koryfej (daw.) — koryfeusz, przewodnik chóru w teatrze starogreckim; przen.: lider, przodownik nowych działań w jakimś środowisku, zwłaszcza artystycznym lub naukowym. [przypis edytorski]

Roman Jaworski, Wesele hrabiego Orgaza (źródło na Platformie Redakcyjnej)

korzec (daw.) — naczynie służące do pomiaru zboża, tu: przen. w nawiązaniu do wersetu z Ewangelii św. Mateusza: „Nikt nie zapala światła i nie stawia go w ukryciu ani pod korcem, lecz na świeczniku, aby jego blask widzieli ci, którzy wchodzą”. [przypis edytorski]

Adolf Dygasiński, Listy z Brazylii (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kośba (daw.) — koszenie. [przypis edytorski]

Henryk Sienkiewicz, Pan Wołodyjowski (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kośba (daw.) — żniwa. [przypis edytorski]

Henryk Sienkiewicz, Krzyżacy, Krzyżacy, tom pierwszy (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kośba (daw.) — żniwo, tu przen.: wojna, walka. [przypis edytorski]

Henryk Sienkiewicz, Krzyżacy, Krzyżacy, tom drugi (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kość pacierzowa (daw.) — kręgosłup. [przypis edytorski]

Cyprian Kamil Norwid, Promethidion (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kościarz (daw.) — człowiek zbierający kości, handlujący kośćmi. [przypis edytorski]

Janusz Korczak, Dziecko salonu (źródło na Platformie Redakcyjnej)

koście (daw., gw.) — kości (M. i B. lm). [przypis edytorski]

Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kościej (daw.) — szkielet. [przypis edytorski]

Henryk Sienkiewicz, Krzyżacy, Krzyżacy, tom drugi (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kosa (daw.) — długie, splecione włosy; warkocz. [przypis edytorski]

Helena Mniszkówna, Trędowata, Trędowata t. 1 (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Taras Szewczenko, Kobziarz, Urzeczona (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Jerzy Żuławski, Miasta umarłe (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kosa (daw., gw.) — warkocz. [przypis edytorski]

Józef Ignacy Kraszewski, Kunigas (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kosa (daw.; tu forma D. lm: kós) — warkocz. [przypis edytorski]

Juliusz Słowacki, Kordian (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kosa (daw.) — warkocz. [przypis edytorski]

George Gordon Byron, Don Juan (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Louis Gallet, Kapitan Czart. Przygody Cyrana de Bergerac (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Johann Wolfgang von Goethe, Faust, Faust, część druga (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Paul Heyse, Dziecię wieszczek (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Wincenty Korotyński, Czem chata bogata, tem rada, Baśń mojej piastunki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Wincenty Korotyński, Czem chata bogata, tem rada, Sierota (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Józef Ignacy Kraszewski, Pogrobek (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Józef Ignacy Kraszewski, Stara baśń, Stara baśń, tom pierwszy (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Józef Ignacy Kraszewski, Stara baśń, Stara baśń, tom trzeci (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Eliza Orzeszkowa, Dobra pani (źródło na Platformie Redakcyjnej)

William Shakespeare (Szekspir), Stracone zachody miłości (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Juliusz Słowacki, Balladyna (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Juliusz Słowacki, Beniowski, Beniowski. Pięć pierwszych pieśni (źródło na Platformie Redakcyjnej)

François Villon, Wielki Testament (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Jerzy Żuławski, Trylogia księżycowa, Zwycięzca (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kosisty (daw.) — uzbrojony w kosę. [przypis edytorski]

Percy Bysshe Shelley, Prometeusz rozpętany (źródło na Platformie Redakcyjnej)

koso (daw.) — krzywo. [przypis edytorski]

Arystofanes, Gromiwoja (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Johann Wolfgang von Goethe, Faust, Faust, część druga (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Johann Wolfgang von Goethe, Faust, Faust, część pierwsza (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kosołapy (daw.) — o krótkich rękach. [przypis edytorski]

Henryk Sienkiewicz, Krzyżacy, Krzyżacy, tom drugi (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kostera (daw.) — gracz w kości, hazardzista. [przypis edytorski]

Giacomo Giovanni Casanova, Od kobiety do kobiety (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kostera (daw.) — gracz w kości, hazardzista. [przypis edytorski]

Johann Wolfgang von Goethe, Faust, Faust, część druga (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Henryk Sienkiewicz, Krzyżacy, Krzyżacy, tom pierwszy (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kostera (daw.) — ryzykant, hazardzista, szuler, awanturnik. [przypis edytorski]

Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Henryk Sienkiewicz, Potop, Potop, tom drugi (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kosterski (daw.) — typowy dla graczy w kości, hazardzistów. [przypis edytorski]

Karl Arnold Kortum, Jobsjada (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kosterstwo (daw.) — hazard; częste granie w kości lub w karty, rujnujące grającego lub nieuczciwe. [przypis edytorski]

Bolesław Prus, Faraon, Faraon, tom trzeci (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Henryk Sienkiewicz, Listy z podróży do Ameryki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kostyra (daw.) — gracz w kości, hazardzista. [przypis edytorski]

Andrzej Frycz Modrzewski, O poprawie Rzeczypospolitej (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kosy (daw.) — krzywy, także: zezowaty. [przypis edytorski]

Stefan Grabiński, Na wzgórzu róż, Zez (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kosy (daw.) — tu: warkocze. [przypis edytorski]

Krzysztof Kamil Baczyński, Ballada zimowa (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kosy (daw.) — warkocze. [przypis edytorski]

Juliusz Słowacki, Balladyna (źródło na Platformie Redakcyjnej)

koszałka (daw.) — wiklinowy koszyk z przykrywką, służący zwykle do noszenia jedzenia. [przypis edytorski]

Stanisław Brzozowski, Płomienie (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kosz (daw.) — odmowa na propozycję zawarcia związku. [przypis edytorski]

Klementyna z Tańskich Hoffmanowa, Dziennik Franciszki Krasińskiej (źródło na Platformie Redakcyjnej)

koszta położyć (daw.) — ponieść koszty. [przypis edytorski]

Eliza Orzeszkowa, Nad Niemnem, Nad Niemnem, tom pierwszy (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kosztur (daw.) — narzędzie do sadzenia drzewek, por. kostur. [przypis edytorski]

Henryk Sienkiewicz, Pan Wołodyjowski (źródło na Platformie Redakcyjnej)

koszykowe (daw.) — przywłaszczona przez kogoś część pieniędzy, jakie otrzymał na zrobienie zakupów. [przypis edytorski]

Gabriela Zapolska, Pani Dulska przed sądem (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kotarh a. kotarz (daw.) — namiot. [przypis edytorski]

Maciej Stryjkowski, Kronika polska, litewska, żmudzka i wszystkiéj Rusi (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kotczy (daw.) — powóz, kareta. [przypis edytorski]

Piotr Skarga, Kazania sejmowe (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kotłowina (daw.) — kotlina. [przypis edytorski]

Stefan Szolc-Rogoziński, Pod równikiem (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Stefan Szolc-Rogoziński, Żegluga wzdłuż brzegów zachodniej Afryki na lugrze Łucja-Małgorzata 1882–1883 (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kotuch (daw.) — zagroda na ptaki domowe, kojec. [przypis edytorski]

Roman Jaworski, Wesele hrabiego Orgaza (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kować (daw.) — dziś: kuć, wykuwać. [przypis edytorski]

Ajschylos, Prometeusz skowany (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kować (daw.) — kuć; przykować: przykuć. [przypis edytorski]

Deotyma, Panienka z okienka (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kować (daw.) — kuć. [przypis edytorski]

Mikołaj Rej, Krótka rozprawa między trzemi osobami, Panem, Wójtem a Plebanem (źródło na Platformie Redakcyjnej)

William Shakespeare (Szekspir), Dwaj panowie z Werony (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Henryk Sienkiewicz, Krzyżacy, Krzyżacy, tom pierwszy (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kować (daw.) — kuć; tu: zakuć w kajdany, zniewolić. [przypis edytorski]

Stanisław Staszic, Przestrogi dla Polski (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kowalowę (daw.) — dziś popr. forma D.lp: kowalową. [przypis edytorski]

Bolesław Prus, Przygoda Stasia (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kowanie (daw.) — kucie. [przypis edytorski]

Henryk Sienkiewicz, Pan Wołodyjowski (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kowany (daw.) — kuty, wykuty. [przypis edytorski]

Henryk Sienkiewicz, Krzyżacy, Krzyżacy, tom pierwszy (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kozactwo a. kozaczyzna (daw.) — oddział wojska złożony z Kozaków. [przypis edytorski]

Maria Rodziewiczówna, Lato leśnych ludzi (źródło na Platformie Redakcyjnej)

koza (daw.) — areszt. [przypis edytorski]

Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato (źródło na Platformie Redakcyjnej)

koza (daw.) — kara polegająca na zatrzymaniu ucznia w szkole po lekcjach. [przypis edytorski]

Janusz Korczak, Mośki, Joski i Srule (źródło na Platformie Redakcyjnej)

koza (daw., pot.) — areszt. [przypis edytorski]

Edmondo de Amicis, Serce (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Jan Kiliński, Pamiętnik (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Ferdynand Kuraś, Przez ciernie żywota (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Władysław Stanisław Reymont, Sprawiedliwie (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Józef Siemiradzki, Za morze! (źródło na Platformie Redakcyjnej)

koza (daw., pot.) — młoda i głupia dziewczyna. [przypis edytorski]

Bolesław Prus, Pan Wesołowski i jego kij (źródło na Platformie Redakcyjnej)

koza (daw.) — tu: areszt. [przypis edytorski]

Wacław Berent, Próchno (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Teodor Tripplin, Podróż po Księżycu (źródło na Platformie Redakcyjnej)

koza (daw., żart.) — więzienie, areszt. [przypis edytorski]

William Shakespeare (Szekspir), Wesołe kumoszki z Windsoru (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Henryk Sienkiewicz, Listy z podróży do Ameryki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

koza (daw.) — zarówno pomieszczenie w szkole, w którym zatrzymywano ucznia za karę, jak i kara polegająca na zatrzymaniu ucznia w szkole po lekcjach. [przypis edytorski]

Janusz Korczak, Bobo (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kozera (daw.) — karta atutowa. [przypis edytorski]

Gustav Meyrink, Golem (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kozera (daw.) — kolor atutowy w grach karcianych. [przypis edytorski]

Karl Arnold Kortum, Jobsjada (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kozera (daw.) — powód, przyczyna; dziś zwykle w wyrażeniu: nie bez kozery. [przypis edytorski]

Tadeusz Dołęga-Mostowicz, Bracia Dalcz i S-ka, Bracia Dalcz i S-ka, tom pierwszy (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kozerna (daw.) — karta atutowa. [przypis edytorski]

George Gordon Byron, Don Juan (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kozieł (daw.) — dziś: kozioł. [przypis edytorski]

Maria Konopnicka, Wrażenia z podróży (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kozieł (daw.) — dziś popr.: kozioł. [przypis edytorski]

Johann Wolfgang von Goethe, Reineke - Lis (źródło na Platformie Redakcyjnej)

Henryk Sienkiewicz, Listy z podróży do Ameryki (źródło na Platformie Redakcyjnej)

k'pięknéj Marii (daw.) — ku pięknej Marii; do pięknej Marii. [przypis edytorski]

Władysław Syrokomla, Marcin Studzieński (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kpinkować (daw.) — żartować, pokpiwać. [przypis edytorski]

Bolesław Prus, Powiastki cmentarne (źródło na Platformie Redakcyjnej)

krążyć coś (daw.) — okrążać, otaczać. [przypis edytorski]

Ludovico Ariosto, Orland szalony, Orland szalony, tom III (źródło na Platformie Redakcyjnej)

krajczy (daw.) — urzędnik dworski krojący potrawy na stół królewski, potem tytuł honorowy. W oryginale scalco (wł.): w średniowieczu i renesansie służący odpowiedzialny na dworze włoskim za krojenie mięsa i podawanie go gościom. [przypis edytorski]

Pietro Aretino, O łajdactwach męskich (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kralka (daw.) — królowa w kartach. [przypis edytorski]

Władysław Syrokomla, Urodzony Jan Dęboróg (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kramarz (daw.) — handlarz. [przypis edytorski]

Gustav Meyrink, Golem (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kramny (daw.) — pochodzący z kramu; kupny. [przypis edytorski]

Mikołaj Rej, Krótka rozprawa między trzemi osobami, Panem, Wójtem a Plebanem (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kraść kogoś (daw.) — okradać kogoś. [przypis edytorski]

Zofia Urbanowska, Księżniczka (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kraśny a. krasny (daw.) — czerwony; piękny. [przypis edytorski]

Aleksander Puszkin, Eugeniusz Oniegin (źródło na Platformie Redakcyjnej)

kraśny a. krasny (daw., gw.) — piękny; kolorowy; czerwony. [przypis edytorski]