Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 17895 przypisów.
Palestyna — region geograficzny na Bliskim Wschodzie; obecnie obszar, położony między wybrzeżem Morza Śródziemnego a doliną rzeki Jordan, w granicach dwóch państw: Palestyny i Izraela. [przypis edytorski]
paleta — naszywka. [przypis redakcyjny]
paleta (z fr. paillete) — tutaj: obszycia. [przypis redakcyjny]
paletot (daw.) — palto. [przypis edytorski]
paletot (fr.) — palto. [przypis edytorski]
paletot — palto, płaszcz. [przypis edytorski]
paletot — palto. [przypis edytorski]
Paley, William (1743–1805) — angielski teolog i filozof. [przypis edytorski]
pali a. bhasa — język używany w świętych księgach buddyjskich [przypis tłumacza]
paliatywa (z łac. pallium: płaszcz) — środek przynoszący ulgę, nieleczący choroby, ale łagodzący jej objawy. [przypis edytorski]
paliatyw (z łac.) — środek przynoszący ulgę, nie leczący choroby, ale łagodzący jej objawy. [przypis edytorski]
pali-bhasa — język kanonicznych ksiąg buddyjskich. [przypis tłumacza]
palić do niej cholewek — właśc. smalić cholewki, tj. zalecać się. [przypis edytorski]
palić koperczaki (daw., pot.) — zalecać się. [przypis edytorski]
palić — tu: palić się. [przypis edytorski]
palica (reg.) — wielka pałka; laska. [przypis edytorski]
palice (gw.) — palce. [przypis edytorski]
palicem (gw.) — palcem. [przypis edytorski]
paliców — dziś popr.: palców. [przypis edytorski]
Palik — jeden z demonów ziemnych w pobliżu Etny, pod miastem Paliki. [przypis edytorski]
palimpsest — papirus, którego zawartość starto, by nadpisać nową. [przypis edytorski]
palimpsest — pergaminowy rękopis, z którego usunięto pierwotny tekst, by zapisać na nim nowszy. [przypis edytorski]
palimpsest — rękopis spisany na używanym już wcześniej materiale piśmiennym, z którego usunięto poprzedni tekst, częściowo jednak jest on możliwy do odczytania. [przypis edytorski]
palimpsest — wielokrotnie zapisywany i wycierany papirus, z którego zazwyczaj można odczytać fragmenty więcej niż jednego tekstu. [przypis edytorski]
palimpsestyczny — przym. od rzecz. palimpsest, po gr. oznaczającego pergamin lub papirus, z którego zeskrobano lub zmyto pierwotny tekst i który wykorzystano do zapisania innego dokumentu; z palimpsestu niekiedy daje się odczytać zatarty tekst, niektóre utwory starożytne zachowały się tylko w tej postaci. [przypis edytorski]
palimpsest (z gr.) — pergamin lub papirus, z którego zeskrobano lub zmyto pierwotny tekst i który wykorzystano do zapisania innego dokumentu; z palimpsestu niekiedy daje się odczytać zatarty tekst, niektóre utwory starożytne zachowały się tylko w tej postaci. [przypis edytorski]
palimpsest (z gr.) — w starożytności: zapis na wykorzystanym już wcześniej materiale (najczęściej pergaminie), z którego usunięto pierwotny tekst (może on jednak przeświecać spod spodu, co stanowi cenny materiał dla archeologów); przen.: tekst wieloznaczny, o wielowarstwowym znaczeniu. [przypis edytorski]
Paliński, Władysław Sergiusz (1869–1917) — polski aktor oraz reżyser teatralny i filmowy, scenarzysta, dramaturg i dziennikarz prasowy, związany m.in. z Teatrem Rozmaitości w Warszawie. [przypis edytorski]
Palingenetyczne pomysły — [Komentarz autora z Uwag.] Dopiero po napisaniu Pałuby wpadła mi w ręce powieść Daniłowskiego pt. Z minionych dni, której można przyznać wielkie zalety poetyckie, ale pomysł palingenetyczny zastosowany jest tam tylko dekoracyjnie i bezkrytycznie: poeta pozostaje niejako w epoce kamiennej tego pomysłu, bo dopiero odkrywa go i pieści się nim, upatrując między działalnością Wiktora a przyczynami śmierci jego syna jakiś tajemniczy związek. Wspominam o tym dziele także dlatego, że niektóre ustępy w nim, mianowicie opis rozpaczy Marii po śmierci Wiktora, przypominają nieco Pierwszą próbę w głąb i ktoś mógłby mi zbyt skwapliwie zarzucić naśladownictwo. [przypis autorski]
palingeneza — odradzanie się. [przypis edytorski]
palingeneza (z gr: ponowne narodzenie; filoz.) — ciągle odradzanie się świata lub istot żywych (przez reinkarnację). [przypis edytorski]
Palinodia — grecka nazwa utworu odwołującego wszystkie stawiane komuś zarzuty. Przykładem odwołania jest Pieśń 16 z ks. I Horacego, w której stara się on zjednać kochankę obrażoną uprzednio złośliwą satyrą: „Nad piękną matkę gładsza jeszcze córo! / Znam, żem przewinił wolnym rymem; którą / Chcesz włóż nań karę: czy komina warty, / Czy, by po morzu błędne gonił karty. / (………) / Poprzestań żalów; i mnie w wieku młodym, / Niebacznym bystra krew była powodem; / Kiedym się gniewnym uniesiony błędem, / Rzucił za piórka ostrego zapędem. // Już ci przyrzekam na sumnienie moje, / Że jadowite żądło mu przykroję / I wziętą z zyskiem przywrócę ci sławę, / Rzuć tylko na mnie oczy twe łaskawe.” (Przekład A. Naruszewicza, tytuł: Do Panny [w książce:] A. Naruszewicz, Dzieła, Warszawa 1778, t. IV, s. 17–18). Tytuł Palinodia (w wyd. Dmochowskiego tytuł Odwołanie) jest użyty przez Krasickiego w sensie ironicznym i jak cały utwór nie jest odwołaniem. [przypis redakcyjny]
palinodia (gr.: odwołanie; lit.) — utwór literacki, w którym autor odwołuje swój pogląd przedstawiony we wcześniejszym utworze. [przypis edytorski]
paliowy (daw., z fr.) — słomianożółty, jasnożółty. [przypis edytorski]
palisada — ogrodzenie z grubych, zaostrzonych u góry, drewnianych pali. [przypis edytorski]
palisander — bardzo ciężkie i twarde drewno, używane głównie do wykonywania mebli i przedmiotów artystycznych, instrumentów muzycznych. [przypis edytorski]
palisander — drewno z drzew południowo-amerykańskich (jacarandy), używane na forniry. [przypis redakcyjny]
palisander — drewno z tropikalnych drzew, należących do rodzaju Dalbergia. [przypis edytorski]
palisandrowy — wykonany z palisandru, bardzo ciężkiego i twardego drewna, używanego głównie do wykonywania mebli i przedmiotów artystycznych, instrumentów muzycznych. [przypis edytorski]
palisandrowy — wykonany z palisandru: drewna tropikalnego drzewa z rodzaju Dalbergia, o barwie brązowej lub ciemnofioletowej, używanego głównie do wyrobu instrumentów muzycznych i mebli artystycznych. [przypis edytorski]
Palissot, [Charles Palissot de Montenoy] (1730–1814) — pisarz drugorzędny, głośny głównie swymi atakami na grupę Encyklopedystów. Najwięcej hałasu uczyniła komedia pt. Filozof (1760), o której Rousseau mówi w dalszym ciągu. [przypis tłumacza]
Palissy, Bernard (ok.1510–ok.1589) — francuski ceramik; najbardziej znany z dużych owalnych półmisków dekorowanych barwnymi, realistycznymi płaskorzeźbami przedstawiającymi drobne zwierzęta w otoczeniu muszli i liści. [przypis edytorski]
Palissy, Bernard (ok.1510–ok.1589) — fr. chemik, fizyk i geolog. Wydał rozprawę, w której skamieniałe muszle, odnajdowane na terenie centralnej Francji, identyfikował jako pozostałości po autentycznych skorupiakach, żyjących w czasach prehistorycznych. Został oskarżony o herezję i zmarł w więzieniu. [przypis edytorski]
Palitzsch, Gerhard (1913–1944) — funkcjonariusz SS pełniący służbę w hitlerowskich obozach koncentracyjnych, jeden z największych zbrodniarzy obozu Auschwitz-Birkenau. [przypis edytorski]
palium — rzymski gruby płaszcz. [przypis edytorski]
paliusz — płaszcz noszony przez katolickie duchowieństwo. [przypis edytorski]
paliusz — szata liturgiczna przysługująca biskupowi metropolicie (zwierzchnikowi kościelnej metropolii, czyli archidiecezji z zależnymi od niej diecezjami). [przypis edytorski]
paliwoda — buntownik, zawadiaka. [przypis edytorski]
paliwoda (daw.) — człowiek gwałtowny i lekkomyślny. [przypis edytorski]
paliwoda (daw.) — człowiek gwałtowny, nerwowy, także: lekkomyślny, nieodpowiedzialny. [przypis edytorski]
paliwoda (daw.) — człowiek lekkomyślny, niepoważny a. gwałtowny, porywczy. [przypis edytorski]
paliwoda (daw.) — zawadiaka, człowiek gwałtowny. [przypis edytorski]
paliwoda (przestarz.) — człowiek lekkomyślny, nieodpowiedzialny. [przypis edytorski]
paliwoda (starop.) — zawadiaka; człowiek gwałtowny, nerwowy, niepohamowany w swych reakcjach. [przypis edytorski]
paliwo (pot.) — tu: tytoń papierosowy. [przypis edytorski]
palka (z łac.) — podwójna, kwadratowa chusta do nakrywania kielicha i pateny. [przypis redakcyjny]
Pallada a. Pallas (mit. gr.) — przydomek Ateny, bogini mądrości i sprawiedliwej wojny. [przypis edytorski]
Pallada a. Pallas (mit. gr.) — przydomek Ateny, bogini mądrości. [przypis edytorski]
Pallada a. Pallas (mit. gr.) — przydomek Ateny, dziewiczej bogini mądrości i wojny sprawiedliwej, patronki miasta Ateny. [przypis edytorski]
Pallada a. Pallas (mit. gr.) — przydomek Ateny, dziewiczej bogini mądrości i wojny sprawiedliwej. [przypis edytorski]
Pallada — Atena. [przypis edytorski]
Pallada (mit.gr.) — Atena, bogini mądrości i sprawiedliwej wojny, opiekunka miast. [przypis edytorski]
Pallada (mit. gr.) — Atena, bogini mądrości, sztuki i wojny sprawiedliwej, przedstawiana w hełmie i z oszczepem; opiekunka miast. [przypis edytorski]
Pallada (mit. gr.) — Atena, bogini mądrości, sztuki i wojny sprawiedliwej, przedstawiana w hełmie i z oszczepem. [przypis edytorski]
Pallada (mit. gr.) — przydomek Ateny, bogini mądrości i sprawiedliwej wojny. [przypis edytorski]
Pallada (mit. gr.) — przydomek Ateny, bogini mądrości i sprawiedliwej wojny, w Iliadzie sprzyjającej Grekom. [przypis edytorski]
Pallada (mit. gr.) — przydomek Ateny, bogini mądrości i sprawiedliwej wojny, w Iliadzie sprzyjającej Grekom. [przypis edytorski]
Pallada (mit. gr.) — przydomek Ateny, bogini mądrości, opiekunki miast. [przypis edytorski]
Pallada (mit. gr.) — przydomek Ateny, bogini mądrości, sztuki, sprawiedliwej wojny, opiekunka miast. [przypis edytorski]
Pallada (mit. gr.) — przydomek Ateny, córki Zeusa, bogini mądrości. [przypis edytorski]
Pallada (…) venerandus — Ovidius, Fasti, III, 81. [przypis tłumacza]
Palladino, Eusapia (1854–1918) — włoska spirytualistka i medium spirytystyczne; utrzymywała, że posiada nadprzyrodzone zdolności, takie jak unoszenie mebli siłą woli i komunikowanie się ze zmarłymi; przez badaczy została kilkukrotnie zdemaskowana jako sprytna oszustka, mimo to nadal cieszyła się powodzeniem. [przypis edytorski]
palladion — nazywany także: palladium, tak jak po łacinie. [przypis edytorski]
Palladis Tamia — książka księdza Francisa Meresa (1565–1647), wydana w 1598 r., zawierająca między innymi omówienie 12 sztuk Shakespeare'a. [przypis edytorski]
palladium (gr. palladion; mit. gr.) — przechowywany w Troi posążek bogini Ateny o przydomku Pallas; wg wierzeń zapewniał bezpieczeństwo miastu, w którym się znajdował, chroniąc je przed zdobyciem przez wrogów. [przypis edytorski]
Palladium — kino przy ul. Złotej 7/9 w Warszawie, funkcjonujące od lat 30. do końca lat 90. XX w. [przypis edytorski]
palladyńska loża – loże palladyńskie miały rzekomo tworzyć nowy rodzaj masonerii: elitę oczekującą na nadejście Antychrysta, a zatem powiązaną z satanizmem. [przypis edytorski]
palladysta — członek loży palladyjskiej; miała to być loża zał. w 1870 r. przez Wielkiego Mistrza rytu szkockiego, amer. gen. Alberta Pike'a, skupiająca elitę elit masońskich, działająca na rzecz obalenia papiestwa oraz przygotowania świata na nadejście Antychrysta; w Charlestown loża palladyjska miała posiadać podziemną świątynię, w której rzekomo odprawiano czarne msze, dopuszczając się profanacji hostii. Rewelacje te ujawnione zostały w książkach Wyznania eks-wolnomyśliciela (1885) i Masoneria zdemaskowana autorstwa nawróconego antyklerykała Leo Taxila (właśc. Marie Josepha Gabriela Antoine'a Jogand-Pages'a) i zyskały wkrótce potwierdzenie w licznych publikacjach, m.in. dr Bataille'a (Diabeł XIX wieku), tajemniczej Amerykanki Diany Vaughan (Pamiętniki eks-palladystki), arcybiskupa Leona Meurin (Wolnomularstwo, synagoga szatana) oraz w artykułach i komentarzach prasy katolickiej w całej Europie (w Polsce rozwijano ten wątek w „Przeglądzie Powszechnym” i „Przeglądzie Katolickim”). Leo Taxil zyskał wielki autorytet, pisali do niego z wyrazami poparcia kardynałowie, arcybiskupi, biskupi, stał się protegowanym nuncjusza Stolicy Apostolskiej we Francji, a papież Leon XIII (którego encyklika Humanum Genus z 1884 r. była wymierzona przeciwko masonerii) przyjął go na prywatnej audiencji i udzielił swojego błogosławieństwa. Z Dianą Vaughan korespondowała św. Teresa od Dzieciątka Jezus, przesyłając jej swoje zdjęcie w przebraniu Joanny D'Arc, ponieważ za wstawiennictwem tej świętej miało się dokonać nawrócenie zarówno Vaughan, jak i Taxila. Taxil miał być czołową postacią (i niejako świadkiem oskarżenia) na Międzynarodowym Kongresie Antymasońskim w 1896 r., na którym jednakże doszło do jego autodemaskacji: okazało się, że autor wymyślił zarówno loże palladystów, jak wszelkie szczegóły satanistycznych praktyk masonerii oraz samą postać eks-palladystki Diany; Taxil przez 12 lat brylował w świecie katolickim, a na swoich publikacjach zarobił 2 mln franków; sprawę tej mistyfikacji podejmuje Umberto Eco w powieści Cmentarz w Pradze. [przypis edytorski]
Pallas (astr.) — duża planetoida (500 km średnicy) krążąca w pasie pomiędzy orbitami Marsa i Jowisza, odkryta w 1802 jako druga z planetoid; planetoidy zaliczano w astronomii do grona planet, dopóki nie poznano, że takie obiekty, mierzące od 1 do 1000 km, są w Układzie Słonecznym bardzo liczne. [przypis edytorski]
Pallas Atena — grecka bogini mądrości, rzemiosł i wojny, przedstawiana zwykle w pełnym rynsztunku bojowym; stąd przydomek Pallas, Pallada: potrząsająca włócznią. [przypis edytorski]
Pallas — Atena (Minerwa) u Greków ukochana córka Zeusa, szczególniejsza opiekunka Aten, bóstwo wpływowe. [przypis redakcyjny]
Pallas Atena (mit. gr.) — córka Zeusa, bogini mądrości, sztuki i wojny sprawiedliwej, przedstawiana w hełmie i z włócznią; stąd przydomek Pallas, Pallada: potrząsająca włócznią. [przypis edytorski]
Pallas (gr.: Panna) a. Pallada (mit. gr.) — przydomek Ateny, córki Zeusa, dziewiczej bogini mądrości, sztuki, wojny sprawiedliwej, opiekunki miast i kobiet, szczególnie panien. [przypis edytorski]
Pallas (gr.: potrząsająca dzidą; mit. gr.) — przydomek Ateny, dziewiczej bogini mądrości i sprawiedliwej wojny, przedstawianej w hełmie, z tarczą i z dzidą. [przypis edytorski]
Pallas (mit. gr.) — przydomek Ateny, bogini mądrości i sprawiedliwej wojny. [przypis edytorski]
Pallas (mit. gr.) — przydomek Ateny, bogini mądrości. [przypis edytorski]
Pallas mogła spalić łodzie Argiwów (…) — Pallas Atena ścigała swym gniewem Ajasa, syna Ojleusa (króla Lokrów), który dopuścił się świętokradztwa i znieważenia Kasandry: szukającą ochrony w świątyni Ateny wieszczkę uprowadził i zgwałcił w dniu zburzenia Troi; bogini raziła go piorunem i rozbiła jego flotę przy przylądku Eubei. [przypis edytorski]
Pallas — przydomek Ateny, bogini mądrości. [przypis edytorski]
Pallas — przydomek bogini Ateny. [przypis edytorski]
Pallas sowiooka (mit. gr.) — przydomek Ateny, bogini mądrości; w Odysei występuje ona pod postacią Mentora, opiekuna Telemacha, syna Odyseusza. [przypis edytorski]
Pallas — [tu:] syn Ewandra. [przypis redakcyjny]
palla — tak nazywano księżniczki. [przypis autorski]
Pallenberg, Max (1877–1934) — piosenkarz i wybitny aktor charakterystyczny. W 1933 przeniósł się z Berlina do Wiednia. [przypis edytorski]
Pallentem morte futura (łac.) — cytat z Eneidy (ks. VIII, w. 709); [dosł.: „pobladłą od zbliżającej się śmierci”, red.WL]. [przypis redakcyjny]
pallium (łac.) — płaszcz; tu: część mózgu, największa, zasadnicza część kresomózgowia parzystego, utworzona z istoty szarej pokrywającej półkule i stanowiąca ich zewnętrzną część. [przypis edytorski]
Pall Mall — ulica w londyńskiej dzielnicy Westminster, znana z licznych klubów dżentelmenów. [przypis edytorski]
Pall-Mall — ulica w Londynie, w dzielnicy Westminster. [przypis edytorski]
Pallor in ore sedet, macies in corpore toto (łac.) — bladość na twarzy siedzi, wynędznienie na całym ciele. [przypis redakcyjny]
pallotyni — właśc. Stowarzyszenie Apostolstwa Katolickiego, katolicka wspólnota księży i braci, założona przez św. Wincentego Pallottiego (1795–1850) w XIX wieku. [przypis edytorski]
palma królewska (Oreodoxa regia) — w ob. klasyfikacji Roystonea regia, palma pochodząca z Kuby. [przypis edytorski]
