Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159187 przypisów.
Schirokauer, Arno (1899–1954) — niemiecki pisarz żydowskiego pochodzenia, germanista. [przypis edytorski]
schizma — formalny rozdział między wyznawcami jednej religii, spowodowany różnicami doktrynalnym. [przypis edytorski]
schizma — rozłam, formalny rozdział między wyznawcami jednej religii. [przypis edytorski]
schizma — rozłam między wyznawcami jednej religii lub wyznania, powodujący powstanie dwóch odrębnych grup z jednej pierwotnej. [przypis edytorski]
schizma — rozłam, oderwanie się podgrupy religijnej od danej grupy, także: sama ta podgrupa. [przypis edytorski]
schizmata a. schizmatyk — odstępca, uczestnik rozłamu; tu: prawosławny (nawiązanie do schizmy, która w 1054 r. podzieliła kościół chrześcijański na wschodni prawosławny i zachodni rzymski). [przypis edytorski]
schizmatycki — odstępczy, związany z rozłamem; tu: prawosławny (nawiązanie do schizmy, która w 1054 r. podzieliła kościół chrześcijański na wschodni prawosławny i zachodni rzymski). [przypis edytorski]
schizmatyk (gr.) — odstępca, odrzucający władzę papieża. [przypis edytorski]
schizmatyk — odstępca, odszczepieniec, osoba należąca do schizmy, podgrupy religijnej, która wydzieliła się z ram organizacyjnych danej grupy. [przypis edytorski]
schizmatyk — odstępca, uczestnik rozłamu; tu: prawosławny (nawiązanie do schizmy, która w 1054 r. podzieliła kościół chrześcijański na wschodni prawosławny i zachodni rzymski). [przypis edytorski]
schizm — dziś popr. schizma, formalny rozdział między wyznawcami jednej religii, spowodowany różnicami doktrynalnymi. [przypis edytorski]
schizofrenia — rozszczepienie jaźni, z greckiego języka schidzein: rozłupywać. [powszechny błąd: schizofrenia nie musi wiązać się z rozszczepieniem jaźni, jest odrębną jednostką chorobową charakteryzującą się m.in. częściowym lub całkowitym zerwaniem kontaktu z rzeczywistością, któremu często towarzyszą urojenia. Jej nazwa odwołuje się do oddzielenia poszczególnych funkcji umysłowych, nie zaś od wyodrębnienia się dodatkowych osobowości; red. WL] [przypis autorski]
schizofrenik to człowiek cierpiący na rozszczepienie jaźni — powszechny błąd, powtórzony przez autora lub bohatera: schizofrenia (gr. schizein: rozszczepiać, phren: umysł) nie musi wiązać się z rozszczepieniem jaźni, jest odrębną jednostką chorobową charakteryzującą się m.in. częściowym lub całkowitym zerwaniem kontaktu z rzeczywistością, któremu często towarzyszą urojenia. Jej nazwa odwołuje się do oddzielenia poszczególnych funkcji umysłowych, nie zaś od wyodrębnienia się dodatkowych osobowości. [przypis edytorski]
schizoidalny — przejawiający zachowania charakterystyczne dla schizofrenika, lecz nim nie będący. [przypis edytorski]
schizotymia, typ schizotymiczny — w typologii niem. psychiatry Ernsta Kretschmera z r. 1921: jeden z dwóch głównych typów osobowości, charakteryzujący się zamknięciem w sobie, drażliwością, nieufnością. [przypis edytorski]
schizotymiczny typ — w typologii niem. psychiatry Ernsta Kretschmera z r. 1921: jeden z dwóch głównych typów osobowości, charakteryzujący się zamknięciem w sobie, drażliwością, nieufnością. [przypis edytorski]
schłoń — dziś popr.: pochłoń; tu: neologizm utworzony dla zachowania rytmu wiersza. [przypis edytorski]
schłonąć (daw.) — pochłonąć. [przypis edytorski]
schłonąć — dziś: pochłonąć. [przypis edytorski]
Schlafend trägt man mich (…) mein Heimatland — wiersz niemieckiego poety Momberta: Schlafend trägt man mich… z tomu Der Glühende („Płomienny”, Lipsk 1900); dosł.: „We śnie przenoszę się do mojej Ojczyzny / Z daleka ponad górami i otchłaniami, / Ponad morzem ciemnym przychodzę tu, / Do mojej Ojczyzny”. [przypis edytorski]
Schlaf, Johannes (1862–1941) — pisarz naturalista, następnie przedstawiciel berlińskiej bohemy o nastawieniu dekadenckim i mistycznym. [przypis edytorski]
Schlafzimmer (niem.) — pokój sypialny. [przypis edytorski]
Schlagader (niem.) — arteria, tętnica. [przypis edytorski]
schlagen — töten. [przypis edytorski]
Schlamp — Schleppe. [przypis edytorski]
Schlawa — Sława, miasto obecnie w województwie lubuskim, nad Jeziorem Sławskim. [przypis edytorski]
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
schlechtesten — einfachsten. [przypis edytorski]
schlecht (niem.) — zły; źle. [przypis edytorski]
Schlegel, August Wilhelm (1767–1845) — niemiecki poeta, krytyk literacki filolog i tłumacz, brat Friedricha Schlegela, współtwórca idei romantyzmu. [przypis edytorski]
Schlegel, August Wilhelm (1767–1845) — niemiecki poeta, krytyk literacki, filolog i tłumacz, brat Friedricha Schlegla; współtwórca idei romantyzmu; jeden z twórców filologii indyjskiej, tłumacz indyjskich epopei: Bhagavadgity i Ramajany. [przypis edytorski]
Schlegel, August Wilhelm von (1767–1845) — niemiecki pisarz, językoznawca, filolog i tłumacz. [przypis edytorski]
Schlegel, Friedrich (1772–1829) — niemiecki filozof, poeta, uczony, brat Augusta Wilhelma; główny przedstawiciel i teoretyk wczesnego romantyzmu niemieckiego, wniósł duży wkład w rozwój językoznawstwa. [przypis edytorski]
Schlegel, Friedrich von (1772–1829) — niemiecki poeta, krytyk literacki, językoznawca i filozof. [przypis edytorski]
Schlegel von, Friedrich — (1772–1829) niemiecki filozof, poeta, uczony, brat Augusta Wilhelma; główny przedstawiciel i teoretyk wczesnego romantyzmu niemieckiego, wniósł duży wkład w rozwój językoznawstwa. [przypis edytorski]
Schlegel, Wilhelm August [1767–1845] — krytyk, teoretyk romantyzmu, najlepszy niemiecki i w ogóle najlepszy tłumacz Szekspira. Działalność jego przypada na koniec XVIII i początek XIX w. Przełożył 17 dramatów Szekspira. [przypis tłumacza]
Schlegel, Wilhelm von (1767–1845) — niemiecki poeta, krytyk literacki filolog i tłumacz, brat Friedricha Schlegela, współtwórca idei romantyzmu. [przypis edytorski]
Schlegl, August Wilhelm (1767–1845) — niemiecki krytyk literacki, tłumacz i filolog, współtwórca idei romantyzmu. [przypis edytorski]
schleichender Vorgang (niem.) — stopniowy proces. [przypis edytorski]
Schleich, Karl Ludwig (1859–1922) — słynny chirurg niemiecki. [przypis edytorski]
Schleier — im Original: den Boden der Zukunft. Es schien mir dieser Ausdruck zu ungewöhnlich, weshalb ich ihn mit vorstehendem Bilde vertauscht habe. [przypis tłumacza]
Schleiermacher, Friedrich (1768–1834) — filozof i teolog niemiecki. [przypis edytorski]
Schleiermacher, Friedrich (1768–1834) — filozof, teolog i pedagog niemiecki. [przypis edytorski]
Schleiermacher, Friedrich (1768–1834) — niemiecki teolog, biblista i filozof, znany ze swojej próby pogodzenia krytyki wyrażanej przez Oświecenie z tradycyjnym chrześcijaństwem protestanckim, uznawany za ojca nowoczesnej teologii liberalnej. [przypis edytorski]
Schleiermacher, Friedrich Daniel Ernst (1768–1834) — niem. teolog protestancki, filozof i pedagog; autor kazań i rozważań teologicznych zebranych w tomach Reden über die Religion („Rozmowy o religii”, 1799), Der christliche Glaube („Wiara chrześcijańska”, 1821); tłumacz i teoretyk sztuki przekładu; przełożył na niem. wszystkie dialogi Platona oraz wyznaczył schemat interpretacyjny jego filozofii. [przypis edytorski]
Schleiermacher, Friedrich Daniel Ernst (1768–1834) — teolog protestancki, filozof i pedagog; autor kazań oraz rozważań teologicznych zebranych w tomach Reden über die Religion („Rozmowy o religii”, 1799), Der christliche Glaube („Wiara chrześcijańska”, 1821); tłumacz i teoretyk sztuki przekładu; przełożył na niem. wszystkie dialogi Platona oraz wyznaczył schemat interpretacyjny jego filozofii. [przypis edytorski]
schleifen lasse — dem Erdboden gleichmachen lasse. [przypis edytorski]
Schleim-Fieber (niem.) — rodzaj gorączki. [przypis redakcyjny]
Schlemihl, Peter — tytułowa postać noweli Adelberta von Chamisso (1781–1838) Peter Schlemihls wundersame Geschichte (Historia cudowna Petera Schlemihla; 1814); bohater opowieści sprzedał diabłu swój cień w zamian za portfel bez dna, co sprowadziło na niego szereg niepowodzeń i odrzucenie społeczne. [przypis edytorski]
Schlenther, Paul (1854–1916) — niemiecki krytyk literacki i teatralny, jeden z założycieli „Freie Bühne”; pierwszy niemiecki wydawca Ibsena; w l. 1898–1900 dyrektor wiedeńskiego Burgtheater. Główne dzieło: Gerhart Hauptmann, 1897. [przypis edytorski]
Schlick, Moritz (1882–1936) — niemiecki filozof, jeden z twórców pozytywizmu logicznego. [przypis edytorski]
Schliemann, Heinrich (1822–1890) — niemiecki archeolog amator, kupiec, miłośnik antyku. Wbrew panującym poglądom o fikcyjności wydarzeń i miejsc opisanych w poematach Homera w 1870 udał się do płn.-zach. części Azji Mniejszej, gdzie prowadził wykopaliska i odkrył ruiny Troi oraz tzw. skarb Priama; w 1874 rozpoczął wykopaliska w Mykenach w Grecji, gdzie odsłonił kilka bogato wyposażonych grobowców królewskich z epoki brązu, w tym grób z wykonaną ze złota tzw. maską Agamemnona. Jesienią 1890 po operacji przewlekłego zapalenia ucha Schliemann wbrew zaleceniom lekarzy wyjechał w podróż; 25 grudnia w Neapolu stracił przytomność na ulicy, został zidentyfikowany i przeniesiony do pokoju hotelowego na Piazza Umberto (ob. Piazza della Repubblica), gdzie następnego dnia zmarł. [przypis edytorski]
Schlosser, Julius von (1866–1938) — austriacki historyk sztuki. [przypis edytorski]
Schlossgasse für schmähliches Geld — In der Dresdner Schlossgasse befanden sich die teuersten Juweliergeschäfte. [przypis edytorski]
Schluchten — Eine eigentümliche Erscheinung der Steppe sind die Regenschluchten, die das Regenwasser im Laufe der Zeiten auf seinem Wege zu irgend einem Flusse ausgehöhlt hat. (Siehe V. 31.) Kohl. [przypis tłumacza]
schludzić — wyczyścić, uporządkować; por. przym. schludny: czysty. [przypis edytorski]
Schlünden — In Rußland finden sich fast in jedem kleinen Dorfe des Steppengebiets Quellen oder Brunnen, die für bodenlos tief gehalten werden, zugleich ist jeder dieser Abgründe durch irgend eine anßerordentliche Sage berühmt und wird nach dem Glauben der Leute zu Zeiten von Geistern bewacht. (Malczewski) [przypis tłumacza]
schlufst du? (niem.) — właśc.: schlafst du?, tj. ty śpisz? [przypis redakcyjny]
Schlumberger, Gustave (1844–1929) — francuski historyk. [przypis edytorski]
Schmidt, Heinrich Julian (1818–1886) — niemiecki dziennikarz i historyk literatury. [przypis edytorski]
Schmidt, Josef (1904–1942) — słynny niemiecki śpiewak operowy. Po premierze filmu Ein Lied geht um die Welt (Pieśń idzie przez świat), w maju 1933 roku wyemigrował z Niemiec; śpiewał m.in. w Carnegie Hall w Nowym Jorku. Zmarł w szwajcarskim obozie internowania. [przypis edytorski]
Schmidt pierwszy ogłosił, że tę właściwość [tj. promieniotwórczość] posiada również tor — [por.] Schmidt, „Wiedemannsche Annalen”, t. LXV, s. 141. [przypis autorski]
Schmoller, Gustav von (1838–1917) — niemiecki ekonomista, główny przedstawiciel szkoły historycznej w ekonomii. [przypis edytorski]
schmollte — hier: spöttelte. [przypis edytorski]
schną dziś moje kości — zwrot przysłowiowy posiadający genezę biblijną, oznacza tęsknotę („usychanie” z tęsknoty), utratę sił z nią związaną. [przypis redakcyjny]
schnakische — lächerliche. [przypis edytorski]
Schneider malade? Toujours malade! (fr.) — Schneider chory? Zawsze chory! [przypis edytorski]
Schneider, Sascha, właśc. Rudolph Karl Alexander Schneider (1870–1927) — niemiecki malarz i rzeźbiarz, autor niepokojących, mrocznych prac, nierzadko z demonicznymi postaciami. [przypis edytorski]
schnell, Hund (niem.) — szybko, psie. [przypis edytorski]
schnell, Leute (niem.) — szybko, ludzie. [przypis edytorski]
schnell, Leute — szybko, ludzie. [przypis edytorski]
schnell (niem.) — szybko. [przypis edytorski]
Schnitzler, Arthur (1862–1931) — austriacki prozaik i dramaturg. [przypis edytorski]
Schnitzler, Artur (1862–1931) — prozaik i dramaturg austriacki, z wykształcenia i zawodu lekarz; jeden z najważniejszych przedstawicieli wiedeńskiego modernizmu (Młodego Wiednia), żarliwy antymilitarysta, autor m.in. nowel Porucznik Gustl (niem. Leutnant Gustl, 1900), Oczy szeroko zamknięte (niem. Traumnovelle, 1926); wprowadził do powieści formę monologu wewnętrznego; znał dobrze Sigismunda Freuda, jego teorię oraz metodę psychoanalizy. [przypis edytorski]
Schnürbrust — Korsett. [przypis edytorski]
schód (starop. ) — zachód, schyłek; tu prawdopodobnie: pochyły strop. [przypis edytorski]
Schober, Johann (1874–1932) — szef policji wiedeńskiej, prawnik, polityk austriacki i kanclerz Austrii. [przypis edytorski]
Schody Hiszpańskie — schody w Rzymie, prowadzące do kościoła Trinità dei Monti. [przypis edytorski]
schody Św. Innocentego — schody bardzo dawnego pochodzenia, dziś ustąpiły miejsca Halom Centralnym, tuż obok wodozbiór dłuta Jana Goujon i Piotra Lescot, przy skwerze tejże nazwy, w pobliżu Hal Centralnych. [przypis tłumacza]
schodzić — tu: wschodzić. [przypis edytorski]
schodzić — tu: wschodzić; wyrastać, kiełkować. [przypis edytorski]
schodzisty (starop.) — pochyły, stromy, np. schodzista góra. [przypis redakcyjny]
Schönberg, Arnold (1874–1951) — austriacki kompozytor, teoretyk muzyki i pedagog pochodzenia żydowskiego. [przypis edytorski]
Schönberg, Arnold (1874–1951) — kompozytor austriacki, pionier muzyki dodekafonicznej i atonalności. [przypis edytorski]
schön bin ich (niem.) — dosł.: piękny jestem. [przypis edytorski]
Schönbrunn — kompleks pałacowo-parkowy w Wiedniu, w latach 1740–1918 letnia rezydencja rodziny cesarskiej Habsburgów. [przypis edytorski]
Schönbrunn — pałac we Wiedniu, powstały na przełomie XVII i XVIII w., zaprojektowany przez Johanna Bernharda Fischera von Erlacha. [przypis edytorski]
Schönbrunn — pałac wraz z parkiem w Wiedniu, powstały na przełomie XVII i XVIII w. [przypis edytorski]
schönen Dank (niem.) — pięknie dziękuję; dziękuję bardzo. [przypis edytorski]
schöne (niem.) — ładne, piękne, urocze. [przypis edytorski]
schön (niem.) — ładnie; pot.: no dobrze. [przypis edytorski]
Schön! (niem.) — Pięknie! [przypis edytorski]
Schola Cantorum (łac.: Szkoła Śpiewaków) — tu: Schola Cantorum de Paris, prywatna uczelnia muzyczna w Paryżu, zał. w 1896, kładąca nacisk na kultywowanie dawnej muzyki francuskiej. [przypis edytorski]
scholar (hist.) — średniowieczny student, uczeń. [przypis edytorski]
scholar (z łac.) — uczeń. [przypis edytorski]
scholastyczny — tu: odnoszący się jedynie do definicji i szczegółowych rozróżnień, nie zaś do rzeczywistości; w znaczeniu dosłownym scholastyka to nurt filozofii średniowiecznej. [przypis edytorski]
scholastyka — w średniowieczu rodzaj filozofii, która starała się wywieść prawdy dotyczące świata z dogmatów religijnych. Później synonim skomplikowanego, sformalizowanego sposobu myślenia, które jest bezwartościowe naukowo, ponieważ wszelkie wnioski wyprowadza z nieweryfikowanych autorytetów i twierdzeń. [przypis edytorski]
Schola — tu: Schola Cantorum de Paris, prywatne konserwatorium w Paryżu, zał. w 1894. [przypis edytorski]
scholia (Latin) — glosses, notes. [przypis edytorski]
Schomberg, Friedrich Hermann (1615–1690) — marszałek Francji, generał armii portugalskiej i brytyjskiej. [przypis edytorski]
Schopenhauera dualizm woli i intelektu nigdy jakoś nie mógł mi przemówić do przekonania (…) ten właśnie mój protest przeciw Schopenhauerowi uzmysłowiony jest w „Zwycięstwie” — K. Irzykowski, Wiersze i dramaty, Stanisławów 1907, s. 224. [przypis autorski]
