Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159856 przypisów.
tutka — papier zwinięty w rożek, w ten sposób noszono dawniej różne drobne przedmioty: ciasteczka, owoce itp. [przypis edytorski]
tutki (ukr. dial.) — tutaj. [przypis redakcyjny]
tutki — (z niem.) tu: zwinięte torebki papierowe. [przypis redakcyjny]
Tutmozis — gr. Totmes, egip. Dżehutimes, imię noszone przez czterech faraonów Nowego Państwa, m.in. wielkiego zdobywcę Totmesa III. [przypis edytorski]
Tutmozis I, Totmes I (1506–1493 p.n.e.) — władca Egiptu z XVIII dynastii. W ekspedycjach wojskowych dotarł aż nad Eufrat. Podjął również wyprawy wojskowe do Nubii, poszerzając posiadłości egipskie na południu o tereny pomiędzy II a III kataraktą. Podczas pierwszej z ekspedycji osobiście zabił w bitwie króla Nubijczyków. Krwawo stłumił powstanie nubijskie, które wybuchło na świeżo podbitych terenach. [przypis edytorski]
tutok (gw.) — tutaj. [przypis edytorski]
Tu: Tora sze-be-al pe —- ustna tradycja. [przypis tłumacza]
tutor (daw., z łac.) — opiekun, wychowawca. [przypis edytorski]
tutor (łac.) — opiekun. [przypis edytorski]
Tu trzeba czasu użyteczniej użyć — Tu poeta przypomina, że spoczynek w kształceniu się moralnym jest rzeczą naganną. Stać w miejscu jest toż samo, co wstecz się cofać. Poprzednie porównanie trafnie tę myśl objaśnia. [przypis redakcyjny]
tutti guanti (wł.) — cała reszta. [przypis edytorski]
tutti (muz., wł.: wszyscy) — fragment utworu, gdzie grają jednocześnie wszystkie instrumenty. [przypis edytorski]
tutti quanti (wł.) — cała reszta. [przypis edytorski]
tutti quanti (wł.) — wszyscy bez wyjątku, wszyscy razem. [przypis edytorski]
tutti quanti (wł.) — wszyscy pozostali. [przypis edytorski]
tutti (wł.) — wszyscy. [przypis edytorski]
Tutto sotto aequa. (wł.) — Wszystko pod wodą. [przypis edytorski]
tutumque (…) laeto (łac.) — „Sądził się być bezpiecznym już ten zacny szwagier./ Więc łzy leje obleśne i z radosnej piersi/ Obłudne jęki puszcza” (Lucanus, Pharsalia, IX, 1037; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Tuum fac nec respicias finem (łac.) — czyń swoje, nie myśl o końcu; rób swoje, nie patrz końca. [przypis edytorski]
Tuum fac nes respicias finem (łac.) — Rób swoje i nie patrz końca. [przypis edytorski]
tuum (łac.) — twoje. [przypis edytorski]
Tuum tam spectatum exemplum, tenaci saeculorum memoriae traditum, in ipsa astra sublime pennata Fama fert (łac.) — Twój tak świetny przykład trwałej wieków pamięci przekazany, w górę pomiędzy gwiazdy skrzydlata sława niesie. [przypis redakcyjny]
tu utkwiła spiżowa dzida — Homer, Iliada XX 270 i nast. [w opisie pojedynku włócznia rzucona przez Eneasza „utkwiła” w „złotej warstwie” tarczy Achillesa, przeszywając dwie inne warstwy, gdy trzy pozostałe warstwy tarczy, składającej się w sumie z pięciu warstw: złotej, dwóch spiżowych i dwóch cynowych, pozostały nietknięte; tymczasem wydaje się logiczne, że warstwa ze złota była warstwą zewnętrzną, powstaje więc problem, w jaki sposób włócznia przeszyła dwie następne warstwy, skoro utkwiła w pierwszej; red. WL] [przypis tłumacza]
Tu vas défendre ces saletés-là, les saligauds! (fr.) — Będziesz bronił tych plugawców, tych łajdaków! [przypis edytorski]
tuwalle — ręczniki szerokie do umywania rąk przed obiadem dawane, których nazwisko od włoskiego wyrazu towaglia; bo snać obyczaj ten i ręczniki przejęto od Włochów. [przypis redakcyjny]
tuwalnia (z łac.) — rodzaj szala z delikatnej materii, poprzez który ksiądz ujmuje monstrancję w czasie błogosławieństwa. [przypis redakcyjny]
tuwalnie — ręczniki. [przypis redakcyjny]
„Tu we Włoszech toczy się polemika — tzw. Croce-Carducciańska, właściwie o zasadach, metodach i podstawach krytyki. Erudycja contra filozofia. Właściwie jest to wynik raczej osobistej i przypadkowej antypatii Carducciego do niechlujnego typograficznie i stylistycznie sposobu pisania czy drukowania swych rzeczy przez Francesca de Sanctis. Właściwie bowiem dla postronnego różnice między dwoma tymi wielkimi nieboszczykami znikają w masie powinowactw. Po śmierci jednak rysy indywidualne i nawet przypadki biograficzne urastają w dogmaty. Polemika mogłaby być bardzo ciekawa, gdyby Croce miał godnych przeciwników, ale ci, co mogliby mu dużo trudności stworzyć — młodzi, z różnych filozoficznych kierunków, Prezzolini, Papini, Amendola etc. uważają, że Croce jest zbyt wielkim skarbem kulturalnym, a występuje przeciwko niemu rozmaita mieszanina karierowiczów, politykantów i masonów, więc lepiej trzymać się na stronie. Działalność Crocego jest godna podziwu. Wydał on 3-tomowy system filozofii, który jeżeli nie w dziejach filozofii, to w dziejach heglizmu i literatury włoskiej, duży ślad pozostawi. Obok tego wydał tom krytycznych studiów, w których rewolucjonizuje poglądy na literaturę włoską XVII wieku, marinizm etc. Niewątpliwie pisze on tu rzeczy, które nawet na pojmowaniu polskiej literatury czasu baroku odbić się muszą. (Nawiasem, czy dobrze znacie Prometeusza Shelleyowskiego, ja bowiem doszedłem w ciągu pracy nad nim do stwierdzenia powinowactw niewątpliwych z Pastor Fido i literaturą sielankowo-dramatyczną XVII stulecia włoskiego)”. „Polemikę spowodował pośrednio piemoncki profesor Thover czy Thouver (nie mogę zapamiętać jego dość dziwnego nazwiska), który wydał książkę pt. Pastore, gregge e zampogna. Broni w niej tezy, że Włochy od Dantego dopiero w Leopardim miały samorodnego poetę; resztę zalicza do erudycji poezji uczonej. Przede wszystkim godzi w Carducciego, którego niewątpliwie krzywdzi, równie jak wielu innych, ale książka dość głęboka i nieprzeciętna. Zazdroszczę Włochom wielu dyskusji, które zostały tu wytoczone na poziomie u nas bezwględnie niemożliwym. Bądź co bądź tu człowiek znający Hegla, klasyków filozofii i swojej literatury jest zjawiskiem dość powszednim.”
(Właściwe nazwisko autora wspomnianej wyżej książki włoskiej jest Enrico Thovez). [red. WL].
[przypis redakcyjny]
Tuwim, Adela (1872–1942) — matka Juliana Tuwima, była córką właściciela łódzkiej drukarni, pochodziła z inteligenckiej żydowskiej rodziny zasymilowanej już od kilku pokoleń, tzn. używającej na co dzień języka polskiego i znającej dobrze kulturę polską. Po próbie samobójczej, do której prawdopodobnie przyczyniła się śmierć męża, została umieszczona w ośrodku leczenia nerwic, tzw. Zofiówce, w Otwocku, podwarszawskiej miejscowości uzdrowiskowej położonej nad Wisłą. W czasie wojny jako prywatna pacjentka mieszkała poza gettem, prawdopodobnie przy ul. Ceglanej, a następnie przy ul. Reymonta 1 (obecnie 7). W trakcie likwidacji getta została jednak odnaleziona przez nazistów i zamordowana, a jej ciało wyrzucono przez okno. Jej zwłoki zostały zakopane na terenie posesji. Po powrocie do Polski z wojennej emigracji Julian Tuwim przeniósł zwłoki matki do rodzinnego grobowca w Łodzi. [przypis edytorski]
Tuwim, Julian (1894–1953) — polski poeta, pisarz, satyryk, tłumacz poezji ros., fr. i niem. W dwudziestoleciu międzywojennym był jedną z najpopularniejszych postaci świata literackiego; współzałożyciel kabaretu Pikador i grupy poetyckiej Skamander, blisko związany z „Wiadomościami Literackimi”. W czasie, gdy powstawała sztuka Witkacego żył i miał się dobrze, znacznie też przeżył autora Szewców. [przypis edytorski]
Tuwim, Julian (1894–1953) — polski poeta, pisarz, satyryk, tłumacz poezji ros., fr. i niem. W dwudziestoleciu międzywojennym był jedną z najpopularniejszych postaci świata literackiego; współzałożyciel kabaretu Pikador i grupy poetyckiej Skamander, blisko związany z „Wiadomościami Literackimi”. W latach 1939–1936 na emigracji, m. in. w Rio de Janeiro. [przypis edytorski]
Tuwim, Julian (1894–1953) — polski poeta, pisarz, satyryk, tłumacz poezji ros., fr. i niem. W dwudziestoleciu międzywojennym był jedną z najpopularniejszych postaci świata literackiego; współzałożyciel kabaretu Pikador i grupy poetyckiej Skamander, blisko związany z „Wiadomościami Literackimi”. W latach 1939–1946 na emigracji, m. in. w Rio de Janeiro. [przypis edytorski]
Tu w Niemieży Aleksander Jagiellończyk (…) w lutym 1496 spotkał (…) swoję narzeczoną Helenę — myli się Kraszewski (Historia Wilna t. I, s. 385, nota 18), widząc Ponary w wyrażeniu Bielskiego „za góry wileńskie”: bo droga z Moskwy nie szła na te góry, a Helena niewątpliwie jechała na Mińsk. [przypis autorski]
tu wpierw muszę zstąpić aż do środka — Do środka ziemi, a zarazem do najgłębszego piekła. [przypis redakcyjny]
tużba — tęsknota; por. tużyć a. tążyć (stp.): tęsknić. [przypis edytorski]
tużenie (z ros. тужить) — zmartwienie; żałoba. [przypis edytorski]
tużurek (daw.) — rodzaj dwurzędowego surduta, popularny na przełomie XIX i XX w. [przypis edytorski]
tużurek (daw., z fr.) — dwurzędowy surdut z ciemnej wełny, popularny na przełomie XIX i XX w., pełniący rolę dzisiejszej marynarki, ale sięgający do połowy uda. [przypis edytorski]
tużurek (daw., z fr. tout jour: każdego dnia, codzienny) — surdut codziennego użytku; element męskiego stroju w II połowie XIX w., pełniący rolę dzisiejszej marynarki, ale sięgający do połowy uda. [przypis edytorski]
tużurek — długa, dwurzędowa marynarka, noszona na przełomie XIX i XX w. [przypis edytorski]
tużurek — długi, ciemny surdut z przełomu XIX i XX w. [przypis edytorski]
tużurek — długi, dwurzędowy surdut, popularny na przełomie XIX i XX w. [przypis edytorski]
tużurek — dwurzędowy, ciemny surdut popularny na przełomie XIX i XX w. [przypis edytorski]
tużurek — dwurzędowy, długi surdut męski z wełny, z przełomu XIX i XX wieku. [przypis edytorski]
tużurek (por. fr. toujours: zawsze; tous les jours: codziennie) — rodzaj surduta; element męskiego stroju popularny w II połowie XIX w., pełniący rolę dzisiejszej marynarki, ale sięgający do połowy uda. [przypis edytorski]
tużurek — rodzaj czarnego surduta męskiego na dwa rzędy guzików, przywdziewanego szczególnie na uroczystości. [przypis redakcyjny]
tużurek — rodzaj długiej marynarki, uszytej z ciemnej wełny i z aksamitnym kołnierzem. Popularny na przełomie XIX i XX wieku. [przypis edytorski]
tużurek — rodzaj dwurzędowego długiego i ciemnego surduta, noszonego na przełomie XIX i XX w. [przypis edytorski]
tużurek — rodzaj dwurzędowego surduta z ciemnej wełny. [przypis edytorski]
tużurek — rodzaj dwurzędowego surduta z ciemnej wełny. [przypis redakcyjny]
tużurek — rodzaj okrycia męskiego podobnego do żakietu. [przypis edytorski]
tużurek — rodzaj okrycia męskiego podobny do żakietu. [przypis edytorski]
tużurek — rodzaj surduta z ciemnego sukna, popularnego na przełomie XIX i XX. [przypis edytorski]
tużurek (z fr.) — ciemne okrycie męskie przypominające surdut. [przypis edytorski]
tużurek (z fr., daw.) — w XIX i na początku XX w. codzienne okrycie męskie przypominające krojem surdut. [przypis edytorski]
tużurek (z fr.) — dwurzędowy surdut popularny na przełomie XIX i XX w., pełniący rolę dzisiejszej marynarki, ale sięgający do połowy uda. [przypis edytorski]
tużurek (z fr.) — męska marynarka z zaokrąglonymi połami i jednorzędowym zapięciem, popularna na przełomie XIX i XX w. [przypis edytorski]
tużurek (z fr.) — rodzaj surduta; dawny element męskiego stroju, pełniący rolę dzisiejszej marynarki, ale sięgający do połowy uda. [przypis edytorski]
tużurek (z fr.) — rodzaj surduta; element męskiego stroju popularny na przełomie XIX i XX w., pełniący rolę dzisiejszej marynarki, ale sięgający do połowy uda. [przypis edytorski]
tużurek (z fr.) — surdut codziennego użytku, popularny na przełomie XIX i XX w., pełniący rolę dzisiejszej marynarki, ale sięgający do połowy uda. [przypis edytorski]
tużurek (z fr.) — surdut codziennego użytku, popularny na przełomie XIX i XX w., pełniący rolę dzisiejszej marynarki, ale sięgający do połowy uda; w latach 30. XX w. uważany był już za ubiór staroświecki. [przypis edytorski]
tużurkowi — tużurek: rodzaj czarnego surduta męskiego przywdziewanego na wizyty i uroczystości; tużurkowi: ludzie w strojach pańskich w przeciwieństwie do ubiorów ludzi pracy. [przypis redakcyjny]
Tużu, tużu, serce bołyt' (ukr.) — tęsknię, smucę się, serce boli. [przypis redakcyjny]
tużyć (daw.) — tęsknić. [przypis edytorski]
tużyła (ukr.) — tęskniła. [przypis redakcyjny]
tużył (z ukr.) — tęsknił. [przypis redakcyjny]
tuzać (daw.) — tarmosić; bić. [przypis edytorski]
tuza (daw.) — najwyższa karta, zwykle as. [przypis edytorski]
Tu zakończyłem podziemną moją podróż — komora, do której dotarł autor, została nazwana Komorą Goszczyńskiego. [przypis edytorski]
tu zaś tylko to zostawię — wyd. lwowskie ma: zestawię. [przypis redakcyjny]
tuz — as, figura w talii kart do gry. [przypis edytorski]
tuz — as w kartach; najsilniejsza karta. [przypis edytorski]
tuz — as w kartach. [przypis redakcyjny]
tuz czerwienny — rodzaj karty do gry: as kier. [przypis edytorski]
tuz (daw.) — as. [przypis edytorski]
tuz (daw.) — as w grach karcianych. [przypis edytorski]
tuz (daw.) — as w kartach. [przypis edytorski]
tuz (daw.) — as w talii kart. [przypis edytorski]
tuz (daw.) — atut, najwyższa karta w grze, zwykle as. [przypis edytorski]
tuz (daw.) — najwyższa karta, as. [przypis edytorski]
tuz (daw.) — w grach karcianych: as, najsilniejsza karta. [przypis edytorski]
tuzin — dwanaście sztuk; pół tuzina: sześć. [przypis edytorski]
tuzin — dwanaście sztuk. [przypis edytorski]
tu złożyło głowę kilku znakomitych ludzi — za kościołom jest piękny swą prostotą pomnik tych zasłużonych ludzi w kształcie groty dzikich ogromnych kamieni, z dębowym krzyżem u wierzchu, na biało pomalowanym. W głębi groty znajduje się napis złotémi literami, ryty na kamieniu: „Pamiątka w Bogu zeszłych, spoczywających na tym cmentarzu oo. pijarów, rozmaitemi czasy umarłych, F. N. Golańskiego profesora b. Uniw. Wileńskiego, Sieradzkiego, R. Daniłowicza, Głogowskiego i w in. Od ceniących ich zasługi i cnoty, kamień ten położony. Ryt. T. Horbacewicz w Wilnie”. W roku zeszłym przybył tu jeszcze jeden grobowiec, księdza Pietkiewicza eks-pijara. współzakładcy dzisiejszego kościoła. [przypis autorski]
tuzłuczek wyporkami podbity — okrycie podszyte futrem karakułowym. [przypis edytorski]
Tu znajdują się już lodowce — w rzeczywistości w Tatrach nie ma obecnie lodowców, choć góry te powstały pod ich wpływem. [przypis edytorski]
Tu zniknęła. Jam sie też ocknął — podobnie kończy się Sen Scypiona (Somnium Scipionis) Cycerona: Ille discessit; ego somno solutus sum (łac.). [przypis redakcyjny]
tuz — osoba na wysokim stanowisku lub o wysokich kompetencjach. [przypis edytorski]
tuzować (daw.) — bić. [przypis edytorski]
tuz — w grach karcianych: as; silna figura. [przypis edytorski]
Tu zwracam uwagę na Polskę — w wydaniach z końca XVIII w.: Tu przestrzegam Polskę. [przypis edytorski]
tuzy (daw.) — as w kartach. [przypis edytorski]
tuzy (daw.) — uderzenia pięścią, kijem, guzy. [przypis edytorski]
tuz (z niem.) — as w talii kart; „patrzeć jak w tuza” — patrzeć z uwagą. [przypis edytorski]
tvaikas — nemalonus kvapas, dvokas, smarvė. [przypis edytorski]
tvėrimų — sutvėrimų. [przypis edytorski]
tvertis — griebti (rankomis), čiupti. [przypis edytorski]
tvyla — stukso. [przypis edytorski]
twąśmy krwią (daw. konstrukcja) — skrót od: twą jesteśmy krwią. [przypis edytorski]
Twa cudna postać (…) Na twoim sercu, Nineto! — przekład Edwarda Leszczyńskiego. [przypis edytorski]
