Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | staropolskie | szwedzki | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 15183 przypisów.
świargotać — mówić w obcym języku, zwł. po niemiecku. [przypis edytorski]
Świataja-Preczystaja (ukr.) — Święta Przeczysta, Maryja Dziewica. [przypis edytorski]
światami chodzić (daw.) — daleko podróżować. [przypis edytorski]
świata nieorganicznego — tj. świata nadprzyrodzonego. [przypis edytorski]
Świata nie znać w kurzawie — fraza z Pieśni VII ksiąg wtórych Jana Kochanowskiego. [przypis edytorski]
świata tego zabawami* — zwykłymi sprawami tego świata. [przypis redakcyjny]
Świat cały Ducha objawion mi był przez trącenie zewnątrz (…) — Tymi słowami zaczyna się dziennik z lat 1847–1849 opublikowany w XI tomie Dzieł Słowackiego pod redakcją Juliana Krzyżanowskiego (Pisma prozą, oprac. Władysław Florian, ossolineum, Wrocław 1952, s. 273–294). [przypis edytorski]
„Świat” — dwutygodnik literacko-artystyczny, ukazujący się w Krakowie w l. 1888–1895 pod red. Zygmunta Sarneckiego. [przypis edytorski]
światem niezabawne — nie zajmujące się światem. [przypis edytorski]
Świat jakiś ziemi naszej przebiegł tuż pod nosem — Molier czyni tu aluzję do poematu X. Cotin pt. Galanterie sur la comète apperçue en décembre 1664 et janvier 1665. [przypis tłumacza]
Świat jako wola i wyobrażenie — jedno z najważniejszych dzieł Artura Schopenhauera (tłum. też jako Świat jako wola i przedstawienie), wyd. w 1819. [przypis edytorski]
Świat jest ciągłą zmianą […] który by tam poszedł i wrócił! — autentyczne. [przypis autorski]
Świat jest moim przedstawieniem (…) I. księga — I, s. 33; Die Vorstellung unterworfen dem Satze vom Grunde: das Objekt der Erfahrung und Wissenschaft. [przypis redakcyjny]
świat jest właściwie cudem (…) to jest także wola — K. Irzykowski, Nowele, s. 120–122. Cytat pochodzi z tekstu noszącego tytuł Czym jest Horla? (Rodzaj programu), datowanego 5 V 1896. [przypis autorski]
Świat Kuryacyusa widziałby z Horacem — aluzja do rzymskiej legendy o pojedynku między braćmi Horacjuszami a braćmi Kuriacjuszami. [przypis edytorski]
…światła stolicy i wyspy Amak — część Kopenhagi leży na wyspie Amak, połączonej mostem z wyspą Zelandyą. [przypis tłumacza]
Światła wielkiego miasta — oryg. tytuł City lights, amerykański czarno-biały, niemy film Charlesa Chaplina z 1931 r., opowiadający historię miłości między niewidomą kwiaciarką a „eleganckim trampem” (postać charakterystyczna, w którą zwykł się wcielać Chaplin), który szuka pieniędzy na operację wzroku dla ukochanej. [przypis edytorski]
światła zapalało słońce — Słońce, to sam Bóg, Chrystus. Od tego słońca rozpromienia się blask wszystkich duchów błogosławionych, jak według ówczesnej nauki astronomicznej światło gwiazd wszystkich od ziemskiego słońca pochodzi. [przypis redakcyjny]
światłe — jasne, nie czarne. [przypis redakcyjny]
światło, jako „wyobrażenie i forma miłości” — List do Rembowskiego (Dzieła, t. X, s. 228). [przypis autorski]
światło, które przed chwilą mówiło — Św. Tomasz z Akwinu. [przypis redakcyjny]
światło miesięczne — światło księżyca; księżyc był zwany kiedyś miesiącem, ponieważ jego cykliczne przemiany wyznaczały rytm miesięczny. [przypis edytorski]
światło niosący — tłumaczenie znaczenia imienia Luciferus, Lucyfer. [przypis edytorski]
światło rzekło swe ostatnie słowo — Św. Tomasz. [przypis redakcyjny]
światłość cieszyła się — Duch prapradziada poety. [przypis redakcyjny]
Światłość daleko większa jak słoneczna — Światłość anioła mocniejsza była od światła słonecznego, gdy to prosto w samą twarz padało, a w oryginale: per mezzo il naso. Pierwsza światłość padała z góry na czoło poety, jako ze sfery najwyższej. Znaczenie samo z siebie dość jasne. [przypis redakcyjny]
światłość dla mnie jeszcze nowa — Światłość tu mówiąca jest siostrą najnikczemniejszego tyrana Ezzelina da Romano, którego poznaliśmy w Piekle, w pieśni XII, stojącego po sam czubek głowy we wrzącym potoku krwi. Ona za życia bardziej niż powinna poświęcała się miłości ziemskiej. Rialto i Brenta oznaczają położenie zamku, w którym mieszkał Romano. [przypis redakcyjny]
światłość święta i żyjąca — Karol Martel. [przypis redakcyjny]
Światłość świętego Herma — także światełka św. Elma, Eliasza lub Heleny zwane, ukazują się w czasie burzy niekiedy na szczytach masztów, znak dobrej wróżby dla żeglarzy. [przypis redakcyjny]
światłość w kształcie rzeki kryształowej — Obraz tej rzeki świętej wzięty jest z Apokalipsy św. Jana. rozdz. 22, gdzie [Jan] mówi: „I ukazał mi rzekę wody żywota, jasną jak kryształ, wychodzącą ze Stolicy Bożej i Barankowej. Rzeka ta jest symbolem wiecznego zbawienia. Światła, co z niej iskrząc się tryskają i w niej toną, to są aniołowie; kwiaty, jakimi brzeg jej udzierzgany, to są dusze błogosławione”. [przypis redakcyjny]
światłość zaiskrzona — Archanioł Gabriel, anioł zwiastowania. [przypis redakcyjny]
światło (…) schodzi — dziś: wschodzi. [przypis edytorski]
Światło słoneczne, wysłuchaj mnie! […] Słuchaj i zrób sprawiedliwość, najszlachetniejszy ze szlachetnych… — gadanina chłopa autentyczna. [przypis autorski]
światło — tu: jasno. [przypis edytorski]
światło — tu: rozum, wiedza. [przypis edytorski]
światło — tu: światłość, uczoność. [przypis edytorski]
światłoż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy światło. [przypis edytorski]
światło, z którego poznałem powieści (…) — św. Tomasz z Akwinu. [przypis redakcyjny]
światło zodiakalne — słaba, rozproszona, z grubsza trójkątna poświata, ukazująca się na nocnym niebie nad horyzontem, rozciągająca się w kierunku od Słońca wzdłuż ekliptyki (zodiaku, stąd nazwa); widoczna po zachodzie Słońca (wiosną) lub przed wschodem (jesienią). [przypis edytorski]
światły (starop. forma) — dziś N.lm: (z) światłami. [przypis edytorski]
światły — wykształcony i doświadczony. [przypis edytorski]
Świat mnie miał krótko (…) — Duchem tu mówiącym jest Karol Martel, pierworodny syn Karola, króla neapolitańskiego, nazwanego Chromym. [przypis redakcyjny]
świat myślny (…) intelligibilis — nie należy zamiast tego wyrażenia używać wyrażenia: „świat intellektualny” (die intellectualle Welt), jak to zazwyczaj robić się zwykło w wykładzie niemieckim; bo intellektualnymi czy sensytywnymi [sensitiv] są tylko poznania. Ale to, co może być tylko przedmiotem [Gegenstand] jednego lub drugiego rodzaju oglądania, a więc obiekty [Objecte], muszą się nazywać (pomimo twardości brzmienia): intelligibel lub sensibel. [Uwaga ta jest dodatkiem drugiego wydania — przyp. tłum.]. [przypis autorski]
świat na podobieństwo swoje — w poprzednich wyd. Bibl. Nar. brak tych słów. [przypis redakcyjny]
świat (…) nie będzie się już obawiał kwiatu bobowego — Starożytni wierzyli, iż kwiat bobu ma zdolność sprowadzania pomieszania zmysłów. [przypis tłumacza]
światówki — popularne melodie. [przypis autorski]
światopoglądy (…) o ile słusznie noszą swą nazwę — Darwinizm zatem i systemy monistyczne oparte na idei ewolucji tu nie należą. Nic bardziej nie świadczy o wszechwładzy idei gatunku i rozmnażania się w naszej dobie, jak łączenie teorii pochodzenia z nazwą światopoglądu i przeciwstawianie jej pesymizmowi. [przypis autorski]
Światosław II Jarosławowicz (1027–1076) — książę czernihowski, od 1073 r. wielki książę Rusi Kijowskiej. [przypis edytorski]
Światosławu — tak w źródle, prawdopodobnie pomyłka, powinno być: Światosław (tak sugeruje rytm wiersza). [przypis edytorski]
światowe esprit polega na uprzejmym mówieniu o niczym (…) na ukryciu rozumu, kiedy jest się zmuszonym go pokazać — Cytat nie został zidentyfikowany przez autorkę. Chodzi o stwierdzenie Charlesa Pinot Duclosa z rozdz. VIII traktatu z 1758 r. pt. Considérations sur les mœurs de ce siècle (Rozważania o obyczajach tego stulecia); w wyd. Paris, Champion 2005, s. 164, tu: przekład tłumaczki. [przypis tłumacza]
Światowid a. Świętowit — bóstwo wojny i urodzaju plemion słowiańskich. Posągi przedstawiające Świętowita to słupy, zakończone rzeźbą przedstawiającą cztery twarze zwrócone w cztery strony świata. [przypis edytorski]
Światowid a. Świętowit — bóstwo wojny i urodzaju plemion słowiańskich; przedstawiające Świętowita posągi to słupy zakończone rzeźbą czterech twarzy zwróconych w cztery strony świata. [przypis edytorski]
Światowid a. Świętowit (mit. słowiańska) — bóg wojny i urodzaju plemion słowiańskich. Posągi przedstawiające Świętowita to słupy, zakończone rzeźbą przedstawiającą cztery twarze zwrócone w cztery strony świata. [przypis edytorski]
Światowid — bóg słowiański o czterech twarzach. [przypis edytorski]
Światowid — właśc. Świętowit, pogańskie bóstwo słowiańskie. [przypis edytorski]
światowiec — człowiek obyty, potrafiący zachować w każdej sytuacji, obracający się w wyższych kręgach. [przypis edytorski]
światowłady (daw.) — światowładny, władający światem. [przypis edytorski]
światowy (daw.) — świecki a. dworski. [przypis edytorski]
światowy (daw.) — świecki. [przypis edytorski]
Światowy obrót handlowy zmniejszył się o 60%, bezrobotnych jest przeszło 30 milionów — Por. G. Blondel, Le Désequilibre du monde w „Gazette de Hongrie”, 1935, nr 8. [przypis autorski]
Świat przedstawia mu się (…) własnych stanów duchowych — S. Przybyszewski, Zur Psychologie des Individuums, s. 45. [przypis autorski]
Świat przedstawia się jako byt jeden (…) pierwiastek Nieskończoności — Z. Przesmycki, Wstęp do Wyboru pism dramatycznych Maeterlincka, Warszawa 1894, s. XLVIII. [przypis autorski]
„Świat” — tu: „Le Monde”, francuski przegląd literacki wydawany jako dwutygodnik od grudnia 1760 do lutego 1761 przez Jean-François de Bastide'a. [przypis edytorski]
świat — tu: wolność. [przypis redakcyjny]
światu dosyć — dziś: świata dosyć; dość przestrzeni. [przypis edytorski]
Świat wyszedł z normy — zniekształcony cytat z Hamleta Szekspira: „Świat wyszedł z formy i mnież to trzeba wracać go do normy” (akt I, scena 5, tłum. J. Paszkowski). [przypis edytorski]
światy — daw. na wsi ozdoby wycinane z opłatka, najczęściej w formie kuli lub krążka, podwieszane na belce pod sufitem, tak lekkie, że obracały się pod wpływem ruchów powietrza. [przypis edytorski]
świat zastąpiły — pokryły świat, czyli stały się całym światem. [przypis redakcyjny]
świat zbawienia uwieńczony znakiem — insygnium, symbol władzy, zwany jabłkiem królewskim. [przypis edytorski]
Świat zmysłowy (…) zawiera w sobie zarazem szereg przemian (…) — czas wprawdzie, jako formalny warunek możliwości przemian, wyprzedza je przedmiotowo, lecz podmiotowo i w rzeczywistości uświadomienia, wyobrażenie to, tak jak każde inne, dane nam jest tylko za przyczynieniem się spostrzeżeń. [przypis autorski]
świcina, świtka a. siermięga — daw. wierzchnia odzież z siermiężnego, grubego i niebielonego płótna, noszona przez chłopów. [przypis edytorski]
Świderska, Alina (1875–1963) — pisarka i tłumaczka, autorka m.in. powieści biograficznych o Mickiewiczu i Krasińskim oraz powieści Trudno inaczej…. [przypis edytorski]
Świderski, Samuel — porucznik ks. Konstantego Wiśniowieckiego; w pamiętniku Łosia pisze się o nim „pijak okrutny”. [przypis redakcyjny]
świdłak — kij ze świdwy, z derenia. [przypis redakcyjny]
Świdrygiełło (ok. 1370–1452) — najmłodszy brat Jagiełły, przeciwnik unii polsko-litewskiej, często spiskujący z Krzyżakami. [przypis edytorski]
świdrzyć — dziś: świdrować. [przypis edytorski]
świdrzygłówko — w oryg. chop–logic odpowiednik polskiego: ja jedno słowo, a ona dziesięć. [przypis redakcyjny]
świdwa — dereń (krzew). [przypis redakcyjny]
świdwa — krzew z rodziny dereniowatych. [przypis edytorski]
świdwa — odmiana derenia. [przypis edytorski]
świécą — daw. forma z é (tzw. e pochylonym), tu: wymawianym jak i. [przypis edytorski]
świéca — daw. forma z é (tzw. e pochylonym), tu: wymawianym jak i. [przypis edytorski]
świéc (daw.) — wyraz z tzw. e pochylonym, wymawianym jak i. [przypis edytorski]
świécę — daw. forma z é (tzw. e pochylonym), tu: wymawianym jak i. [przypis edytorski]
świéce — daw. forma z é (tzw. e pochylonym), tu: wymawianym jak i. [przypis edytorski]
święcić — dziś: świętować. [przypis edytorski]
święcić — poświęcić coś komuś. [przypis edytorski]
święcić — tu: poświęcić. [przypis edytorski]
świéci — daw. forma z é (tzw. e pochylonym), które miało brzmienie zbliżone do i. [przypis edytorski]
święcił był (daw.) — forma czasu zaprzeszłego; znaczenie: święcił wcześniej, uprzednio (przed wydarzeniami a. czynnościami wyrażonymi formą zwykłego czasu przeszłego). [przypis edytorski]
święci lodowi (fr. Saints de glace) — w Polsce tzw. zimni ogrodnicy, tj. dni, którym patronują święci: Pankracy (12 maja), Serwacy (13 maja) i Bonifacy (14 maja) oraz Zofia (15 maja), kiedy występuje duże prawdopodobieństwo wiosennych przymrozków (największe między 10 a 17 maja). [przypis edytorski]
święcim — dziś: święcimy. [przypis edytorski]
Święci Młodziankowie (rel.) — mali chłopcy, których wg Ewangelii Mateusza kazał wymordować Herod w Betlejem; czczeni w niektórych wyznaniach chrześcijańskich jako męczennicy. [przypis edytorski]
Święci młodziankowie! — wykrzyknienie chrześcijańskie, przywołanie Świętych Młodzianków, tzn. małych chłopców, których wg Ewangelii Mateusza kazał wymordować Herod w Betlejem; niżej także jako niecodzienny zwrot określający młodych gości księdza. [przypis edytorski]
Święcki, Tomasz (1774–1837) — polski prawnik i historyk, autor książki Opis starożytnej Polski. [przypis edytorski]
święcone jarskie — mowa o katolickiej tradycji święcenia pokarmów w Wielką Sobotę, wśród których powinna znaleźć się m.in. kiełbasa, szczególnie pożądana po okresie Wielkiego Postu. [przypis edytorski]
święcone — potrawy przeznaczone do poświęcenia w Wielką Sobotę m.in: chleb, jaja, kiełbasa, które potem spożywa się na uroczystym śniadaniu wielkanocnym. [przypis edytorski]
święconym utopił żelazem — zam. święcone utopił żelazo (licencja dla rymu do: razem.); święcone żelazo: por. w. 336 „I mignie mu pod oczy święconym obrazkiem”. [przypis redakcyjny]
święcony — tu: poświęcony. [przypis edytorski]
święcony — tu: uznawany za świętego. [przypis edytorski]
