Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 160082 przypisów.
oddać go niezbędnemu odświeżeniu przez naturę — uzupełnić: „organizmu”. W oryginale jest: Naturrestauration. [przypis tłumacza]
oddać raczy — w innych wersjach niekiedy: „A dać raczy”. [przypis edytorski]
oddając korbę — w dawnych samochodach silnik był uruchamiany za pomocą korby rozruchowej. [przypis edytorski]
oddają miasta wielką cześć zabójcy tyrana — tak np. wielkiej czci zażywają w Atenach Harmodios i Aristogejton, zabójcy Hipparcha, syna Pizystratowego. Harmodios padł podczas zamachu (514), Aristogejton padł później z ręki kata. Ich potomkowie byli żywieni kosztem państwa w ratuszu (prytanejon), mieli w teatrze siedzenia w pierwszych rzędach (proedria) i byli wolni od podatków (atelia). [przypis tłumacza]
Oddajcie cesarzowi, co jest cesarskiego — Mt 21, 21. [przypis edytorski]
oddajcie ziemi jak najprędzej — Persowie trupów nie palą, by nie zanieczyszczać świętego ognia. [przypis tłumacza]
oddajęć — skrócenie od: oddaję ci. [przypis edytorski]
oddajem — dziś popr.: oddajemy. [przypis edytorski]
oddaje swój głos (…) panu Henrykowi Grégoire — bp Henri Grégoire, podczas rewolucji złożył przysięgę na konstytucję cywilną kleru, w 1820 r. wszedł do Izby Deputowanych z okręgu Izery; Stendhal oddał wówczas na niego swój głos. [przypis edytorski]
Oddaj i mój majątek — Zapewne po matce, pierwszej żonie Orgona. [przypis tłumacza]
Oddajmy hołd owym wielkim katolikom wieku zeszłego… — Gonzague de Reynold, op. cit., s. 160–161. [przypis autorski]
Oddałby, nim kur zapiał, bo świsnął z wieczora — świsnął: poleciał, wyruszył galopem (por. w. 36: „I jak wiatr świsnął stepem z pilnymi rozkazy”). oddałby, świsnął, jako 1 os., zam. oddałbym, świsnąłem, charakterystyczny prowincjonalizm kresów ruskich, wprowadzony rozmyślnie. [przypis redakcyjny]
oddał miasto (…) dawniejszym jego mieszkańcom — w 412 r. Samijczycy zabili około 200 ze szlachty, posiadaczy majątków ziemskich, a 400 wypędzili, zabrawszy ich dobra. Ci z arystokratów, co zostali i po zwycięstwie Lizandra nad Ajgospotamoj zaczęli podnosić głowy, padli pod nożami ludu. Teraz Lizander wraca wygnańcom ich dawne posiadłości. [przypis tłumacza]
oddał — raczej: przekazał. [przypis edytorski]
Oddal — dal. [przypis edytorski]
oddaleńszy (daw.) — dziś: bardziej oddalony. [przypis edytorski]
Oddali się z berłami w Cezarów opiekę — tj. stali się prowincją rzymską. Cesarze rzymscy nosili tytuł cezarów. Pierwotnie było to rodowe nazwiskom Juliusza Cezara oraz Oktawiana Augusta, jego adoptowanego syna i pierwszego cesarza rzymskiego. Po śmierci Kleopatry VII Oktawian przyłączył Egipt do imperium rzymskiego. [przypis edytorski]
oddam pod przemoc Wulkana (appono ad Volcani violentiam) — zamiast „postawię na ogniu”, styl kucharzy „komedii nowej”; lubią oni często pompatycznie a kpiąco naśladować dykcję tragiczną [Wulkan (mit. rzym.): bóg ognia i kowalstwa, odpowiednik greckiego Hefajstosa; red. WL]. Tak np. ponieważ Eurypides każe nieszczęśliwym skarżyć się na swą dolę „Ziemi i Niebu” (Medea w. 56), jakiś kucharz u Filemona (K. II, 500) opowiada tak samo „Ziemi i Niebu” γῆ τε κ' οὐρανῷ o sławnych swych potrawach; podobnie patetycznie inny kucharz u Plauta (w Pseudolusie w. 834) nazywa ryby „zwierzyną Neptuna” (Neptuni pecudes). [przypis tłumacza]
oddańszy — dziś popr.: bardziej oddany. [przypis edytorski]
Oddano mi tedy dobra i gromady — przy oddawaniu dzierżawy zwoływano poddanych, „gromady” i oddawano ich pod władzę nowego dzierżawcy, który względem nich miał wszystkie prawa właściciela. [przypis redakcyjny]
oddan, wykluczon itp. — daw. skrócona forma imiesłowu przymiotnikowego r.m.; dziś: oddany, wykluczony. [przypis edytorski]
oddany mistrzowi — mistrzowi katowskiemu, katu. [przypis edytorski]
oddawa (daw.) — dziś: oddaje. [przypis edytorski]
oddawał się bez wyrachowania sprawie publicznej — przy niepewnych stosunkach w radykalnych republikach i zapalnej atmosferze przewrotowej przyjął się brzydki zwyczaj rezerwowania sobie furtki; tak już postępował Temistokles wobec Persów. [przypis tłumacza]
oddawam — dziś popr.: oddaję. [przypis redakcyjny]
oddawam (gw.) — dziś: oddaję. [przypis edytorski]
Od dawna już kobieta, z którąm sypiał społem… — z poematu Wiktora Hugo Booz endormi (Śpiący Booz), z tomu La Légende des siècles (Legenda wieków). [przypis edytorski]
od (daw.) — przez; od zwierzchności duchownej: przez zwierzchność duchowną, przez duchownych zwierzchników. [przypis edytorski]
od (daw.) — przez. [przypis edytorski]
Maciej Stryjkowski, Kronika polska, litewska, żmudzka i wszystkiéj Rusi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Maciej Stryjkowski, Kronika polska, litewska, żmudzka i wszystkiéj Rusi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
od (daw.) — przez; strącony od kogo, co: strącony przez kogo, co. [przypis edytorski]
od (daw.) — przez; wezwany od strony: wezwany przez stronę w procesie. [przypis edytorski]
Oddawszy należytą cześć „Głodówce” (…) teraz już się tylko śmieje — Z powodu Głodówki muszę tu nadmienić, że jakkolwiek widok stąd jest piękny, a motywy prawie też same, co z Jaworzyny Rusinowej i Gęsiej Szyi, jednakże z tego ostatniego punktu daleko jest więcej imponujący. Polecam go też wszystkim idącym do Morskiego Oka przez Waksmundzką. Wspaniały ten obraz tym jest milszy i tym bardziej wdraża się w pamięć, że zresztą droga ta jest lesista, jednostajna, a zboczenie przez tak zwany Suchy Wirch wcale nie jest utrudniającym. [przypis autorski]
od (daw.) — tu: przez. [przypis edytorski]
Elżbieta Drużbacka, Wiersze światowe, Na Bobra złapanego w sieci od pewnego łowczego, którym sąsiadów utraktował
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
od (daw.) — tu: przez; zasłoniony od kościoła: zasłonięty przez Kościół, wzięty w obronę przez Kościół. [przypis edytorski]
oddecham — dziś popr.: oddycham. [przypis edytorski]
od deszczów wypłukana — dziś: przez deszcze wypłukana. [przypis edytorski]
od długa — od dawna. [przypis edytorski]
od dnia tego otchłannego, bezdennego, horrorycznego w Dreźnie — tj. od dnia ślubu poety. [przypis redakcyjny]
oddruzg — odprysk. [przypis edytorski]
Od dwóch poprzednich tu mniej strome schody — Już po zrobieniu pierwszego kroku w miejscu oczyszczenia z grzechów, droga zdaje się być coraz mniej dla nas przykra i mniej stroma. [przypis redakcyjny]
od dworaków opuszczony — odwołanie do tekstu Leszka Białego z popularnych dawniej Śpiewów historycznych (1809) Juliana Ursyna Niemcewicza: „Od dworaków opuszczona Helena w stroju niedbałym…”. [przypis edytorski]
oddychać (tu daw.) — odpoczywać. [przypis edytorski]
oddźwięk ideowo-społeczny, jaki towarzyszy dyskusjom na temat, czy powstanie państwa i gospodarki socjalistycznej zniosło sytuacje alienacyjne (jak spodziewał się tego Marks) (…) Mowa oczywiście o dyskusjach wywoływanych przez książki Adama Schaffa — dyskusja nad książką Adama Schaffa pt. Marksizm a jednostka ludzka, „Nowe Drogi” 1965, z. 12. Wśród autorów polskich piszących o problemie alienacji nie dostrzegam dowodów znajomości przebiegu i referatów przedstawionych podczas sesji naukowej zorganizowanej na temat marksowskiego pojęcia alienacji przez uniwersytet w Jenie. Jak wiadomo, w tej właśnie uczelni w roku 1841 Marks uzyskał stopień doktora filozofii i już w rozprawie doktorskiej Marksa (Differenz der demokritischen und epikureischen Naturphilosophie) pojawia się u niego termin alienacja, ale w znaczeniu odmiennym od później używanego. Materiały sesji zostały opublikowane w czasopiśmie: „Wissenschaftliche Zeitschrift der Friedrich-Schiller-Universität Jena”, Jahrgang 13, 1964. Gesellschafts- und Sprachwissenschaftliche Reihe, Heft nr 3. [przypis autorski]
oddział (daw.) — klasa w szkole podstawowej. [przypis edytorski]
oddział (daw.) — klasa w szkole podstawowej. [przypis edytorski]
oddział (daw.) — tu: klasa. [przypis edytorski]
oddział konnych uzbrojony w lance — anachronizm. [przypis edytorski]
(…) oddział pomieszcza najmniejszy nacechowanych pieczęcią Sodomy, piętnem Kahorsu — Sodoma według Pisma Św. ukarana ogniem za grzech obrzydliwy, który od tegoż miasta bierze swoje nazwanie. Kahors: miasto we Francji, za czasów poety głośne na całą Europę gniazdo lichwiarzy. [przypis redakcyjny]
oddział Praski, Mirowski, Nalewkowski — oddziały warszawskiej Straży Ogniowej powołanej w 1834 r.: oddział I przy ul. Nalewki 3, oddział IV na Chłodnej 3, ulokowany w byłych koszarach Mirowskich, i oddział V na Pradze (Brukowa róg Szerokiej, obecnie Stefana Okrzei). [przypis edytorski]
oddział — tu daw.: klasa. [przypis edytorski]
oddział (tu daw.) — klasa. [przypis edytorski]
oddział (tu daw.) — klasa (w szkole). [przypis edytorski]
oddział — tu: klasa (w szkole). [przypis edytorski]
oddział — tu: przedział. [przypis edytorski]
oddziaływa (daw.) — dziś raczej: oddziałuje. [przypis edytorski]
oddziaływa — dziś częstsza forma 3 os. lp. cz. ter.: oddziałuje. [przypis edytorski]
oddziaływa — dziś raczej: oddziałuje. [przypis edytorski]
oddziaływują — dziś popr.: oddziałują. [przypis edytorski]
oddział zbrojnych — w poprzednich wyd. Bibl. Nar.: „zbrojny”. [przypis redakcyjny]
Od dzieciństwa uczono go muzyki (…) Legiwał tak blachami obłożony cierpliwie od rana do nocy — Swetoniusz [Żywot Nerona 20]. [przypis autorski]
oddziele — dziś popr. forma Msc. lp.: oddziale. [przypis edytorski]
oddziele — dziś popr. forma Ms. lp: oddziale. [przypis edytorski]
oddziele — dziś popr.: oddziale; oddział (tu daw.) — klasa (w szkole). [przypis edytorski]
oddziele — dziś popr.: oddziale. [przypis edytorski]
oddzielić Młodą Polskę od przybyszewszczyzny; taki był sens artykułu Górskiego „Spowiedź poety” — A. Górski, Spowiedź poety, „Życie” 1899, nr 4. [przypis autorski]
oddzielić Młodą Polskę od przybyszewszczyzny; taki był sens (…) „Legendy” Sewera — Sewer, Legenda, „Czas” 1900, nr 2–40. [przypis autorski]
oddzielność jakości pojedynczych jednego rodzaju — co nie wyklucza przejść ciągłych danych jednorazowo (a nie jako następstwo, gdzie ciągłości być nie może) w jakościach bardziej przestrzennych, wzrokowych i dotykowych (tęcza, zmniejszająca się siła gniecenia przedmiotu). [przypis autorski]
oddzierżać (daw.) — otrzymać. [przypis edytorski]
oddziewczają — w oryginale desgarcent, słowo ukute przez Montaigne'a. [przypis tłumacza]
Odę — Lota miała na myśli odę Klopstocka Die Frühlingsfeier (1759). W drugiej części tej wspaniałej ody maluje poeta burzę i daje wyraz miłości i podziwu dla Stwórcy, którego wielkość przejawia się w grzmotach i błyskawicach, a dobroć i miłość w ożywczym działaniu deszczu. [przypis redakcyjny]
odęte solnymi górami nadzieje — dochody z żup. [przypis redakcyjny]
odęty (daw.) — nadąsany, bez humoru. [przypis edytorski]
odebrać posłuszeństwo panu Tryznie — chodzi o posłuszeństwo chłopów pańszczyźnianych przypisanych do wydzierżawionego majątku. [przypis edytorski]
Odebrałem wiersz, oddałem komu należał — mowa o wierszu K. Koźmiana do Z. Krasińskiego; poeta mówi o sobie, jak o osobie trzeciej. [przypis redakcyjny]
Odebrał (…) mu życie los niespodziewany — Argos, pasterz wołów, syn ziemi stuoki… [przypis edytorski]
odebrano mi stypendium familijne Musolffa — Ks. Niward Musolff (1795–1872), proboszcz klasztoru w Wągrowcu, był fundatorem stypendium dla uczniów z parafii wągrowieckiej, z którego korzystał Przybyszewski w okresie studiów na politechnice berlińskiej. [przypis edytorski]
odecknąć — obudzić się, ocknąć się. [przypis edytorski]
odeczcić (daw.) — oddać cześć, ugościć wzajemnie. [przypis edytorski]
odedna (starop. forma) — od dna. [przypis edytorski]
ode drzwi do drzwi obejdziem koleje — obejdziemy kolejno wszystkie domostwa. [przypis edytorski]
od Egl(antyny) — Pattey z Genewy. [przypis redakcyjny]
odegrałam rolę Putyfarowej i znalazłam Józefa — aluzja do biblijnej opowieści o Józefie kuszonym w Egipcie przez żonę dostojnika dworskiego Putyfara, u którego Józef był niewolnikiem. [przypis redakcyjny]
odegrywać — dziś: odgrywać. [przypis edytorski]
odegrywający (daw.) — dziś: odgrywający. [przypis edytorski]
odegrywałam — dziś popr.: odgrywałam. [przypis edytorski]
odegrywamy — dziś: odgrywamy. [przypis edytorski]
odegrywując — dziś raczej: odgrywając. [przypis edytorski]
odegrzała — dziś popr. forma: odgrzała. [przypis edytorski]
Odegrzmiało echem zarzecze i góry okoliczne, jeszcze bardziej zwiększając tę wrzawę — συνήχει δὲ ἥ τε Περαία καὶ τὰ πέριξ ὄρη βαρυτέραν ποιοῦντα τὴν βοήν (N), τὴν ὁρμήν (D); hisque resonabatur ex Peraea et montibus in circuitu, unde impetus augebat; und zu alledem der Widerhall von Peraea und den umliegenden Bergen, der das Ganze noch entsetzlicher m achte (Clementz); [pominięto tłum. na rosyjski]. Należałoby z tego ustępu raz na zawsze wyrzucić Pereę, która rzeczywiście nie wiadomo jakim cudem się tu znalazła. Co do owego ἥ Περαία w edycji Niesego znajdujemy w uwagach: 5} ἥ Περαία corruptum putat Destinon. Clementz robi uwagę: „Selbstverständlich hat man nicht andie fernen Berge des eigentlichen Peraea zu denken. Josephus meint vielmehr die hügelige Gegend auf der Ost- und Nordseite des Kedron”. Błąd ma dwa źródła: pierwsze, że pewnych słów jak Perea, Istmos, nie tłumaczono, drugie źródło, że zaczęto je drukować wielkimi literami. Gdy w edycji Niesego i Destinona ισθμός (III, X, 10) wydrukowane jeszcze literą początkową małą, Περαία dużą, czego naturalnie nie ma ani w rękopisie paryskim, ani florenckim, ani w żadnym innym, co dzięki uprzejmości pp. prof. dr Guido Biagi i prof. Enrico Rostagno sprawdziłem i co jest zresztą powszechnie wiadome. W editio princeps Arlenii z r. 1544, jak mi łaskawie pisze z British Museum p. A. W. K. Milln, duże litery są użyte jedynie na początku rozdziałów, a wszystkie imiona własne są drukowane literami małymi. Otóż w tym wypadku ἡ περαία wcale nie jest imieniem własnym; można iść śmiało za słownikiem Papego, który notuje: „περαῖος, jenseits befindlich, besonders jenseits des Wassers gelegen” i zaraz potem: „ἡ περαία sc. χώρα Land jenseits des Meeres”. W ogóle wyraz περαία znaczy „Jenseits” i z tego powstało imię własne. W danym wypadku chodzi o coś, co leży za „wodą”, a tą wodą jest rzeczka Kedron, tym „czymś” jest zaś wyłącznie Góra Oliwna, najpotężniejsze i rzeczywiście jedyne wzniesienie, ściana, góra stroma, od wschodu piętrząca się nad Jerozolimą. Ona tedy najpierw odebrzmiała, a potem „okoliczne góry”, τὰ πέριξ ὄρη. A ponieważ w języku polskim nie posiadamy rzeczownika na ἡ περαία, przeto nie pozostaje nic innego, tylko przetłumaczyć przez zarzecze (teren za rzeką). W ten sposób ustęp powyższy staje się jasny zarówno ze stanowiska topograficznego, akustycznego, jak i filologicznego. Proszę ten ustęp przeczytać w Jerozolimie na Harâm-esz-Szerif i rozejrzeć się dokoła po otoczu gór, a każdy mi przyzna słuszność. A zatem cała kwestia redukuje się do małego π, a nie dużego Π. Jaką potęgą jest w filologii tradycja, dowodzi fakt, że Niese i Destinon, ustalając tekst na podstawie rękopisów, nie poszli w tym wypadku za nimi, ani nawet za editio princeps Arlenii, ale za wydaniami późniejszymi, które stały się źródłem tej błędnej tradycji. — Edycja Niesego i Destinona daje nam tu ważną poprawkę τὴν βοήν (wrzawę), zamiast τὴν ὁρμήν (napad, impetus, [pominięto tłum. na rosyjski]). [przypis tłumacza]
odejmać sie frasunkowi — uwolnić się od frasunku. [przypis redakcyjny]
odejmcie — odejmijcie, zabierzcie. [przypis edytorski]
odejm — dziś popr. forma trybu rozkazującego lp.: odejmij. [przypis edytorski]
odejmować — bronić się przed czymś. [przypis edytorski]
odejmować się (daw.) — bronić się, odpierać. [przypis edytorski]
odejmować się komu a. czemu — wyrywać się, przeciwstawiać się oddziaływaniu kogoś a. czegoś. [przypis edytorski]
odejmować — tu: bronić. [przypis edytorski]
odejm — skrót od: odejmij; zdejmij, zabierz. [przypis edytorski]
od Elearów (daw.) — przez Elearów. [przypis edytorski]
odelga (daw., gw.) — zelżenie mrozu, odwilż. [przypis edytorski]
odelga (gw.) — odwilż. [przypis edytorski]
