Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Szacowany czas do końca: -
Stanisław Wyspiański, Nad Morskiem Okiem

Spis treści

    1. Cisza: 1
    2. Dom: 1
    3. Góry: 1
    4. Natura: 1
    5. Niebo: 1
    6. Poeta: 1
    7. Słońce: 1
    8. Światło: 1
    9. Wiatr: 1
    10. Wspomnienia: 1

    Uwspółcześnionie:

    interpunkcji: papier zaczernia się, — rękopis puchnie… -> papier zaczernia się — rękopis puchnie…

    fleksji: Nad Morskiem Okiem -> Nad Morskim Okiem

    * Zachowano oryginalną pisownię tytułu oraz wyrazy pisane wielką literą ze względu na wartość emocjonalną: Zórz, Słońc (pisownia wielką literą dotyczyła tylko zórz i słońca nad Morskim Okiem).

    Stanisław WyspiańskiNad Morskiem Okiem[1]

    Do Tadeusza Estreichera[2][3]

    1
    Góry, WiatrNad Morskim Okiem! — jakże ci zazdroszczę,
    że tam stoicie w zimnie, ostrym wichrze,
    w powietrzu świeżych barw — gdy ja tu poszczę,
    patrząc na kurhan[4] w sinej mgle — za szybą.
    5
    Cisza, PoetaI dnie przechodzą ciche — coraz cichsze,
    chyba, że myśl jak wichr[5], przeleci nad sadybą[6],
    napełni pokój szum — i naraz zgłuchnie —
    a potem cisza znów — i pióro skrzypi,
    (gdyż niepoprawnie gęsim piszę piórem),
    10
    papier zaczernia się — rękopis puchnie…
    Natura, NieboTy masz tam jasność Zórz! i skały murem!
    Tu ledwo chmurki przemkną ubożuchnie
    ponad bielański las ku Bronowicom[7]
    Ty masz tam przestwór Słońc — i wiew ku licom
    15
    i patrzysz, jak tam śnieg się wgryza sznurem
    w szczeliny, wręby skał w głazów ogromie.
    Słońce, Dom, Światło— Ja tu nad moim schylony stolikiem,
    ja mam tu także słońca promień w domie
    na stół rzucony na sukno czerwone,
    20
    i błękit ciemny ten nad tym promykiem,
    namalowany (metr cztery korony[8])…
    WspomnieniaA ty masz prawdziwy nad głową rzucony.
    Patrz się! — nie będziesz widział tego potem!
    Patrz się! — opowiesz mi to — za powrotem… Dnia 24. grudnia 1904.

    Przypisy

    [1]

    Morskiem Okiem — dziś popr.: Morskim Okiem. Zachowano pisownię tytułu z oryginalnego wydania. [przypis edytorski]

    [2]

    Tadeusz Estreicher (1871–1952) — profesor chemii, zajmował się badaniami w dziedzinie niskich temperatur, skonstruował urządzenie do skraplania wodoru. [przypis edytorski]

    [3]

    Do Tadeusza Estreichera — Tadeusz Estreicher otrzymał ten wiersz od Wyspiańskiego listownie i opublikował go w dzienniku „Czas” nr 296 z 24 grudnia 1907 r. wraz z następującym objaśnieniem: „Na kilka dni przed Bożym Narodzeniem r. 1904 byłem w Zakopanem wraz z prof. Wyczółkowskim, i dn. 21 grudnia wysłaliśmy do Wyspiańskiego ze schroniska Burego nad Morskim Okiem kartkę widokową z życzeniami Wesołych Świąt. W dwa dni wróciłem do Krakowa, a w dzień Bożego Narodzenia otrzymałem, jako odpowiedź, wiersz, który przesyłam. Dla objaśnienia niektórych aluzji dodam, że z pracowni Wyspiańskiego przy ulicy Krowoderskiej nr. 157 rozciągał się widok w kierunku kopca Kościuszki i Bielan, widok, znany z szeregu jego krajobrazów pastelowych. Wyspiański pisywał stale piórem gęsim, nie zrażając się jego skrzypieniem, o czym z nim poprzednio rozmawiałem; rękopis „puchnący” w robocie, to studium o Hamlecie i pisany równocześnie Powrót Odyssa, który wedle jego planu miał być drugim dramatem, środkowym, trylogii o Odysseuszu; nie wiem, czy z tej trylogii, której plan mi wówczas opowiadał, pozostało co w spuściźnie rekopiśmiennej. Wreszcie co się tyczy wewnętrznego urządzenia pracowni Wyspiańskiego, to stół, na którym pisał, był przykryty czerwonym suknem, a cały pokój, wraz z sufitem, był pomalowany na jednostajny, ultramarynowy kolor.” [przypis edytorski]

    [4]

    kurhan — mogiła w kształcie kopca, góry. [przypis edytorski]

    [5]

    wichr (poet.) — wicher, silny wiatr. [przypis edytorski]

    [6]

    sadyba — miejsce, w którym się mieszka, siedlisko, siedziba. [przypis edytorski]

    [7]

    Bronowice — ulubiona przez malarzy wieś pod Krakowem, gdzie mieszkał stale Włodzimierz Tetmajer — ożeniony z bronowiczanką — i gdzie odbyło się wesele Rydla z siostrą Tetmajerowej. [przypis redakcyjny]

    [8]

    korona — jednostka monetarna w Austrii (do 1925 r.), wartości franka szwajcarskiego. [przypis redakcyjny]

    x