światła, jak zobaczymy niżej, wyobrażają symbol orła, symbol cesarstwa, to ostatnie przypuszczenie najwięcej ma ze sobą prawdopodobieństwa. [przypis redakcyjny]
śpiewając — obecnie śpiewa się „śpiewaniem”, powtarzając ten wyraz trzykrotnie. [przypis edytorski]
śpiewając — w oryginale poeta śpiewa o Lalage, kochance tutaj wspomnianej dopiero w ostatniej strofie. [przypis edytorski]
śpiewający — dziś: śpiewająco, tj. doskonale, biegle. [przypis edytorski]
śpiewają i tańczą, jakby mieli codziennie uprawiać ziemię — W Peru uprawiano ziemię wspólnie, a dni tej pracy były świętami. [przypis autorski]
Śpiewaj nam Matroszę, lub Nataszę, radost' naszę, sułtàn, parkét, szpory — poeta wyśmiewa zarzucony obecnie w pieśniarstwie rosyjskim zwyczaj opiewania miłostek, kit huzarskich, posadzkowych popisów, brzęku ostróg itp. [przypis redakcyjny]
Śpiewak Edy z fińskich skał — Baratyński w Edzie [poemat z 1825 o młodej Fince; red. WL] opisał zimę finlandzką. [przypis autorski]
śpiewak Giaura i Juana — Byron, autor poematów Giaur (1813) i Don Juan (1818–1824). [przypis edytorski]
śpiewak Troi — Homer. [przypis edytorski]
…śpiewał piewca Mignony — znana piosnka Mignony w Wilhelmie Meistrze Goethego: «Kennst du das Land wo die Citronen blühen?/ … … … … … …/ Dahin! dahin/ Möcht ich mit dir, o mein Geliebter, ziehn!» [przypis tłumacza]
Śpiewali pean i tańczyli, podobnie jak w świętych procesjach — Podczas procesji do miejsc świętych śpiewano peany i ilustrowano je figurami tanecznymi. [przypis tłumacza]
Śpiewa mu głośno wicher — „loud sung the wind above” (Korsarz II, 7). [przypis redakcyjny]
śpiewanie z Alkoranu — wtrącenie w nawiasie jest najprawdopodobniej wyjaśnieniem słowa pochodzącym od autora Wycieczek po Litwie. [przypis edytorski]
śpiewano: Ciebie, Boże, chwalmy — Dusze wewnątrz czyśćca, poza jego bramą będące, opiewają hymn pochwalny św. Ambrożego, dziękując Bogu, że ich samych i dwóch poetów w miejsce oczyszczenia wprowadzić raczył. [przypis redakcyjny]
śpiewek — dziś r.ż.: śpiewka. [przypis edytorski]
Śpiewka powstańców z oddziału Langiewicza — W publikowanej tu wersji autorem słów pieśni (jak również melodii opartej na na ludowej pieśni węgierskiej) jest Władysław Tarnowski; była ona śpiewana przez żołnierzy powstania styczniowego (stąd tytuł). Wcześniej jednak istniał jej pierwowzór, powstały najprawdopodobniej pod koniec XVIII w. wieku, znany pod tytułem Żołnierz ochoczy a. A kto chce rozkoszy użyć. Bardzo popularna także wśród legionistów w latach 1914–1918, pieśń doczekała się wielu przeróbek i wersji. [przypis edytorski]
śpiewnik ebersdorfski — książka z hymnami religijnymi bractwa herrnhutów. [przypis edytorski]
Śpiewy historyczne — zbiór tekstów o historii Polski autorstwa Juliana Ursyna Niemcewicza. [przypis edytorski]
śpiewywać (daw.) — śpiewać wielokrotnie, od czasu do czasu, zwyczajowo. [przypis edytorski]
śpiewywała — dziś: śpiewała. [przypis edytorski]
Śpi i siorbie — sorbet dormiens. [przypis tłumacza]
śpij z otwartymi oczami. To dobre dla zająca — zające są czujne, ale kiedy ktoś się do nich zbliża, pozostają nieruchome i uciekają dopiero, gdy są pewne, że zostały zauważone; stąd powstał mit, że śpią z otwartymi oczami, i frazeologizmy „spać jak zając, z otwartymi oczami”, oznaczające spanie płytkim, czujnym snem, z którego łatwo się wybudzić. [przypis edytorski]
śpik (daw.) — senność, sen. [przypis edytorski]
śpik — dziś popr.: szpik. [przypis edytorski]
śpik (gw.) — malec; [śpioch; red. WL]. [przypis redakcyjny]
śpik (gw.) — sen. [przypis edytorski]
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
śpik (gw.) — sen, senność. [przypis edytorski]
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
śpik (reg.) — sen. [przypis edytorski]
śpik — senność. [przypis edytorski]
śpik — szpik, tu: rdzeń kręgowy. [przypis edytorski]
śpi snem Noego — biblijny patriarcha Noe upił się winem i zasnął nagi w swoim namiocie (Rdz 9, 21 i nast.). [przypis edytorski]
śpis — włócznia, oszczep, dzida. [przypis redakcyjny]
śpital (gw.) — szpital. [przypis edytorski]
śpiżany (daw.) — spiżowy. [przypis redakcyjny]
śpiżarnia — dziś popr. pisownia: spiżarnia. [przypis edytorski]
śpiża — właśc. spiż; stop metali używany do odlewania dzwonów. [przypis edytorski]
śpiżowy — dziś popr.: spiżowy, wykonany ze spiżu, stopu miedzi, cyny i cynku. [przypis edytorski]
śpona — szpon, pazur ptasi. [przypis redakcyjny]
śprit (gw.) — spirytus. [przypis edytorski]
śpryt (gw.) — spirytus. [przypis edytorski]
śp. — skrót od: świętej pamięci; określenie osoby zmarłej. [przypis edytorski]
śramanera — sanskr. śrāmanera, chiń. shamen, jap. shamon. Buddyjski mnich tudzież mniszka, który wyrzekł się doczesnego świata w imię podążania ścieżką wiodącą ku wyzwoleniu. W oryginalnym znaczeniu słowo śramanera oznaczało osobę, która ogoliła głowę, porzuciła cały dotychczasowy majątek i status społeczny i poświęciła się treningowi ciała i umysłu w celu wykorzenienia złych nawyków i pielęgnowania dobrych. Początkowo termin ten odnosił się do nie-buddyjskich praktykujących, wyznawców dżinizmu praktykujących i studiujących Wedy i Upaniszady. [przypis tłumacza]
śrébrny — dziś popr. pisownia: srebrny. [przypis edytorski]
śrężoga (daw.) — mgła. [przypis edytorski]
śrebrzysty (daw.) — dziś popr.: srebrzysty. [przypis edytorski]
średnią drogą — stopniem pośrednim. [przypis redakcyjny]
średnię — dziś popr. forma B. lp: średnią. [przypis edytorski]
średniego brata — Władysław, książę czeski w l. 1110–1125. [przypis edytorski]
średniówka — przerwa intonacyjna rozdzielająca wers wiersza na dwie w przybliżeniu równe części. [przypis edytorski]
średni stan — dziś raczej: klasa średnia. [przypis edytorski]
średzina — środek. [przypis edytorski]
Śreniawa — herb, czerwona rzeka w białym polu. [przypis redakcyjny]
Śreniawa — herb Pisarskich, rzeka Śreniawa. [przypis redakcyjny]
Śreniawa — herb (przedstawiający bieg rzeki). [przypis edytorski]
śreżoga — blask promieni słonecznych wyzierających zza mgły. [przypis edytorski]
śreżoga — rozedrgane powietrze nad rozgrzaną powierzchnią, tworzące wrażenie mgły np. nad asfaltem w upalny dzień. [przypis edytorski]
śreżoga — rozedrgane, sprawiające wrażenie mgły powietrze w gorący i upalny dzień. [przypis edytorski]
śreżoga — rozedrgane z powodu gorąca powietrze (np. w upalny dzień albo blisko źródła ciepła), sprawiające wrażenie mgły. [przypis edytorski]
śreżoga — zapylenie, zadymienie powietrza, zaciemniające niebo. [przypis edytorski]
śreżoga — zjawisko optyczne, jakie dają promienie światła przeświecające przez mgłę, dym, zapylone a. mocno rozgrzane powietrze, co sprawia wrażenie wibracji, migotania obrazu. [przypis edytorski]
śreżoga — zjawisko optyczne, jakie dają promienie światła przeświecające przez mgłę, dym, zapylone a. mocno rozgrzane powietrze, co sprawia wrażenie wibracji, migotania obrazu; rozedrgane z powodu gorąca powietrze (np. w upalny dzień albo blisko źródła ciepła), sprawiające wrażenie mgły. [przypis edytorski]
śród Amazon mężowrogiej rzeszy — wśród Amazonek, na poły legendarnego plemienia walecznych kobiet, tu przedstawionego (przez epitet „mężowroga rzesza”) jako z zasady wrogiego mężczyznom. [przypis edytorski]
Śródborów — osiedle założone w 1922 wśród lasów i wydm, zaprojektowane jako jako miasto-ogród, w 1932 włączone do podwarszawskiego Otwocka. [przypis edytorski]
śród (daw.) — dziś: wśród. [przypis edytorski]
śród (daw.) — wśród, pomiędzy. [przypis edytorski]
śród (daw.) — wśród, pośród; tu: w czasie, podczas. [przypis edytorski]
śród (daw.) — wśród, pośród; w czasie, podczas. [przypis edytorski]
śród (daw.) — wśród. [przypis edytorski]
śród (daw.) — wśród; tu: w czasie, podczas. [przypis edytorski]
Śród doktorów; a ci, co go słuchali, byli zdumieni jego mądrością — parafraza Łk 2:46–47. [przypis edytorski]
śród — dziś popr.: pośród. [przypis edytorski]
śród — dziś popr.: wśród. [przypis edytorski]
śród — dziś: wśród. [przypis edytorski]
śród gmachów — gmach, tu w dawniejszym znaczeniu (z niem.): komnata. [przypis redakcyjny]
śród piersi mu przeszył — „Śród” zamiast rzeczownika: środek, potrzeba uważać jako przypadek czwarty, zależący od słowa czynnego „przeszył”. [przypis redakcyjny]
Śród przemian i zjawisk, i dziwów tysiąca (…) Proch każdy wieczyście ma żyć — [por.] Miriam, Z czary młodości. Liryczny pamiętnik duszy, Kraków 1893, s. 44 (Nieśmiertelność). [przypis autorski]
śród temiskirskich (…) pieleszy — Temiskira a. Temiskyra miała być stolicą państwa Amazonek. [przypis edytorski]
śród tych płomieni jednego włosa żar ci nie wyleni — To jest płomień święty, który nas czyści, może wprawdzie nas dręczyć, ale nie zniszczyć. [przypis redakcyjny]
Środa Popielcowa a. Popielec — w kalendarzu katolickim pierwszy dzień wielkiego postu, przypadający na 46 dni kalendarzowych przed Niedzielą Wielkanocną. [przypis edytorski]
Środa Popielcowa a. Popielec — w kalendarzu katolickim pierwszy dzień wielkiego postu, przypadający na 46 dni kalendarzowych przed Wielkanocą. [przypis edytorski]
środa popielcowa — w kalendarzu katolickim środa, w którą wypada Popielec, pierwszy dzień wielkiego postu, następujący po okresie karnawału. [przypis edytorski]
Środek, który centrum znaczy — To pojęcie środka autor wykładał już rodakom na posiedzeniu dnia 29 listopada w roku w ratuszu brukselskim. [przypis autorski]
Środek proponowany jest jedyny; jest prosty i musi być skuteczny. Dziwne, że przed „Umową społeczną”, w której go podaję… — por. Umowa społeczna III, 10: „Nie wystarcza, żeby naród zgromadzony ustalił raz ustrój państwa, nadając sankcję ogółowi praw; nie wystarcza, by ustanowił rząd wieczysty, względnie by załatwił raz na zawsze wybór urzędników: poza nadzwyczajnymi zgromadzeniami, jakich mogą wymagać nadzwyczajne wypadki, powinny być zgromadzenia stałe i periodyczne, tak, by nic nie mogło znieść ich czy też odroczyć, a to w ten sposób, by w oznaczonym dniu prawo zwoływało lud i by do tego nie było trzeba żadnego formalnego zwołania. Ale poza tymi zgromadzeniami, uprawnionymi już przez ich datę, każde zgromadzenie narodu niezwołane przez urzędników do tego umocowanych i według przepisanych form winno być uważane za bezprawne, a wszystko, co na nim się zdziała, za niebyłe, nawet bowiem porządek zgromadzania się musi wypływać z prawa. Co się tyczy mniejszej lub większej częstości zgromadzeń prawnych, zależy ona od tylu względów, że niepodobna podać w tej mierze ścisłych reguł. Można tylko ogólnie powiedzieć, że im silniejszy jest rząd, tym częściej winien się pokazywać zwierzchnik”. — W rozdziale zaś 18, pt. „Środki zapobieżenia uzurpacji ze strony rządu”, doradza: „Periodyczne zgromadzenia, o których przedtem mówiłem, mogą zapobiec temu nieszczęściu (tj. uzurpacji), względnie opóźnić je, zwłaszcza gdy nie potrzebują formalnego zwołania; wówczas bowiem książę nie mógłby im przeszkodzić, nie deklarując się jawnie jako gwałciciel praw i wróg państwa”. [przypis redakcyjny]
