Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 448 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | potocznie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | żartobliwie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5942 przypisów.
zagospodarowywa — dziś popr.: zagospodarowuje. [przypis edytorski]
zagrać „Tadeusza” — zagrać pieśń o św. Judzie Tadeuszu, orędowniku w sprawach beznadziejnych. Śpiewali ją żebracy, stąd śpiewać a. grać Tadeusza oznaczało wpaść w nędzę, pójść z torbami. [przypis edytorski]
zagrały trąbki wsiadanego przez munsztuk — dano stłumiony sygnał do odjazdu; munsztuk — kiełzno, element uprzęży, zakładany na pysk koński i służący do kierowania szczególnie nieposłusznym wierzchowcem. [przypis edytorski]
zagrobny (neol.) — zmarły. [przypis edytorski]
„Zagroda” — czasopismo dla ludu, wydawane w Krakowie w XIX w. [przypis edytorski]
zagroda — tu: ogrodzenie oddzielające namiot Achillesa od pozostałej części obozu. [przypis edytorski]
zagrodnik — dawniej chłop użytkujący tylko zagrodę, zobligowany do pańszczyzny pieszej. [przypis edytorski]
zagrodnik — ubogi gospodarz wiejski, uprawiający niewielki kawałek ziemi przy swojej zagrodzie; zwykle dodatkowo najmował się do pracy w folwarku lub u bogatych gospodarzy. [przypis edytorski]
zagrodnik — ubogi gospodarz wiejski, właściciel jednej zagrody. [przypis edytorski]
zagrożeni od Litwy (daw.) — dziś: zagrożeni przez Litwę. [przypis edytorski]
zagryźliwy — dziś popr. zgryźliwy, zrzędny. [przypis edytorski]
zagrzęznąć — dziś popr.: ugrzęznąć. [przypis edytorski]
zagrzęznąć — dziś raczej: ugrzęznąć. [przypis edytorski]
zagrzebieni (daw. forma) — dziś: zagrzebani. [przypis edytorski]
zaguby (daw.) — zguby, klęski. [przypis edytorski]
zagwizdaj — dziś popr.: zagwiżdż. [przypis edytorski]
zahaczyć — tu: skreślić, zrezygnować z niego. [przypis edytorski]
zahardzieć — zhardzieć; stać się pysznym, pogardliwym wobec innych. [przypis edytorski]
Zahlen bitte (niem.) — proszę płacić. [przypis edytorski]
zahlen (niem.) — płacić (rachunek). [przypis edytorski]
Zahlkellner (niem.) — kelner płatniczy, sprawujący stały nadzór nad rewirem i wyznaczonym do jego obsługi zespołem kelnerów; wita gości restauracji, przyjmuje od nich zamówienia, które przekazuje podwładnym, sporządza rachunki oraz pobiera należność. [przypis edytorski]
Zahlkelner (niem.) — kelner przyjmujący zapłatę za rachunek w kawiarni, restauracji itp. [przypis edytorski]
zahodować — dziś raczej: wyhodować. [przypis edytorski]
zahojdać (z ukr.) — rozkołysać. [przypis edytorski]
Zahorska, Stefania (1889–1961) — pseudonim Pandora, historyczka i krytyczka sztuki (w tym kierunku odbyła studia w Krakowie, Budapeszcie, Berlinie i Paryżu), prozaiczka; docent Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie. Po wojnie w Londynie publicystka „Wiadomości” i współzałożycielka Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (Polish Writers Association Ltd.). [przypis edytorski]
Zahubiw, czerewik! A ja szow! Taj noszow! Taj pidniow! Taj piszow! — Zgubił czerwieniec (grosik)! A ja szedłem! I znalazłem! I podniosłem! I poszedłem! [przypis edytorski]
ZAiKS — Stowarzyszenie Autorów ZAiKS, organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi twórców powstała w XX-leciu międzywojennym. [przypis edytorski]
zainformowany — poinformowany. [przypis edytorski]
zainsynuować — wmówić. [przypis edytorski]
zaintabulować (daw.) — wpisać do ksiąg urzędowych. [przypis edytorski]
zaintrygowany nie żartem — dziś: zaintrygowany nie na żarty. [przypis edytorski]
Zaira, Orosman — bohaterowie tragedii Woltera Zaïre (1732). [przypis edytorski]
Zaira, Orosman — bohaterowie tragedii Zaïre Voltaire'a z 1732 r. [przypis edytorski]
Zaira — tytułowa bohaterka sztuki Voltaire'a, rozgrywającej się w epoce wojen krzyżowych w Jerozolimie. [przypis edytorski]
zairrytowanego — dziś: zirytowanego. [przypis edytorski]
zaiskrzone — dziś: roziskrzone. [przypis edytorski]
zaiste (daw.) — doprawdy. [przypis edytorski]
zaiste (daw.) — partykuła podkreślająca prawdziwość zdania. [przypis edytorski]
zaiste (daw.) — partykuła, podkreślająca prawdziwość zdania. [przypis edytorski]
zaiste (daw.) — rzeczywiście, naprawdę. [przypis edytorski]
Zaiste głos Boży postanowił — 1. Mojż 3, 19. [przypis edytorski]
Zaiste smutny jest ten świat aż do śmierci — cytat z utworu Cypriana Kamila Norwida Garstka piachu. [przypis edytorski]
zaiste tysiącznych czynów dzielnych dokonał Odyseusz — Homer, Iliada II 272. [przypis edytorski]
zająć się — zapalić się. [przypis edytorski]
zająć — tu: opanować, zawładnąć, pochwycić. [przypis edytorski]
Zajączek, Józef (1752–1826) — polski i francuski generał, polityk; obrońca Konstytucji 3 maja w wojnie polsko-rosyjskiej 1792; walczył w powstaniu kościuszkowskim, jako członek Rady Najwyższej Narodowej reprezentował lewicę; uczestnik wojen napoleońskich; mianowany przez cara Aleksandra I pierwszym namiestnikiem Królestwa Polskiego; uległy wobec władz rosyjskich, otrzymał tytuł księcia. [przypis edytorski]
zająkliwie — jąkając się; zacinając się. [przypis edytorski]
zajął był — daw. czas zaprzeszły, wyrażający czynność wcześniejszą od innej, również dziejącej się lub dokonanej w przeszłości; dziś: zajął (wcześniej). [przypis edytorski]
zajął się był — przykład użycia czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od innych czynności i zdarzeń wyrażonych w czasie przeszłym prostym; znaczenie: zajął się wcześniej, uprzednio. [przypis edytorski]
zajątrzyć — zaostrzyć. [przypis edytorski]
zajadać się — tu: zagryzać się; przen. zabijać się wzajemnie. [przypis edytorski]
zajadły — gniewny, nieprzejednany. [przypis edytorski]
zajadły — gwałtowny, nieustępliwy. [przypis edytorski]
za jakicheśmy ich brali — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: za jakich ich braliśmy. [przypis edytorski]
zajaśni — dziś popr.: zajaśnieje. [przypis edytorski]
Za Jasiem do Śląska — pieśń ludowa spotykana w Wielkopolsce, Małopolsce, na Mazowszu i na Śląsku. [przypis edytorski]
zajazd (hist.) — zbrojny najazd szlachecki na dłużnika w celu wyegzekwowania wyroku sądowego w sprawie o nieruchomość; później także: samowolny i bezprawny, będący forma łupiestwa. [przypis edytorski]
zajaziło się (gw.) — zrobił się tłok. [przypis edytorski]
zajda — drewniany, dwuczęściowy, połączony łańcuchem wóz (sanie), służący do transportu drzewa; tu: „na zajdach”, czyli opadając z tyłu. [przypis edytorski]
zajda (gw.) — pakunek, tobołek (choć możliwe, że chodzi o „zady”). [przypis edytorski]
zajdy (gw.) — dwuczęściowe drewniane sanie, połączone łańcuchem, wykorzystywane gł. do transportu kloców drzewa. [przypis edytorski]
zajdy (reg.) — pakunek zawinięty w coś i związany, tobół. [przypis edytorski]
zajęcie — tu: zaciekawienie. [przypis edytorski]
zajęcie — tu: zainteresowanie. [przypis edytorski]
zajęcie — zainteresowanie. [przypis edytorski]
zajęcza warga — rozszczep górnej wargi. [przypis edytorski]
zajęcze — dziś popr. forma W. lp: zającu. [przypis edytorski]
zajęczego skakać (daw.) — trwożyć się. [przypis edytorski]
zajęczej znamię wargi — zajęcza warga, potoczna nazwa rozszczepu górnej wargi. [przypis edytorski]
zajękła — dziś popr.: zajęczała. [przypis edytorski]
zajękło — dziś popr.: zajęczało. [przypis edytorski]
zajękły — jąkający się. [przypis edytorski]
zajękliwy (daw.) — przypominający jęczenie. [przypis edytorski]
zajękliwy (gw.) — jękliwy. [przypis edytorski]
zajękliwy — jąkający się. [przypis edytorski]
zajęty — tu: zagnieżdżony. [przypis edytorski]
zajęty — tu: zatrudniony. [przypis edytorski]
zajechałby do Saint-Cloud — w miasteczku Saint-Cloud, ok. 10 km od centrum Paryża, Sekwanę przegrodzono sieciami w celu wyławiania ciał topielców. [przypis edytorski]
zajechalim (gw.) — dziś popr.: zajechaliśmy. [przypis edytorski]
za jeden dzień — dziś: w jeden dzień; w ciągu jednego dnia. [przypis edytorski]
zajegoć (starop.) — zaraz; pojim zajegoć żonę: weź (sobie) niezwłocznie żonę. [przypis edytorski]
Za jego (…) dotknięciem (…) Epafos zrodzi — Io urodziła Zeusowi syna Epafosa, którego imię wywodzone jest się od czasownika epaphao: dotknąć. [przypis edytorski]
za jego dzielnością (starop.) — z powodu jego dzielności; dzięki jego dzielności. [przypis edytorski]
za jego powodem (starop. konstrukcja) — powodowani przez niego. [przypis edytorski]
zajmować (daw.) — rabować. [przypis edytorski]
zajmował się był — daw. forma czasu zaprzeszłego, znaczenie: zajmował się wcześniej. [przypis edytorski]
zajrzał (daw.) — tu: zazdrościł. [przypis edytorski]
zajrzeć a. zaźrzeć (daw.) — zazdrościć. [przypis edytorski]
zajrzeć (a. zaźrzeć) — zazdrościć. [przypis edytorski]
zajrzeć (daw.) — tu: zazdrościć. [przypis edytorski]
zajrzeć (daw.) — zazdrościć. [przypis edytorski]
zajrzeć (daw.) — zazdrościć. [przypis edytorski]
zajrzeć (starop.) — zazdrościć. [przypis edytorski]
zajrzyć a. zaźrzyć (daw.) — zazdrościć. [przypis edytorski]
zajrzysz (starop.) — zazdrościsz. [przypis edytorski]
zajucha (daw.) — rozjuszenie. [przypis edytorski]
zajuchcić (gw.) — zarżnąć. [przypis edytorski]
zajuszony (daw.) — krwawy. [przypis edytorski]
zajuszony (daw.) — rozjuszony; krwawy. [przypis edytorski]
zajuszony — rozjuszony, czujący krew. [przypis edytorski]