Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | zoologia
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3471 przypisów.
gładki (daw.) — piękny. [przypis edytorski]
Klementyna z Tańskich Hoffmanowa, Dziennik Franciszki
Krasińskiej
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
gładki (daw.) — piękny, urodziwy. [przypis edytorski]
gładki (daw.) — urodziwy, piękny. [przypis edytorski]
gładki (daw.) — urodziwy. [przypis edytorski]
gładki (starop.) — ładny. [przypis edytorski]
gładkość (daw.) — piękno. [przypis edytorski]
gładkość (daw.) — piękność. [przypis edytorski]
gładkość (starop.) — piękno, uroda. [przypis edytorski]
gładkość (starop.) — uroda. [przypis edytorski]
gładosz a. gładysz — człowiek bardzo dbający o swą powierzchowność. [przypis edytorski]
gładysz — człowiek układny i urodziwy (gładki). [przypis edytorski]
gładysz (daw.) — człowiek gładki, tzn. układny i urodziwy, piękniś. [przypis edytorski]
gładysz (daw.) — człowiek urodziwy, układny. [przypis edytorski]
gładysz (daw.) — ładny chłopak a. młody mężczyzna. [przypis edytorski]
gładysz (daw.) — piękniś; piękny młodzieniec. [przypis edytorski]
gładysz (daw.) — piękniś. [przypis edytorski]
gładysz (daw.) — piękny młodzieniec; piękniś, przystojniak. [przypis edytorski]
gładysz (daw.) — zdr. od gładysz (człowiek gładki, tzn. układny i urodziwy); piękniś. [przypis edytorski]
gładysz (przestarz.) — człowiek urodziwy, układny. [przypis edytorski]
głaźne ławy — ławy utworzone z głazów. [przypis edytorski]
głaźnych — pokrytych głazami. [przypis edytorski]
głaźny — kamienisty. [przypis edytorski]
głaźny — skalisty, pokryty głazami. [przypis edytorski]
głazny — tu: usypany z głazów. [przypis edytorski]
głazy — dziś popr. forma N. lm: głazami. [przypis edytorski]
głazy w Stonehenge — budowla z wielkich głazów ustawionych w kręgu, pochodząca z epoki neolitu a. brązu. Przypuszcza się, że była świątynią kultu słońca. Znajduje się w hrabstwie Wiltshire, koło miasta Salisbury, ok. 160 km na zachód od miejsca akcji powieści. [przypis edytorski]
głębić się — zagłębiać się. [przypis edytorski]
głębiej piekła — głębiej niż piekło. [przypis edytorski]
głębinie — dziś popr. forma B.lm: głębiny. [przypis edytorski]
głębinie — dziś popr.: głębiny. [przypis edytorski]
głębiźnie — dziś popr. forma Ms. lm.: głębinie. [przypis edytorski]
głęboce (daw. forma) — dziś: głęboko. [przypis edytorski]
Głęboka — wieś w województwie małopolskim, w powiecie gorlickim. [przypis edytorski]
głębokiem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: głębokim. [przypis edytorski]
głębokiem — daw. forma N. i Msc. przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: głębokim. [przypis edytorski]
głębokiem — dziś popr.: głębokim. [przypis edytorski]
głębszymi nurty — dziś popr. forma N.lm: (…) nurtami. [przypis edytorski]
głód — tu: pragnienie czegoś, dotkliwy brak czegoś. [przypis edytorski]
głód w getcie warszawskim — na terenie getta warszawskiego, zamkniętej dzielnicy, utworzonej jesienią 1940 r. przez nazistów dla odizolowania osób pochodzenia żydowskiego od reszty polskiego społeczeństwa i od dzielnicy niemieckiej stłoczono 460 tys. osób, przesiedlonych z innych części Warszawy oraz z miejscowości wcielonych do III Rzeszy. Średnio na jeden pokój przypadało ponad 9 osób. Dzielnicę szczelnie zamknięto, nikt nie mógł jej opuścić bez zgody okupacyjnych władz. Zapasy żywności i innych artykułów przywiezione przez przesiedleńców szybko się wyczerpały, a w getcie zaczął panować głód i choroby. Wynikało to z planowej polityki nazistów, którzy ograniczyli dzienną dawkę kalorii do 180 (czyli 10 proc. tego, czego potrzebuje dorosła osoba). Do getta nie wpuszczano lekarstw i szczepionek. Konieczny był w związku z tym nielegalny przemyt żywności. Organizacje żydowskie prowadziły w tych trudnych warunkach darmowe jadłodajnie, wydające dziesiątki tysięcy posiłków dziennie, a żydowscy lekarze próbowali ratować ofiary głodu na wszelkie sposoby.
Jednak przy braku dostępu do żywności i środków medycznych ponad 90 tys. więźniów getta zmarło z głodu i chorób jeszcze przed rozpoczęciem wielkiej deportacji jego mieszkańców zimą 1942.
[przypis edytorski]
głóg — dzika róża. [przypis edytorski]
Główka kapusty — w oryg: A cittern-head, tj. groteskowa główka, jaką rzeźbiono na końcu instrumentu muzycznego, rodzaju gitary; podobnie zdobiono szpilki do włosów, o których mowa poniżej. [przypis edytorski]
główne karanie (daw.) — kara śmierci. [przypis edytorski]
główne występki — przestępstwa zagrożone karą śmierci. [przypis edytorski]
głównia (daw. reg.) — głownia, płonący kawałek drzewa. [przypis edytorski]
głównia (daw., reg.) — głownia, płonący kawałek drzewa. [przypis edytorski]
głównia — dziś popr. pisownia: głownia. [przypis edytorski]
głównia — dziś popr. pisownia: głownia, tj. płonący kawał drzewa. [przypis edytorski]
głównia — dziś popr. pisownia: głownia (tj. płonący kawałek drzewa). [przypis edytorski]
głównokomandujuszczy (z ros. главнокомандующий) — głównodowodzący. [przypis edytorski]
główny (daw.) — (o procesie sądowym) taki, który może się zakończy sprawą śmierci. [przypis edytorski]
Główny dogmat kalwinizmu, mianowicie wiarę w przeznaczenie — chodzi o koncepcję tzw. predestynacji, według której ostateczny los człowieka (jego zbawienie lub potępienie), podobnie jak wszystkie inne wydarzenia, jest z góry określony przez wolę Boga, który jest wszechwiedzący. [przypis edytorski]
główny — tu: najważniejszy. [przypis edytorski]
główszczyzna — suma wypłacana przez mordercę rodzinie ofiary. [przypis edytorski]
głów unieść — dziś popr. z B lm: unieść głowy. [przypis edytorski]
głobić (daw.) — gnębić. [przypis edytorski]
głodem morzyć — głodzić, nie karmić wystarczająco. [przypis edytorski]
głodna śmierć — śmierć głodowa. [przypis edytorski]
głodni krucy — dziś popr. forma: głodne kruki. [przypis edytorski]
Głodowa Polana a. Głodówka — polana położona na Pogórzu Spisko-Gubałowskim. [przypis edytorski]
Głogów — miasto w na Dolnym Śląsku nad rzeką Odrą. [przypis edytorski]
Głogów — miasto w woj. dolnośląskim; w czasie wojny trzydziestoletniej (XVII w.) zamienione w twierdzę, od 1740 podlegało pruskim Hohenzollernom. [przypis edytorski]
Głogów — polskie miasto nad Odrą, na Dolnym Śląsku. [przypis edytorski]
głość (starop.) — odgryzać; tu forma 3 os. lm: głodzą. [przypis edytorski]
głość (starop.) — zjadać; tu: 3.os.lm: głodzą, tj. zjadają. [przypis edytorski]
głość (starop.) — zjadać; tu forma 3.os.lm: głodzą, tj. zjadają. [przypis edytorski]
głośnem — daw. forma N. i Msc. przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: głośnym. [przypis edytorski]
głośnemi — daw. forma N. i Msc. lm przymiotników r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: głośnymi. [przypis edytorski]
głośnie (starop. forma) — głośno. [przypis edytorski]
„Głos Ameryki” — rządowa rozgłośnia Stanów Zjednoczonych powstała w 1942 r., nadająca programy dla zagranicy po angielsku i w kilkudziesięciu innych językach. [przypis edytorski]
Głos dziadkowy o restauracji kościoła parafialnego w… Poręcinie — melodia ta sama, co w utworze Opowieść dziadkowa o zaginionej hrabinie z tego samego zbioru Piosenki „Zielonego Balonika”. Tadeusz Boy-Żeleński pisze: Melodie zamieszczone w tym zbiorku zaczerpnięte są bądź z naszych popularnych, bądź też z paryskich motywów. [przypis edytorski]
głosek — dziś: głosik. [przypis edytorski]
głosem fletnie (daw.) — z popr. dziś formą D.lp: głosem fletni. [przypis edytorski]
głosem Rosy — w druku dalsza część tekstu jest wyrównana do prawej. [przypis edytorski]
głosem (starop.) — na głos, głośno. [przypis edytorski]
głosem (starop.) — tu: na głos. [przypis edytorski]
„Głos” — „Głos. Tygodnik Literacko-Społeczno-Polityczny”, pismo wydawane od 1886 do 1905 roku w Warszawie. [przypis edytorski]
„Głos” — „Głos. Tygodnik Literacko-Społeczno-Polityczny”, polski tygodnik wydawany od 1886 do 1905 roku w Warszawie. [przypis edytorski]
głoski — dziś: głosiki. [przypis edytorski]
głoskiem — dziś: głosikiem. [przypis edytorski]
głosków — dziś: głosików. [przypis edytorski]
głosownia (daw.) — wymowa. [przypis edytorski]
Głos Prawdy — czasopismo społeczno-polityczne. [przypis edytorski]
„Głos Prawdy” — czasopismo społeczno-polityczne ukazujące się w okresie II Rzeczypospolitej. [przypis edytorski]
„Głos Robotniczy” — pismo będące organem Polskiej Partii Socjalistycznej (Lewicy), wychodzące od 1916 roku w Warszawie. [przypis edytorski]
Głos rozjemczy w sprawie pana Wilhelma Feldmana contra Rosner, Żuławski, Tetmajer etc. etc. — pod tytułem w wydaniu źródłowym podano melodię w zapisie nutowym. Tadeusz Boy-Żeleński pisze: Melodie zamieszczone w tym zbiorku zaczerpnięte są bądź z naszych popularnych, bądź też z paryskich motywów. [przypis edytorski]
głos (starop.) — tu: pogłoska, wieść, opinia. [przypis edytorski]
głos Stentora — bardzo donośny głos; od imienia Stentora, jednego z bohaterów Iliady, herolda w wojsku gr., słynącego z mocnego głosu, nazwanego w eposie „miedzianym” i mającego siłę równą głosom pięćdziesięciu innych mężczyzn. [przypis edytorski]
Głos ten, schwytany na płytę — mowa o nagraniu na płycie gramofonowej. [przypis edytorski]
głos — tu: dźwięk. [przypis edytorski]
„Głos” — tygodnik literacko-naukowo-społeczno-polityczny, wyd. w Warszawie w l. 1886–1905, zał. i kierowany przez Jana Ludwika Popławskiego; w zespole redakcyjnym znaleźli się m.in. Adolf Dygasiński, Zygmunt Heryng, Józef Kotarbiński, Henryk Nusbaum, Aleksander Więckowski, Michał Wołowski, a do współpracowników należeli m.in. Ludwik Krzywicki, Bolesław Limanowski, Aleksander Łętowski, Wacław Nałkowski. W „Głosie” publikowali najwybitniejsi twórcy epoki, m.in.: Zygmunt Miłkowski (Teodor Tomasz Jeż), Jan Kasprowicz, Adolf Dygasiński, Maria Konopnicka, Antoni Lange, Jan Lemański, Bolesław Leśmian, Władysław Orkan, Eliza Orzeszkowa, Władysław Reymont, Wacław Sieroszewski, Antoni Sygietyński, Kazimierz Przerwa-Tetmajer czy Stefan Żeromski. W 1888 r. doszło do zasadniczej zmiany nastawienia ideowego pisma i rozłamu: odeszli wówczas m.in. Adam Zakrzewski i Józef Hłasko z redakcji oraz Krzywicki, Nałkowski i in. socjaliści spośród współpracowników; „Głos” znalazł się pod wpływem Ligi Polskiej, a od 1893 roku Ligi Narodowej, w 1889 r. współpracę z pismem nawiązali narodowcy: Roman Dmowski, Zygmunt Balicki, Jan Stecki. Kolejny przełom nastąpił w 1900 r., kiedy pismo przejął psycholog i pedagog Jan Władysław Dawid, łamy „Głosu” ponownie zostały udostępnione piórom radykalnej inteligencji, gł. publicystom zw. z Socjaldemokracją Królestwa Polskiego i Litwy, współpracę z pismem podjęli m.in. Janusz Korczak, ponownie Ludwik Krzywicki i Wacław Nałkowski, Zofia Nałkowska, Andrzej Niemojewski, Władysław Orkan, Stanisław Przybyszewski, Leopold Staff, Adolf Warski, Juliusz Żuławski i in., zaś wiodącym publicystą stał się Stanisław Brzozowski, inicjator publicystycznej kampanii przeciwko spuściźnie intelektualnej Henryka Sienkiewicza. Pismo zostało zlikwidowane, a redaktorzy postawieni przed sądem, gdy w 1905 r. na winiecie „Głosu” pojawiło się hasło „proletariusze wszystkich narodowości łączcie się”. [przypis edytorski]
„Głos warszawski” — zob. „Głos”. [przypis edytorski]
„Głos” — właśc. „Głos. Tygodnik Literacko-Społeczno-Polityczny”, tygodnik wydawany w Warszawie w latach 1886–1905. [przypis edytorski]
głos wołającego na puszczy — wyrażenie biblijne z Księgi Izajasza (40, 3), w tradycyjnym przekładzie staropolskim ks. J. Wujka, oznaczające nawoływanie, na które nikt nie reaguje; puszcza (daw.): pustkowie, pusty, dziki teren. [przypis edytorski]
głos wołania ludzi uciśnionych przyszedł aż do majestatu mojego, pójdę a dowiem się, co się to tam dzieje — por. Rdz 18, 20–21. [przypis edytorski]
głosy — dziś popr. forma N. lm: głosami. [przypis edytorski]
głosy (starop. forma) — głosami. [przypis edytorski]
Głosy wśród nocy — Głosy wśród nocy. Studia nad przesileniem romantycznym kultury europejskiej, dzieło Brzozowskiego z 1912 roku. [przypis edytorski]
Głos z lewej strony, Głos z prawej — Partia obu głosów wykonywana jest jednocześnie. [przypis edytorski]
głową nałożyć — zginąć. [przypis edytorski]
Głowacki, Bartosz (ok. 1758–1794) — chłopski żołnierz powstania kościuszkowskiego, kosynier, awansowany do stopnia chorążego. [przypis edytorski]
