Period: Modernizm

Authors Periods Genres Forms

Modernizm X

★
Gabriela Zapolska
Sezonowa miłość
Period: Modernizm Form: Epika Genre: Powieść
This work needs modernisation
- Read online
- Download:
  PDFEPUBMOBImoreFB2TXT
  Download a custom PDF less
Powieść Gabrieli Zapolskiej z 1904 r. Sezonowa miłość to porządna proza psychologiczna. Z ulgą odnajduje się w niej nieskłamane postacie kobiet, niepotraktowane szablonowo i instrumentalnie dla udowodnienia założonej tezy lub uwydatnienia złożoności duszy męskiego bohatera, co się literaturze polskiej notorycznie przydarzało.
To, co w Moralności pani Dulskiej czy Żabusi zarysowane jest ostrą linią — z intencją satyryczną, interwencyjną, demaskatorską, z nerwem krytyki społecznej, tu zostało wycieniowane i wielostronnie naświetlone. Wywracanie podszewką na wierzch egzystencji ludzkiej w wielu odmianach pozwala na odsłonięcie pozorów, dekonstrukcję mitów młodopolskich: kolorowej bohemy, strasznego filistra, mody na zakopiańszczyznę.
Anatomia duszy kołtuńskiej z jednej strony, a artystowskiej z drugiej, daje do myślenia. Szczególnie wzruszające (i zaskakujące) jest dowartościowanie codziennego heroizmu urzędnika-filistra uwięzionego w kieracie obowiązków rodzinnych, a przez to również społecznych.
★
Joseph Conrad
Placówka postępu
tłum. Aniela Zagórska
Period: Modernizm Form: Epika Genre: Opowiadanie
- Read online
- Download:
  PDFEPUBMOBImoreFB2TXT
  Download a custom PDF less
Placówka postępu Josepha Conrada to opowiadanie, które może być postrzegane jako mniej udany pierwowzór Jądra ciemności. Pierwowzór nie pod względem fabuły, lecz ogólnego założenia o destrukcyjnym wpływie mentalności kolonialnej na moralność. Opowiadanie traktuje o dwóch białych, uosabiających mieszczańską przeciętność, przebywających w placówce handlowej w głębi Afryki. Ich jedynym zadaniem jest pobieranie od miejscowych plemion kości słoniowej. Sytuacja komplikuje się, gdy jeden z ich podwładnych uznaje, że więcej tego materiału można pozyskać, handlując żywym towarem. Europejczycy, stając wobec faktu dokonanego, reagują wpierw oburzeniem. Cała sytuacja uruchamia w nich jednak emocje, które w końcu doprowadzają do morderstwa i samobójstwa.
★
Franciszek Nowicki
Echa górskie
Period: Modernizm Form: Liryka Genre: Wiersz
- Read online
- Download:
  PDFEPUBMOBImoreFB2TXT
  Download a custom PDF less

All matching works

Serce

(Nim próg przestąpiłem celi...)

(O, jak się trapię...)

Uwagi z powodu listu Polaka do ministra rosyjskiego

Noc była

(Snycerzu, szukaj bacznie...)

Wieczory

Bajeczka wstępna

Katechizm polskiego dziecka (zbiór)

Obrachunki fredrowskie

Słowa cienkie i grube

W Sorbonie i gdzie indziej

Legenda Młodej Polski

Młodość i inne opowiadania

Murzyn z załogi Narcyza

Placówka postępu

Tajny agent

Zwycięstwo

Krzewiciele zdziczenia

W knajpie

Życie wymarzone

Sekret

Od mroków nocy do białego ranku...

Sonet

Świat

(Czerw drzewa zwiędłe toczy...)

(Oczarowały noce letnie...)

(W moje oczy - popiół prószy...)

(Ach! rzucić sieci zdarte...)

(Między siebie a życie...)

(Na skraju łączki mokrej...)

(Ongi śpiewałem...)

(Pokój hotelu pusty i posępny...)

Słońce powstanie znowu...

Testament

Edgar Allan Poe i jego nowelle

Do Charles'a Maurras'a

(Duch twój, gdy dzisiaj...)

(Łaskawi jako książęta...)

(Miłość godnym nie nazwie...)

Srebrna zajęczyca i inne baśnie

Wyspa Itongo

O czym szumią wierzby

Noc

Obrońca

(Bursztyn, żyto dojrzałe...)

(Lśniąco w luny się kołyszę...)

In memoriam trzech wielkich aktorów

Ubu Król czyli Polacy

Powiadają, że w nas nie ma...

Siądź na kamieniu

Stary, czarny krzyż

W ciemności schodzi moja dusza

Welcome My Beloved Mountains

Pod baldachimem drzew

Powinowactwo cieni i kwiatów o zmierzchu

Symbole

Świetlanej pamięci brata mojego Stanisława poświęcam

Węglem smutku i zgryzoty

Kas teisybė - tai ne melas

Laisvos valandos

Lietuvos tilto atsiminimai

Pieśń Ewy (fragmenty)

Drgające wiosny tętno...

Czasami mojej ślepej posłuszny ochocie...

Dusiołek

Dziejba leśna (tomik)

Nieznana podróż Sindbada Żeglarza

Po ciemku

Poematy zazdrosne

Przygody Sindbada żeglarza

Śledzą nas

Świdryga i Midryga

Taka cisza w ogrodzie

Tam na obczyźnie

Trzy róże (cykl)

Ty pierwiej mgły dosięgasz

W malinowym chruśniaku

Warkocz

Wyszło z boru

Z dłońmi tak splecionymi...

Zazdrość moja

Zazdrośnicy

Zmienionaż po rozłące?...

Idź cicho twą drogą, idź niemo przez świat

Krzewom nad moją drogą

Walka o język polski w czasach Odrodzenia

Chrzest

Miłość

Z pomroku czarnych nocy chust...

Richard Wagner in Bayreuth

Ryszard Wagner w Bayreuth

Tako rzecze Zaratustra

Wędrowiec i jego cień

O Jasiu Dręczycielu, o Józiu Gapicielu, o Cesi Cmokosi i o spalonej Zosi

Szopka. Wiersze Or-Ota

Śpiąca królewna

Bazie

Chłop na łany wyszedł

Długi, przerwany pereł sznur

Schopenhauer, Hamlet, Mefistofeles

Opowiadania chasydzkie i ludowe

Lietuviai amžių glūdumuose

W cieniu zakwitających dziewcząt

Elegia na śmierć Czarnego Zawiszy

Eviva l'arte!

Fragment z «Fantazji»

Już nie wiem, co poza mną było...

Lubię, kiedy kobieta...

Ludzie miotają się, dręczą, cierpią...

Mastodonty

Melodia mgieł nocnych

O Greku, co znalazł złoty hełm

O sonecie

Orzeł

Pamięć - to cmentarz...

Parodia życia

Pieśń o Jaśku zbójniku

Pochwała dawnej dzielności greckiej

Pod Portici

Pod wrażeniem

Podczas burzy

Podczas wiatru z Tatr

Potok symboliczny

Pour passer le temps

Prometeusz

Próżno w swej duszy...

Przebudzenie Jehowy

Przez turnie, pustki...

Sierpniowe złote muchy...

The End of the 19th Century

Widok ze Świnicy do Doliny Wierchcichej

Zur Psychologie des Individuums

Iš daktaro pasakojimų

Die Aufzeichnungen des Malte Laurids Brigge

Malte

Requiem za przyjaciółkę

Requiem za Wolfa hrabiego von Kalckreuth

Dewajtis

Lato leśnych ludzi

Między ustami a brzegiem pucharu

Bajka o Kasi i królewiczu

Hania

Jesienią

Mojej żonie

Serce mi się wciąż wyrywa

Pielgrzymka do św. Anny

Reigen

Taniec miłości

Badanie ciał radioaktywnych

Adam Asnyk. Sylwetka literacka

Dzieje jednego pocisku

Kasrylewka

Z jarmarku

Przeczucie śmierci

Równe, bezkreśne pole...

Sielanka

Warszawianka 1905

Filozofia Nietzschego

Ucieczka przed życiem

[I Want No Weeping at My Grave]

(Jak pomnę...)

(Kamienna była ława)

(Mój uśmiech...)

(Poszedłem błądzić w nieznane mi światy)

(tym, że krótką chwilę)

Gdy przyjdzie mi ten świat porzucić

Hymn veni creator

I ciągle widzę ich twarze

Klątwa

Nad Morskiem Okiem

Niech nikt nad grobem mi nie płacze

Noc listopadowa

Pociecho moja ty, książeczko...

Warszawianka

Wesele

Wesoły jestem, wesoły

Moralność pani Dulskiej

Ostatni promień

Pani Dulska przed sądem

Sezonowa miłość

Chciałabym z tobą poszedłszy...

Zgon Oliwiera Becaille

Sodžiaus vaizdeliai

,,Cokolwiek się zdarzy - niech uderza we mnie..."

Aryman mści się

Doktor Piotr

Dzieje grzechu

Elegie i inne pisma literackie i społeczne

Powieść o udałym Walgierzu

Rozdzióbią nas kruki, wrony

Motifs and themes

Kobieta demoniczna (40)

Kobieta "upadła" (70)

Kochanek (42)

Kochanek romantyczny (11)

Kochanka (2)

Kolonializm (6)

Kondycja ludzka (419)

Konflikt (45)

Konflikt pokoleń (3)

Konflikt wewnętrzny (23)

Miłość niespełniona (55)

Miłość platoniczna (9)

Miłość romantyczna (11)

Miłość silniejsza niż śmierć (17)

Miłość spełniona (24)

Miłość tragiczna (12)

Niebezpieczeństwo (53)

Odrodzenie przez grób (3)

Pozycja społeczna (157)

Przedmurze chrześcijaństwa (1)

Przyroda nieożywiona (31)

Śmierć bohaterska (18)

Wyrzuty sumienia (28)

Zmartwychwstanie (13)

Życie jako wędrówka (23)

Życie snem (24)

Żyd (66)

Żywioły (18)

Period: Modernizm

Czas: 1880-1900 r.
Najwybitniejsi twórcy: europejscy: Ch. Baudelaire, J. A. Rimbauld, P. Verlaine, S. Mallarme, O. Wilde, A. Strindberg, R. M. Rilke, A. Błok, A. Czechow, M. Maeterlinck, H. Ibsen, G. B. Shaw; polscy: S. Wyspiański, G. Zapolska, S. Przybyszewski, W. Reymont, S. Żeromski
Reprezentatywne gatunki: dramat, powieść, aforyzm

Nowatorska tendencja w sztuce i literaturze przełomu XIX i XX w. W literaturze polskiej pojęcie to występuje często jako synonim Młodej Polski albo określenie wstępnej fazy jej rozwoju, ale tendencje modernistyczne miały charakter międzynarodowy. Znamienny był dla nich protest wobec kultury mieszczańskiej, poczucie kryzysu kultury (dekadentyzm, pesymizm) i poszukiwanie nowych form ekspresji (symbolizm, kult „sztuki dla sztuki”, zjawisko cyganerii artystycznej skłóconej ze środowiskiem filistrów; później naturalizm, ekspresjonizm, intuicjonizm). Najważniejsze ośrodki znajdowały się we Francji i Niemczech (m.in. wpływ filozofii H. Bergsona, A. Schopenhauera i F. Nietzschego), ale charakterystyczne było twórcze włączenie się do ogólnoeuropejskiego nurtu kultury państw dotąd pozostających na uboczu.

autor: Anna Kozłowska