Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 460 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7907 przypisów.
nie jestże — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy nie jest. [przypis edytorski]
nie jestże — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czyż nie jest. [przypis edytorski]
nie jestżeś — konstrukcja z partykułą -że pomiędzy tematem a końcówką, tu: w funkcji wzmacniającej i wprowadzającej pytanie retoryczne; znaczenie: czy nie jesteś; czyż nie jesteś. [przypis edytorski]
nie jestżeś — konstrukcja z partykułą -że-, umieszczoną między tematem a końcówką wyrazu; znaczenie: czyż nie jesteś. [przypis edytorski]
nie jestże to — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy nie jest to. [przypis edytorski]
nie już (starop.) — jeszcze nie. [przypis redakcyjny]
Nie już ten kocha, co mruga — Ten, kto mruga, nie znaczy, że już kocha. [przypis edytorski]
nie kąsa — [tu:] nie gryzie. [przypis redakcyjny]
niekaj (gw.) — niekiedy, czasem. [przypis edytorski]
niekaj (gw.) — niekiedy. [przypis edytorski]
niekajś co (gw.) — gdzieniegdzie. [przypis edytorski]
nie każdemu jest dano przemieszkiwać w Koryncie — Non omnibus licet adire Corinthum (Horacy, Epistolae, I, 17). [przypis tłumacza]
Nie każdy weźmie po Bekwarku lutniej — powiedzenie to oznacza: nie każdy został równie szczodrze wyposażony przez naturę. [przypis edytorski]
Nie każe się im dziedzictwem dzielić, jako sam Pan rozdziałów czynić miedzy bracią nie chciał — zob. Łk 12, 13–14. [przypis edytorski]
nie kazać (tu daw.) — zabronić. [przypis edytorski]
nie kazałbym dzieciom odbywać studiów zwyczajnych, kierowanych przez cudzoziemców i księży. Prawo powinno normować treść, porządek i formę studiów — inny program nauk kreśli Mably. Domaga się, by nareszcie przeniknęła do uniwersytetów polskich filozofia i by wygnała te nędzne nauki, gorsze niż niewiedza. Żąda zerwania ze scholastyczno-teologicznym kierunkiem nauki. Żąda, by uczono prawa natury, publicznego prawa polskiego, ale także i praw państw innych, by wykładano o współczesnym stanie Europy, o dyplomacji; uważa również, że i medycyna, fizyka, matematyka, historia, literatura powinny znaleźć miejsce w szkołach. Jeżeli jezuici tym zadaniem nie potrafią sprostać, należy sprowadzić nauczycieli z zagranicy. [przypis redakcyjny]
nie kazał cieląt pasać — tj.: kazał mnie kształcić, oddał mnie do szkół. [przypis redakcyjny]
nie kaził — nie zbrukał, nie sprzeniewierzył się pamięci. [przypis edytorski]
niek (gw.) — niech. [przypis edytorski]
niekiedy o jego poezjach dziwaczne na cudzą wiarę powtarzają zdania — W pochwale Krasickiego [napisanej] przez Stanisława Potockiego czytamy, iż Trembecki, lubo w poezjach swoich często wznosi się wysoko, częściej jednak spada. Wyrok ten powtarzano w różnych pismach; żaden przecież krytyk nie raczył nam pokazać, gdzie mianowicie dostrzegł owych wielkich upadków Trembeckiego [por. S. Potocki, Pochwały, mowy y rozprawy, t. I, Warszawa 1816; red. WL]. [przypis redakcyjny]
Niekiedy w danym państwie te rzeczy się mieszają — Mojżesz uczynił jeden kodeks dla praw i dla religii. Pierwotni Rzymianie pomieszali dawne zwyczaje i prawa. [przypis autorski]
niekiej (gw.) — czasem. [przypis edytorski]
niekiej (gw.) — gdzieniegdzie. [przypis edytorski]
niekiej (gw.) — niekiedy, czasami. [przypis edytorski]
niekiej (gw.) — niekiedy, czasem. [przypis edytorski]
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
niekiej (gw.) — niekiedy. [przypis edytorski]
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
nie kłamali, a — dziś popr.: nie kłamali, ale. [przypis edytorski]
Nie kłaniaj mi się ani mi się na oczy ukazuj, ani mi ofiaruj daru żadnego, jeśli się z bratem nie zgodzisz. Na modlitwę twoję uszy zatkam; na ofiarę twoję, jako Kaimowę, nie wejźrzę, jeśliś bratu twemu nieżyczliwy — parafraza Mt 5, 23–24: „Jeźli tedy ofiarujesz dar twój do ołtarza, a tam wspomnisz, iż brat twój ma nieco przeciw tobie, zostaw tam dar twój przed ołtarzem a idź pierwej zjednać się z bratem…” (tłum. Wujka) połączona z pośrednim powiązaniem wersetów poprzedzających (Mt 5, 21–22): „Słyszeliście, iż rzeczono jest starym: Nie będziesz zabijał, a kto by zabił, będzie winien sądu. A Ja wam powiadam, iż każdy, który się gniewa na brata swego, będzie winien sądu (…)” ze starotestamentową historią Kaina, pierwszego zabójcy. [przypis edytorski]
nie kłopota — dziś popr. forma: nie kłopocze. [przypis edytorski]
nieklejnotny — taki, który nie ma klejnotu, tj. herbu szlacheckiego; nie będący szlachcicem. [przypis edytorski]
Nie klekoc — dziś popr.: nie klekocz. [przypis edytorski]
nieko ant to neatsakydavo — dabar: nieko į tai neatsakydavo. [przypis edytorski]
Nie kochał ten, co w pierwszym nie kochał spojrzeniu — Wiersz ten jest wyjęty z poematu Hero i Leander napisanego przez Marlowe’a. [przypis redakcyjny]
nie kol, miły jeżu — przysłowie: nie strasznyś, hamuj się. [przypis redakcyjny]
niekompetencja — nieznajomość rzeczy. [przypis autorski]
niekoniecznieśmy mocni — skrót od: niekoniecznie jesteśmy mocni. [przypis edytorski]
niekonsekwentność — dziś popr.: niekonsekwencja. [przypis edytorski]
Niekonsekwentnym był (…) lub przynajmniej nierzetelnym, Schopenhauer, wielbiąc muzykę. (…) „Nicość, zaprzeczenie życia, nie potrzebuje, aby po nim płakano” — S. Brzozowski, Fryderyk Nietzsche, Stanisławów 1907, s. 9. [przypis autorski]
niekontent (daw.) — niezadowolony. [przypis edytorski]
niekontent — niezadowolony. [przypis edytorski]
niekontent — niezadowolony. [przypis edytorski]
niekordiaczny (starop.) — niegniewliwy. [przypis redakcyjny]
nie korzystał zeń, nie chciał korzystać w swoich studiach z materiału w nim zawartego (…) — Karol Sienkiewicz, Prace historyczne i polityczne, 1862, s. 143. [przypis redakcyjny]
Niekrasow, Nikołaj Aleksiejewicz (1821–1878) — rosyjski poeta, początkowo romantyk, potem autor utworów o problematyce społecznej, ukazujących niedolę ludu i niesprawiedliwość ustroju pańszczyźnianego; przytoczony cytat pochodzi z wiersza *** [Умру я скоро…] (Niedługo umrę, 1867). [przypis edytorski]
niekrzyw — tu: niewinny. [przypis edytorski]
niekscone (gw.) — niechrzczone. [przypis edytorski]
nie ktej stronie — nie w tę stronę, nie w tym kierunku. [przypis edytorski]
niektóre — dziś popr. forma B. lm. r.m-os.: niektórych (tj. ludzi). [przypis edytorski]
niektórego — tu: jakiegoś. [przypis edytorski]
Niektóre jeno nieliczne twierdzenia przyjmowane przez geometrów (…) — cały prawie ustęp o sądach matematycznych wszedł do II wyd. Krytyki z Prolegomenów Kanta' zob. przekład polski tego dziełka, przez R. Piątkowskiego, s. 16–18. [przypis tłumacza]
niektóren (gw.) — niektóry. [przypis edytorski]
Niektóre prawa próbowały ująć w reguły ustaw i sprawiedliwości takie dobrowolne zgony (…) — Valerius Maximus, Factorum et dictorum memorabilium, II, 6, 7. [przypis tłumacza]
niektóre więźnie — dziś popr. forma B. lm: niektórych więźniów. [przypis edytorski]
niektóry (daw.) — pewien. [przypis edytorski]
niektóry — tu: pewien, niejaki. [przypis edytorski]
niektóry — tu: pewien. [przypis edytorski]
niektórzy czosnkiem żywią koguty przed walką — w miesiącu Poseideonie (grudzień – styczeń; szósty miesiąc roku attyckiego) odbywały się w teatrze Dionizosa w Atenach walki kogutów, czasem zaopatrzonych w ostrogi. Bogaci ludzie też chętnie urządzali sobie takie widowiska u siebie. Walki kogutów były zresztą ulubionym widowiskiem i odbywały się przez cały rok w szynkach, lokalach zabawowych, na placach itd. (W tym samym celu hodowano też i przepiórki). Obok czosnku używano i innych środków podżegających zapał ptaków do walki. Zwyciężony kogut stawał się własnością zwycięzcy, tj. właściciela zwycięskiego koguta. Właściciel otrzymywał nadto wieniec i gałązkę palmową; w późniejszych czasach także i pieniądze stanowiły nagrodę. [przypis tłumacza]
niektórzy dochodzą do władztwa krajem — Farinelli (1705–1782) śpiewak włoski, władał formalnie Hiszpanią pod Ferdynandem VI. [przypis tłumacza]
Niektórzy historycy literatury (np. J. Kleiner) interpretują te wiersze (97-100) jako rzeczywisty zarzut Krasickiego wobec króla. Zapewne i współcześnie panowała taka opinia, bo w artykule pt. O stanie rycerskim Krasicki broni się przeciw niej i wyjaśnia właściwą intencję aluzji: „mniemają źle rzecz biorący, iż żart, umyślnie na poparcie przeciwnego zdania wyrzeczony, ściśle za prawdę brać należy. Znać, iż bez uwagi czytali pismo, inaczej poznaliby, do czego zmierza. Zmierza zaś do wyśmiania dawnych przesądów, które były skutkiem grubej i dzikiej niewiadomości”. (I. Krasicki, Dzieła prozą, Warszawa 1803–1804, t. VI, s. 426; w cyklu Uwagi). [przypis redakcyjny]
Niektórzy, pod pozorem, że Aleksander chciał zdobyć Arabię, twierdzili, że on chciał tam założyć stolicę swego państwa; ale jakże by wybrał miejsce, którego nie znał? — Widząc zalany Babilon, uważał Arabię, która jest blisko, za wyspę (Arystobul, u Strabona XVI). [przypis autorski]
niektórzy posłowie z czułością takie oświadczenie nieprzyjacielowi przez obywatela, posła i komendanta uczynione Sejmowi przełożyli. Sejm zapobiegając, aby gorliwe wyrazy tych posłów nie zmartwiły owego pana, rozkazał urzędownie swoim marszałkom, aby imieniem Sejmu podziękowanie mu oświadczyli. — sprawę wniósł 10 marca Suchodolski, żądając ogłoszenia Szczęsnego zdrajcą; bronili go St. Potocki i Moszczeński; sprawę załagodził król, wnosząc, aby Szczęsnemu uznać za zasługę zapobieganie zatargom. [przypis redakcyjny]
Niektórzy utrzymują, pisze Tacyt, że poczwarność jego (…) Inni gwałtownemu charakterowi matki przypisują ucieczkę tę z Rzymu — Tacyt, L. IV, 57. [przypis autorski]
niektórzy współcześni uczeni starają się, jak mogą, ją [inkwizycję] obielić — Mianowicie Mgr. Douais, L'Inquisition, ses origines, sa procédure Paris, Plon 1906, i J. Guiraud, Inquisition w Dictionnaire Apologétique de la foi catholique, t. II, 1911. [przypis autorski]
niektórzy z prytanów — prytanowie kierują obradami zgromadzenia i poddają wnioski pod głosowanie. [przypis tłumacza]
niekuomi — sen. forma: niekuo. [przypis edytorski]
nie kupił ani nie dostał od Gerionesa, a jednak zabrał jego woły jak swoje — jednym z 12 zadań, jakie miał wykonać Herakles, było uprowadzanie z wyspy Erytei stada wołów należących do Geriona, potwora o trzech złączonych tułowiach, trzech głowach, trzech parach rąk i nóg. Herakles zabił pilnującego stad pastucha i jego dwugłowego psa, następnie samego Geriona, po czym zabrał woły. [przypis edytorski]
nie kupowalim (gw.) — nie kupowaliśmy. [przypis edytorski]
Nie kuście Kristusa, jako go niektórzy na puszczy kusili, co Mojżesz jaśnie wykłada, iż Boga kusili — 1 Kor 10, 9, gdzie mowa o Izraelitach, który po wyjściu z Egiptu zbuntowali się przeciw Bogu i Mojżeszowi i zostali za karę pokąsani przez węże (Lb 21 5–6). Autorstwo pierwszych pięciu ksiąg Biblii, w tym Księgi Liczb, w której opisano to zdarzenie przypisywano samemu Mojżeszowi. [przypis edytorski]
nie kwadrowała planta — plan nie odpowiadał. [przypis edytorski]
nie kwapić się — nie spieszyć się. [przypis edytorski]
niełacno (daw.) — dziś: niełatwo. [przypis edytorski]
niełacno (daw., gw.) — niełatwo. [przypis edytorski]
niełacno (daw.) — niełatwo. [przypis edytorski]
niełacno (daw.) — niełatwo, trudno. [przypis edytorski]
niełacno (daw.) — niełatwo, z trudem. [przypis edytorski]
niełacny (daw., gw.) — niełatwy. [przypis edytorski]
niełacny (daw.) — niełatwy. [przypis edytorski]
niełacny (daw.) — niełatwy, trudny. [przypis edytorski]
niełatwie — dziś: niełatwo. [przypis edytorski]
Niełatwo wytłumaczyć, co to jest takt. Chyba taki, który umie obchodzić się z ludźmi — w tych zdaniach wkradła się nieścisłość: zmienił się podmiot wypowiedzi, a nie zostało to zasygnalizowane. Należało by drugie zdanie uzupełnić, np. tak: Taktem wykazuje się chyba taki człowiek, który umie obchodzić się z ludźmi. [przypis edytorski]
nie łudzęż się — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż. [przypis edytorski]
niełupki (…) czyli nasiona — niełupki to faktycznie suche, niepękające owoce zawierające po jednym nasieniu. [przypis edytorski]
niełżywy (daw.) — prawdziwy, pozbawiony kłamstwa. [przypis edytorski]
nie lać wody — w starożytnej Grecji wino pito zwykle rozcieńczone. [przypis edytorski]
nie leda (starop.) — niezwykłym (nie lada). [przypis redakcyjny]
nieledwie (daw.) — prawie, niemal. [przypis edytorski]
nieledwie (daw.) — prawie. [przypis edytorski]
nieledwie — niemal, prawie. [przypis edytorski]
nieledwie — niemal, prawie że. [przypis edytorski]
nieledwie — prawie, niemal. [przypis edytorski]
nieledwo wczoraj został […] obywatelem — zarzut cudzoziemskiego pochodzenia był stereotypowy w Atenach, dumnych ze swej „autochtonii” i skąpych w udzielaniu obywatelstwa. W ogóle w kalumniowaniu starożytni nie krępowali się zupełnie i mieli stały swój słownik, dlatego trzeba być ostrożnym. [przypis tłumacza]
Nie lekko zgrzeszył (…) — poeta ma na myśli, jak się zdaje, papieża Juliusza II, który po bitwie pod Rawenną przyzwał Szwajcarów. [przypis redakcyjny]
nie leniwie (starop.) — tu: nie zwlekając, szybko. [przypis edytorski]
nie lepiejż było — daw. konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy nie lepiej było. [przypis edytorski]
nie lepiejż (daw.) — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znacznie: czy nie lepiej, czyż nie lepiej. [przypis edytorski]
nie lepiejże — konstrukcja z partykułą -że, pełniącą funkcję wzmacniającą. [przypis edytorski]
Nielepkowice — wieś nad rzeką San, w woj. podkarpackim; dawniej ważne miejsce na trasie spławiania zboża do Gdańska, z wielkim murowanym spichlerzem. [przypis edytorski]
nie licząc Idumejczyków — w IV, VI, 1, Flawiusz pisze, że Idumejczycy „wrócili do siebie”; w IV, IX, 11, znów ich widzi w Jerozolimie. Tak samo i w powyższym ustępie. [przypis tłumacza]
nieliczne zawody wolne, zwłaszcza lekarze i aptekarze żyli normalnie ze swojej pracy (…) — Tutaj też należy szukać powodów masowego napływu młodzieży po wojnie na studia lekarskie, stomatologiczne i farmaceutyczne; przypisek z roku 1948. [przypis edytorski]
Nie, list jest do Oronta — Celimena widzi, iż sztuczka się udała: przeprowadzi ją teraz konsekwentnie do końca. [przypis tłumacza]
