Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8456 przypisów.
Kocytus (mit. gr.) — rzeka jęków w podziemnej krainie umarłych. [przypis edytorski]
Kocyt (z łac. Cocytus) a. Kokytos (gr.) (mit. gr.) — jedna z rzek w Hadesie, podziemnej krainie zmarłych. [przypis edytorski]
koczerga (daw., gw.) — pogrzebacz. [przypis edytorski]
koczkodan — małpa, brzydka kobieta. [przypis edytorski]
koczkodan — niewielka leśna małpa afrykańska; tu pogard. o brzydkiej lub dziwacznie ubierającej się osobie. [przypis edytorski]
kocz — lekki czterokołowy, kryty lub półkryty pojazd konny o nadwoziu zawieszonym na pasach, z bocznymi drzwiczkami oraz przednimi i tylnymi siedzeniami w środku; wyparł wcześniejsze karety. [przypis edytorski]
koczobryk — bryczka z drzwiami. [przypis edytorski]
koczobryk — duża, częściowo lub całkowicie kryta bryczka, zbliżona kształtem do kocza, pojazdu, który wyparł wcześniejsze karety. [przypis edytorski]
koczotka (daw.) — stręczycielka. [przypis edytorski]
kocz — rodzaj czterokołowego powozu konnego, często na resorach. [przypis edytorski]
kocz — rodzaj powozu konnego. [przypis edytorski]
kocz — rodzaj resorowanego pojazdu konnego. [przypis edytorski]
kocz — wóz, powóz. [przypis edytorski]
koczyk — rodzaj czterokołowego powozu. [przypis edytorski]
koczyk, właśc. kocz — czterokołowy, półkryty wóz używany od XVI–XIX w. [przypis edytorski]
kodeina (chem., med.) — metylomorfina, związek chem. otrzymywany z opium lub syntetycznie z morfiny, stosowany jako środek przeciwbólowy, przeciwkaszlowy i przeciwbiegunkowy; w większych dawkach wywołuje euforię, dłuższe stosowanie powoduje uzależnienie. [przypis edytorski]
Kodeks Fryderyka a. Corpus Iuris Fridericianum — zbiór praw opracowany za panowania Fryderyka II (1712–1786) w latach 1749–1751. [przypis edytorski]
Kodeks Napoleona — francuski kodeks prawa cywilnego wprowadzony w 1804 przez Napoleona Bonapartego, oparty na wartościach rewolucji francuskiej; stanowił wzór dla kodyfikacji cywilnej w XIX w.; wprowadzał m.in. świecki charakter małżeństwa i śluby cywilne, sprawy małżeńskie poddawał wyłącznie powszechnym sądom cywilnym, dopuszczał rozwody. [przypis edytorski]
kodeks pruski z r. 1795 — prawdopodobnie chodzi o Powszechną Ordynację Sądową Dla Państw Pruskich (pruski kodeks postępowania cywilnego); wydany on jednak został w 1793 roku, za panowania Fryderyka Wilhelma II. [przypis edytorski]
kodeks — zbiór praw a. stara księga rękopiśmienna. [przypis edytorski]
Kodeńska Matka Boska a. Matka Boża Kodeńska — obraz nawiązujący do rzeźby Matki Bożej z prywatnej kaplicy papieża Grzegorza I i znajdujący się w kościele kodeńskim (Kodeń to polska wieś, położona w województwie lubelskim). [przypis edytorski]
Kodisowa z Krzyżanowskich, Józefa Fabianna (1865–1940) — polska filozof i psycholog, feministka; zwolenniczka i propagatorka w Polsce filozofii i psychologii ze stanowiska empiriokrytycyzmu, rzeczniczka emancypacji i równouprawnienia kobiet oraz pacyfizmu. Studiowała nauki społeczne i filozofię w Szwajcarii, w Genewie i Zurychu, gdzie uzyskała doktorat. Współorganizatorka uniwersytetu ludowego dla emigrantów polskich w USA, gdzie przebywała do 1901 r. Od 1907 r. wykładała na Wolnej Wszechnicy Polskiej. W Mińsku Litewskim prowadziła szeroką działalność oświatową: zorganizowała uniwersytet ludowy oraz polski dział w bibliotece publicznej, pełniła też funkcję Naczelniczki Wydziału Oświaty i Kultury w zarządzie Mińska. Po śmierci męża w 1918 r. przeniosła się wraz z córką do Warszawy, gdzie w l. 1919–1921 pracowała w Ministerstwie Robót Publicznych na stanowisku bibliotekarki. Od 1921 r. do 1930 była pracownicą Magistratu m. Warszawy. [przypis edytorski]
Kodrin — Kodėl. [przypis edytorski]
Kodros — legendarny ostatni król Aten. Gdy wyrocznia delficka zapowiedziała zwycięstwo Dorom atakującym Attykę, o ile tylko nie zabiją króla ateńskiego, on, przebrany za chłopa, zabił w obozie Dorów jednego z żołnierzy i zginął z ich ręki, ratując ojczyznę. [przypis edytorski]
Kodros (mit. gr.) — legendarny ostatni król Aten, wzór patriotyzmu i poświęcenia. [przypis edytorski]
Kodros (mit. gr.) — ostatni z legendarnych królów Aten, staroż. wzór patriotyzmu i poświęcenia. Kiedy doryccy Heraklidzi najechali Attykę, wyrocznia delficka przepowiedziała im, że zwyciężą, jeśli oszczędzą życie ateńskiego króla. Dowiedziawszy się o proroctwie, Kodros przebrał się za prostego człowieka, udał się w pobliże obozu wrogów i celowo wdał się w utarczkę z grupką wojowników, którzy go zabili. Gdy Dorowie dowiedzieli się o śmierci króla Aten, w obawie przed klęską wycofali się. Ateńczycy uznali, że po bohaterskim Kodrosie nikt nie jest godny nosić korony i zamiast tego ustanowili urząd archonta, który jako pierwszy objął jego syn. [przypis edytorski]
Kodros (mit. gr.) — ostatni z legendarnych królów Aten, staroż. wzór patriotyzmu i poświęcenia. Kiedy doryccy Heraklidzi najechali Attykę, wyrocznia delficka przepowiedziała im, że zwyciężą, jeśli oszczędzą życie ateńskiego króla. Dowiedziawszy się o proroctwie, Kodros przebrał się za prostego człowieka, udał się w pobliże obozu wrogów i celowo wdał się w utarczkę z grupką wojowników, którzy go zabili. Gdy Dorowie dowiedzieli się o śmierci króla Aten, w obawie przed klęską wycofali się. [przypis edytorski]
kodycyl — dodatek do testamentu. [przypis edytorski]
kodycyl — późniejszy dodatek do testamentu zawierający rozporządzenie majątkiem na wypadek śmierci, bez ustanowienia spadkobiercy. [przypis edytorski]
kodycyl — późniejszy dodatek do testamentu zawierający rozporządzenie majątkiem na wypadek śmierci, bez ustanowienia spadkobiercy. [przypis edytorski]
Königin Louise Bund (niem.) — Związek Królowej Luizy. [przypis edytorski]
königlichem Vogel — Adler. [przypis edytorski]
König (niem.) — król. [przypis edytorski]
Königsberg — Królewiec, nast. Kaliningrad. [przypis edytorski]
Körner, Theodor (1791–1813) — niemiecki poeta, autor pieśni zachęcających do walki z Napoleonem, nazywany „niemieckim Tyrteuszem”. [przypis edytorski]
koeficjent (z łac.) — współczynnik. [przypis edytorski]
Kofty — Koptowie, chrześcijańscy potomkowie dawnych Egipcjan. [przypis edytorski]
koftyr a. kofter — daw. kosztowna tkanina jedwabna sprowadzana z tureckiego Imperium Osmańskiego. [przypis edytorski]
koga (starop.) — statek. [przypis edytorski]
kognito — zniekształcone łac. incognito (od łac. incognitus: nieznany), tj. bez ujawniania swojej tożsamości, umyślnie zachowując anonimowość, pozostając nierozpoznanym. [przypis edytorski]
kognomologia — „nauka o imionach własnych”, jaką głosił w swych utworach Laurence Sterne. [przypis edytorski]
kogo — dziś popr.: kogoś. [przypis edytorski]
kogo — dziś z zaimkiem nieokreślonym: kogoś. [przypis edytorski]
kogokole (starop.) — kogokolwiek. [przypis edytorski]
kogo koli (starop.) — kogokolwiek. [przypis edytorski]
kogom zagadnął — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: kogo zagadnąłem. [przypis edytorski]
kogo tutaj los wyznaczy na króla, ten musi składać spośród starych ofiar najuroczystsze i najbardziej tradycją ojczystą uświęcone — jeden z dziesięciu archontów, najwyższych urzędników staroż. Aten, powoływanych na roczną kadencję metodą losowania spośród wybranych drogą głosowania kandydatów, nosił tytuł archonta króla (archon basileus) i przewodniczył obrzędom religijnym, odpowiadał za sprawy religijne i kultowe; urząd ten uważa się za ostatnią pozostałość po dawnej monarchii. [przypis edytorski]
kogoż — wzmocnione „kogo”. [przypis edytorski]
kogutek — przedwojenna popularna nazwa tabletek od bólu głowy (od rysunku na opakowaniu). [przypis edytorski]
Kohelet a. Eklezjastes — autor biblijnej, mądrościowej Księgi Koheleta, rozpoczynającej się słowami „Marność nad marnościami i wszystko marność”. [przypis edytorski]
kohen (hebr.) — kapłan wywodzący się z rodu Aarona (brata Mojżesza), z pokolenia Lewiego; funkcja dziedziczona z ojca na syna. [przypis edytorski]
kohen — kapłan z rodu Aarona, któremu nie wolno wchodzić na teren cmentarza. [przypis edytorski]
kohen — słowo tłumaczone jako żydowski kapłan; w przeciwieństwie do kapłanów w większości religii kohen jest funkcją dziedziczoną: przechodzi z ojca na syna; koheni wywodzą się z potomków brata Mojżesza, Aarona, z pokolenia Lewiego. [przypis edytorski]
Kohn, Béla (1886–1939) — ur. jako Béla Kun; węgierski komunista, przywódca komunistycznej Węgierskiej Republiki Rad (marzec–sierpień 1919). [przypis edytorski]
Kohn, Moryc; Heller, Zelig; Gancwajch, Abram — żydowscy agenci Gestapo. [przypis edytorski]
kohol a. kohl (z ar.) — czarny kosmetyk do makijażu wyrabiany na bazie sproszkowanego antymonu; używany w starożytnym Egipcie, początkowo stosowany jako środek ochronny i leczniczy na choroby oczu, rozpowszechniony na Bliskim Wschodzie, w Azji i Afryce. [przypis edytorski]
kohorta — jednostka organizacyjna armii starożytnego Rzymu. [przypis edytorski]
kohorta — jednostka taktyczna w wojsku starożytnego Rzymu, dziesiąta część legionu; liczyła ok. 600 żołnierzy. [przypis edytorski]
kohorta — jednostka taktyczna w wojsku starożytnego Rzymu, dziesiąta część legionu. [przypis edytorski]
kohorta — oddział wojska, dziesiąta część legionu. [przypis edytorski]
kohorta — tu ogólnie: oddział. [przypis edytorski]
kohorta — w armii staroż. Rzymu: dziesiąta część legionu; pogard.: agresywna gromada, banda. [przypis edytorski]
kohorta (z łac.) — jednostka taktyczna w wojsku rzymskim; tu: gromada, zgraja. [przypis edytorski]
kohorty — oddział, 1/10 legionu. [przypis edytorski]
koić — uśmierzać, uspokajać. [przypis edytorski]
koincydencja — jednoczesność wystąpienia dwóch lub więcej zjawisk. [przypis edytorski]
kojarznica (neol.) — kojarzycielka, ta, która kojarzy, powoduje połączenie, zespolenie (tu: tyrańskich rządów monarchicznych z tyranią republikańską). [przypis edytorski]
Kojdanów — dzisiejszy Dzierżyńsk na Białorusi. [przypis edytorski]
kojec — rodzaj ogrodzenia tworzącego zagrodę dla zwierząt domowych np. kur, kaczek itp. [przypis edytorski]
Kojiki (wym.: kodziki) — najstarsze japońskie dzieło historiograficzne, spisane w 712 na rozkaz cesarzowej Gemmei, składające się trzech zwojów, przedstawiających kolejno: mity i legendy od samego stworzenia świata, dzieje pierwszego, legendarnego cesarza Japonii i panowania piętnastu kolejnych władców oraz dzieje osiemnastu kolejnych władców, panujących od IV w. do roku 628. [przypis edytorski]
kojnotrofika — opieka nad zbiorowością, wspólnotą, z greckiego κοινός (koinos): wspólny, oraz τροφή (trofe): żywienie, opieka; w oryginale κοινοτροφικήν (koinotrophiken), słowo występujące w literaturze antycznej wyłącznie w tym tekście. [przypis edytorski]
kojot — zwierzę drapieżne podobne do wilka, występujące w Ameryce Płn. i Środkowej, od Alaski do Meksyku. [przypis edytorski]
kokettieren — bewundern. [przypis edytorski]
kokieteria — zachowanie osoby starającej się wzbudzić zainteresowanie, zjednać sobie kogoś. [przypis edytorski]
Kokietka — kobieta, która pragnie swoimi wdziękami wzbudzić zainteresowanie. [przypis edytorski]
kokietka (przestarz.) — kobieta zalotna. [przypis edytorski]
kokilka — małe naczynie żaroodporne w kształcie miseczki, w którym zapieka się i podaje do stołu przystawki. [przypis edytorski]
koki — trump.: kokie. [przypis edytorski]
koklusz — krztusiec; ciężka i długotrwała infekcja górnych dróg oddechowych. [przypis edytorski]
koklusz — krztusiec, ciężka i długotrwała infekcja górnych dróg oddechowych. [przypis edytorski]
kokocica (daw.) — zgr. od kokota: prostytutka. [przypis edytorski]
kokocko — tak jak kokota, w sposób właściwy kokocie; kokota (daw.): prostytutka. [przypis edytorski]
kokornak, Aristolochia (bot.) — rodzaj roślin z rzędu pieprzowców; kokornak wężowy (A. serpentaria), występujący naturalnie w Płn. Ameryce, był używany jako lek przeciwmalaryczny o własnościach podobnych jak chinina. [przypis edytorski]
kokornak — rodzaj bylin i pnączy o sercowatych liściach i kwiatach wydzielających nieprzyjemny zapach. [przypis edytorski]
Kokorzyn — wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kościańskim; w XIX w. w zaborze pruskim. [przypis edytorski]
kokosić się (daw.) — nadymać się, pysznić się. [przypis edytorski]
Kokos — przedwojenny bar w centrum Warszawy, na ul. Nowy Świat 43. [przypis edytorski]
kokosza — kura. [przypis edytorski]
kokosz (daw.) — kura, kwoka. [przypis edytorski]
kokosz (daw.) — kura. [przypis edytorski]
kokoszka — kura, kwoka. [przypis edytorski]
kokosz — kura. [przypis edytorski]
kokosznik (daw.) — nakrycie głowy noszone na Ukrainie i w Rosji przez kobiety. [przypis edytorski]
kokosz (przestarz.) — kura, kwoka. [przypis edytorski]
kokota (daw.) — kobieta lekkich obyczajów; prostytutka. [przypis edytorski]
kokota (daw.) — kobieta lekkich obyczajów; prostytutka. [przypis edytorski]
kokota (daw.) — prostytutka. [przypis edytorski]
kokota (daw.) — prostytutka. [przypis edytorski]
kokota (daw.) — utrzymanka, prostytutka. [przypis edytorski]
kokota — kobieta lekkich obyczajów; prostytutka. [przypis edytorski]