Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 6556 przypisów.
także bym mówiła — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy tak bym mówiła. [przypis edytorski]
Także Cyrus, gdy także Panteą, piękną barzo panią, pojmawszy gdzieś, do wojska przywiedziono, namawiał go Araspo (…) — Ksenofont, Cyropedia (Wychowanie Cyrusa), V 1, 2–18; Panthea była żoną Abradatasa, sprzymierzeńca pokonanych przez Cyrusa Asyryjczyków, stąd obawy króla, że zobaczywszy ją, mógłby się zakochać i nie zwrócić jej mężowi. [przypis edytorski]
także — czy tak. [przypis edytorski]
także (daw.) — też; a to dopiero. [przypis edytorski]
także i co do czasu przyjemności doznaje upośledzenia ten, co sobie zastawia bogate uczty… — tzn. przez krótszy czas odczuwa przyjemność z powodu jedzenia i picia, gdyż wnet zbrzydzi je sobie, a wyczekiwanie uczty nie jest dlań radosne. [przypis tłumacza]
także i głównie obawa strasznych kar po śmierci skłania ich do życia według przepisu bożego — Por. List. 21 (dawniej 34) § 6. [przypis redakcyjny]
Także i w filmie umiano niekiedy tę łączność wyzyskać. Przypomnę Forda Młodość Chopina, kolędę Lulajże, Jezuniu i scherzo Chopina na tym oparte motywie, rozbrzmiewające w śnieżnym pejzażu Warszawy. Zaś w Robinsonie warszawskim Andrzejewskiego i Zarzyckiego pomysł o wiele pamiętniejszy — w noc wigilijną w okopach wśród pustyni wypalonego miasta pieśń Stille Nacht, heilige Nacht (przypis z r. 1957). [przypis autorski]
także pieszych * i cichaczem wkroczył do miasta— gwiazdka oznacza, że rękopis jest w tym miejscu uszkodzony, πρὸς οἷς πεζοὺς *, εἰσέρχεται τὴν πόλιν ἡσυχῆ. [przypis tłumacza]
także (…) przystoi — czy tak przystoi (konstrukcja z partykułą pytającą -że). [przypis edytorski]
Także rolnictwo (…) porobiłoby wielkie postępy… — Ksenofont, zamiłowany ziemianin, z upodobaniem rozmyślał nad podniesieniem [ulepszeniem] rolnictwa w Grecji. Rad byłby tu widział przynajmniej taką opiekę nad rolnictwem, jaką oglądał u Persów i podziwiał u Cyrusa Młodszego. [przypis tłumacza]
także się smutkiem lice mroczy — tu: konstrukcja z partykułą -że; inaczej: tak więc się smutkiem lice mroczy. [przypis edytorski]
także — tak z partykułą pytającą -że. [przypis edytorski]
także — tak z partykułą wzmacniającą -że. [przypis edytorski]
Także — „tak” z partykułą wzmacniającą -że. [przypis edytorski]
także to (…) mroczy — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy to tak mroczy (wam pycha rodowa umysł); czyż aż tak mroczy itd. [przypis edytorski]
także — tu: konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że; znaczenie: czy tak, czyż tak. [przypis edytorski]
także — tu: konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy tak. [przypis edytorski]
także — tu: konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: to tak? [przypis edytorski]
także — tu: tak bardzo, do tego stopnia. [przypis edytorski]
także — tu: tak właśnie; (więc) w taki sposób. [przypis edytorski]
także — tu: w taki sposób; więc tak. [przypis edytorski]
Także wiele (…) umiem — nie umiem (znaczenie wynika z konstrukcji zdania złoż.). [przypis redakcyjny]
Tak zaczyna się film (…) życie jest także udźwiękowione — autor zwraca uwagę na udźwiękowienie, gdyż filmy dźwiękowe pojawiły się dopiero na przełomie lat 20. i 30. XX w., dekadę przed powstaniem tekstu. [przypis edytorski]
Tak zapędzonym na chrapy i rowy — w pierwotnej tekstu wersji w tym miejscu fragment: „W nieznanym kraju, znienacka, w pomroku, / Gdy ich żelazo i ogień powita, / Pewno rajtary nie dostoją kroku: / Zaczem lud pieszy weźmiem pod kopyta”. [przypis edytorski]
tak z przyczyny obcych, jak własnych rodaków — w 1037 r. na Mazowszu utworzył własne państwo (m.in. bijąc własną monetę, przetrwało do jego śmierci w 1047 r.) Miecław (także: Masław), daw. cześnik króla Mieszka II, następnie kontestujący władzę Piastów, przeciwstawił się powracającemu z wygnania Kazimierzowi Odnowicielowi (1039) i wystąpił przeciw niemu zbrojnie, jednak został pokonany w bitwie pod Pobiedziskami na terenie Wielkopolski w 1041 r., a następnie w 1047 r. na terenie Mazowsza; Kazimierza Odnowiciela wspierał w tych walkach książę ruski Jarosław I Mądry. [przypis edytorski]
Tak (z ros.) — tu: więc, a zatem. [przypis edytorski]
tak zwanego enjambment, tj. przeniesienia myśli z jednego wiersza do drugiego — środek zwany dziś po polsku przerzutnią. [przypis edytorski]
tak zwanej — wyrazy, wydrukowane tu kursywą, cenzor wykreślił. [przypis autorski]
tak zwane nowe idee (…) — Dalej w rękopisie wykreślone powyżej słowa: „(zamierzam dalej obszernie o tem mówić) pominąwszy to na teraz, powtarzam, iż”. [przypis autorski]
tałałajstwo (przestarz.) — męty społeczne, hołota, motłoch. [przypis edytorski]
tałatajstwo — hołota, hałastra, motłoch. [przypis edytorski]
tałatajstwo — hołota, hałastra. [przypis edytorski]
tałatajstwo — hołota, motłoch. [przypis edytorski]
tałesa — dziś popr. forma: tałesu. [przypis edytorski]
tałes a. talit — szal modlitewny. [przypis tłumacza]
tałes a. talit — szal modlitewny. [przypis tłumacza]
tałes — biała chusta zakładana na ramiona podczas modlitwy. [przypis tłumacza]
tałes — chusta w białe i czarne pasy, którą Żydzi zarzucają na ramiona podczas modlitwy. [przypis redakcyjny]
tałes — dosł.: „narzuta”; szata liturgiczna, wełniana biała chusta w niebieskie lub czarne pasy, w którą owijają się żonaci mężczyźni podczas modlitwy porannej oraz w czasie innych, ściśle określonych przez przepisy religijne nabożeństw. [przypis tłumacza]
tałes — duży, prostokątny materiał nakładany do modlitwy na głowę lub ramiona, w którego rogach znajdują się frędzle (cicis). [przypis edytorski]
tałes (jid.) a. talit (hebr.) — prostokątna chusta nakładana na głowę, bądź ramiona, w czasie modlitwy przez wyznawców judaizmu. Chusta jest przeważnie biała z czarnymi, bądź granatowymi pasami oraz z frędzlami (cicit a. cyces) na rogach. [przypis edytorski]
tałes (jid.) a. talit (hebr.) — szal modlitewny; prostokątna chusta nakładana na głowę bądź ramiona w czasie modlitwy przez wyznawców judaizmu; przeważnie biała z czarnymi a. granatowymi pasami oraz z frędzlami (cicit a. cyces) na rogach. [przypis edytorski]
tałes kotn — mały tałes, kaftanik z cyces noszony na co dzień. [przypis edytorski]
tałes kotn — mały tałes, kaftanik z cyces noszony na co dzień. [przypis tłumacza]
tałes kutn a. talit katan — mały tałesik, rodzaj podkoszulka z cycesami noszony przez cały dzień pod ubraniem. [przypis tłumacza]
tałes — modlitewny szal; wełniana, biała chusta w czarne lub niebieskie pasy, nakładana przy odmawianiu porannej modlitwy oraz podczas niektórych świąt [przyp. WL: tałes-kuten to rodzaj koszuli noszonej na co dzień pod ubraniem, podobnie jak tałes zaopatrzonej we frędzle cicit.]. [przypis tłumacza]
tałes — szal modlitewny. [przypis edytorski]
Ta łza, co z oczu twoich spływa… — początkowe słowa wiersza Adama Asnyka. Sens ukrytej w tytule aluzji wyjaśniają dalsze słowa pierwszej zwrotki, która brzmi: „Ta łza, co z oczu twoich spływa, / Jak ogień pali moją duszę; / I wciąż mnie dręczy myśl straszliwa, / Że cię w nieszczęściu rzucić muszę…” [przypis redakcyjny]
talaga a. telega (daw.) — wóz. [przypis redakcyjny]
talagę żonie (daw.) — wózek pędzi. [przypis redakcyjny]
talagi — wozy. [przypis redakcyjny]
talamegi — wspaniałe statki z sypialnymi komnatami. [przypis tłumacza]
talar biały — srebrna moneta. [przypis edytorski]
talar — dawna duża srebrna moneta o stosunkowo dużej wartości. [przypis edytorski]
talar — dawna duża srebrna moneta o stosunkowo dużej wartości; w oryginale: écu, francuski odpowiednik talara, równy trzem liwrom. [przypis edytorski]
talar — dawna duża srebrna moneta. [przypis edytorski]
talar — dawna moneta srebrna o stosunkowo dużej wartości. [przypis edytorski]
talar — duża moneta srebrna, bita od XV w. [przypis edytorski]
talar — duża moneta srebrna, bita w Europie od XV w. [przypis edytorski]
talar — duża srebrna moneta, początkowo stanowiąca równowartość złotego dukata, bita od XV w. w różnych krajach europejskich; w Polsce przetrwała w obiegu do II poł. XIX w. [przypis edytorski]
talar — „Mamy największą sztukę monetalną srebrną, 8 złotych wartującą, taler bity albo twardy pospolicie zwaną, i ten jest pierwszą i najwyższą monetą srebrną”. (Zbiór potrzebn. wiad. s. v. „Moneta”). [przypis redakcyjny]
talar — moneta srebrna, używana w Europie od końca XV wieku. [przypis edytorski]
talar — srebrna moneta obiegowa wartości 8 złotych polskich. [przypis redakcyjny]
talar — srebrna moneta o znacznej wartości; bita od końca XV w., początkowo na terenie środkowej Europy. Słowo talar użyte w kontekście midrasza jest anachronizmem. [przypis edytorski]
talar — srebrna moneta. [przypis edytorski]
talar — srebrna moneta używana w Europie od XV w. [przypis edytorski]
talar — w oryginale: écu, w XIX w. potoczna nazwa srebrnej monety pięciofrankowej. [przypis edytorski]
talary — dziś popr. forma N. lm: talarami. [przypis edytorski]
talary — po spodleniu monety (tj. po r. 1659) płacono za czerwony złoty 9 zł., za talar 5 zł. i więcej. [przypis redakcyjny]
talary — tu: duże krążki, od nazwy dużej srebrnej monety. [przypis edytorski]
talażki (daw.) — wózki (zdrobnienie od talaga). [przypis redakcyjny]
Tale (…) articulis — Propertius, Elegiae II, 34, 79. [przypis tłumacza]
talenta — dziś popr. forma B.lm: talenty. [przypis edytorski]
talent — grecka jednostka monetarna i zarazem miara wagi kruszcu. [przypis edytorski]
talent — hebr. kikkâr, prawdopodobnie srebrny (wedle Riehma 1608 b). [przypis tłumacza]
talent — staroż. jednostka płatnicza. [przypis edytorski]
talent — staroż. jednostka wagi i wartości (wg wagi kruszcu); ateński talent miał wagę ok. 26 kg i jako jednostka wartości odpowiadał tej ilości czystego srebra. [przypis edytorski]
talent — [staroż. jednostka wagi i wartości (wg wagi kruszcu); ateński talent miał wagę ok. 26 kg i jako jednostka wartości odpowiadał tej ilości czystego srebra; red. WL]; około 6000 franków. Sto talentów to suma imponująco wielka. Wojna peloponeska doprowadziła do straszliwego zubożenia. Wydatek pół tuzina talentów jest w budżecie państwowym Aten bardzo poważną rubryką. [przypis tłumacza]
talent — staroż. jednostka wagi i wartości (wg wagi kruszcu), licząca od ok. 26 do ok. 37 kg. [przypis edytorski]
talent — starożytna jednostka płatnicza, ok. 26 kilogramów złota lub srebra; tu słowo występuje w liczbie podwójnej. [przypis edytorski]
talent — starożytna jednostka wagi i wartości, używana na Bliskim Wschodzie, następnie przyjęta przez Greków i Rzymian; talent miał wagę ok. 30 kg i jako jednostka wartości odpowiadał tej ilości czystego srebra. [przypis edytorski]
talent — starożytna jednostka wagi, używana w Mezopotamii, przyjęta na Bliskim Wschodzie, następnie przez Greków i Rzymian. Zależnie od kraju talent był równy od 27 do 32 kilogramów. Dzielił się na 60 min. [przypis edytorski]
taler — właśc. talar, srebrna moneta obiegowa wartości 8 złotych polskich. [przypis edytorski]
talery dwukurantowe — wyd. lwow. ma: talary dwukurantowe. [przypis redakcyjny]
talery — talary (powszechnie używana moneta srebrna). [przypis redakcyjny]
Tales (…) handel, który w jednym roku przyniósł mu (…) bogactwa — Tales dorobił się dużego majątku przewidując urodzaj oliwek i wcześniej wydzierżawiając prasy do tłoczenia (Diogenes Laertios, Tales [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, I, 26). [przypis edytorski]
Tales (…) kazał mu zaprzeć się i zakląć przysięgą, aby większe zło odwrócić mniejszym — Montaigne zaczerpnął tę odpowiedź Talesa z Diogenesa Laercjusza, ale zrozumiał ją i wyłożył zupełnie opacznie. [red. WL: według niektórych tłumaczeń Tales odpowiedział, że krzywoprzysięstwo nie jest gorsze od cudzołóstwa, według innych zapytał retorycznie, czyż krzywoprzysięstwo nie jest jeszcze gorszym występkiem? (Tales z Miletu, [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, I, 39)]. [przypis tłumacza]
Tales, który pierwszy zgłębiał takie przedmioty, uwielbił jako bóstwo ducha (…) — wszystkie te przykłady z: Cyceron, O naturze bogów. [przypis tłumacza]
Tales sunt (…) lumine terras (łac.) — „Umysły ludzkie są odbiciem światła, którym ojciec Jupiter oświeca urodzajne ziemie.” Fragment Odysei Homera w przekładzie łacińskim Cycerona, który przetrwał tylko jako cytat w De Civitate Dei św. Augustyna. [przypis redakcyjny]
Tales (…) terras — Cyceron z Hom. Odae 18, 135. [przypis tłumacza]
Talestris — legendarna królowa Amazonek, która z oddziałem swoich wojowniczek miała przybyć do Aleksandra Wielkiego, aby spłodzić z nim dzielne i mądre potomstwo. [przypis edytorski]
Tales zakreślił najwłaściwsze granice (…) — [por.] Diogenes Laertios, Tales, [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, I, 26. [przypis tłumacza]
Tales z Miletu — filozof i matematyk grecki z VII/VI w. p.n.e., przedstawiciel jońskiej szkoły filozofii przyrody. [przypis edytorski]
Tales z Miletu, Pittakos z Mytileny, Bias z Prieny, Solon z Aten, Kleobulos z Lindos, Myson z Chen, Chilon ze Sparty (VII–VI w. p.n.e.) — do siedmiu mędrców w tradycji antycznej powszechnie zaliczano pierwszą czwórkę z nich; w innych źródłach starożytnych zamiast Kleobulosa, Mysona oraz Chilona wymienia się inne postacie. [przypis edytorski]
Tales z Miletu (VII/VI w. p.n.e.) — filozof i matematyk grecki, przedstawiciel jońskiej filozofii przyrody, pionier racjonalnego podejścia do badań przyrodniczych, uznawany za inicjatora nauki greckiej; uważał, że prazasadą (arché) wszystkich bytów jest woda. [przypis edytorski]
Tales z Miletu (VII/VI w. p.n.e.) — filozof i matematyk grecki, przedstawiciel jońskiej filozofii przyrody, pionier racjonalnego podejścia do badań przyrodniczych, uznawany za inicjatora nauki greckiej. [przypis edytorski]
Tales z Miletu (VII/VI w. p.n.e.) — filozof i matematyk grecki, przedstawiciel jońskiej filozofii przyrody, pionier racjonalnego podejścia do badań przyrodniczych, uznawany za inicjatora nauki greckiej; zaliczany do siedmiu mędrców starożytnej Grecji. [przypis edytorski]
Tales z Miletu (VII/VI w. p.n.e.) — filozof i matematyk grecki, przedstawiciel jońskiej filozofii przyrody, pionier racjonalnego podejścia do badań przyrodniczych, uznawany za inicjatora nauki greckiej. Uważał, że prazasadą (arché) wszystkich bytów jest woda. [przypis edytorski]
Tales z Miletu (VII/VI w. p.n.e.) — filozof i matematyk grecki, przedstawiciel jońskiej filozofii przyrody, pionier racjonalnego podejścia do badań przyrodniczych, uznawany za inicjatora nauki greckiej; zaliczany do siedmiu mędrców starożytnej Grecji; przypisywano mu m.in. zmianę biegu rzeki Halys (ob. Kizilirmak), w celu jej sforsowania przez armię Krezusa, pomiar wysokości piramid na podstawie długości ich cienia; żeby udowodnić krytykom, że swoją inteligencję mógłby wykorzystać także do zdobycia bogactwa, w przewidywaniu wyjątkowego urodzaju oliwek wyprzedzająco wynajął wszystkie miejscowe prasy do wyciskania oliwy, po czym wiele zarobił na ich odnajmowaniu. [przypis edytorski]
talia [fr. taille] — tak nazywano we Francji podatek stały, którego dwa rodzaje odróżniano: talię osobową (stosowaną w prowincjach, w których zbierały się stany prowincjonalne) i talię rzeczową (w innych prowincjach). Pierwsza była podatkiem od dochodów, druga podatkiem od nieruchomości. [przypis redakcyjny]
