Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 463 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | czeski | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7679 przypisów.
córka Jowiszowego rodu — jedna z Muz, dziewięciu córek Zeusa i Mnemosyne; poezji epickiej patronowała Muza o imieniu Kaliope. [przypis edytorski]
córka Ledy — Helena, córka Ledy i Tyndareusa; uwiedziona przez Parysa, stała się powodem wojny trojańskiej. [przypis redakcyjny]
córka Ledy (mit. gr.) — piękna Helena, córka Ledy i Zeusa, żona Menelaosa, króla Sparty, porwana przez Parysa Aleksandra stała się przyczyną wojny trojańskiej. [przypis edytorski]
córka papieża Urbana X i księżniczki Palestryny — Patrzcie osobliwą dyskrecję autora; nie było dotąd żadnego papieża imieniem Urban X; autor zawahał się dać nieprawą córkę któremukolwiek ze znanych papieży. Co za oględność! co za delikatność sumienia! (Przyp. Woltera). [przypis autorski]
córka Salome — Berenika. [przypis tłumacza]
córka Saturna — Junona. Saturn: staroitalski bóg zasiewów; w mit. rzym. odpowiadający gr. Kronosowi; jego imię wiązało się z mitem „złotego wieku”, którego mieszkańcy Italii mieli zażywać pod jego panowaniem. [przypis edytorski]
córka Saturna — tu: Junona. [przypis edytorski]
córka Tyndara (mit. gr.) — Helena Trojańska; formalnie ojcem królewny spartańskiej Heleny był Tyndareos, król Sparty, choć jego żonę, Ledę zapłodnił zmieniwszy się w łabędzia władca bogów Zeus, a Helena wykluła się z jaja. [przypis edytorski]
córka Tyndareowa — Klitajmestra, córka Tyndareusa i Ledy, małżonka Agamemnona, siostra Heleny. [przypis redakcyjny]
córkęć powiła — skrócone od: córkę ci powiła; urodziła ci córkę. [przypis edytorski]
Córkę gładką (…), Którą wielce miłował… — Hamlet cytuje tu urywki ze staroangielskiej ballady, znajdującej się w zbiorze oprac. przez biskupa Thomasa Percy'ego Reliques of ancient English poetry (1765). [przypis edytorski]
córki Izatesa — córki: θυγάτηρ (N), μήτηρ ([mḗtēr = matka], D); Izatesa: Ἰζάτου (Ἰζᾶ IV, IX, 11). [przypis tłumacza]
córkom bogów — mowa o muzach. [przypis edytorski]
Córuś moja, dziecię moje… — Te trzy zwrotki wyjęte są z dzieła Wacława z Oleska pt. Pieśni polskie i ruskie, s. 419, nr 289 [przyp aut. Wacław z Oleska: pseudonim Wacława Zaleskiego (1799–1849), krytyka i zbieracza pieśni ludowych. W 1833 r. wydał popularny zbiór pieśni pt. Pieśni polskie i ruskie ludu galicyjskiego. W późniejszym okresie życia poświęcił się karierze urzędniczej, w latach 1848–1849 był gubernatorem Galicji]. [przypis autorski]
córy Danaosa (mit. gr.) — 50 córek króla Danaosa, zwanych Danaidami: zmuszone do małżeństwa ze swymi stryjecznymi braćmi, na rozkaz ojca w noc poślubną zamordowały swoich mężów, za co zostały skazane w Tartarze na napełnianie wodą beczki bez dna. Tylko najmłodsza z nich, Hypermestra, ocaliła swego męża. [przypis edytorski]
córy Danausa (mit. gr.) — Danaos (Danaus) miał pięćdziesiąt córek, zwanych Danaidami; zostały one zmuszone do zawarcia związków małżeńskich, przez co w noc poślubną zabiły swoich mężów; za ten czyn zostały skazane na wieczną karę w Tartarze: ciągłe próby doniesienia wody w dziurawych dzbanach. [przypis edytorski]
córy — dziś popr. forma N.lm: córami. [przypis edytorski]
cóś (daw., reg.) — dziś popr.: coś. [przypis edytorski]
cóś — dziś: coś. [przypis edytorski]
cóś — dziś popr.: coś. [przypis edytorski]
cóś — dziś popr. pisownia: coś. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
cóś (gw.) — dziś: coś. [przypis edytorski]
cóż bo — bo cóż; cóż więc. [przypis edytorski]
cóż bo (daw.) — co też, cóż więc. [przypis edytorski]
cóż bo (daw.) — w takim przestawnym szyku oznacza: cóż więc, co też. [przypis edytorski]
«Cóż było po Żółkiewskim — rzecze — na Cecorze? — Co wam było z Żółkiewskiego, co ze słania posiłków dla Austrii? [przypis redakcyjny]
cóżby (starop.) — oboczności pisowni: czożby. [przypis edytorski]
cóż, bywało, nie czytałem — tj. czego to ja nie czytałem. [przypis redakcyjny]
Cóż — cóż dopiero. [przypis redakcyjny]
cóż dopiero mówić o Rosji (…) — Mackenzie Wallace, Russia (1877), II, s. 260 i nast. [przypis redakcyjny]
cóż (…) dzierżysz o owym (daw.) — co myślisz o tym. [przypis edytorski]
cóżem mniemał — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: cóż mniemałem (tj. cóż sądziłem). [przypis edytorski]
cóżem (…) mówił — cóż mówiłem. [przypis edytorski]
cóżem widziała — cóż widziałam. [przypis edytorski]
cóżeście chcieli — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: cóż chcieliście. [przypis edytorski]
Cóżeś zacz? (daw.) — Kim jesteś? [przypis edytorski]
Cóż ja więcej posiadam — Te słowa Alcesta rzucają światło na stosunek Alcesta do Celimeny. Można przypuszczać, iż dominującym jej uczuciem w stosunku do Alcesta jest zadowolenie próżności, iż posiada w swojej „menażerii” tego grubego zwierza, tego Alcesta tak trudnego do obłaskawienia, a którym świat się tak interesuje. [przypis tłumacza]
Cóż jest smutnego boleśniej (…) Z białą podścielą przy głowach — W. Orkan, Z martwej roztoki, Kraków 1912, s. 31. [przypis autorski]
cóż kiedy chybi (starop.) — cóż [będzie] jeśli chybi [tj. nie osiągnie zamierzonego skutku]. [przypis edytorski]
Cóż mi grozi? Jeszcze śmierć daleka ode mnie; wszak pamiętasz, co nam obojgu Cyganka wróżyła? — podanie wspominane w historii. [przypis autorski]
cóż mu nada — na cóż mu się przyda. [przypis edytorski]
Cóż my wiemy o potędze wiecznie rodzącej się z nieszczęścia, o demonie w nas (…) Horla, który Edgarowi Poe od alkoholu, Baudelaire'owi od haszyszu, Maupassantowi od eteru zginąć kazał — S. Przybyszewski, Wybór pism, oprac. R. Taborski, BN, S I, nr 190, Wrocław 1966, s. 18. (Z psychologii jednostki twórczej. Chopin i Nietzsche). [przypis autorski]
cóż potem (starop.) — cóż po tym; cóż z tego. [przypis edytorski]
cóż potem (starop.) — cóż po tym, cóż z tego. [przypis edytorski]
Cóż przeszkodziło (…) spojrzenie ładnej kobiety — Pamiętniki [Maubreuila], s. 88, wydanie londyńskie. [przypis autorski]
Cóż temu rzec? (starop.) — co na to powiedzieć; pytanie retoryczne, sugerujące bezradność. [przypis redakcyjny]
Cóż to będzie z tego młodzieńca — parafraza ewangeliczna, por. Łk 1,66. [przypis edytorski]
Cóż to za dziwna strona się odsłania — widok ten jest prawdziwie rysowany z natury; zaraz za miasteczkiem Moszny ciągną się na szerokość może trzech wiorst bagna i trzęsawiska nazywane Irdyń. Najpewniej jest to stare łoże Dniepru. Prawy brzeg tych bagien otoczony jest wysokim pasmem gór, wznoszących się piątrami, rozciągnionych szeroko i okrytych gęstym lasem. W tym miejscu, to jest na pośrednim paśmie, hrabia Woronców, właściciel miejsca, założył pałac i zwierzyniec na 8 wiorst rozciągniony po górach. Pałac otoczony jest zabudowaniami wiejskiego gospodarstwa; wszystkie proste, lecz najgustowniej urządzone, i każdy dziedziniec ze swymi zabudowaniami składa najpiękniejszą fermę angielską. Dziedzińce ubrane w drzewa i krzewy, mury domów w porozpinane gałęzie akacji białej i płaczącej; schody, ganki, balustrady itd. w kwiaty i różnokolorowe pachnące powoje. Lecz samo położenie piękniejszym jest nad wszystko. Z jednego punktu, trochę wyżej za pałacem, jest szczególny widok, prawdziwie nieogarniony. Jest to cypl jednej góry (nie najwyższej jeszcze): pod nogami masz widok pałacu i kwiecistych dziedzińców, schody gór okrytych lasem; dalej, pierwszym planem obrazu są bagna Irdynia zarosłe oczeretem i gdzieniegdzie olchą, za nimi widok miasteczka Moszen; dalej jeszcze rozciąga się Dniepr, jakby siną wstążką: a tam, z drugiej strony, niskie, piaszczyste brzegi, wsie, miasteczka i monastery już połtawskiej guberni. Oko ma zewsząd otwarty widok na promień siedmiu lub ośmiu mil wokoło. [przypis autorski]
cóż to za głupie gadanie (…) poskromi tę pychę — To jest: sądzić o sprawiedliwości Boga znaczy przypuszczać, iż posiadamy określenie bezwzględnej sprawiedliwości. [przypis tłumacza]
Cóż to za zgrzebne Filipy z konopi gwarem swym mącą sen naszej królowej? Co? Widowisko?! Chętnie będę widzem, a w razie czego nawet i aktorem — słowa Puka z I sceny III aktu Snu nocy letniej. [przypis edytorski]
Cóż więc w celu tym uczynić muszę?… — Cała ta długa tyrada przepełniona jest w oryginale aluzjami do licznych wierszy, przysłów, bajek, i naszpikowana specyficznie francuskimi zwrotami, które jak np. dejeuner d'un crapaud (wykonać dla przypodobania się komuś coś hańbiącego i nie zdradzić twarzą przykrości, jaką się z tego powodu doznaje) nie dają się przetłumaczyć. Tłumacz zastąpił zwroty owe polskimi odpowiednikami, i pochlebia sobie, iż oddał wiernie wszystkie intencje autora. [przypis tłumacza]
Cóż wiem ja — słowa te (Que sais-je?), wzięte jako dewizę Montaigne'a, umieszczano wielokrotnie pod jego portretem. [przypis tłumacza]
Cóż wiemy o potędze, wiecznie rodzącej nieszczęście (…) jesteśmy bezwolnymi, somnambulicznymi mediami — S. Przybyszewski, Zur Psychologie des Individuums I, s. 23. [przypis autorski]
cóżże — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że. [przypis edytorski]
Cóż za traf szczęśliwy — Nowy rys obłudy towarzyskiej. Cóż za popis dla aktorki, to przejście! [przypis tłumacza]
Cóż (…) zmysły — zapożyczone są z komedii Moliera Don Garcia z Nawary. [przypis tłumacza]
Cóż znowu? (…) Poszedłbym się powiesić na najbliższym drzewie — Jedną z cech Moliera jako komediopisarza, jest mistrzostwo ekspozycji. Główny rys charakteru, dominująca namiętność bohatera sztuki ujawnia się od pierwszych słów niby temat muzyczny, którego cała komedia będzie rozwinięciem. Widzimy tu dwóch przyjaciół w sprzeczce; Alcest znajduje się w stanie najwyższego podrażnienia, z ust jego padają ciężkie słowa: fałsz, zgnilizna, honor i oto za chwilę widzimy, iż rzecz, o którą chodziło, jest zdawkową błahostką towarzyską. Ten niestosunek pomiędzy wagą wydarzeń a oddziaływaniem na nie stanowi podkład charakteru Alcesta i główną treść sztuki. Stopniowo zapoznamy się z przyczynami tego stanu. [przypis tłumacza]
cózeście sie kosów jeni (gw.) — cożeście się chwycili za kosy; czemu chwyciliście za kosy. [przypis edytorski]
Coacervabunt sibi magistros (łac.) — 2 Tm 4, 3: „Zgromadzą sobie nauczycieli”. [przypis tłumacza]
coacervanturque (…) fuga — Livius Titus, Ab Urbe condita, 21, 25. [przypis tłumacza]
coa vestis — cienka, przejrzysta szata, wyrabiana na wyspie Cos. [przypis redakcyjny]
cobądźkolwiek — dziś: co bądź a. cokolwiek. [przypis edytorski]
Co b. do d. — Co było do dowiedzenia. [przypis edytorski]
Co b. do d. — Co było do dowiedzenia. [przypis edytorski]
Co Białego spotkało — Leszek Biały (ok. 1184–1227), książę krakowski, został zamordowany w czasie zjazdu w Gąsawie. [przypis edytorski]
Coblentz, William (1873–1962) — fizyk amerykański, znany ze swojego wkładu w radiometrię i spektroskopię w podczerwieni. [przypis edytorski]
cobler — lekki drink z wina lub sherry z sokiem z owoców cytrusowych, cukrem i kostkami lodu. [przypis edytorski]
co bronić porwali się woli — którzy wywołali powstanie, by bronić wolności. [przypis edytorski]
co by było po tym — co by z tego miało być; co by z tego miało wynikać. [przypis edytorski]
co bych rad widział (daw.) — co bym chętnie widział. [przypis edytorski]
coby dawać pozór (daw.) — żeby pilnować (czy nie idzie wicesekretariusz). [przypis edytorski]
Co by do ciemnej tej studni przystały, na której stoją wszystkie inne skały — Kamienna tama otaczająca krąg ósmy, dźwiga na sobie ciężar wyższych kręgów piekielnych, a szczególnie te skały, które wszerz przez oddziały rozmaite, czyli jamy kręgu ósmego, przechodząc, podróżującym poetom za łuki mostowe służyły. [przypis redakcyjny]
coby (gw.) — żeby. [przypis edytorski]
co by im kwokała — [tu:] ochmistrzyni. [przypis redakcyjny]
co by kolwiek — cokolwiek by. [przypis edytorski]
cobykolwiek — dziś: cokolwiek by. [przypis edytorski]
co było celem owych czterech ksiąg — właściwie: τῶν γὰρ τεσσάρων βίβλων οὗτος ἦν ὑπόθεσις, nam ille erat quattuor librorum argumentum [który był bohaterem tych czterech ksiąg]. [przypis tłumacza]
co było odeszło (daw.) — forma daw. czasu zaprzeszłego; znaczenie: co odeszło (dawniej, przedtem). [przypis edytorski]
co był opowiadał — daw. czas zaprzeszły; dziś tylko: opowiadał (wcześniej). [przypis edytorski]
Co było twardym, wnet ci miękkim zda się — To jest: co było trudno ci pojąć, odtąd łatwe zrozumiesz. [przypis redakcyjny]
co było w rzeczy — jak było w rzeczywistości. [przypis redakcyjny]
co był uczynił Zopirus, on zacny rycerz, rozmiłowawszy się pana swojego Dariusa, (…) urznąwszy sobie gębę i nos uciekł do Babilończyków (…) — Herodot, Dzieje III 151; mowa o oblężeniu zbuntowanego Babilonu przez perskiego króla Dariusza I Wielkiego (ok. 550–486 p.n.e.). [przypis edytorski]
cobym zaś (gw.) — gdzieżbym zaś, [ależ czemu; WL]. [przypis autorski]
co by na tym liście stało (starop.) — co jest napisane w tym liście. [przypis edytorski]
Co by robiła dziś Anglia, gdyby zamiast czterdziestu tysięcy marynarzy miała czterdzieści tysięcy mnichów? — w 1534 król Henryk VIII zerwał z papiestwem i ogłosił się głową Kościoła w Anglii, w latach 1546–41 rozwiązał klasztory w swoim królestwie, przejął ich dochody i sprzedał majątki; jego córka, Elżbieta I, kontynuowała politykę religijną ojca, w 1588 pokonała wielką flotę inwazyjną Hiszpanii, ówczesnej głównej potęgi morskiej i kolonialnej; wspierała handel zamorski i ekspansję kolonialną. Trwająca za życia Woltera wojna siedmioletnia (1756–1763) zakończyła się druzgocącym zwycięstwem Wielkiej Brytanii nad Francją i Hiszpanią i rozstrzygnęła zmagania francusko-brytyjskie o dominację w Ameryce Północnej i supremację na świecie: Wielka Brytania przejęła większość terytoriów kolonialnych Francji i zyskała światową dominację na morzach, oceanach i w koloniach. [przypis edytorski]
Cobyś był, Pietrze, mi dufał, co przejdziesz — to przeszedłbyś — konstrukcja z użyciem czasu zaprzeszłego, inaczej: „Gdybyś mi zaufał, że przejdziesz, wówczas przeszedłbyś”. [przypis edytorski]
cobyście nie nawiedzili Koppenhagen — Kopenhaga była oblegana przez Szwedów. [przypis redakcyjny]
Co byś ty mi chciała dać — cytat z wiersza Narcyzy. [przypis redakcyjny]
coby — tu: żeby. [przypis edytorski]
co by w nim dociekła — jak by go oceniła. [przypis redakcyjny]
coć było życiem — inaczej: co ci było życiem; co było dla ciebie życiem. [przypis edytorski]
coć — co ci (która ci). [przypis edytorski]
coć (daw.) — co ci. [przypis edytorski]
coć do sromoty i do moich rzeczy (starop.) — co ci do sromoty i do moich rzeczy; co cię obchodzą moja hańba i moje sprawy. [przypis edytorski]
coć (gw.) — co ci. [przypis edytorski]
coć — konstrukcja z partykułą „ci”, skróconą do „-ć”. [przypis edytorski]
coć mówił (daw.) — skrót od: co ci mówił. [przypis edytorski]
coć powiedzą — konstrukcja z partykułą -ci, skróconą do -ć; znaczenie: co ci powiedzą. [przypis edytorski]
coć powiem — co ci powiem. [przypis edytorski]
coć rzekę — co ci mówię. [przypis edytorski]
