Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | biologia, biologiczny | botanika | celtycki | chemiczny | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | Deutsch | polski
Znaleziono 7321 przypisów.
w. 117 — tj. „Chudą pierwej golizną świecące pagórki (…). [przypis edytorski]
w. 121 i 126 — tj. wersy: „Od nich mię po kamieniach noga niesie letka” i „Starowniej kuta grota większe ma przestrzenie”. [przypis edytorski]
w. 133 do 152 — tj. od słów: „Przy lewej stronie drogi, od swych sióstr osobna” do słów: „Zasłaniając przepaści, gorzką myśl oddala”. [przypis edytorski]
w. 153 do 168 — tj. od słów: „Idąc, gdzie znęcająca murawa się ściele,” do słów: „Zmieszany z szmerem zdrojów i powiewów skromnych”. [przypis edytorski]
W 1686 pomiędzy Francją i Hiszpanią wybuchła wojna o Flandrię — częścią posiadłości królów Hiszpanii były wówczas Niderlandy Południowe, tereny obecnej Belgii. [przypis edytorski]
w 1789 roku — tzn. podczas Wielkiej Rewolucji Francuskiej. [przypis edytorski]
W 1821 stracił ojca — tak naprawdę był to rok 1819. [przypis edytorski]
w 1825 roku w spisek grudniowy — nieudane powstanie wszczęte w grudniu 1825 przez tzw. dekabrystów, rewolucjonistów szlacheckich dążących do obalenia jedynowładztwa i zmiany ustroju. [przypis edytorski]
w 1830 — mowa o tzw. Rewolucji Lipcowej, która uniemożliwiła wprowadzenie we Francji monarchii absolutnej. [przypis edytorski]
w 1846 r. włościanie galicyjscy poduszczeni przez rząd wyrzynali szlachtę — w drugiej połowie lutego i w marcu 1846 roku miała miejsce rabacja galicyjska, antyszlacheckie i antypańszczyźniane wystąpienia chłopskie na terenach zachodniej Galicji; podczas rabacji zniszczono kilkaset dworów, a z rąk chłopskich zginęło ok. tysiąca osób. [przypis edytorski]
w. 18 — Mt 10, 18. [przypis edytorski]
w 1904 — podczas wojny Japonii z Rosją. [przypis edytorski]
w 1912/13 z powodu spraw bałkańskich — mowa o dwóch wojnach bałkańskich toczonych października 1912 do lipca 1913: pierwsza była wielonarodową wojną wyzwoleńczą, prowadzoną przez koalicję państw bałkańskich przeciwko tureckiemu Imperium Osmańskiemu, natomiast druga wybuchła na tle podziału terytoriów, uprzednio odebranych Imperium Osmańskiemu; w wyniku wojen bałkańskich Serbia wzmocniła swoją pozycję i stała się rzecznikiem południowych Słowian, w szczególności zamieszkujących Austro-Węgry, zaostrzając swoją antyhabsburską politykę. [przypis edytorski]
w. 22 — Mt 10, 22. [przypis edytorski]
w 23 lat przed — dziś popr.: (na) 23 lata przed. [przypis edytorski]
w. 295 — tj. „Spuszczając się w niziny, dobiegłem ponika”. [przypis edytorski]
w. 356 — tj.: „Ateńskiej w Zofijówce nadać raczył szkole”. [przypis edytorski]
wądół — dolina o podmokłym dnie. [przypis edytorski]
wądół — dolinka z płaskim dnem i stromymi zboczami. [przypis edytorski]
wądół — podmokła dolina. [przypis edytorski]
wądół — rozpadlina, niewielki wąwóz. [przypis edytorski]
wądół — wąska głęboka dolina. [przypis edytorski]
wądół — wąska, głęboka dolina; wąwóz. [przypis edytorski]
wądół — wąska podmokła dolina, dół. [przypis edytorski]
wądół — wąwóz, parów. [przypis edytorski]
wądolec — forma augmentatywna (zgrubienie) od: wądół; niewielka dolinka, zagłębienie terenu. [przypis edytorski]
wąs augustowski — wąs zgodny z modą z czasów saskich, dokładnie czasów panowania drugiego z zasiadających na tronie Polski królów z saskiej dynastii Wettynów, Augusta III, którego rządy przypadają na lata 1733–1763. [przypis edytorski]
wąsonogi (biol.) — gromada skorupiaków morskich, jedyna grupa obejmująca stawonogi prowadzące osiadły tryb życia. [przypis edytorski]
wąsonogi — gromada skorupiaków wyłącznie morskich, zamieszkujących przeważnie płytkie, przybrzeżne wody. [przypis edytorski]
Wąsowicz, Stanisław Dunin (1785–1864) — polski oficer walczący w wojnach napoleońskich oraz w powstaniu listopadowym, od 1811 w pułku szwoleżerów gwardii; podczas kampanii moskiewskiej 1812 osobisty adiutant Napoleona, towarzyszył mu w ucieczce spod Moskwy; odbył kampanię saską i francuską; generał brygady powstania listopadowego. [przypis edytorski]
wątek — tu: sens, konsekwencja. [przypis edytorski]
wątka — dziś popr. forma D.lp: wątku. [przypis edytorski]
wątlić (daw.) — czynić wątłym, osłabiać. [przypis edytorski]
wątlić — osłabiać. [przypis edytorski]
wątor (daw.) — tu: przejście. [przypis edytorski]
wątor — rowek pozwalający na osadzenie dna beczki. [przypis edytorski]
wątpia (daw., gw.) — wnętrzności; mieć coś na wątpiach — pot.: mieć coś na wątrobie; martwić się czymś, nie ujawniając. [przypis edytorski]
wątpia (daw., gw.) — wnętrzności. [przypis edytorski]
wątpia (daw.) — wnętrzności. [przypis edytorski]
wątpia (starop.) — trzewia, wnętrzności. [przypis edytorski]
wątpiciel (daw.) — człowiek wątpiący, sceptyk. [przypis edytorski]
wątpliwej kości — niepewnego losu. [przypis edytorski]
wątpliwe twierdził (starop. konstrukcja) — utwierdzał wątpiących. [przypis edytorski]
wątpliwe zamysły (starop.) — wątpliwości. [przypis edytorski]
wątpliwie — tu raczej: z powątpiewaniem. [przypis edytorski]
wątpliwy (starop. forma) — tu: pełen wątpliwości. [przypis edytorski]
wątpliwy (starop.) — niepewny, pełen wątpliwości. [przypis edytorski]
wątpliwy (starop.) — pełen zwątpienia, wątpliwości. [przypis edytorski]
wątpliwy (starop.) — tu: błędny. [przypis edytorski]
wątpliwy (starop.) — tu: pełen wątpliwości, pełen zwątpienia. [przypis edytorski]
wątpliwy (starop.) — tu: wątpiący, pełen wątpliwości; myśl wątpliwa: myśl pełna wahania. [przypis edytorski]
wątpliwy (starop.) — wątpiący, pełen wątpliwości. [przypis edytorski]
wątpliwy (starop.) — wątpiący, pełen zwątpienia, pełen wątpliwości. [przypis edytorski]
wątrobiarz — mężczyzna z chorą wątrobą. [przypis edytorski]
wątrobowce, Jungermannia (biol.) — gromada drobnych roślin, daw. uznawana za klasę w gromadzie mszaków. [przypis edytorski]
wąż diamentowy, Morelia spilota (biol.) — średniej wielkości pyton z płd.-wsch. Australii, mający na ciemnym ciele liczne żółtawe plamki, stąd nazwa. [przypis edytorski]
wąż egipski, który wkładając ogon do ust, jest symbolem wieczności — uroboros, starożytny egipski i grecki symbol przedstawiający węża pożerającego własny ogon, interpretowany jako symbol wieczności, nieustającego cyklu ciągłej przemiany i odradzania się. [przypis edytorski]
Wąż Laokoński (mit. gr.) — Laokoon, kapłan Apollina w Troi, rzucił włócznią w konia trojańskiego, aby pokazać rodakom, że koń jest pusty w środku. Z morza wyszły wielkie węże, które zabiły Laokoona i jego synów. Była to kara za złamanie przez Laokoona celibatu, ale Trojańczycy odczytali to jako wolę bogów i wprowadzili drewnianego konia do miasta, co stało się przyczyną ich klęski. [przypis edytorski]
wąż latający — wężolot (Chrysopelea ornata), gatunek węży z płd. Azji, które potrafią rzucić się z drzewa i szybować lotem ślizgowym, szeroko rozszerzając żebra, dzięki czemu powierzchnia brzucha staje się wklęsła; jad wężolotów jest niegroźny dla ludzi. [przypis edytorski]
wąż miedziany — być może odniesienie biblijne: podczas wędrówki Izraelitów przez pustynię Mojżesz na polecenie Boga wykonał miedzianego węża i umieścił go na drzewcu, a każdy ukąszony Izraelita, który spojrzał na niego, nie umierał od jadu (Lb 21, 8–9). [przypis edytorski]
wąż to jest ten sam, który nakłonił Ewę, aby zjadła jabłko i dała zjeść mężowi — w biblijnej Księdze Rodzaju wąż był „najprzemyślniejszym ze zwierząt polnych” w rajskim ogrodzie Eden; skusił pierwszą kobietę, Ewę, do zerwania i zjedzenia zakazanego przez Boga owocu z drzewa poznania dobra i zła, który następnie dała mężowi; z obawy, że ludzie zjedzą także owoce z drzewa wiecznego życia, Bóg wygnał ich z Edenu, węża zaś skazał na czołganie się na brzuchu i karmienie się „prochem”; w późniejszej teologii uznano, że postać węża przyjął wówczas Szatan, przywódca zbuntowanych przeciw Bogu aniołów, główny sprawca zła na świecie; ponieważ łacińskie słowa oznaczające „jabłko” oraz „zło” mają identyczną pisownię, w tradycji, literaturze i sztuce europejskiej nieokreślonym bliżej owocem zerwanym przez Ewę stało się jabłko. [przypis edytorski]
wąż z Genezy — Szatan pod postacią węża, który kusił Ewę w Raju, co opisane jest w Księdze Rodzaju (Genesis). [przypis edytorski]
wązki — dziś popr. pisownia: wąski. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń I. Witolorauda
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
waadi — z ar. wādī, dziś popr. pisownia: wadi: dolina a. suche koryto rzeczne na obszarach pustynnych, wypełniające się wodą w czasie ulewnych deszczów; tu: rzeczka płynąca taką doliną. [przypis edytorski]
Wabasz — dziś popr.: Wabash; dopływ rzeki Ohio. [przypis edytorski]
w Abbotsholme — w rzeczywistości Abbotsholme to nazwa szkoły, która znajduje się nieopodal Rochester w hrabstwie Staffordshire w Anglii. [przypis edytorski]
wab — dziś raczej: wabik, przynęta. [przypis edytorski]
wabność (daw.) — powab, ponętność. [przypis edytorski]
wabny (daw.) — dziś: powabny, pociągający. [przypis edytorski]
wabny — dziś: powabny a. wabiący. [przypis edytorski]
wabny — dziś: wabiący a. powabny. [przypis edytorski]
wabny — dziś: wabiący. [przypis edytorski]
wabny — powabny, kuszący, pociągający. [przypis edytorski]
wabny — tu: wabiący. [przypis edytorski]
w abstrakcji — tu w znaczeniu dosł.: w oderwaniu od czegoś; poza czymś. [przypis edytorski]
waćpan (daw.) — forma skrócona od „waszmość pan”. [przypis edytorski]
waćpan (daw.) — skrót od: wasza miłość pan, waszmość pan. [przypis edytorski]
waćpan — daw. skrót od zwrotu grzecznościowego: waszmość pan. [przypis edytorski]
waćpan — forma skrócona zwrotu grzecznościowego: waszmość pan. [przypis edytorski]
waćpan — forma skrócona zwrotu grzecznościowego: waszmość pan. [przypis edytorski]
waćpanna — skrót od dawnego zwrotu grzecznościowego: waszmość panna (wasza miłość panna). [przypis edytorski]
waćpan — skrót od daw. grzecznościowego zwrotu: waszmość pan (wasza miłość pan). [przypis edytorski]
wać — skrót od: wasza miłość. [przypis edytorski]
wacan — daw. skrót od zwrotu grzecznościowego: waszmość pan. [przypis edytorski]
wacek (daw.) — mieszek, worek. [przypis edytorski]
Wace (ok. 1110–po 1174) — normandzki poeta, autor liczącego 15 tys. wersów pseudohistorycznego poematu Geste des Bretons (Czyny Brytów), opartego na dziele Historia Regum Britanniae Geoffreya z Monmouth, bardziej znanego pod tytułem Brut (od imienia legendarnego Brutusa z Troi, który miał być przodkiem Brytów); napisany w języku normandzkim poemat Wace'a stanowi pierwszy tekst z opowieścią o królu Arturze w języku narodowym, po raz pierwszy pojawia się w nim legendarny Okrągły Stół. [przypis edytorski]
wacha — straż, wartownia; tu: brama prowadząca do getta. [przypis edytorski]
wacha — woda. [przypis edytorski]
wacha — woda; tu: wodnista zupa. [przypis edytorski]
wacha (z niem.) — brama prowadząca do getta. [przypis edytorski]
wacha (z niem.) — wartownia; straż, warta, szyldwach; tu: brama prowadząca do getta. [przypis edytorski]
Wachlarz, który (…) który pani de Metternich złamała, kiedy wygwizdano Wagnera — paryska premiera opery Tannhäuser Wagnera (13 marca 1861) spotkała się z sykami i gwizdami; obecna na przedstawieniu słynna z urody i elegancji bywalczyni salonów Wiednia i Paryża, propagatorka muzyki Wagnera, księżniczka Paulina von Metternich, wściekła na reakcję publiczności, uderzyła wachlarzem o balustradę loży z taką siłą, że go złamała. [przypis edytorski]
wachman (z niem.) — strażnik więzienny lub obozowy w czasie okupacji hitlerowskiej. [przypis edytorski]
wachmeister a. wachmajster (daw.) — strażnik, dozorca; sierżant. [przypis edytorski]
Wachmeister — wachmistrz. [przypis edytorski]
wachmistrz (daw.) — komendant posterunku wojskowego; podoficer kawalerii. [przypis edytorski]
wachmistrz (daw.) — komendant posterunku żandarmerii; wachmistrzem miejskiej milicji warszawskiej, stacjonującej w ratuszu Starej Warszawy, był wówczas Grzegorz Kimankiewicz. [przypis edytorski]
Wacht am Rhein (niem.) — „Straż nad Renem”, niemiecka pieśń patriotyczna ze słowami Maxa Schneckenburgera i melodią Karla Wilhelma, wyrosła z historycznej wrogości niemiecko-francuskiej. Jej pierwsze publiczne wykonanie miało miejsce w 1854. Ze względu na swoją wymowę zyskała sławę podczas wojny francusko-pruskiej (1870–1871) i cieszyła się popularnością podczas obu wojen światowych. [przypis edytorski]
Wacht am Rhein (niem.) — Straż nad Renem, niem. pieśń patriotyczna ze słowami Maxa Schneckenburgera i melodią Karla Wilhelma, wyrosła z historycznej wrogości niemiecko-francuskiej, której pierwsze publiczne wykonanie miało miejsce w 1854. Ze względu na swoją wymowę zyskała sławę podczas wojny francusko-pruskiej (1870–1871) i cieszyła się popularnością podczas obu wojen światowych. [przypis edytorski]
wachta — okres (zwykle 4 godz.), podczas którego pełni służbę jedna zmiana załogi statku; także: część załogi, która pełni służbę w określonym czasie. [przypis edytorski]
