Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7397 przypisów.
Dla nas niby dżuma W tysiącu strupów widna. Ta wszeteczna/ egipska szkapa… — Skarus przemawia charakterystycznym tonem rubasznego żołnierza. [przypis tłumacza]
dla nich (daw.) — z ich powodu. [przypis edytorski]
Dla niego sztuka nie była… — „Wiadomości Literackie”, nr 226. [przypis autorski]
dla niej każda smakuje trucizna — nawiązanie do słów z Hymnu do miłości Ojczyzny napisanego jako hymn dla Szkoły Rycerskiej, a ogłoszonego drukiem jako część Myszeidy Krasickiego: „Święta miłości kochanej Ojczyzny! /Czują cię tylko umysły poczciwe! /Dla ciebie zjadłe smakują trucizny (…)”. [przypis edytorski]
dla niektórych pewników, czyli pojęć — Nag. Schr.: „powszechnych”. [przypis redakcyjny]
dla niesprawiedliwego podania się — wobec tego, że nieuczciwie podano zaniżone dane. [przypis edytorski]
dla niesprawiedliwości będziecie zawiedzeni w niewolą i z królmi waszemi, dla niesprawiedliwości będą odmieniony królestwa wasze, a obcy narodowie posiędą ziemię waszę — luźne nawiązanie: por. Syr. 10, 3. [przypis edytorski]
Dla niesprawiedliwości przenosi Pan Bóg królestwa od narodu do inego narodu — Syr 10, 8. [przypis edytorski]
dla obejrzenia rozgłoszonej piękności — aby obejrzeć sławną piękność. [przypis edytorski]
dla obu zadań ma wyznaczonych urzędników nie tych samych — urzędnik sprawujący władzę cywilną nie posiada władzy wojskowej; tę sprawuje bezpośrednio od króla zależny dowódca. Władza cywilna nie jest zależna od wojskowej. [przypis tłumacza]
dla oczu ducha — dla duszy. [przypis edytorski]
Dla odstręczenia Żydów od życia próżniackiego, prawo ustanowi, iż żaden Żyd, dopokąd albo nie chwyci się roli, albo nie wyuczy jakiego rzemiosła, żony pojąć nie może. — Żydzi, oprócz względu od praw, znajdują jeszcze do pomnażania się swojego w kraju łatwość w swojej nieczystości, w tej trwożliwości i nieużyteczności, które w tych ludziach sposobi złe wychowanie. Żydzi w miastach od żołnierza mniej doznają uciążliwości, co do kwater. Z kordonów wypędzane hurmy ubóstwa żydowskiego wchodzą do Polski z spokojnością, od żołnierzy naszych nie doznają żadnej przeszkody. Lecz jeżeli się który z kordonu chłop, albo mieszczanin na granicy pokaże, natychmiast nieoświecony, dobra kraju nieznający towarzysz [żołnierz stanu szlacheckiego w jeździe autoramentu polskiego (niegdyś husarii lub chorągwiach pancernych, potem w Kawalerii Narodowej); S.Cz.], łapie go do żołnierzy [zaciąga do wojska przymusowo; kilkakrotnie odzywają się na to skargi w Sejmie; S.Cz.] Przestrzegam sejmujące Stany, iż prawo względem przychodniów zagranicznych wcale nie jest zachowane, przez co niezmierną kraj ponosi szkodę. Na pograniczach często przebywając, widzę, że przy każdym w kordonach rekrutowaniu [chodzi o zabór austr., w którym, ze względu na toczącą się od początku r. 1788 wojnę austr.-turecką, pobór wojskowy przeprowadzany był z większą, niż poprzednio, bezwzględnością i budził większą obawę wśród ludu; S.Cz.] tysiącami uciekałaby młodzież do Polski. Ale, ponieważ na jej złapanie czatuje po granicach Kawaleria Narodowa, przeto już tak się tym lud w kordonach ostraszył, iż chociaż gwałtowne rekrutowania bywają, lęka się uciekać do Polski. Trzeba jak najsurowiej ukarać towarzystwo nieposłuszne tak mądremu i tak nam pożytecznemu prawu. Czemu w Polsce nie ma być posłuszny żołnierz temu prawu, kiedy w kordonach, dzisiaj nawet, podczas wojny, każdy podobnegoż prawa jak najściślej słucha i idący lud z Polski napastowanym od nikogo nie bywa? [przypis autorski]
dla oka dobrani — dobrani dla zachowania pozorów. [przypis edytorski]
dla okrągłości cudze rwali końce — mowa o zagarnianiu rubieży sąsiedniego państwa pod pretekstem „zaokrąglenia granic”. [przypis edytorski]
dla osoby którą kocham — margrabia de Mora. [przypis tłumacza]
dla ostentacji — na pokaz. [przypis edytorski]
dla ostentacji — na pokaz. [przypis redakcyjny]
Dla panien pokojowych — w bogatszych dworach szlacheckich prócz płatnej służby przyjmowano dziewczęta z chudopacholskich rodzin szlacheckich, pełniące funkcje pośrednie między damą do towarzystwa a służebną. [przypis redakcyjny]
dla (…) paniki — dziś: z powodu paniki. [przypis edytorski]
dla parady — tu: dla efektownego widoku. [przypis edytorski]
dla podniesienia blasku przeszłości, straszliwą sprzecznością jéj następstw — Tacyt, L. I, 10: Comparatione deterrima sibi gloriam quesivisse [sławy sobie w potomności z najzłośliwszego porównania szukał; tł. A. Naruszewicz]. [przypis autorski]
dla popisu wymową i dla próby głosu — aluzje do aktorskiego zawodu. [przypis tłumacza]
dla powietrza (tu daw.) — z powodu epidemii (morowego powietrza). [przypis edytorski]
dla poznaki — aby zaznaczyć coś; por. zwrot o odwrotnym znaczeniu: dla niepoznaki. [przypis edytorski]
dla proporcji — tutaj: dla oka. [przypis redakcyjny]
Dla przypomnienia należy dodać, że ochrona prawa autorskiego w Stanach Zjednoczonych do czasu przystąpienia do konwencji berneńskiej uzależniona była od przeprowadzenia formalnego procesu rejestracji danego utworu w specjalnym biurze. D. Saunders, Authorship and copyright, London 1992, s. 154. [przypis autorski]
dla pszenicy rdza — rdza źdźbłowa, grzybowa choroba zbóż, objawiająca się jako rdzawobrunatne, podłużne plamki. [przypis edytorski]
Dla rąk próżnujących znajdzie się zawsze praca u szatana — cytowane tu słowa (w oryg. „Satan finds some mischief still for idle hands to do”) pochodzą z pouczającego wiersza Isaaca Wattsa (1674–1748) o pracowitości pszczoły, pt. Against Idleness and Mischief (tj. przeciw bezczynności i szkodnictwu). [przypis edytorski]
dla równego podziału — dziś popr.: do równego podziału. [przypis edytorski]
dla samego głosu na sejmiku, żeby się go prędzej doczekać niżeli ci, co bez urzędu są — na sejmiku zabierali głos naprzód urzędnicy ziemscy. [przypis redakcyjny]
dla samej tylko sławy ciągnienia ich — sens: z powodu samej informacji o ich zbliżaniu się. [przypis edytorski]
dla siedzenia (daw.) — z powodu siedzenia; dlatego, że siedzieli. [przypis edytorski]
dla smrodu (starop.) — z powodu smrodu. [przypis edytorski]
dla spraw literackich usiłował wyzyskać jego [Mannheima] pracę Julius Petersen — J. Petersen Die literarischen Generationen. Philosophie der Literaturwissenschaft, Berlin 1930, s. 130–187. [przypis autorski]
dla sromu (daw.) — z powodu wstydu, hańby. [przypis edytorski]
Dla S. Skwarczyńskiej jest to jeden z dowodów, że Krasiński rozwija tu pomysł karbonarski o rewolucji powszechnej. [przypis redakcyjny]
dla (starop.) — z powodu. [przypis edytorski]
dla S. T. Coleridge'a Shakespeare był „słonecznym okiem” — Lectures and Notes on Shakspeare and other english poets by Samuel Taylor Coleridge. (Now first collected by T. Ashe. London, 1908. George Bell and Sons). Część I. Lectures on Shakspeare and Milton. (Są to wykłady Coleridge'a, wygłoszone w zimie 1811 i 1812 w sali of the London Philosophical Society). [red. WL]. [przypis redakcyjny]
dla strachu (starop.) — z powodu strachu; obawiając się, bojąc się. [przypis edytorski]
dla swej mądrości przy boku Pańskim siedzą, jako o Zorobabelu Pismo mówi — 3 Ezd 4, 42. [przypis edytorski]
dla tępości (daw.) — z powodu tępoty. [przypis edytorski]
dlatego, bo — dziś popr.: dlatego że. [przypis edytorski]
dlatego (…) bo — dziś popr.: dlatego że. [przypis edytorski]
dlatego (…), bo — dziś popr.: dlatego, że. [przypis edytorski]
dla tego (daw.) — przez to; z tego powodu. [przypis edytorski]
dla tego (daw.) — z tego powodu; przez to. [przypis edytorski]
dla tego (daw.) — z tego powodu. [przypis edytorski]
Dlatego i dziś uważamy tę hipotezę [kulistości Ziemi] za niezmiernie prawdopodobną — tekst pochodzi z roku 1947, sprzed epoki lotów kosmicznych, które bezspornie i naocznie udowodniły kulistość Ziemi. [przypis edytorski]
Dlatego miał rację nasz zacny święty Ludwik (…) — Joinville, rozdz. IX. [przypis tłumacza]
Dlategom nierad — skrócone: dlatego [jeste]m nierad (niezadowolony). [przypis edytorski]
Dla tego mówi Pan Bóg: „Nakarmię ich piołunem i napój dam im wodę żółci”. (…) Trupy jako gnój po polu leżą, jako trawa za kosarzem, a niemasz tego, ktoby je pogrzebał” — Jr 9, 14–21, z opuszczeniami. [przypis edytorski]
dla tego (starop.) — po to, w tym celu; dziś: dlatego. [przypis edytorski]
dlatego — tak w tekście źródłowym, najprawdopodobniej zam.: długo. [przypis edytorski]
Dlatego też jest wola wolna — posiada, jak Schopenhauer mówi, asertatem; por. niniejsza rozprawa, ustęp 114 i 164. [przypis redakcyjny]
Dlatego też już przodkowie Żydów… — mowa ta przypomina mowę Agrypy z II, XVI, 4 podobieństwem argumentów. [przypis tłumacza]
Dlatego też (…) tylko tam jedynie trwa jednym ciągiem królestwo — przyczyna tej stałości jest inna, niż Ksenofont podaje. Mianowicie Spartanie odznaczają się nie tylko na polu politycznym i społecznym, ale także i w języku, i w dziedzinie sztuki dziwną zachowawczością. [przypis tłumacza]
dlatego też zajęli stanowisko wyczekujące — ἐγκαθήμενοι τὰ πολλὰ κατὰ χώραν ἔμενον (N), ἐγκαθισάμενοι τὰ ὅπλα κατὰ χώραν ἔμενον (D), stąd różnice znaczne w przekładach. Tłumaczenia nasze wedle edycji Niesego i Destinona odpowiada kodeksowi Iosephus latinus, cod. Vaticanus lat. nr 1992 i cod. Berolinensis lat. nr 226, w których odnośny ustęp brzmi: „plerumque in locis suis otiosi manebant” (grecka ed. Niesego XX, LVI, 435). [przypis tłumacza]
Dlatego to możliwe są zestawienia postaci Papkina z analogicznymi włoskimi lub francuskimi kreacjami… — Władysław Folkierski, Fredro a Francja, Kraków 1925, Papkiniana, s. 33 i n. Por. Gustaw Przychocki, Papkin i Pyrgopolinices, „Pamiętnik Literacki”, R. XXV (1928), s. 276 i n. [przypis tłumacza]
dla tego — tu: z tego (powodu). [przypis edytorski]
dlatego (…) uniżamy ku żołądkowi szczękę — Claudius Galenus, De placitis Hippocratis et Platonis, II, 2. [przypis tłumacza]
Dlatego właśnie, iż położyliście swoje nadzieje w kłamstwie i zamęcie (…) nie zostaje ani jeden okruch, którym by można zaczerpnąć wody ani zanieść nieco ognia — Iz 30, 12–14. [przypis edytorski]
Dlatego właśnie w Dharmie Buddy mówi się, że życie jest „niezrodzone” — por. Sutrę Serca Wielkiej Doskonałości Mądrości: „Śāriputro, pustka jest właśnie cechą wszystkich zjawisk. Nie rodzą się one i nie giną”. [przypis tłumacza]
Dlatego w praktyce zen i zapytywaniu o Drogę — tzn. praktyce buddyjskiej. [przypis tłumacza]
Dlatego że czasem jawi się między tymi chwastami prawdziwy kwiat (…) rozczarowaniem i prawie że uczuciem doznanej obelgi — C. Jellenta, Dwie epopeje kupieckie, „Życie” 1897, nr 7–9. Przedruk w tomie Grający szczyt, Kraków 1912, s. 194, 201. [przypis autorski]
Dla tegoż Pan Bóg one statuty, które napisał, kazał je i królom ustawicznie (…) dnie czytać i innym pospolitym kazał je i na podwojach u drzwi (…) — Pwt 17, 19 i Pwt 6, 9. [przypis edytorski]
dla tego — z tego powodu. [przypis edytorski]
dla tej ciemnej miłości dzikiego gatunku — tytuł zbioru wierszy miłosnych Andrzeja Sosnowskiego. [przypis edytorski]
Dla tej ociętnej i niestałej deki (starop.) — dla tego opornego i chwiejnego, wątłego sztyletu. [przypis edytorski]
dla (tu daw.) — z powodu. [przypis edytorski]
dla — tu w dopuszczalnym dawniej znaczeniu: z powodu. [przypis edytorski]
dla — tu: z powodu. [przypis edytorski]
dla — tu: z powodu, ze względu na. [przypis edytorski]
Dla tych tłumów, co na nas gniotącą spadają nawałą — mowa o wojskach Napoleona, który wiosną 1796 rozpoczął marsz przez Alpy do Włoch, a następnie do Styrii. [przypis edytorski]
Dla umysłów pewną intuicją obdarzonych symbolów sztuki objaśniać nie potrzeba (…) stosownie do swego usposobienia, nastroju, myśli — J. Żuławski, Znaczenie symbolizmu w sztuce, w: Prolegomena. Uwagi i szkice, Lwów 1902, s. 79. [przypis autorski]
Dla uniknięcia nieporozumień chciałbym zaznaczyć swoje stanowisko wobec ważnej i nadzwyczaj lekkomyślnie traktowanej kwestii. Mówię o rodzinie i miłości. W całym toku wykładu mówiłem o rodzinie wyłącznie, o ile jest ona tylko ośrodkiem spożycia, utrzymującym się tak lub inaczej na powierzchni pracy. Jestem zdania mianowicie, że tylko rodzina wytwórców, tj. rodzina świadomych robotników, może stać się w dzisiejszym społeczeństwie narzędziem, przekazującym najistotniejsze dorobki biologiczne i moralne potomstwu. Świadomym robotnikiem nazywam każdego, kto może wylegitymować swoje istnienie rolą, jaką spełnia w technicznym i biologicznym procesie walki człowieka z przyrodą. Sądzę jednak, że tylko w społeczeństwie, w którym typem dominującym jest świadomy robotnik mięśniowy — pracownikom intelektualnym uda się uzyskać odpowiednią samokontrolę, ścisłą i jasną samowiedzę prawną. Sądzę, że rodzina robotnicza, a nie zaś rodzina przypadkowa osieroconej i bezsilnej jednostki, nade wszystko zaś nie histeria płciowa, uniezależniająca życie erotyczne od rodziny, stać się może podstawą przyszłości. Uważam rodzinę monogamiczną za jedną z najważniejszych zdobyczy kulturalnych. Głęboko jestem przeświadczony o prawdzie twierdzeń Sorela i Proudhona, że w historii naprawdę twórczymi stają się tylko te warstwy i grupy, które posiadają stanowczą i silną moralność płciową. Uważam etykę płciową za jedną z najbardziej zasadniczych kwestii życiowych, za punkt, który wymaga niesłychanej oględności: tak łatwo jest tu bezwiednie przyczynić szkody nieobliczalne. Widziałem w ruchu proletariatu warszawskiego i łódzkiego przeciw prostytucji jeden z najtrafniejszych i najszczęśliwszych wyrazów instynktu klasowego. I rzeczą charakterystyczną wydało mi się zgorszenie, jakie wywołał on nie tylko u wulgarnych dekadentów, ale i u niektórych zupełnie poważnych przedstawicieli Młodej Polski. Przypomina się powinowactwo, jakie zachodzi zawsze, według Sorela, pomiędzy kulturą miejską, demokracją i prostytucją. [przypis redakcyjny]
dla uniknięcia zaś kłopotliwych szczegółów i magazynów wydzierżawiałoby się tę dziesięcinę w drodze licytacji, jak to robią plebani (…). Te dzierżawy, razem wzięte, mogłyby dostarczyć materiału dla handlu przez sprzedaż towaru stanowiącego ich produkt, towaru, który można by wywozić za granicę przez Gdańsk albo przez Rygę. W ten sposób uniknęłoby się jeszcze wszystkich kosztów poboru i zarządu, tej całej chmary funkcjonariuszy i urzędników… — nie wiadomo więc w końcu, co Russo radzi: czy dzierżawę podatków, czy też pozostawienie ich poboru w rękach rządu i powierzenie tej funkcji ludziom młodym. [przypis redakcyjny]
dla utrzymania Neapolu podzielił się nim z królem hiszpańskim (…) Zamiast pozostawić w owym kraju króla od siebie zawisłego — przed najazdem na rządzone przez Fryderyka IV Królestwo Neapolu, w listopadzie 1500 r. Ludwik XII zawarł z Ferdynandem II Aragońskim traktat w Grenadzie, przewidujący wspólny atak i podział tego państwa między obu sojuszników. [przypis edytorski]
dla — w celu. [przypis edytorski]
Dla wiary wszytko uczynić się godzi,/ Y dla oyczyzny, bo to społem chodzi — porównaj J. Kochanowskiego. [przypis redakcyjny]
dla większej reputacji — dla większej powagi i okazałości. [przypis redakcyjny]
dla wielkiego bólu — dziś: z powodu wielkiego bólu. [przypis edytorski]
dla wolności wpada w ador — tu: zachwyca się ideą wolności ludu. [przypis edytorski]
Dla wracających tym milszy (…) kłąb rodzinnych dymów — Porównanie piękne i trafnie określające cel podróży, do jakiego poeta już się przybliża. [przypis redakcyjny]
dla wziątku (daw.) — dla zysku. [przypis edytorski]
dla wziątku — dla zysku. [przypis edytorski]
dla zaboju (daw.) — z powodu zabójstwa. [przypis edytorski]
Dla zaradzenia temu złu, radzą wam podzielić senat na kilka rad albo departamentów — Mably; por. Wstęp rozdz. I oraz przypisek na str. 29 [przypis do fragmentu ze słowami „władza wykonawcza, podzielona między kilka jednostek, nie ma harmonii między swymi częściami”; red. WL]. [przypis redakcyjny]
dla zatarcia wstydliwego punktu, dla wyrządzenia sprawiedliwości samemu sobie (s. 220, analogiczny wypadek ze Strumieńskim) — autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; w tym przypadku we wskazanym miejscu znajduje się fragment z rozdz. XI: „Skądże pochodziły te skrupuły, zmuszające go do ukrywania (?) swych zasług? Najpierw, z paradoksalnej nieufności względem samochwalstwa, rodzącej się wskutek tego, że z samochwalstwem łączy się doznawanie przyjemności, ludziom zaś często wydaje się, że większa prawda musi być w pobliżu większej nieprzyjemności. Po drugie, z obawy, by ktoś go nie posądził o przechwałki w tak błahych (?) sprawach jak sprawy sztuki, o żakowskie wściubianie swoich trzech groszy, słowem, o zachowanie się takie, jakie w sposób bardziej złośliwy niż sprawiedliwy wyrażone jest w przysłowiu: konia kują, żaba nogi nadstawia. I oto mam punkt wstydliwy par excellence! A przecież Strumieński miał nawet słuszność, wyrywając dla siebie listki z tego laurowego wieńca, który splatał dla Angeliki. Powstawała więc w tym punkcie taka niemiła przeszkoda w życiu duchowym, której się nie chce poruszać z obawy, żeby nie być fałszywie zrozumianym; ale ponieważ »czuje« się, że się ma jakoś słuszność, w pewien jeszcze tylko niewyjaśniony sposób, przeto dla uzupełnienia wetuje się sobie tę słuszność drogą uboczną”. [przypis edytorski]
dla zepsutych obyczajów i zdrowia — z powodu zepsucia obyczajów i zdrowia; te słowa dodano w wydaniu z 1816 r. [przypis edytorski]
dla — z powodu. [przypis edytorski]
dla — z powodu, ze względu na. [przypis edytorski]
D. Lefranc, The metamorphosis of contrefaçon in French copyright law, Copyright and Piracy: An Interdisciplinary Critique, L. Bently, J. Davis, J. C. Ginsburg [red.], Cambridge 2010, s. 63. [przypis autorski]
D. Lefranc, The metamorphosis of contrefaçon in French copyright law, Copyright and Piracy: An Interdisciplinary Critique, red. L. Bently, J. Davis, J. C. Ginsburg, Cambridge 2010, s. 65. [przypis autorski]
D. Lefranc, The metamorphosis of contrefaçon in French copyright law, Copyright and Piracy: An Interdisciplinary Critique, red. L. Bently, J. Davis, J. C. Ginsburg, Cambridge 2010, s. 63. [przypis autorski]
D. Lefranc, The metamorphosis of contrefaçon in French copyright law…, s. 59–61. [przypis autorski]
D. Lefranc, The metamorphosis of contrefaçon…, s. 60. [przypis autorski]
D. Lefranc, The metamorphosis of contrefaçon…, s. 61. [przypis autorski]
D. Lefranc, The metamorphosis of contrefaçon…, s. 63–65. [przypis autorski]
D. Lefranc, The metamorphosis of contrefaçon…, s. 64. [przypis autorski]
D. Lefranc, The metamorphosis of contrefaçon…, s. 65. [przypis autorski]
