Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 474 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Szacowany czas do końca: -
Władysław Bełza, Katechizm polskiego dziecka (zbiór), Disce puer
Polska mowa → ← Co kochać?

Spis treści

    1. Król: 1
    2. Nauka: 1
    3. Pozycja społeczna: 1
    4. Sława: 1
    5. Strój: 1
    6. Uczeń: 1

    Władysław BełzaKatechizm polskiego dzieckaDisce puer[1]

    1
    KrólSiadł król Batory[2] na swej stolicy
    W sławy i blasku potędze;
    Miecz mu połyskał w dzielnej prawicy,
    Dłoń drugą oparł na księdze.
    5
    Strój, Pozycja społecznaPrzed królem stało małe pacholę[3],
    Uśmiech miał w oczach swawolny,
    Ale myśl jakąś jasną na czole,
    A był to biedny żak[4] szkolny.
    Choć ubiór jego nie lśnił szkarłatem,
    10
    Bo nosił świtkę[5] siermiężną[6];
    Nie drżał on trwożnie przed majestatem,
    Choć stał z pokorą należną.
    Nauka, Uczeń, SławaA król i mędrzec w jednej osobie,
    Los chłopca mając na względzie:
    15
    „Ucz się! — doń rzecze, — a ja to zrobię,
    Że w pierwszych będziesz stał rzędzie!”
    Bo wiedział król ten, że nie garść złota
    Darzy znaczeniem i władzą;
    Ale nauka, prawość i cnota,
    20
    Na szczeble sławy prowadzą.
    I choć król dawno spoczął już w grobie,
    Dotąd brzmi jego orędzie[7]:
    „Ucz się pacholę! a mówię tobie,
    Że będziesz w pierwszych stał rzędzie!”

    Przypisy

    [1]

    disce puer (łac.) — ucz się, chłopcze. [przypis edytorski]

    [2]

    Batory, Stefan (1533–1586) — właśc. Istvan Bathory, książę Siedmiogrodu, od 1571 król Polski, a od 1576 wielki książę litewski; poślubił Annę Jagiellonkę, córkę Zygmunta I Starego, ostatnią przedstawicielkę Piastów na polskim tronie. Jeden z najwybitniejszych polskich królów elekcyjnych. [przypis edytorski]

    [3]

    pacholę (przestarz.) — chłopiec mający od kilku do kilkunastu lat, już nie małe dziecko, a jeszcze nie młodzieniec; także: giermek. [przypis edytorski]

    [4]

    żak (przestarz.) — uczeń, student. [przypis edytorski]

    [5]

    świtka — męska odzież wierzchnia używana przez chłopów oraz ubogą szlachtę; rodzaj koszuli z długimi rękawami, wykonanej z grubego materiału, sięgającej do połowy ud lub do kolan; stała się symbolem biedy, ale też szlachetnej prostoty; siermięga. [przypis edytorski]

    [6]

    siermiężny — prosty; wykonany z grubego materiału, zgrzebny. [przypis edytorski]

    [7]

    orędzie — apel, odezwa; skierowane do ogółu społeczeństwa uroczyste przemówienie osoby piastującej ważny urząd (przywódcy państwa, dostojnika kościelnego), często wygłaszane z okazji jakiegoś wydarzenia lub święta. [przypis edytorski]

    x