Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 116919 przypisów.

siła — wielu; znaczenie frazy: na którym [to szczęściu doznanym w młodości] wielu ludzi by poprzestało. [przypis edytorski]

siłę (daw. forma) — dziś nieodmienne: mnóstwo, wiele. [przypis edytorski]

siłęm uronił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: siłę uroniłem; straciłem siłę. [przypis edytorski]

siłyć (…) będę dodawała (starop. forma) — siły ci będę dodawała. [przypis edytorski]

Si, la casa. Si, si, niña (hiszp.) — Tak, dom. Tak, tak, pani. [przypis edytorski]

s'il a le coeur sensible (fr.) — jeśli ma wrażliwe serce. [przypis edytorski]

Silanion (IV w. p.n.e.) — rzeźbiarz grecki z Aten, znany z rzeźb portretowych, m.in. Safony i Platona. [przypis edytorski]

Silbergrafy, Goldbarony (z niem.) — srebrni hrabiowie, złoci baronowie. [przypis edytorski]

Silence à la mort (fr.) — milczenie jak w grobie. [przypis edytorski]

silence (fr.) — cisza. [przypis edytorski]

silentium (łac.) — cisza, milczenie. [przypis edytorski]

silentium (łac.) — milczenie, cisza. [przypis edytorski]

silentium (łac., r n.)— cisza. [przypis edytorski]

Silenus — Sylen, postać występująca w dramatach satyrowych w charakterze przewodnika chóru. [przypis edytorski]

silfium (łac.) a. sylfion (gr.) — niezidentyfikowana, zapewne wymarła roślina, której sok uznawano w starożytności za lek, a zarazem za przyprawę; ważny towar eksportowy staroż. greckiej kolonii Kyrene w płn. Libii. [przypis edytorski]

Silhouette, Étienne de (1709–1767) — generalny kontroler finansów w 1759, za panowania Ludwika XV; w przewidywaniu ogromnego deficytu królestwa, toczącego wówczas wojnę siedmioletnią, usiłował ograniczyć wydatki państwa i zreformować system podatkowy; ustąpił ze stanowiska po ośmiu miesiącach. [przypis edytorski]

silić się (starop.) — tu: nasilać się. [przypis edytorski]

silić się — wysilać się, starać się. [przypis edytorski]

silinga (sl.) — stipri. [przypis edytorski]

silk-hat — cylinder. [przypis edytorski]

Silla de Caracas — przełęcz w Wenezueli, niedaleko miasta Caracas, na wys. 2315 m n.p.m. [przypis edytorski]

S'il me prend de force, je n'éleverai pas mes pieds au plancher, je ne ferai rien que de mauvaise grace et avec froideur (fr.) — skoro weźmie mnie siłą, nie ruszę nogą ani nie zrobię nic, chyba że jak z łaski i z oziębłością. [przypis edytorski]

silnem — daw. forma N. i Ms. przymiotników określających rzeczowniki rodz. żeńskiego i nijakiego; dziś forma ujednolicona do daw. rodz. męskiego: silnym. [przypis edytorski]

silnemi — daw. forma N. i Msc. lm przymiotników r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: silnymi. [przypis edytorski]

Silnica, Tulczynka — rzeki w okolicach Tulczyna, rodowej posiadłości Potockich. [przypis edytorski]

silno wielka (starop.) — bardzo wielka; bardzo duża. [przypis edytorski]

silny Dryjant, Kajnej nieśmiertelny, Pejrytoj i Eksadios, i Polifem dzielny — Lapitowie, wsławieni w walkach z centaurami. [przypis edytorski]

silnym — tu skrócenie od: silny jestem. [przypis edytorski]

silny — w oryg. niem. starker, tu: krępy. [przypis edytorski]

siluit terra (łac.) — zamilkła ziemia (z Wulgaty, łac. tłumaczenia Biblii (1 Mch 1,3), o Aleksandrze Macedońskim: et siluit terra in conspectu eius: i zamilkła przed nim ziemia). [przypis edytorski]

silva rerum (łac. dosł.: las rzeczy) — rodzaj notatnika-pamiętnika, zawierającego zapiski i teksty na różne tematy, spisywane na bieżąco, popularnego wśród szlachty polskiej w XVII–XIX w.; silvae rerum to łac. D. lp. [przypis edytorski]

Silva rerum (łac.: las rzeczy) — rodzaj notatnika-pamiętnika, prowadzonego przez polskich szlachciców (często kolejno przez różnych członków danej rodziny) w XVII–XIX w. Wpisywano tam ważne wydarzenia rodzinne i polityczne, przemówienia, sentencje itp. [przypis edytorski]

Silver City (ang.) — srebrne miasto. [przypis edytorski]

Silver Palace (ang.: srebrny pałac) — nazwa luksusowych wagonów sypialnych wprowadzonych do użytku w 1866 przez przedsiębiorstwo kolejowe Central Pacific Railroads, konkurencyjne wobec Union Pacific Railroads; w 1883 Central Pacific wymieniło ten typ wagonów na wygodniejsze wagony Pullmana. [przypis edytorski]

Silvio Pellico (1789–1854) — wł. pisarz i poeta, karbonariusz, za działalność spiskową więziony m.in. w twierdzy Szpilberg na Morawach; autor książki Moje więzienia. [przypis edytorski]

silwu ple aseje wu (zniekszt. fr. s'il vous plait asseyez vous) — proszę niech pan usiądzie; tu tyle co: proszę siadać. [przypis edytorski]

Simancas, Diego (Jacobus) (1513–1583) — hiszpański jurysta, biskup Ciudad Rodrigo, Badajoz i Zamory. [przypis edytorski]

Simchat Tora — Radość Tory, święto obchodzone zaraz po święcie Sukkot. [przypis edytorski]

Simchat Tora — Radość Tory; święto związane z zakończeniem cyklu czytania Tory, obchodzone jest w ostatnim dniu święta Szałasów, zwanych również świętem Sukkot. [przypis edytorski]

Simchazi a. Semyazza (hebr. dosł.: imię potęgi) — upadły anioł w tradycji judaistycznej i chrześcijańskiej. Zanim doszło do buntu aniołów przeciwko Bogu Semyazza był serafinem, najpotężniejszym po Bogu, aniołem w niebie; po buncie został przywódcą upadłych aniołów. [przypis edytorski]

Simeis — Simeizas - miestelis Kryme. [przypis edytorski]

simia (łac.) — małpa; tu M. lm simia: małpy. [przypis edytorski]

Simiane, Pauline de (1674–1737) — wnuczka pani de Sévigné, odegrała ważną rolę w redagowaniu korespondencji swojej babki. [przypis edytorski]

simiarum destructor (łac.) — pogromca małp. [przypis edytorski]

simias, protheos et chamaleones (łac.) — małpami, proteuszami i kameleonami. [przypis edytorski]

Simiasz z Teb, gr. Simmias (V–IV w. p.n.e.) — filozof grecki, uczeń Sokratesa, autor zaginionych 23 dialogów, m.in. O miłości; występuje jako rozmówca Sokratesa w dialogu Fedon Platona, wspomniany w dialogu Kriton. [przypis edytorski]

Si, mi colonel (hiszp.) — Tak, pułkowniku. [przypis edytorski]

Simigliante a quella inferma (…) suo dolore scherma. (wł.) — Podobny człowiekowi choremu, który nad rzeką nie może znaleźć ukojenia, ale gdy dać mu czas, osłoni swój ból [wolne tłumaczenie; Red. WL]. [przypis edytorski]

Similia przez similia trzeba zabezpieczyć (z łac. similis, tj. podobny) — podobne leczy się podobnym, zasada homeopatii. [przypis edytorski]

Simmel, Georg (1858–1918) — niemiecki filozof, neokantysta, który próbował zastosować metodę Kanta w naukach społecznych. Uważał, że poznanie jest zależne od warunków biologicznych i historycznych, fizjologicznych i społecznych, zatem ludzie pochodzący z różnych środowisk tworzą różne opisy świata i nietożsame systemy moralne. [przypis edytorski]

Simmel, Georg (1858–1918) — niemiecki niemiecki socjolog, filozof, eseista i teoretyk kultury; neokantysta, który próbował zastosować metodę Kanta w naukach społecznych. [przypis edytorski]

Simmel, Georg (1858–1918) — niemiecki socjolog, filozof, eseista i teoretyk kultury. Twórca mikrosocjologii, prekursor socjologii codzienności. Autor m.in.: Filozofii pieniądza (1900), Socjologii (1908) i Filozofii kultury (1916). [przypis edytorski]

Simois — rzeka pod Troją. [przypis edytorski]

Simon czarnoksiężnik — Szymon Mag. [przypis edytorski]

Simon, Helene (1862–1947) — niemiecka socjolożka, przyjaciółka Beatrice i Simona Webbów. [przypis edytorski]

Simonides of Ceos (c. 556–468 BC) — a Greek lyric poet, renowned for his epitaphs. [przypis edytorski]

Simonides z Keos (ok. 556–468 p.n.e.) — poeta grecki, twórca liryki chóralnej; znany z epigramów, m.in. napisu na obelisku upamiętniającym Spartan poległych pod Termopilami („Przechodniu, powiedz Sparcie…”). [przypis edytorski]

Simon, Jules (1842–1896) — francuski filozof i polityk. [przypis edytorski]

Simon — typowe imię starca bądź pana w komedii rzymskiej. [przypis edytorski]

Simon Wiesenthal (1908–2005) — więzień niemieckich obozów koncentracyjnych, po wojnie w 1947 r. założył Jewish Historical Documentation Center, które zajmowało się zbieraniem świadectw i dowodów niemieckich zbrodni. Przyczynił się m.in. do ujęcia Adolfa Eichmanna. [przypis edytorski]

Simorg a. Simorg-anka (mit.) — w legendach perskich i arabskich nieśmiertelny, piękny ptak przypominający feniksa. [przypis edytorski]

simpatijai — palankumui. [przypis edytorski]

simplex servus Dei (łac.) — prosty sługa Boży (przen.: człowiek uczciwy, prostoduszny, nieoświecony prostaczek). [przypis edytorski]

simplex sigillum veri (łac.) — prosta figura (pieczęć) prawdy. [przypis edytorski]

„Simplicissimus” (łac.) — dosł. prostaczek, najpierw imię bohatera powieści łotrzykowskiej, potem niemiecki tygodnik o charakterze satyrycznym, wydawany w latach 1896–1944. [przypis edytorski]

simpliciter (łac.) — po prostu. [przypis edytorski]

Simpson, Wallis (1896–1986) — żona Edwarda Windsora (wcześniej Edwarda VIII, króla Wielkiej Brytanii) po jego abdykacji w 1936 r.; urodzona w Stanach Zjednoczonych, w Pensylwanii, Bessie Wallis Warfield uprzednio była dwukrotnie zamężna (1916–1927 z Winfieldem Spencerem i 1928–1936 z Ernestem Aldrichem Simpsonem); ściślejsze związki z angielskim następcą tronu łączyły ją od 1934 r. (prowadzili regularną korespondencję od 1931 r). W styczniu 1936 r. Edward został królem, po czym ogłosił, że zamierza poślubić panią Wallis Simpson; wobec sprzeciwu parlamentu i (nieoficjalnej) niezgody na to małżeństwo rodziny królewskiej, zrzekł się korony w grudniu tegoż roku. W 1937 r. we Francji, gdzie para zamieszkała, odbył się ślub Edwarda i Wallis, noszącej odtąd tytuł księżnej Windsoru. [przypis edytorski]

simum, właśc. samum (z arab. samma: truć) — gwałtowny, suchy, gorący wiatr południowy wiejący od kwietnia do czerwca na obszarach pustynnych Afryki Płn., Półwyspu Arabskiego i okolic, wywołujący burze pyłowe i piaskowe, zapowiadający nadejście frontu chłodnego powietrza. [przypis edytorski]

sincerity (ang.) — szczerość. [przypis edytorski]

Sinclair, Upton (1878–1968) — amerykański pisarz, bardzo znany i poczytny w pierwszej poł. XX w.; autor m.in. powieści Oil! (Nafta, 1927). [przypis edytorski]

Sinclair, Upton (1878–1968) — powieściopisarz amerykański związany z ruchem socjalistycznym, bardzo znany i poczytny w pierwszej poł. XX w.; autor m.in. powieści Oil! (Nafta, 1927) oraz dramatu Singing jailbirds (Śpiewający recydywiści, 1924). [przypis edytorski]

Sinclair, Upton (1878–1968) — powieściopisarz amerykański związany z ruchem socjalistycznym. [przypis edytorski]

Sinclair, Upton Beall Jr. (1878–1968) — pisarz amerykański, zdeklarowany socjalista, członek partii demokratycznej; wegetarianin, dzięki powieści Grzęzawisko (The Jungle), ukazującej w realistyczny sposób warunki pracy robotników litewskiego pochodzenia w fabryce konserw zdobył popularność i przyczynił się do uchwalenia federalnego ustawodawstwa dotyczącego inspekcji sanitarnej mięsa; autor wielu powieści zaangażowanych w aktualne tematy społeczne, gospodarcze i polityczne, tłumaczonych na gorąco na język polski m.in. przez Antoninę Sokolicz. [przypis edytorski]

Sindbad — synonim podróżnika; Sindbad Żeglarz z Bagdadu jest bohaterem perskich opowieści podróżniczo-fantastycznych, włączonych do Baśni tysiąca i jednej nocy. [przypis edytorski]

Sinding, Stephan (1846–1922) — rzeźbiarz norwesko-duński, tworzył w stylu realistyczno-symbolicznym; najważniejsze dzieła: Noe, Walkiria, Niewolnik. [przypis edytorski]

sine armis et sine arte (łac.) — bez broni i bez sztuki. [przypis edytorski]

sine custodia (łac.) — bez straży; tu: bez świadka. [przypis edytorski]

sine dubio (łac.) — bez wątpienia. [przypis edytorski]

sine ira et studio (daw.) — bez gniewu i namiętności. [przypis edytorski]

sine jezioro — wg źródeł greckich kraina zmarłych znajdowała się na drugim brzegu Acheronu, płynącej przez Podziemia rzeki; niekiedy mowa o przeprawie przez jezioro lub moczary (λίμνη) Acherońskie (Eurypides, Alcestis, w. 439). [przypis edytorski]

sine nobilitate (łac.) — bez szlachectwa; słowo „snob” to skrót od tego sformułowania. [przypis edytorski]

sine nullo dato et accepto (łac.) — bez żadnej zapłaty i przyjęcia (tejże zapłaty). [przypis edytorski]

sine qua non (łac.) — bez którego nie (jest coś możliwe itp.); nie do uchylenia, nieodwołalny. [przypis edytorski]

sine qua non (łac.) — bez którego nie (jest coś możliwe itp.). [przypis edytorski]

sine qua non (łac.) — konieczny (warunek); dosł. „bez którego nie” (w domyśle: nie można o danej sprawie dalej nawet myśleć). [przypis edytorski]

sine qua non (łac.) — (warunek) bez którego nie. [przypis edytorski]

Singapur — miasto-państwo w Azji Płd.-Wsch., położone na wyspach u płd. wybrzeży Płw. Malajskiego; w 1829 kupione przez Brytyjczyków od miejscowego sułtana, wykorzystywane jako najważniejsza brytyjska morska baza wojskowa na Dalekim Wschodzie, od 1965 niepodległe. [przypis edytorski]

Singapur — państwo w Azji Południowo-Wschodniej. [przypis edytorski]

singlet (ang.) — podkoszulek na ramiączkach. [przypis edytorski]

Sing Sing — amerykański zakład karny o maksymalnym rygorze, znajdujący się w stanie Nowy Jork. [przypis edytorski]

Sing Sing, właśc. Sing Sing Correctional Facility — amerykański zakład karny o maksymalnym rygorze, znajdujący się w miejscowości Ossining w stanie Nowy Jork, ok. 48 km na północ od Nowego Jorku, nad brzegiem rzeki Hudson; nazwa „Sing Sing”, pierwotnie odnosząca się do dzisiejszego miasta Ossining, pochodziła od nazwy plemienia rdzennych Amerykanów Sinck Sinck, od którego odkupiono te ziemie w 1685 roku. W Sing Sing przebywa ok. 1700 więźniów. [przypis edytorski]