Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | staropolskie | szwedzki | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 15183 przypisów.
świekra — teściowa. [przypis edytorski]
świekr, świekra (daw.) — rodzice męża. [przypis edytorski]
świekr — teść. [przypis edytorski]
świekr — tu: teść; wyraz już w czasach Kasprowicza najwyraźniej wychodził z użycia i został tu użyty nieprawidłowo, ponieważ w staropolszczyźnie teść i teściowa oznaczali rodziców żony, zaś świekr i świekra rodziców męża. [przypis edytorski]
świergocą — dziś częściej: świergoczą. [przypis edytorski]
świergoty ptaków — Edyp ma na myśli wróżenie z lotu i głosów ptaków. [przypis redakcyjny]
świerkać — dziś: ćwierkać. [przypis edytorski]
świerkać — dziś popr.: ćwierkać, czyli wydawać krótki, wysoki dźwięk. [przypis redakcyjny]
świerk — świerszcz. [przypis redakcyjny]
świerszczów — dziś częstsza forma D. lm: świerszczy. [przypis edytorski]
świerzba, dziś popr.: świerzb — choroba skóry spowodowana przez pajęczaka, świerzbowca ludzkiego. Objawia się swędzeniem i zmianami na skórze, same pasożyty trudno zobaczyć, bo mierzą ok. 0,3 mm. [przypis edytorski]
świerzba — dziś popr.: świerzb, zakaźna choroba skóry. [przypis edytorski]
świerzba — dziś: świerzb. [przypis edytorski]
świerzb — choroba skóry spowodowana przez pajęczaka, świerzbowca, objawiająca się swędzeniem i zmianami na skórze, same pasożyty trudno zobaczyć (mierzą ok. 0,3 mm). [przypis edytorski]
świerzby — dziś popr. forma D. lp: świerzbu. [przypis edytorski]
świerzopa — kobyła, klacz. [przypis edytorski]
świerzopa — młoda klacz. [przypis edytorski]
świerzop — dawna regionalna nazwa niektórych gatunków roślin z rodziny kapustowatych mających żółte kwiaty i rosnących na nieużytkach i polach uprawnych jako chwast: a) rzodkiew świrzepa (Raphanus raphanistrum), o jadalnych liściach; lub b) podobna do niej gorczyca świrzepa (gorczyca polna, ognicha, Sinapis arvensis), dawniej używana w lecznictwie oraz do wytwarzania oleju i musztardy. [przypis edytorski]
świerzop (daw.) — pospolity chwast polny o złocistożółtych kwiatach. [przypis edytorski]
świetcy — dziś popr.: świeccy. [przypis edytorski]
świetlak — dziś popr.: świetlik. [przypis edytorski]
świetlak — dziś: świetlik. [przypis edytorski]
świetlak — świetlik, robaczek świętojański. [przypis redakcyjny]
Świetlana (Swietłana) — tytułowa bohaterka ballady ros. poety i tłumacza Wasilija Żukowskiego (1783–1852). [przypis edytorski]
świetlej — jaśniej. [przypis edytorski]
świetlica (daw.) — pomieszczenie w chatach służące do zebrań, życia towarzyskiego; jasno oświetlone, stąd nazwa. [przypis edytorski]
świetlica — jasna izba w chacie chłopskiej; także: reprezentacyjna, gdzie m.in. przyjmuje się gości. [przypis edytorski]
świetlica — mowa o kobiecej komnacie na piętrze domu, gr. thalamos. [przypis edytorski]
świetlica — tu: pomieszczenie, pokój jasno oświetlony i służący do spotkań towarzyskich. [przypis edytorski]
świetlica — tu: w dawnych dworach sala, w której toczyło się życie społeczne mieszkańców. [przypis edytorski]
Świetlicki, Marcin (1961) — polski poeta, powieściopisarz, dziennikarz, wokalista zespołu Świetliki. [przypis edytorski]
świetliki — inaczej: robaczki świętojańskie, rodzaj chrząszczy zdolnych do bioluminescencji, czyli świecenia własnym ciałem. [przypis edytorski]
świetlik — inaczej: robaczek świętojański; rodzaj chrząszcza zdolnego do bioluminescencji, czyli świecenia własnym ciałem. [przypis edytorski]
świetlna kolumna wiodąca Hebrajczyków — Hebrajczykom wędrującym po pustyni do ziemi Kanaan drogę wskazywał Bóg idący przed nimi pod postacią kolumny z obłoków za dnia i kolumny ognia w nocy (Wj 13, 21). [przypis edytorski]
świetluśki — bardzo jasny; tu: z białej mąki. [przypis edytorski]
świetnem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: światnym. [przypis edytorski]
świetne rezultaty dają produkty firmy „Gąsecki” (czopki i maść wynalazku Popowskiego. Stosować tylko na noc) — dlatego to redaktor „Tygodnika Ilustrowanego”, Wacław Czarski, człowiek o niesłychanie głębokiej (jak z tego widać) intuicji, tąże intuicją swą wiedziony, bez porozumienia ze mną, na końcu artykułu mojego o Bronisławie Linkem, genialnym malarzu, w „Tygodniku Ilustrowanym” (luty 1936 r.) zamieścił reklamę tychże środków. Rzecz nadaje się wprost do opisania w „Kurierku Metapsychicznym”. [przypis autorski]
świetne rezultaty dają produkty firmy „Gąsecki” (…) Najlepiej nie mieć wcale hemoroidów — uważam firmę „Gąsecki” za wprost nadzwyczajną. Nigdy mnie głowa nie bolała nawet po najgorszych nadużyciach narkotycznych, ale w każdym razie na glątwę działa kogutek wspaniale. Dobry jest też lumbagol na bóle artretyczne. [przypis autorski]
Świetnie, chłopcze, poczynasz! Tak gwiazd się dosięga! — przysłowiowe. [przypis edytorski]
świetność domów florenckich rodowa (…) — Tu skracam objaśnienia dawnych rodzin florenckich, mające interes wyłączny dla samych Włochów, objaśniając to tylko, co jest do zrozumienia tekstu koniecznie potrzebne. [przypis redakcyjny]
świetno (starop. forma) — świetnie. [przypis edytorski]
(…) świetnych pułków spod Fontenoy — w czasie wojny o sukcesję austriacką rozegrała się w 1745 r. pod Fontenoy (Niderlandy), w obecności Ludwika XV, zwycięska bitwa armii francuskiej pod wodzą marszałka Maurycego de Saxe z połączonymi wojskami Anglii, Holandii i Austrii. [przypis redakcyjny]
świetnymi okrytego laury — dziś N lm: laurami. [przypis edytorski]
świetnym wejrzeniem — W A.[autografie] świetnym zam. przekreślonego słodkim. [przypis redakcyjny]
świeżem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: świeżym. [przypis edytorski]
świeżo ukute — być może nawiązanie do praktyki przetapiania starych monet na nowe. [przypis edytorski]
świeżo wydanej przez (…) Antoniego Nowosielskiego podróży po Krymie — Stepy, morze i góry (Wilno 1854) s. 192 i nast. P. Nowosielski wiedział o pracach Firkowicza z artykułu w „Dzienniku Ministerstwa Spraw Wewnętrznych” w r. 1844. [przypis autorski]
świeżo zamężnej damy nazwiskiem du Colombier — była to Justine de Chabrière de la Roche, która w lutym 1736 wyszła za mąż za André du Colombier, radcę królewskiego w parlamencie Grenoble; spotkanie z Rousseau miało miejsce we wrześniu 1737. [przypis edytorski]
świńmi — dziś popr. forma N.lm: świniami. [przypis edytorski]
świńmi — dziś popr. N.lm: świniami. [przypis edytorski]
świnia, od których roi się wprost w Papimanii — Cochons au bon Dieu, szyderczy epitet dawany kanonikom. [przypis tłumacza]
świnia rzeczna — (niem. Chiguire), tu: kapibara (Hydrochoerus hydrochaeris), duży gryzoń południowoamerykański. W dzisiejszej polszczyźnie termin świnia rzeczna odnosi się do afrykańskiego gatunku świniowatych Potamochoerus porcus. [przypis edytorski]
świniarz — tu: ktoś, kto się nieprzyzwoicie zachowuje lub wyraża. [przypis edytorski]
świnia wodna — tu: kapibara. [przypis edytorski]
Świnica — nazwa szczytu, znajdującego się w Tatrach; cechą charakterystyczną Świnicy są dwa wierzchołki. [przypis edytorski]
świni — świński. [przypis edytorski]
świnka (pot.) — potoczna nazwa wirusowej choroby zakaźnej występującej endemicznie na całym świecie, wywoływanej przez paramyksowirusa i przenoszonej drogą kropelkową, np. podczas kaszlu i kichania; inaczej: nagminne zapalenie ślinianek przyusznych. [przypis edytorski]
świnki (gw. środ.) — złote monety (np. dolary itp.). [przypis edytorski]
świnki (gw. środ.) — złote monety. [przypis edytorski]
świntuch (stercoreus) — właściwie: „gnojarz”. Plautus nie przebiera czasem w wyrazach, zwłaszcza o ile chodzi o przezwiska. [przypis tłumacza]
świren, świeronek — śpichlerz, lamus. [przypis redakcyjny]
świrk — w gwarze lwowskiej: wariat. [przypis redakcyjny]
świrno (z lit.) — spichlerz. [przypis edytorski]
świron a. świrna (daw.) — spichlerz, magazyn. [przypis edytorski]
świronek — budynek służący jako składzik; spichlerz, spiżarnia a. lamus. [przypis edytorski]
świronek (reg.) — spiżarnia. [przypis edytorski]
świśnienie — dziś: świśnięcie. [przypis edytorski]
świsnąć (pot.) — ukraść. [przypis edytorski]
Świstowa Góra — chodzi raczej o Świstową Czubę, zamykającą z jednej strony Świstówkę Roztocką (niewielką dolinę, będącą boczną odnogą Doliny Roztoki). [przypis edytorski]
świstuła — zabawka, rurka, z której wydmuchuje się drobne pociski. [przypis redakcyjny]
świszcze — dziś popr. forma 3.os.lp: świszczy. [przypis edytorski]
świszczypała — człowiek lekkomyślny, nieodpowiedzialny. [przypis edytorski]
świta a. świtka — siermięga; wierzchnia odzież chłopów i biedniejszej szlachty. [przypis edytorski]
świta a. świtka — ubranie wierzchnie chłopów; siermięga. [przypis edytorski]
świta a. świtka — wierzchnia odzież odzież chłopów i biedniejszej szlachty; siermięga. [przypis edytorski]
świta a. świtka — wierzchnia odzież z grubego materiału, rodzaj kurtki a. sukmany. [przypis edytorski]
świta (daw.) — kurtka. [przypis edytorski]
świta (daw.) — odzież wierzchnia, kurtka. [przypis redakcyjny]
świta — grupa osób towarzyszących panującemu. [przypis edytorski]
świtanim — świtaniem, świtem. [przypis redakcyjny]
świta — okrycie wierzchnie. [przypis edytorski]
świta — płaszcz, kurtka. [przypis redakcyjny]
świta, świtka a. siermięga — daw. wierzchnia odzież z siermiężnego, grubego i niebielonego płótna, noszona przez chłopów. [przypis edytorski]
świta — sukmana, wierzchnie odzienie chłopskie. [przypis edytorski]
świta — tu: kurtka, noszona przez chłopów lub zagrodowych szlachciców. [przypis edytorski]
świta — tu: odzienie wierzchnie. [przypis edytorski]
świta — tu: ubranie wierzchnie. [przypis edytorski]
świtem — dziś: o świcie. [przypis edytorski]
Świtezianka — nimfa wodna żyjąca w jeziorze Świteź. [przypis edytorski]
świtezianka — rodzina ważek o metaliczno-niebieskim ubarwieniu ciała i ciemnym lub niebieskim żyłkowaniu skrzydeł. [przypis edytorski]
świtka (daw.) — wierzchnia odzież chłopska, siermięga, kapota. [przypis edytorski]
świtka — męska odzież wierzchnia używana przez chłopów oraz ubogą szlachtę; rodzaj koszuli z długimi rękawami, wykonanej z grubego materiału, sięgającej do połowy ud lub do kolan; stała się symbolem biedy, ale też szlachetnej prostoty; siermięga. [przypis edytorski]
świtka — siermięga; wierzchnia odzież noszona przez chłopów i ubogą szlachtę, szyta z grubego płótna, z długimi rękawami, sięgająca do kolan. [przypis edytorski]
świtka — sukmana; wierzchnia odzież wieśniaków lub drobnej szlachty. [przypis edytorski]
świt komarzy — Żartobliwa nazwa na oznaczenie późnej pory, kiedy komary zaczynają brzęczeć. [przypis tłumacza]
świt — w rękopisie mylnie: świat. [przypis redakcyjny]
św. Iwan przeniósł się na rezydencję z Wołoch do Polski — po zwycięstwie chocimskim zajmuje Sobieski Suczawę (1673); kiedy później Turcy mieli zająć znów miasto, uwieziono przedtem zwłoki św. Iwana suczawskiego do Żółkwi, skąd je sprowadzono na nowo do Suczawy dopiero za panowania austriackiego z polecenia cesarza Józefa II. [przypis redakcyjny]
św. Jadwiga (zm. 1243) — córka Bertolda IV, księcia Meranii, żona Henryka Brodatego. [przypis edytorski]
św. Jakub Większy a. Jakub z Compostelli (zm. 43 lub 44 n.e.) — jeden z apostołów, brat Jana Ewangelisty, męczennik. [przypis edytorski]
św. Jan a. Jan Chrzciciel (6/2 p.n.e.–ok. 32) — żydowski pustelnik, prorok, swięty katolicki i prawosławny; jego święto wypada 24 czerwca. [przypis edytorski]
