Epoka: Modernizm

Autorzy Epoki Gatunki Rodzaje

Modernizm X

Zobacz też:
Wiersz

★
Stanisław Wyspiański
(Jak pomnę...)
Epoka: Modernizm Rodzaj: Liryka Gatunek: Wiersz
- Czytaj online
- Pobierz ebook:
  PDF EPUB MOBI FB2 TXT
  Stwórz własny plik PDF
★
Maryla Wolska
Święto Słońca
Epoka: Modernizm Rodzaj: Liryka Gatunek: Wiersz
- Czytaj online
- Pobierz ebook:
  PDF EPUB MOBI FB2 TXT
  Stwórz własny plik PDF
★
Friedrich Paulsen
Schopenhauer, Hamlet, Mefistofeles
tłum. Jan Kasprowicz
Epoka: Modernizm Rodzaj: Epika Gatunek: Rozprawa
- Czytaj online
- Pobierz ebook:
  PDF EPUB MOBI FB2 TXT
  Stwórz własny plik PDF
Podtytuł książki brzmi Trzy rozprawy z historii naturalnej pesymizmu. Autor mówi w niej o trzech postaciach - filozofie Schopenhauerze, tytułowym bohaterze Hamleta oraz Mefistofelesie z Fausta J.W. Goethego.
W filozofii Schopenhauera autor dopatruje się odbicia jego trudnego charakteru. W postaci Hamleta dopatruje się niezwykłej zdolności dostrzegania, identyfikowania i krytykowania zła, połączonej z absolutnym brakiem woli pozwalającej na walkę z dostrzeżonym złem. Postać Mefistofelesa interpretuje zgodnie z doktryną, wedle której „zło jest brakiem dobra”. Widzi w niej również reprezentację tych cech charakteru J. W. Goethego, których autor Fausta nie pochwalał.
Porównanie tych trzech postaci Paulsen uzasadnia stwierdzeniem, iż „Wspólnym jest wreszcie tym wszystkim trzem brak miłości, tej oszczędzającej, opiekuńczej, litościwej miłości, będącej duszą chrześcijaństwa, owej miłości, która ma świadomość zła, ale spogląda na dobro, która nawet w upadku ludzką widzi duszę i jej szuka”.

Wybrane utwory

Serce

(Nim próg przestąpiłem celi...)

(O, jak się trapię...)

Uwagi z powodu listu Polaka do ministra rosyjskiego

Noc była

(Snycerzu, szukaj bacznie...)

Wieczory

Bajeczka wstępna

Katechizm polskiego dziecka (zbiór)

Obrachunki fredrowskie

Słowa cienkie i grube

W Sorbonie i gdzie indziej

Legenda Młodej Polski

Płomienie

Wstęp do filozofii

W sprawie naszego bytu

Czy kobieta powinna mieć te same prawa co mężczyzna?

U źródeł kwestii kobiecej

Młodość i inne opowiadania

Murzyn z załogi Narcyza

Krzewiciele zdziczenia

Od mroków nocy do białego ranku...

Świat

Sonet

Prawo wyborcze kobiet

(Czerw drzewa zwiędłe toczy...)

(Oczarowały noce letnie...)

(W moje oczy - popiół prószy...)

(Ach! rzucić sieci zdarte...)

(Między siebie a życie...)

(Na skraju łączki mokrej...)

(Ongi śpiewałem...)

(Pokój hotelu pusty i posępny...)

Słońce powstanie znowu...

Testament

Edgar Allan Poe i jego nowelle

Do Charles'a Maurras'a

(Duch twój, gdy dzisiaj...)

(Łaskawi jako książęta...)

Lutnista

(Miłość godnym nie nazwie...)

Porta Nigra

Rocznica

Więzienie

Srebrna zajęczyca i inne baśnie

Niesamowita opowieść

Wyspa Itongo

O czym szumią wierzby

Noc

Obrońca

(Bursztyn, żyto dojrzałe...)

(Lśniąco w luny się kołyszę...)

In memoriam trzech wielkich aktorów

Ubu Król czyli Polacy

Powiadają, że w nas nie ma...

Siądź na kamieniu

Stary, czarny krzyż

W ciemności schodzi moja dusza

Welcome My Beloved Mountains

Pod baldachimem drzew

Powinowactwo cieni i kwiatów o zmierzchu

Świetlanej pamięci brata mojego Stanisława poświęcam

Symbole

Węglem smutku i zgryzoty

Kas teisybė - tai ne melas

Nasze cele i drogi

Wyborcze prawa kobiet

Laisvos valandos

Lietuvos tilto atsiminimai

Pieśń Ewy (fragmenty)

Czasami mojej ślepej posłuszny ochocie...

Dusiołek

Dziejba leśna (tomik)

Nieznana podróż Sindbada Żeglarza

Po ciemku

Poematy zazdrosne

Przygody Sindbada żeglarza

Śledzą nas

Świdryga i Midryga

Taka cisza w ogrodzie

Tam na obczyźnie

Trzy róże (cykl)

Ty pierwiej mgły dosięgasz

Warkocz

W malinowym chruśniaku

Wyszło z boru

Zazdrość moja

Zazdrośnicy

Z dłońmi tak splecionymi...

Zmienionaż po rozłące?...

Drgające wiosny tętno...

Idź cicho twą drogą, idź niemo przez świat

Krzewom nad moją drogą

Walka o język polski w czasach Odrodzenia

Co każda matka swojej dorastającej córce powiedzieć powinna

Reformy w wychowaniu moralnym

Nie módlcie się!

Chrzest

Miłość

Z pomroku czarnych nocy chust...

Richard Wagner in Bayreuth

Ryszard Wagner w Bayreuth

Tako rzecze Zaratustra

Wędrowiec i jego cień

O Jasiu Dręczycielu, o Józiu Gapicielu, o Cesi Cmokosi i o spalonej Zosi

Śpiąca królewna

Szopka. Wiersze Or-Ota

Bazie

Chłop na łany wyszedł

Długi, przerwany pereł sznur

Schopenhauer, Hamlet, Mefistofeles

Opowiadania chasydzkie i ludowe

Lietuviai amžių glūdumuose

W cieniu zakwitających dziewcząt

Elegia na śmierć Czarnego Zawiszy

Eviva l'arte!

Fragment z «Fantazji»

Już nie wiem, co poza mną było...

Lubię, kiedy kobieta...

Ludzie miotają się, dręczą, cierpią...

Mastodonty

Melodia mgieł nocnych

O Greku, co znalazł złoty hełm

Orzeł

O sonecie

Pamięć - to cmentarz...

Parodia życia

Pieśń o Jaśku zbójniku

Pochwała dawnej dzielności greckiej

Podczas burzy

Podczas wiatru z Tatr

Próżno w swej duszy...

Prometeusz

Przebudzenie Jehowy

Przez turnie, pustki...

Sierpniowe złote muchy...

Słońce

Symbol

Szatan

The End of the 19th Century

Virgini intactae

Wędrowcy

Widok ze Świnicy do Doliny Wierchcichej

Zur Psychologie des Individuums

Z ,,Wigilii"

Į šviesą

Iš daktaro pasakojimų

Vincas Stonis

Podróż Polki do Persji

Die Aufzeichnungen des Malte Laurids Brigge

Malte

Requiem za przyjaciółkę

Requiem za Wolfa hrabiego von Kalckreuth

Dewajtis

Lato leśnych ludzi

Między ustami a brzegiem pucharu

Bajka o Kasi i królewiczu

Hania

Jesienią

Mojej żonie

Serce mi się wciąż wyrywa

Warszawianka 1905

Pielgrzymka do św. Anny

Czarny Korsarz

Reigen

Taniec miłości

Badanie ciał radioaktywnych

Adam Asnyk. Sylwetka literacka

Dzieje jednego pocisku

Kasrylewka

Z jarmarku

Przeczucie śmierci

Równe, bezkreśne pole...

Sielanka

Filozofia Nietzschego

Wychodźcy

Z dziejów krzywdy kobiet

Płeć i charakter

Wehikuł czasu

Portret Doriana Graya

Ucieczka przed życiem

Gdy przyjdzie mi ten świat porzucić

(Habt ach!)

Hymn veni creator

I ciągle widzę ich twarze

[I Want No Weeping at My Grave]

Niech nikt nad grobem mi nie płacze

Noc listopadowa

Pociecho moja ty, książeczko...

(Poszedłem błądzić w nieznane mi światy)

(tym, że krótką chwilę)

Warszawianka

Wesele

Wesoły jestem, wesoły

,,Cokolwiek się zdarzy - niech uderza we mnie..."

Doktor Piotr

Dzieje grzechu

Elegie i inne pisma literackie i społeczne

Powieść o udałym Walgierzu

Róża

Rozdzióbią nas kruki, wrony

Moralność pani Dulskiej

Ostatni promień

Pani Dulska przed sądem

Sezonowa miłość

Chciałabym z tobą poszedłszy...

Zgon Oliwiera Becaille

Motywy i tematy

Kobieta demoniczna (55)

Kobieta "upadła" (91)

Kochanek (52)

Kochanek romantyczny (14)

Kochanka (2)

Kolonializm (10)

Kolor (1)

Kondycja ludzka (602)

Konflikt (49)

Konflikt pokoleń (3)

Konflikt wewnętrzny (37)

Miłość niespełniona (76)

Miłość platoniczna (11)

Miłość romantyczna (13)

Miłość silniejsza niż śmierć (19)

Miłość spełniona (28)

Miłość tragiczna (16)

Niebezpieczeństwo (93)

Odrodzenie przez grób (3)

Pozycja społeczna (210)

Przedmurze chrześcijaństwa (1)

Przyroda nieożywiona (31)

Śmierć bohaterska (22)

Wyrzuty sumienia (47)

Zmartwychwstanie (14)

Życie jako wędrówka (32)

Życie snem (28)

Żyd (81)

Żywioły (26)

Epoka: Modernizm

Czas: 1880-1900 r.
Najwybitniejsi twórcy: europejscy: Ch. Baudelaire, J. A. Rimbauld, P. Verlaine, S. Mallarme, O. Wilde, A. Strindberg, R. M. Rilke, A. Błok, A. Czechow, M. Maeterlinck, H. Ibsen, G. B. Shaw; polscy: S. Wyspiański, G. Zapolska, S. Przybyszewski, W. Reymont, S. Żeromski
Reprezentatywne gatunki: dramat, powieść, aforyzm

Nowatorska tendencja w sztuce i literaturze przełomu XIX i XX w. W literaturze polskiej pojęcie to występuje często jako synonim Młodej Polski albo określenie wstępnej fazy jej rozwoju, ale tendencje modernistyczne miały charakter międzynarodowy. Znamienny był dla nich protest wobec kultury mieszczańskiej, poczucie kryzysu kultury (dekadentyzm, pesymizm) i poszukiwanie nowych form ekspresji (symbolizm, kult „sztuki dla sztuki”, zjawisko cyganerii artystycznej skłóconej ze środowiskiem filistrów; później naturalizm, ekspresjonizm, intuicjonizm). Najważniejsze ośrodki znajdowały się we Francji i Niemczech (m.in. wpływ filozofii H. Bergsona, A. Schopenhauera i F. Nietzschego), ale charakterystyczne było twórcze włączenie się do ogólnoeuropejskiego nurtu kultury państw dotąd pozostających na uboczu.

autor: Anna Kozłowska