Tren I. (Wszytki płacze, wszytki łzy Heraklitowe) → ← [Treny - nota edytorska]

Spis treści

Jan KochanowskiTreny[Motto i dedykacja][1]

Tales sunt hominum mentes, quali pater ipse

Juppiter auctiferas lustravit lumine terras[2].

ORSZULI KOCHANOWSKIEJ,

WDZIĘCZNEJ [3], UCIESZONEJ [4], NIEPOSPOLITEJ [5] DZIECINIE, KTÓRA CNÓT WSZYTKICH [6] I DZIELNOŚCI [7] PANIEŃSKICH POCZĄTKI WIELKIE POKAZAWSZY, NAGLE, NIEODPOWIEDNIE [8], W NIEDOSZŁYM [9] WIEKU SWOIM, Z WIELKIM A NIEZNOŚNYM [10] RODZICÓW SWYCH ŻALEM ZGASŁA [11], JAN KOCHANOWSKI, NIEFORTUNNY [12] OCIEC [13], SWOJEJ NAMILSZEJ [14] DZIEWCE [15] ZŁZAMI [16] NAPISAŁ.

NIE MASZ CIĘ [17], ORSZULO MOJA.

Przypisy

[1]

W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Trenach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

[2]

Tales sunt (…) lumine terras (łac.) — „Umysły ludzkie są odbiciem światła, którym ojciec Jupiter oświeca urodzajne ziemie.” Fragment Odysei Homera w przekładzie łacińskim Cycerona, który przetrwał tylko jako cytat w De Civitate Dei św. Augustyna. [przypis redakcyjny]

[3]

wdzięczny* (starop.) — miły, przyjemny. [przypis redakcyjny]

[4]

ucieszony* (starop.) — przynoszący radość, przynoszący pociechę, uciechę. [przypis redakcyjny]

[5]

niepospolity — niezwykły, obdarzony niezwykłymi zaletami. [przypis redakcyjny]

[6]

wszytki (starop.) — wszystkie. [przypis redakcyjny]

[7]

dzielność* (starop.) — cnota, zaleta; pol. cnota i dzielność to odpowiedniki łac. virtus. [przypis redakcyjny]

[8]

nieodpowiednie (starop. przysłów.) — bez zapowiedzi, bez uprzedzenia, nieodpowiednio, wbrew porządkowi rzeczy. [przypis redakcyjny]

[9]

niedoszły — niedojrzały (mówi się potocznie: owoc dochodzi, czyli dojrzewa; por. wyrażenie: owoce dojrzały, doszły). [przypis redakcyjny]

[10]

nieznośny* — nie do zniesienia. [przypis redakcyjny]

[11]

zgasnąć (przen.) — umrzeć. [przypis redakcyjny]

[12]

niefortunny — nieszczęśliwy, nieszczęsny, dotknięty złym losem (por. fortuna: powodzenie, szczęście, los; jest to pojęcie ważne w utworach Kochanowskiego). [przypis redakcyjny]

[13]

ociec (starop.) — ojciec. [przypis redakcyjny]

[14]

namilszy (starop.) — najmilszy. [przypis redakcyjny]

[15]

dziewka* (zdr. od starop. dziewa) — dziewczyna. [przypis redakcyjny]

[16]

złza (starop.) — łza. [przypis redakcyjny]

[17]

nie masz cię — nie ma cię, nie istniejesz. [przypis redakcyjny]