Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 10748 przypisów.
Kura — główna rzeka na Zakaukaziu, wpada do Morza Kaspijskiego, na południe od Baku. [przypis redakcyjny]
kuraka — Kuraka byli włodarzami swojej krainy; mieli przywilej noszenia stroju Inków. [przypis autorski]
kuraka — zwierzchnik jednostki mniejszej niż prowincja. Nigdy nie stawali przed obliczem Inków i królowych bez ofiarowania im specjalności wytwarzanych w krainie, którą rządzili. [przypis autorski]
Kural, właśc. Tirukkural — indyjski traktat poetycki w języku tamilskim napisany w V w. przez Tiruwalluwara, złożony z 1330 dwuwierszy zawierających wskazówki na temat prowadzenia harmonijnego życia. Stanowi jedno z pierwszych świeckich dzieł literatury indyjskiej na temat moralności. Samo słowo kural oznacza lapidarny dwuwiersz. [przypis edytorski]
kurancik — tu: piosenka bądź aria. [przypis edytorski]
kurant i menuet — dawne francuskie tańce dworskie. [przypis edytorski]
kurant — melodia wygrywana regularnie przez zegary co kwadrans, co pół godziny lub godzinę. [przypis redakcyjny]
kurant — melodyjka, grana przez zegar a. pozytywkę. [przypis edytorski]
kurantny (z fr. courant: bieżący, płynny; bieg, prąd) — dobrze prosperujący. [przypis edytorski]
kurantowy — posiadający kurant, czyli mechanizm umieszczony w zegarze wygrywający jakąś melodię. [przypis edytorski]
kurant (starop.) — melodia wygrywana przez zegar o stałych porach (np. co godzinę, co pół godziny lub co kwadrans). [przypis edytorski]
kurant — szybki, skoczny taniec. [przypis edytorski]
kurant — umieszczony w zegarze mechanizm grający melodię. [przypis edytorski]
kurant — umieszczony w zegarze mechanizm odgrywający melodię. [przypis edytorski]
kuranty — śpiewki, przyśpiewki przy kielichu. [przypis redakcyjny]
kurant (z fr.) — melodię. [przypis redakcyjny]
kurara — trucizna używana do zatruwania strzał. [przypis edytorski]
kurara — trucizna z roślin używana przez Indian z Ameryki Płd. do zatruwania strzał. [przypis edytorski]
Kuraś, Ferdynand (1871–1929) — polski poeta ludowy i pamiętnikarz (wspomnienia Przez ciernie żywota, 1924); urodzony w Wielowsi, obecnie część Tarnobrzegu. [przypis edytorski]
kurasek do gwizdania — gliniany gwizdek w kształcie kogucika. [przypis edytorski]
kurasek — kurek; kranik. [przypis edytorski]
kurasek — tu: kurek, zawór. [przypis edytorski]
kuratela — opieka prawna nad osobą nieletnią lub z innego powodu niezdolną do działań prawnych; przen. nieustanny nadzór, uciążliwa opieka. [przypis edytorski]
kuratela — opieka prawna nad osobą ubezwłasnowolnioną. [przypis edytorski]
kuratele — dziś popr. forma D.lp: kurateli. [przypis edytorski]
kuratoria (r.ż.) — dziś: kuratorium (r.n.). [przypis edytorski]
kuratorów — [B.lm:] opiekunów, dozorców. [przypis redakcyjny]
kuraż (daw.) — odwaga. [przypis edytorski]
kuraż (daw.) — odwaga, śmiałość. [przypis edytorski]
kuraż (daw., z fr.) — odwaga. [przypis edytorski]
kuraż — śmiałość, odwaga. [przypis edytorski]
kuraż (z fr. courage) — odwaga. [przypis edytorski]
kuraż (z fr. courage) — odwaga, śmiałość; dla kurażu: dla dodania sobie śmiałości. [przypis edytorski]
kuraż (z fr. courage) — odwaga, śmiałość. [przypis edytorski]
kuraż (z fr.) — odwaga. [przypis edytorski]
kurbet — figura w jeździectwie: koń podskakuje na tylnych nogach z przednimi uniesionymi w górę. [przypis edytorski]
kurcgalop (z niem.) — krótki galop. [przypis edytorski]
kurczęta ze śmietaną — ulubiona potrawa Zygmunta I (Gloger: Encyklopedia staropolska). [przypis autorski]
kur (daw.) — kogut; koguty zazwyczaj pieją o świcie, zwiastując koniec nocy. [przypis edytorski]
kur (daw.) — kogut; kurowie — dziś popr. forma M. lm: kury. [przypis edytorski]
kur (daw.) — kogut. [przypis edytorski]
kur (daw.) — kogut. [przypis edytorski]
kurdesz — jedna z nazw (pochodzenia tureckiego) popularnej w Polsce w XVIII w. pieśni biesiadnej. Franciszek Bohomolec napisał tekst z refrenem „Kurdesz, kurdesz nad kurdeszami”. Według Boy'a, miała to być ulubiona piosenka Włodzimierza Tetmajera. [przypis redakcyjny]
kurdygarda a. kordygarda — strażnica wojskowa. [przypis redakcyjny]
kurdżyna — worek. [przypis autorski]
kurdzki — dziś popr.: kurdyjski. [przypis edytorski]
kurę, jajam przedała — sprzedałam kurę i jajka. [przypis edytorski]
kurę stroić — nadskakiwać, starać się o względy (franc.: faire la cour). [przypis redakcyjny]
Kureci (mit. gr.) — bóstwa opiekuńcze a. kapłani (w liczbie dziewięciu) Rei, którzy na Krecie chronili małego Zeusa przed jego ojcem Kronosem; aby nie dowiedział się o nowo narodzonym i nie pożarł go, jak pozostałych swych potomków, kureci tańczyli, uderzając włóczniami o miedziane tarcze, zagłuszając w ten sposób płacz dziecka; także: korybanci (z Frygii) a. daktylowie/daktyle (bóstwa opiekuńcze związane z Reą). [przypis edytorski]
Kureci (mit. gr.) — półbogowie, dziewięciu synów Rhei, którzy na Krecie ukrywali małego Zeusa przed gniewem jego ojca, Kronosa, zagłuszając płacz dziecka hałaśliwą muzyką i tańcami. [przypis edytorski]
Kureci wysłali go biedni — Numa pochodził z Babińskiego miasteczka Cures. [przypis edytorski]
kurek — element zamka broni palnej, odpowiedzialny za odpalenie naboju. [przypis edytorski]
kurek — kogucik. [przypis edytorski]
Kurek — nazwa, dotąd niewytłumaczona, spokrewniona może z łotewską nazwą „boga pól i zbóż”, cerokla, wskazująca na pędy roślinne, postawione pod opiekę jego. W każdym razie odpowiadają kurk i cerokl „żytnim” babom, dziadom, wilkom, świniom, kozom itd. albo snopom szczęścia itp. innych narodów europejskich, tj. demonom zbożowym, sprawiającym żyzność, a kryjącym się na rogu pola, pod kamyczkiem lub w ostatnim snopie, zżętym uroczyście, upstrzonym i obwożonym solennie. Z pruskim kurkiem i łotewskim ceroklem łączymy żmudzką (Stryjkowskiego) kruminę kłosów, tj. zarośl ich; warto zauważyć, że nazwy łotewskie i litewska stykają się w innym, przenośnym znaczeniu (cerokli: ząb trzonowy, kruminas toż samo). [przypis redakcyjny]
kurek — tu: część zamka broni palnej. [przypis edytorski]
kurek — wskaźnik wiatru w formie blaszanego koguta. [przypis edytorski]
kurek — w strzelbie skałkowej, używanej jeszcze w pierwszej połowie XIX w., część zamka zaopatrzona w krzemień; za pociągnięciem cyngla krzesała iskry, które udzielały ognia prochowi rozsypanemu na panewce, a przezeń — nabojowi. [przypis redakcyjny]
kurek żadny nie obudzi — [kurek:] kogut; [nie obudzi, bo] takie będą pustki w domu. [przypis redakcyjny]
Kurelli — prawdopodobnie chodzi o Hansa Georga Kurellę (1858–1916), niemieckiego neurologa i psychiatrę, ucznia Cesarego Lombrosa. [przypis edytorski]
kureń — jednostka organizacyjna Kozaków zaporoskich: oddział Kozaków i zarazem należący do nich budynek na Siczy. [przypis edytorski]
kureń — oddział kozacki. [przypis edytorski]
kureń — oddział (w dawnej ukraińskiej terminologii wojskowej). [przypis edytorski]
kureń (z ukr.) — lepianka, chata dymna albo kurna (od: kurzyć); przekład Kitowicza nie jest dokładny. [przypis redakcyjny]
kurencją — [miały] obieg. [przypis redakcyjny]
kurenny — oddziałowy, należący do oddziału; por. kureń: oddział kozacki, pułk; stanica kozacka. [przypis edytorski]
kurfirst — elektor, książę niemiecki, mający prawo głosu przy wybierania cesarza. [przypis redakcyjny]
kurfirst — elektor, książę Rzeszy Niemieckiej, mający przywilej obierania cesarza. [przypis edytorski]
kurfirst — książę dawnej Rzeszy Niemieckiej, elektor. [przypis edytorski]
kurfirszt (z niem.) — kurfirst, elektor. [przypis edytorski]
kurfistrz brandoburski — Fryderyk Wilhelm (1680–1688), kurfirst brandenburski, zw. elektorem wielkim. [przypis redakcyjny]
Kurfürstendamm (niem. dosł.: Grobla Elektorska) — główna ulica zachodniej części Berlina. [przypis edytorski]
kurfürst (niem., hist.) — książę elektor; książę Rzeszy niemieckiej uprawniony do udziału w wyborze cesarza. [przypis edytorski]
kurfurst (niem. Kurfürst) — elektor; tytuł tych panujących niemieckich, którzy niegdyś byli wyborcami cesarza. [przypis redakcyjny]
Kurgarten (niem.) — ogród zdrojowy. [przypis edytorski]
kurhan (daw.) — kopiec, mogiła. [przypis edytorski]
kurhan — grób usypany z ziemi. [przypis edytorski]
kurhan — grób w formie kopca; tu ma być usypany dla kogoś, kto nie wrócił do ojczyzny. [przypis edytorski]
kurhan — grób w formie ziemnego kopca. [przypis edytorski]
kurhan — kopiec kryjący grób. [przypis edytorski]
kurhan — kopiec, który sypano na grobach dla upamiętnienia zmarłych i miejsc ich spoczynku. [przypis edytorski]
kurhan — kopiec ziemny zawierający gób lub upamiętniający jakieś zdarzenie. [przypis edytorski]
kurhan — mogiła w kształcie kopca, góry. [przypis edytorski]
kurhan — rodzaj daw. mogiły. [przypis edytorski]
kurhan — rodzaj mogiły w formie ziemnego kopca. [przypis edytorski]
kurhan — starożytna mogiła w kształcie kopca. [przypis edytorski]
kurhanu — kurhanami nazywają na Ukrainie wyniosłości, kopce usypane ręką ludzką, według jednych dla celów wojennych, aby z ich wysokości śledzić ruchy skradającego się wroga, wedle innych dla celów orientacyjnych jako znaki drogowe, wedle zaś wiary ludu są to mogiły bohaterów. [przypis redakcyjny]
kurhany — rodzaj mogiły w formie kopca. [przypis edytorski]
kurhauz (z niem.) — dom uzdrowiskowy. [przypis edytorski]
Kuria Hostylli (łac. Curia Hostilia) — budynek ten po przebudowie już w I w. p.n.e nosił nazwę Curia Julia; od czasów panowania Oktawiana Augusta aż po czasy Dioklecjana odbywały się w nim posiedzenia senatu. [przypis edytorski]
kuria — każden budynek, w którym sąd lub senat się zbierał. [przypis autorski]
kuria wyborcza — w dawnych systemach wyborczych: okręg wyborczy lub kategoria wyborców wyodrębniona na podstawie różnic stanowych, wielkości lub charakteru posiadanego majątku, mająca prawo wyboru do parlamentu określonej liczby posłów. [przypis edytorski]
kuria wyborcza — w dawnych systemach wyborczych: okręg wyborczy lub kategoria wyborców wyodrębniona na podstawie różnic stanowych, wielkości lub charakteru posiadanego majątku, mająca prawo wyboru do parlamentu określonej liczby posłów; kurie wyborcze występowały m.in. w wyborach do Rady Państwa w Austrii (1867–1907), gdzie w 1896 wprowadzono najpierw nową V kurię, powszechną, w której mogli głosować wszyscy, a w 1907 zlikwidowano system kurialny, wprowadzając zasadę wyborów równych. [przypis edytorski]
„Kurier Czerwony” — dziennik popołudniowy o charakterze sensacyjnym, wydawany w Warszawie w latach 1922–1939, politycznie deklarujący się po stronie obozu piłsudczykowskiego. [przypis edytorski]
kurierek (daw.) — gazeta. [przypis edytorski]
„Kurierek ilustrowany” — właśc. „Ilustrowany Kurier Codzienny”, wydawany w Krakowie w latach 1910–1939. [przypis edytorski]
kurierek — tu: gazeta codzienna. [przypis edytorski]
,Kurier francuski” — „Le Courrier français”, francuski dziennik liberalny, wydawany w l. 1820–1851. [przypis edytorski]
kurier — gazeta codzienna. [przypis edytorski]
kurierkarz — tu: gazeciarz, ulicznik. [przypis edytorski]
kurierkowy — tu: pochodzący z gazet, z brukowców, powierzchowny i nastawiony na sensację. [przypis edytorski]
