Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 470 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | celtycki | chemiczny | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | français | Deutsch | polski
Znaleziono 10116 przypisów.
W. Borowy, O poezji Mickiewicza, Lublin 1958, t. II, s. 31. [przypis autorski]
w boru — dziś popr. forma: Mc., lp.: w borze. [przypis edytorski]
w boru — dziś popr. forma Ms. lp.: w borze. [przypis edytorski]
w boru — dziś popr. forma: Ms. lp.: w borze. [przypis edytorski]
w boru — dziś popr. forma Ms.lp.: w borze. [przypis edytorski]
w boru (gw.) — w borze; w lesie. [przypis edytorski]
w boru — w borze. [przypis edytorski]
w boru — w borze, w lesie. [przypis edytorski]
w Bośni krew się leje potokami… — mowa o zbrojnym powstaniu mahometańskiej ludności Bośni przeciw okupacji austriackiej (koniec lipca — październik 1878). Nieoczekiwany opór zmusił Austrię do wysłania dwustutysięcznej armii, której dopiero po kilkudziesięciu bitwach i potyczkach udało się stłumić ruch partyzancki. [przypis redakcyjny]
w braku świadków poręczam Gardłem za prawdę mych słów. Niech walczy ze mną i zginie! — mowa o średniowiecznym obyczaju sądu bożego: wierzono, że w walce Bóg da zwycięstwo temu, kto ma rację. [przypis edytorski]
w braku wzajemności — Stąd możliwość miłości o sztucznym początku, jak u Benedykta i Beatryczy (Szekspir [Wiele hałasu o nic]). [przypis autorski]
w bramkę — w listwy [tj. ozdobne taśmy, obramowania, którym obszywano wzdłuż brzegów materiał; red. WL]. [przypis redakcyjny]
wbrew Berentowi-moralizatorowi, a w obronie świata „Próchna” (…) stanowisko zajęła wśród innych Maria Komornicka w „Chimerze” — warto zacytować, bo Komornicka była krytykiem całkiem przenikliwym i rzadko jej się zdarzały równie charakterystyczne pomyłki: „Zdawałoby się, że cała prostota, samorzutność, prawość natury człowieczej, w tłumie pogardzana lub zgwałcona, w pierś artysty przeszła, utaiła się, jak boski ogień z znieważonych kościołów w katakumbowe głębie — i w tej jedynej gościnnej piersi wydaje śmiertelną walkę dżumie występku i znikczemnienia, atakującej ich świadomość, walkę instynktu prawdy przeciw obłędowi Rzeczywistości… Pod przerażającym naporem tych wszechświatowych zapasów giną jednostki… giną Borowscy, Jelscy, Müllerzy… Bohater ginie, lecz idea zwycięża: i to jest istota wszelkiego tragizmu” („Chimera” 1902, VI, s. 456–457). [przypis autorski]
Wbrew ich opozycji powiadano dalej, jak przedtem: „Zamykam drzwi!”, chociaż drzwi zamknąć nie można, ale tylko pokój — Akademia w samej rzeczy zabroniła takiego powiedzenia: Nawyczka, co z rozsądku często sobie drwi,/ Zezwala o kimś mówić, że „zamyka drzwi”./ Zwyczaj jest bezrozumny, lecz potężny tak,/ Że ulega mu każdy, chociaż mówi wspak./ Chcąc mieć ciepło, gdy w grudniu sypie śnieg aż strach,/ Zamykamy gabinet, sień lub cały gmach. St. Evremont: Akademicy. [przypis autorski]
wbrew przeciwnych — dziś popr.: wprost przeciwnych. [przypis edytorski]
wbrew — przeciw. [przypis edytorski]
Wbrew standardowej interpretacji relacja pomiędzy kompozytorem a jego wydawcą niesie za sobą pewne konflikty. W ekonomii sprzeczność interesów pomiędzy jednym podmiotem a podmiotem go reprezentującym nazywana jest problemem agencji. Por. szerzej m.in. M. Kretschmer, G. M. Klimis, R. Wallis, The Changing Location of Intellectual Property Rights…, s. 172 i przywołana tam literatura. [przypis autorski]
wbrew statutom — żołnierz mówiący do Lakończyka używa staroświeckiego (lakońskiego) wyrazu, czyniąc aluzję do lakońskich „statutów” Likurga [na poły legendarnego prawodawcy i twórcy ustroju Sparty; red. WL]. [przypis tłumacza]
wbrew zwyczaju — dziś popr.: wbrew zwyczajowi. [przypis edytorski]
w bród farbowany [koń] — obficie, cały farbowany. [przypis redakcyjny]
w bród — mnóstwo (tak wiele, że można brodzić w obfitości czegoś). [przypis edytorski]
w bród — mnóstwo (tak wiele, że można w tej obfitości brodzić). [przypis edytorski]
w bronach (starop.) — u bram. [przypis redakcyjny]
w broszurach Zur Psychologie des Individuums (…) te prace są „kluczem niezbędnym do zrozumienia wszystkich dzieł późniejszych Przybyszewskiego” — S. Brzozowski, O Stanisławie Przybyszewskim, „Droga” 1928, nr 4. [przypis autorski]
W brulionie satyry przekreślił Krasicki dalszy ciąg charakterystyki filuta: „Dogodziłeś twym żądzom, a gdyś sztucznie szeptał, / Choć (jak mówią niektórzy) wszystkieś względy zdeptał, / Ja nie wierzę. Statysto, zacny i ostrożny! / Wielkim jesteś człowiekiem, boś jaśnie wielmożny.” (I. Krasicki, Satyry i listy, s. 120). [przypis redakcyjny]
[W brzasku przedwiośnia] — tytuł ten pochodzi od wydawcy, jest jednak zaczerpnięty z tekstu utworu (por. str. 264). Jest to, zdaje się, jedno z przemówień wygłoszonych na rzecz Podhalańskich Warsztatów Pracy w Zakopanem w r. 1915. Drukujemy je z niezatytułowanego rękopisu, będącego w posiadaniu p. Stanisława Piołun-Noyszewskiego. Składa się ten rękopis z 11 luźnych liczbowanych, po jednej stronie zapisanych kartek papieru formatu „handlowego” (29 cm X 22.5 cm), tego samego, na którym jest napisana [Ewakuacja Krakowa]. [przypis redakcyjny]
w Brzezince, w pobliżu filii Oświęcimia, obozu w Rajsku — z braku informacji obóz w Brzezince i obóz w Rajsku były często utożsamiane przez więźniów obozu głównego. [przypis edytorski]
w budzie — sposób łowienia lub strzelania ptastwa na przynętę na sicie. [przypis redakcyjny]
w (…) bursiem się chował — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: w bursie się chowałem, tj. w internacie. [przypis edytorski]
w bydlęcy sposób zagłuszył wszystko, com był chciał powiedzieć — to miejsce niewątpliwie służy do charakterystyki Aleksasa, niesympatycznego poecie jako zdrajca. [przypis tłumacza]
Wć m. s. — skrót od: Waszmość moje serce. [przypis edytorski]
W całej naszej epoce współczesnej pod względem siły, męstwa i wytrwania w beznadziejnym bohaterstwie żadna dusza nie może być postawiona koło Nietzschego, nawet w dość odległym sąsiedztwie — S. Brzozowski, Cicha książka. „Głos” 1903, nr 36. [przypis autorski]
w całej swojej wielkości wielce rozciągnięty na ziemi — por. Iliada XVI 776, o zwłokach powalonego z rydwanu Kebriona, o które rozgorzała walka Trojan i Greków. [przypis edytorski]
w cały bidzie (gw.) — w całej biedzie. [przypis edytorski]
w całych Prusach, mających naówczas siedemnaście milionów mieszkańców, tylko 44 408 osób miało więcej jak tysiąc talarów rocznego dochodu — Cyfry te podał urzędowy ad hoc komitet, zostający pod prezydencją rzeczywistego tajnego radcy Dieterici. [przypis autorski]
wcale — całkiem. [przypis edytorski]
wcale — całkiem. [przypis redakcyjny]
wcale — całkiem, zupełnie. [przypis edytorski]
wcale (daw.) — całkiem, całkowicie. [przypis edytorski]
wcale (daw.) — całkiem, całkowicie, w całości. [przypis edytorski]
wcale (daw.) — całkiem. [przypis edytorski]
Czesław Halicz (właśc. Czesława Endelmanowa-Rosenblattowa), Ludzie, którzy jeszcze żyją
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Klementyna z Tańskich Hoffmanowa, Dziennik Franciszki
Krasińskiej
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Klementyna z Tańskich Hoffmanowa, Dziennik Franciszki
Krasińskiej
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Klementyna z Tańskich Hoffmanowa, Dziennik Franciszki
Krasińskiej
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Klementyna z Tańskich Hoffmanowa, Dziennik Franciszki
Krasińskiej
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Jędrzej Kitowicz, Opis obyczajów i zwyczajów za panowania Augusta III
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
wcale (daw.) — całkiem. [przypis edytorski]
wcale (daw.) — całkiem, zupełnie. [przypis edytorski]
wcale (daw.) — całkowicie. [przypis edytorski]
wcale (daw.) — dość, zupełnie. [przypis edytorski]
wcale (daw.) — tu: w całości, całkowicie. [przypis edytorski]
wcale (daw.) — tu: w całości, zupełnie. [przypis edytorski]
wcale (daw.) — tu: zupełnie; całkiem, całkiem. [przypis edytorski]
wcale (daw.) — tu: zupełnie, całkiem. [przypis edytorski]
wcale (daw.) — tu: zupełnie. [przypis edytorski]
wcale (daw.) — w całości, całkiem. [przypis edytorski]
wcale (daw.) — w całości, całkowicie, zupełnie. [przypis edytorski]
w cale (daw.) — w całości, nietkniętą, nienaruszoną. [przypis edytorski]
w cale (daw.) — w całości, nietkniętą. [przypis edytorski]
w cale (daw.) — w całości, nietknięte. [przypis edytorski]
w cale (daw.) — w całości. [przypis edytorski]
wcale nie byli takimi prostymi jednostkami z ludu jak on, bo nie chcieli rozprawiać z tymi, których nie stać było na zapłatę — ukłucie w stronę niesympatycznego Ksenofontowi sokratyka. Uczeni domyślają się, że odnosi się to do Arystypa z Cyreny (w Afryce północnej, wprost na południe od Grecji), który choć wyszedł ze szkoły Sokratesa, pobierał na równi z sofistami pieniądze za naukę, co oburzało innych sokratyków, tak samo jak i treść jego nauki (hedonizm). Celem życia według niego rozkosz; co prowadzi do rozkoszy, to jest dobre, rozkosze trzeba umieć wybrać tak, by w swych skutkach nie przyniosły nieprzyjemności większej niż doznana przyjemność. Potrzebna więc wiedza i dlatego trzeba się starać o kształcenie ducha. Poznanie świata jest jednak niemożliwe, a badania przyrodnicze są bezprzedmiotowe, skoro zmysły nas łudzą i wszelkie spostrzeżenia są czysto subiektywne. Arystyp był starszy od Ksenofonta, razem z Platonem bawił na Sycylii u Dionizjusza I i II, uczył w Atenach i w Cyrenie; zmarł, mając lat 80. [przypis tłumacza]
wcale nie leży w zamiarach natury, by synowie naśladowali ojców — por. O. Lorenz, Die Geschichtswissenschaft in Hauptrichtungen und Aufgaben, Berlin 1891, II, s. 139. [przypis autorski]
wcaleśmy nie spokrewnieni — forma skrócona; inaczej: wcale nie jesteśmy spokrewnieni. [przypis edytorski]
w cale (starop.) — w całości. [przypis edytorski]
wcale (starop.) — w całości. [przypis edytorski]
w cale (starop.) — w całości. [przypis redakcyjny]
wcale ten nie grzeszy, kto grzeszy w sekrecie — Dowcipne sparodiowanie pewnych zasad kazuistyki. [przypis tłumacza]
wcale — tu: całkiem, dość. [przypis edytorski]
wcale — tu: całkiem. [przypis edytorski]
wcale — tu: całkiem, zupełnie. [przypis edytorski]
wcale — tu: w całości, całkiem, zupełnie. [przypis edytorski]
wcale — tu: zupełnie, całkowicie. [przypis edytorski]
wcale — tu: zupełnie. [przypis edytorski]
w cale — w całości. [przypis edytorski]
w cale — wszystkie, nieuszkodzone. [przypis edytorski]
wcale z suchotami — całkiem postnie, tj. bez pokarmów gotowanych. [przypis edytorski]
W celu obliczenia udziałów poszczególnych wspólników wedle ówczesnej stopy monetarnej podzielono cały majątek na dwadzieścia cztery sous — dawny sou liczący 12 denarów. [przypis tłumacza]
w cesarstwie rzymskim widziano zaś równocześnie aż do ośmiu cesarzy, a nie można było powiedzieć, by cesarstwo było podzielone — zapewne mowa o końcowym okresie kryzysu Cesarstwa Rzymskiego w III wieku, kiedy po zamordowaniu Aureliana w ciągu dziesięciu lat (275–285) panowało ośmiu cesarzy (ale nie równocześnie); kryzys zakończyło objęcie władzy przez Dioklecjana, który ustanowił tetrarchię, czyli system rządów sprawowanych równocześnie przez czterech panujących: dwóch augustów i dwóch władców niższej rangi z tytułem cezara, zarządzających różnymi obszarami imperium. [przypis edytorski]
wchadza — dziś: wchodzi. [przypis edytorski]
w chęci — dziś popr.: z chęci. [przypis edytorski]
w Chevrette (…) pani Bazile — J. J. Rousseau, Wyznania. [przypis tłumacza]
W Chinach, przeciwnie, kobiety są tak płodne i rodzaj ludzki mnoży się tak szybko, iż ziemia, by najlepiej uprawna, ledwie starczy na wyżywienie mieszkańców. Stąd zbytek jest tam zgubny, duch zaś pracy i oszczędności równie pożądany, jak w każdej republice — Zbytek był tam zawsze tępiony. [przypis autorski]
wchłaniać do płuc cuchnący przetwór niedostatecznego spalania tego wstrętnego zielska — to, co ogłaszał w „Kurierku” na ten temat monopol, to są rzeczy wprost potworne. Można by równie dobrze zrobić monopol morfinowo-kokainowy. [przypis autorski]
w chłodnej cieni — dziś popr.: w chłodnym cieniu. [przypis edytorski]
w chłodzie — w oryginale: in a bower, w altanie, zatem w ocienionym, przyjemnie chłodnym miejscu. [przypis edytorski]
wchłonienia — dziś popr. forma: wchłonięcia. [przypis edytorski]
wchód (daw.) — wejście. [przypis edytorski]
wchodowe (drzwi) — dziś popr.: wejściowe (drzwi). [przypis edytorski]
wchodowy (daw.) — dziś popr.: wejściowy. [przypis edytorski]
wchodowy (daw.) — dziś: wejściowy. [przypis edytorski]
wchodowy (daw.) — wejściowy. [przypis edytorski]
wchodowy — dziś popr.: wejściowy. [przypis edytorski]
wchodowy — dziś: wejściowy. [przypis edytorski]
wchodowy — wejściowy; ten, którym się wchodzi. [przypis edytorski]
Wchodzący we mnie, zostawcie nadzieję — słynny i wielokrotnie później przywoływany wers z napisu na bramie piekieł, w oryginale: „Lasciate ogne speranza, voi ch'intrate”. [przypis edytorski]
wchodzą do świątyni robotnicy (…) złożono w tym otworze umarłego i przykryto go tymże kamieniem — znamienitych zmarłych grzebano w kościołach, pod posadzką świątyni. [przypis edytorski]
Wchodzą — stała wskazówka sceniczna. Kurtyny nie było, a więc aktorzy musieli na początku sceny wchodzić, na końcu wychodzić. Trupy wynoszono, chorych również musiano wnosić i wynosić na łóżkach, podobnie stół zastawiony itp. Publiczności elżbietańskiej nie psuło iluzji, gdy w ten sposób np. więzień opuszczał swe więzienie, w którym wedle akcji pozostawał nadal. [przypis tłumacza]
wchodzić do towarzystwa — być czynnym członkiem związku społecznego. [przypis redakcyjny]
wchodzić w zwadę — kłócić się. [przypis edytorski]
Wchodzi Pluton (…) robi się rumor… — w ten sposób grać należy, aby wejście Plutona i jego wspaniałego orszaku królewskiego narobiło rumoru i od razu przerwało dysputę. Tak będzie się zdawało, że przerwa jest naturalna. [przypis tłumacza]
Wchodzi tu w grę także „rentowność interesu”. Analogiczny stan rzeczy stwierdził już Locke, a z nim Schopenhauer (…) — zob. ustęp 24. [przypis tłumacza]
Wchodzi wieśniak — w oryginale clown. Była to tradycyjna osoba dramatu angielskiego, zwyczajnie chłop, służący, w ogóle człowiek z gminu, bawiący publiczność częściej swoją głupotą niż dowcipem. Przekręcał słowa, potykał się i przewracał, robił śmieszne miny, królom chciał dawać napiwki za załatwienie przychylne swej prośby itp. Jak już wspomniałem, żarty jego bywały często improwizowane. Nie można w tłumaczeniu nazywać go błaznem, bo ten wyraz oznacza zawodowego trefnisia (fool), również tradycyjną postać sceny elżbietańskiej. [przypis tłumacza]
wchodzi w tajemne powinowactwa ze zjawiskami, które nie miały w sobie nic z protestu, nic z pragnienia, przeciwnie, pełne były skupienia i spokoju, zamknięcia się w sobie — S. Brzozowski, Legenda Młodej Polski, s. 166. [przypis autorski]
w „Choeforach”: że przybył ktoś podobny, a podobny nikt inny nie jest oprócz Orestesa, on zatem przybył — zob. Ajschylos, Choefory [pol. Ofiarnice] 161–231. [W dramacie Elektra zauważa na grobie ojca złożony w ofierze pukiel włosów. Domyśla się, że ofiarę złożył ktoś z bliskich, zaś podobieństwo do jej własnych włosów doprowadza ją do wniosku, że był to jej przebywający na wygnaniu brat, Orestes. Potwierdzeniem wydają się ślady stóp, również podobne do jej własnych. Człowiek, który przybył, jest więc Orestesem; red. WL] [przypis tłumacza]
