Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 475 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | celtycki | chemiczny | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | français | Deutsch | polski
Znaleziono 10208 przypisów.
wstęp do filozofii — popularny na przełomie XIX i XX wieku gatunek propedeutyczny, przygotowujący do pogłębionych studiów filozoficznych. Tego typu prace były szczególnie popularne wśród niemieckich akademików, choć podobne powstawały i w środowisku polskim, np. obszerny Wstęp krytyczny do filozofii Henryka Struvego z 1896 roku. [przypis edytorski]
Wstęp do francuskiego tłómaczenia sonetów Danta przez Gabryela Rossettiego La maison de vie (MDCCCLXXXVII). [przypis autorski]
wstępna środa — Popielec, środa rozpoczynająca Wielki Post. [przypis edytorski]
wstępna — tu: zerówka lub pierwsza klasa. [przypis edytorski]
wstępnej środy — [do] Środy Popielcowej. [przypis redakcyjny]
wstępniak — tu: uczeń klasy wstępnej (dziś: nauczania początkowego). [przypis edytorski]
wstępny czwartek — czwartek po Środzie Popielcowej. [przypis edytorski]
wstępnym bojem — w pierwszym starciu. [przypis redakcyjny]
Wstęp — wstęp T. Żeleńskiego (Boya) w obecnej postaci jest skróconą przedmową do Cyrulika sewilskiego (opuszczenia zaznaczono w tekście kropkami w nawiasie), która została uzupełniona wstawką ze wstępu tegoż autora do Wesela Figara (od słów „I teraz” do „pokazało mu nowe drogi”). [przypis redakcyjny]
wstępywać — dziś popr.: wstępować. [przypis edytorski]
wstępywali — dziś popr. forma: wstępowali. [przypis edytorski]
wsteczny — tu: miniony, przeszły. [przypis redakcyjny]
wstecz się cofnąć — pleonazm: cofanie się zawsze oznacza ruch wstecz. [przypis edytorski]
wstecz się cofnienie — wyrażenie „cofać się wstecz” uchodzi dziś za błąd stylistyczny i logiczny. [przypis edytorski]
wstopnie — dziś: stopnie; por. daw. wschody: schody. [przypis edytorski]
W stosunek mężczyzny do kobiety wślizguje się jakby jakaś bezlitosna polityka (…) — E. i J. de Goncourt, La Femme au XVIII siècle. [przypis tłumacza]
W stosunkach między narodami naród, który ma więcej pieniędzy, ma więcej korzyści, ale to zupełnie nie wpływa na los jednostek prywatnych i nie na tym polega dobrobyt narodu — por. fragmenty Instytucji politycznych, ustęp „O zbytku, handlu i sztukach”: „Złoto i srebro, będąc tylko znakami przedstawiającymi przedmioty, za które się je zamienia, nie mają same żadnej bezwzględnej wartości, a nadanie im jej nie zależy nawet od władzy zwierzchniej”. „Cena ich jest taka, jaka wynika z kursu handlowego, i pomimo wszelkich edyktów będzie podlegała tym samym wahaniom, zależnie od tego, czy interesy idą dobrze czy źle…” „Aczkolwiek pieniądz nie ma sam przez się żadnej rzeczywistej wartości, otrzymuje ją na podstawie milczącej umowy w każdym państwie, gdzie jest w użycia, a wartość ta zmienia się zależnie od współdziałania przyczyn, które ją stwarzają. Te przyczyny można sprowadzić do trzech głównych, a mianowicie: 1) obfitość albo niedostatek gotówki, 2) obfitość albo niedostatek środków żywności, względnie innych towarów, 3) stopień szybkości obrotu, zależący od ilości wymian, tzn. od energii handlu. Zależnie od sposobu, w jaki te trzy czynniki kombinują się w jakimś kraju, pieniądz może się w nim podnieść do olbrzymiej ceny albo też spaść poniżej wszelkiej wartości; stąd wynika, iż państwo może się znaleźć w takim położeniu, że przy wielkiej ilości pieniądza będzie mimo to w rzeczywistości bardzo ubogie i będzie mu brakowało najniezbędniejszych rzeczy; i odwrotnie, może nie mieć pieniędzy, a być bardzo bogate dzięki obfitości tych wszystkich rzeczy, które inne narody zmuszone są nabywać za gotówkę”. Ten sam pogląd rozwija Russo także w Ekonomii politycznej i w Projekcie konstytucji dla Korsyki. [przypis redakcyjny]
w stosunkach z przyjaciółmi i cudzoziemcami, z którymi nas łączy związek gościnności — przyjaciele to obywatele różnych państw obowiązani użyczać sobie wzajemnie gościny w razie przyjazdu, opieki i pomocy u władz, zastępstwa i obrony swych interesów w sądach, dla cudzoziemców niedostępnych; spotkawszy się na polu bitwy, nie walczą ze sobą. Przyjaźń taka przechodzi z ojca na syna; w rodach dziedziczą się pewne znaki, po których tacy przyjaciele dziedziczni mogą się poznać. [przypis tłumacza]
W stosunku do literatury „upadku” przybrano u nas postawę, którą można by nazwać obywatelską (…) usiłują ten gwałt naturze gleby zadać — C. Jellenta, O dekadentach, „Prawda” 1894, nr 2. [przypis autorski]
w stosunku, jaki łączy każdą rzecz z jej przeciwieństwem, każde twierdzenie z negacją przez nie przezwyciężoną — Czytelnik przypomina tu sobie może uwagi nasze o psychologicznym znaczeniu par zawierających przeciwieństwa i o biegunowości w charakterologii. [przypis autorski]
wstrącić co (starop. forma) — dać wstręt; dać odpór; przeciwstawić się czemu. [przypis edytorski]
wstrącić (starop.) — dać wstręt, odpór. [przypis redakcyjny]
w strachu, zwłaszcza o to, by się obywatele nie skupili około Teramenesa — pamiętali, iż upadek Czterystu zaczął się od tego, że Teramenes krytykował ich postępowanie i stanął na czele niezadowolonych. Teramenes dwa razy obalił demokrację, w 411 i 404 r., raz oligarchię we wrześniu 411. [przypis tłumacza]
w strasznym rodzica pogromie — w momencie strasznej śmierci ojca. [przypis edytorski]
w straży ubóstwa, posłuszeństwa, cnoty — mowa o ślubach zakonnych posłuszeństwa, ubóstwa i czystości. [przypis edytorski]
wstręt czynić (daw.) — przeszkadzać. [przypis edytorski]
wstręt czynić — stanowić przeszkodę. [przypis edytorski]
wstręt (daw.) — odpór. [przypis edytorski]
wstręt (daw.) — sprzeciw, opór. [przypis edytorski]
wstręt (daw.) — tu: opór, obrona. [przypis edytorski]
wstrętem się gnie — wygina się ze wstrętem. [przypis edytorski]
wstrętnem — dziś popr.: wstrętnym. [przypis edytorski]
wstręt (starop.) — odpór, przeszkoda. [przypis redakcyjny]
wstręt (starop.) — opór, przeszkoda. [przypis edytorski]
wstręt (starop.) — przeszkoda; czyniąc wstręty: przeszkadzając. [przypis edytorski]
wstręt (starop.) — tu: opór. [przypis edytorski]
wstręt (starop.) — tu: sprzeciw, opór. [przypis edytorski]
wstręt (tu daw.) — przeszkoda. [przypis edytorski]
wstręt — tu: niechęć. [przypis edytorski]
wstręt — tu: odpór, obrona. [przypis edytorski]
wstręt — tu: odpór. [przypis edytorski]
wstręt — tu: odraza, opór wobec zła. [przypis redakcyjny]
wstręty czynić (daw.) — przeszkadzać. [przypis edytorski]
wstręty czynić (daw.) — stawiać opór; przeszkadzać. [przypis edytorski]
W stronę, gdzie słońce powolniej się toczy — W stronę, gdzie słońce stoi w samo południe. Słońce, ponieważ cienie wolniej przedłużają się i skracają w południe, jak rano i wieczorem, zdaje się wolniej postępować naprzód. [przypis redakcyjny]
w stronę rzucić oczy (starop.) — spojrzeć w bok. [przypis edytorski]
w stronę Sosnowca — w okresie zaborów na trasie kolei warszawsko-wiedeńskiej Sosnowiec był stacją graniczną w Królestwie Polskim. [przypis redakcyjny]
w stronę (starop.) — w bok. [przypis edytorski]
w stronę (starop.) — w bok; w ustronie. [przypis edytorski]
w stronę — tu: w bok. [przypis edytorski]
w stronę — w bok. [przypis edytorski]
w stronie — ze strony, w kierunku. [przypis edytorski]
w strony (starop.) — tu: na boki. [przypis edytorski]
w strych — po brzegi, pod wierzch. [przypis redakcyjny]
wstrych — po brzegi, pod wierzch. [przypis redakcyjny]
wstrząść — dziś: wstrząsnąć. [przypis edytorski]
wstrząśniony (daw.) — dziś popr. forma: wstrząśnięty. [przypis edytorski]
wstrząśniony — dziś popr. forma: wstrząśnięty. [przypis edytorski]
Wstrząsłabym — poprawnie: wstrząsnęłabym. [przypis edytorski]
wstrząsł — dziś popr.: wstrząsnął. [przypis edytorski]
wstrząsł — dziś: wstrząsnął. [przypis edytorski]
wstrząsnąć szalbierczym objawieniem Karoliny — Karolinie Towiańskiej miała się objawić matka Adama, która przepowiedziała, że do trzech dni poeta umrze. Mickiewicz mężnie czekał spełnienia się proroctwa. Tragikomiczna scena! [przypis autorski]
wstrząsnęła — tu: potrząsnęła. [przypis edytorski]
wstrząsnęła — tu raczej: potrząsnęła. [przypis edytorski]
wstrzęsać — dziś: wstrząsać. [przypis edytorski]
wstrzęsa — dziś: wstrząsa. [przypis edytorski]
wstrzęsie — dziś popr. forma: wstrząśnie. [przypis edytorski]
wstrzęsła — dziś popr. forma 3 os. lp cz. przesz. r.ż.: wstrząsnęła. [przypis edytorski]
wstrzęsła — dziś popr.: wstrząsnęła. [przypis edytorski]
wstrzęsło — dziś popr. forma: wstrząsnęło. [przypis edytorski]
wstrzęsły — dziś popr. forma: wstrząsnęły. [przypis edytorski]
wstrzęsną — dziś popr.: wstrząsną. [przypis edytorski]
w strzesie — dziś popr. forma Msc.: w strzesze; strzecha: słomiane pokrycie dachu chaty wiejskiej. [przypis edytorski]
wstrzymać a. strzymać, strzymać (daw.) — tu: wystarczyć. [przypis edytorski]
Wstrzymał słońce, wzruszył ziemię, polskie wydało go plemię — dwuwiersz Kopernik z tomu Przekłady i ulotne wiersze (1832) Jana Nepomucena Kamińskiego (1777–1855) literata i dyrektora teatru we Lwowie. (W tekście Kamińskiego: „ruszył ziemię…”) [przypis redakcyjny]
wstrzymanie periodu, co grozi również poważnymi chorobami — Normalny period trwać może 4–5 dni i powtarzać się nie częściej niż co cztery tygodnie. Częstsze lub dłuższe są objawem chorobliwym i zmuszają do zasięgnięcia rady lekarza. [przypis autorski]
w studium o Świętochowskim (…) Brzozowski zestawia go z Nietzschem na podstawie, że ci dwaj myśliciele dokonali całkowitego wyzwolenia człowieka — nie mając dostępu do rękopisu owej rozprawy, podaję te wiadomości za Suchodolskim: B. Suchodolski: Stanisław Brzozowski, Warszawa 1933, s. 41. [przypis autorski]
w studni Al-Kahiru — Al-Kahir tyle co Kair. Sułtan Saladyn W. kazał wybić 88 m. głęboką studnię w górze Dżebel-Mokottam, znaną i istniejącą po dziś dzień pod nazwą »studni Józefa« (Reclus, Nouvelle Geogr. t. X str. 580). [przypis redakcyjny]
w styczniu minionego roku — tj. w styczniu 1945 r.; szkice pochodzące z tego zbioru zostały zredagowane w latach 1946 i 1948 na podstawie notatek okupacyjnych. [przypis edytorski]
wstydać sią (daw.) — dziś popr.: wstydzić się. [przypis edytorski]
wstydać się (daw.) — dziś popr.: wstydzić się. [przypis edytorski]
wstydać się (daw., gw.) — wstydzić się. [przypis edytorski]
wstydać się — dziś popr.: wstydzić się. [przypis edytorski]
wstydać się (starop.) — [tu:] szanować. [przypis redakcyjny]
wstyd (daw.) — skromność, cnotliwość, nieskazitelność. [przypis redakcyjny]
wstyd to nie jest rzecz dobra, gdy kogoś nagli potrzeba — Homer, Odyseja XVII 347 (Telemach do Eumajosa, komentując swoją radę dla nieznajomego żebraka). [przypis edytorski]
wstyd twarz pali (…) na wspomnienie korca — Jeden z członków szlachetnej rodziny Kiaramonti, zarządzający publicznymi zbożowymi spichrzami, zmniejszył korzec, jakim zboże mierzono, wyjmując z niego jedną deskę. Za to fałszerstwo skazany został na śmierć. [przypis redakcyjny]
wstyd (verecundia) — Zob. Przyp. do Tw. 39. [przypis edytorski]
Wstyd za bóstwo uznają — Spartanie czczą Wstyd i stawiają mu posągi. W Atenach także i Bezwstyd miał swój własny ołtarz, co się Ksenofontowi widocznie nie podobało. [przypis tłumacza]
wstydzić kogoś — zawstydzać. [przypis edytorski]
wstydzić — tu: zawstydzać. [przypis edytorski]
w styksowym wykąpana mule — oczyszczona z dawnych wad przez śmierć — upadek. Styks — rzeka w greckiej krainie zmarłych. [przypis redakcyjny]
w stylu… maison-niponowym — w stylu domu japońskiego. [przypis redakcyjny]
w stylu Pompadour (daw.) — w stylu epoki, w której modne było wszystko, co pochodziło od Madame de Pompadour (1721–1764). [przypis edytorski]
w sukcesji — w dziedzictwie. [przypis redakcyjny]
w Sukiennicach, w gabilotce — w gablotce kramu w hali krakowskich Sukiennic. [przypis redakcyjny]
w sukurs ( z łac.) — na ratunek. [przypis edytorski]
w swej rozprawie (…), której wygłaszaniem popisuje się — publiczny wykład nazywają Grecy, w przeciwstawieniu do mowy sądowej i politycznej (doradczej), mową popisową. [przypis tłumacza]
w swobodzie — gdy był wolny (swobodny) od trosk i cierpień. [przypis redakcyjny]
w swoich późnych leciech — tu: w jego wieku. [przypis edytorski]
