Przypisy

Tu już wpakowali nas na wielki statek — linia kolejowa docierała wówczas do tylko Niżnego Nowogrodu, odcinek do Kazania był jeszcze w budowie. [przypis edytorski]

Tukaj — tytułowy bohater ballady Mickiewicza, zawiera pakt z diabłem i szuka wiernego przyjaciela, który podejmie się w razie jego śmierci pociąć ciało na ćwierci i nasmarować przywracającym do życia wywarem. [przypis edytorski]

tukao — właśc. tukan, gatunek dużego ptaka z rodziny tukanowatych. [przypis edytorski]

Tukidydes (ok. 480–ok. 400 p.n.e.) — historyk grecki, Ateńczyk, autor dzieła Wojna peloponeska; przyjęte przez niego zasady rzetelności, krytycznego podejścia do źródeł, bezstronności i nieodwoływania się do czynników nadnaturalnych w wyjaśnianiu przyczyn wydarzeń stały się standardami historiografii. [przypis edytorski]

Tukidydes, syn Melezjasza (V w. p.n.e.) — ateński arystokrata o twardych zasadach moralnych, przywódca opozycji konserwatywnej; zaatakował program Peryklesa, zgodnie z którym fundusze Ateńskiego Związku Morskiego, przeznaczone na stworzenie wspólnej obrony przed atakiem Persji, zostały użyte na wzniesienie w Atenach monumentalnych budowli (m.in. Partenonu); poddany procedurze ostracyzmu, został wygnany z Aten (ok. 442). [przypis edytorski]

Tukidydes, właśc. Tucydydes — historyk ateński z V w. p.n.e, autor Wojny peloponeskiej. [przypis edytorski]

Tukidydes z Aten (ok. 480–ok. 400 p.n.e.) — grecki historyk, autor dzieła Wojna peloponeska; przyjęte przez niego zasady rzetelności, krytycznego podejścia do źródeł, bezstronności i nieodwoływania się do czynników nadnaturalnych w wyjaśnianiu przyczyn wydarzeń stały się standardami historiografii. [przypis edytorski]

Tu kończy się komedia Szekspira. W pierwotnej sztuce, którą on obrobił, następujący znajduje się — komentarz J. I. Krawszewskiego. [przypis edytorski]

tuk — reginalizm poznański: szpik kostny. [przypis edytorski]

tuk — szpik kostny. [przypis edytorski]

tułactwo — wygnanie, błąkanie się, emigracja. [przypis edytorski]

Tułacz — Żyd wieczny tułacz, 10-tomowa powieść Eugène Sue (właśc. Marie-Joseph Seue) (1804–1857), wyd. 1844–1845. [przypis edytorski]

Tuła — miasto w europejskiej części Rosji, ok. 200 km na płd. od Moskwy; w XIX w. ośrodek jubilerstwa oraz produkcji samowarów. [przypis edytorski]

Tuła — miasto w Rosji środkowej, ok. 200 km od Moskwy, w XIX w. stolica guberni, ważny ośrodek metalurgii i przemysłu zbrojeniowego, słynna także z produkcji samowarów. [przypis edytorski]

tułowu — dziś popr. forma D. lp: tułowia. [przypis edytorski]

tułowu — dziś: tułowia. [przypis edytorski]

tułowy — dziś popr. forma: tułowia. [przypis edytorski]

tułowy — tułowia (lm od: tułów); tu przen.: ciała. [przypis edytorski]

tułub (daw.) — ciało, trup, zwł. bezgłowy. [przypis edytorski]

tułub — futro, zwł. owcze. [przypis edytorski]

tułub (ros. тулуп) — kożuch, szuba; tu: sutanna, ornat. [przypis edytorski]

tułub (ros. тулуп, z tur. tulup: skóra, futro) — kożuch. [przypis edytorski]

tułup — długi kożuch z rękawami. [przypis edytorski]

tułup (z ros. тулуп: szuba, długie futro) — tu: okrycie zimowe, palto. [przypis edytorski]

Tu las był rzadszy (…) — fragm. IV księgi Pana Tadeusza A. Mickiewicza zatytułowanej Dyplomatyka i łowy. [przypis edytorski]

Tu l'as voulu (fr.) — chciałeś tego. [przypis edytorski]

tu l'as voulu (fr.) — chciałeś tego. [przypis edytorski]

tulec a. tuł (starop.) — także: tula, tuleja; kołczan. [przypis edytorski]

tulić — tu: tulić się. [przypis edytorski]

Tullus Hostilius — legendarny trzeci król Rzymu. [przypis edytorski]

Tullus Hostiliusz (673–642 p.n.e) — legendarny trzeci król Rzymu, zdobywca Alba Longa, znany z bogactwa. [przypis edytorski]

Tully — Marcus Tullius Cicero (106 BC–43 BC), Roman politician, philosopher, renowned orator and writer. [przypis edytorski]

Tuluza — miejscowość i gmina we Francji, stolica regionu Oksytania. [przypis edytorski]

tumak — kuna leśna, niewielki ssak drapieżny z rodziny łasicowatych. [przypis edytorski]

tuman — chmura, kłęby gęstego dymu, mgły lub oparów. [przypis edytorski]

Tuman czy co? — zastanawia się czy dobrze widzi, czy coś mu wzroku nie mami; tuman: mgła a. kurzawa. [przypis edytorski]

tuman (daw.) — mgła. [przypis edytorski]

tumanić (pot.) — zwodzić, oszukiwać, ogłupiać kogoś. [przypis edytorski]

tuman — kłąb czegoś sypkiego (np. płatów śniegowych) lub lotnego (pary wodnej) unoszący się w powietrzu i powodujący jego nieprzejrzystość. [przypis edytorski]

tuman — kłęby czegoś sypkiego (np. płatów śniegowych) lub lotnego (pary wodnej) unoszące się w powietrzu i powodujące jego nieprzejrzystość; poet.: mgła, opary. [przypis edytorski]

tuman — mgła, opary; kłąb czegoś sypkiego (np. kurzu) lub lotnego (pary wodnej) unoszący się w powietrzu i powodujący jego nieprzejrzystość. [przypis edytorski]

tuman — mgła. [przypis edytorski]

tuman — tu: kłąb. [przypis edytorski]

tuman — tu: mgła. [przypis edytorski]

tuman — unoszący się w powietrzu kłąb kurzu bądź kropel wody. [przypis edytorski]

tuman — unoszący się w powietrzu kłąb kurzu lub kropel wody. [przypis edytorski]

tumany — kłęby. [przypis edytorski]

tuman (z ros.) — mgła; „puszczać tuman” znaczy tu „kłamać”. [przypis edytorski]

tum (archit.) — średniowieczna nazwa katedry lub kolegiaty. [przypis edytorski]

tum — budynek kościelny wyższej rangi, katedra lub kolegiata, wybudowana w okresie średniowiecza. [przypis edytorski]

tum (daw.) — kościół katedralny. [przypis edytorski]

tum (daw.) — kościół, świątynia, katedra. [przypis edytorski]

tum (daw.) — kościół, świątynia. [przypis edytorski]

tum (daw.) — średniowieczny kościół katedralny lub kolegiata. [przypis edytorski]

tum (daw.) — świątynia. [przypis edytorski]

tum ją zobaczył — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: tu ją zobaczyłem. [przypis edytorski]

tum jest — tu jestem. [przypis edytorski]

tum — katedra. [przypis edytorski]

tum — kościół, katedra. [przypis edytorski]

tumor (daw.) — guz uciskający sąsiednie tkanki, nowotwór. [przypis edytorski]

tumor (łac.) — guz nowotworowy. [przypis edytorski]

tumor paedagogicus, właśc. timor paedagogicus (łac.) — gra słów, zamiast timor paedagogicus: lęk przed nauczycielem (tj. szacunek dla autorytetu), dowcipny autor listu pisze tumor: guz. [przypis edytorski]

tum — średniowieczna katedra. [przypis edytorski]

tum — średniowieczna nazwa katedry. [przypis edytorski]

tum — świątynia. [przypis edytorski]

tum św. Szczepana — gotycka katedra św. Szczepana, jeden z symboli Wiednia, najważniejsza świątynia w stolicy Austrii. [przypis edytorski]

tumski (daw.) — (o kościele) katedralny a. kolegiacki. [przypis edytorski]

tum — staropolskie określenie katedry lub kolegiaty. [przypis edytorski]

tum (…) trząsł — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: tu trząsłem. [przypis edytorski]

Tumu a. Atum — bóg stwórca, bóstwo solarne powiązane z Re. [przypis edytorski]

tumult (daw.) — zamieszki. [przypis edytorski]

tumult (daw.; z łac. tumultus: zgiełk, rozruch) — zamieszki (często na tle wyznaniowym); zamieszanie, zamęt; tu forma zdr.: tumulcik. [przypis edytorski]

tumult (daw., z łac. tumultus: zgiełk, zamęt, starcie) — rozruchy, zamieszki. [przypis edytorski]

tumult — tu: zamieszki. [przypis edytorski]

tumult — zamieszanie. [przypis edytorski]

tumult — zamieszanie, zgiełk spowodowany wieloma osobami będącymi w ruchu. [przypis edytorski]

tumult — zamieszki, awantury. [przypis edytorski]

tumult — zamieszki, zgiełk. [przypis edytorski]

tumult — zgiełk, zamieszanie. [przypis edytorski]

tumult — zgiełk, zamieszanie spowodowane ruchem wielu osób. [przypis edytorski]

tumult (z łac.) — zamieszanie. [przypis edytorski]

tum was czekał — dziś: tu was czekałem. [przypis edytorski]

tum wybrał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: tu wybrałem. [przypis edytorski]

tum (z niem.) — średniowieczny kościół katedralny lub kolegiata. [przypis edytorski]

tum (z niem.) — świątynia; kościół kolegiacki a. katedralny. [przypis edytorski]

tum zrywała — dziś: tu zrywałam. [przypis edytorski]

Tunbridge Wells — angielskie miasto w hrabstwie Kent, ok. 50 km na płd.-wsch. od centrum Londynu; od 1909 nosi oficjalną nazwę Royal Tunbridge Wells. [przypis edytorski]

tunc (łac.) — wtedy, wówczas. [przypis edytorski]

tundra — bezdrzewne zbiorowisko roślinności w zimnym, okołobiegunowym klimacie na półkuli północnej, składające się głównie z mchów i porostów, w południowym pasie także z roślin zielnych i krzewinek. [przypis edytorski]

tunėti — tirštėti, tumėti. [przypis edytorski]

tunetański — dziś popr: tuniski (przym. od nazwy Tunis). [przypis edytorski]

tunika Dejaniry (mit. gr.) — Dejanira, żona Herkulesa, który zabił zatrutą strzałą centaura Nessosa, gdy ten próbował zgwałcić Dejanirę. Umierając centaur podarował Dejanirze swoją tunikę splamioną krwią, twierdząc, że ma ona moc zapewnienia miłości męża. Dejanira posłała Herkulesowi tę tunikę, gdy zakochał się w innej kobiecie, Joli. Herkules zmarł w męczarniach po włożeniu tuniki, która na skutek działania zatrutej krwi Nessosa, przywarła do jego ciała i spaliła go żywcem; „tunika Dejaniry” to synonim nieznośnego, zabójczego cierpienia, które więzi ofiarę w swej mocy i od którego nie ma ucieczki. [przypis edytorski]

tunika — w staroż. Rzymie przewiązywany w pasie wełniany ubiór z krótkimi rękawami, odpowiednik greckiego chitonu. Plaut swobodnie miesza realia rzymskie i greckie, wprowadzając w greckim Efezie tuniki, impluvium, odniesienia do senatu. [przypis edytorski]

Tunis — miasto portowe w płn. Afryce, ob. stolica Tunezji, ok. 17 km od dawnej Kartaginy; w XII–XVI w. jedno z najbogatszych miast muzułmańskich, stolica państwa Hafsydów. [przypis edytorski]

tuočės — tuomet. [przypis edytorski]

tupa — dziś popr.: tupie. [przypis edytorski]

tupając — dziś: tupiąc. [przypis edytorski]

tupecik — włosy spiętrzone nad czołem (element mody okresu romantyzmu bądź sposób na zasłonięcie łysiny). [przypis edytorski]

tupet (z fr.) — półperuka zakładana na przód głowy. [przypis edytorski]

tupet (z fr. toupet) — kosmyk włosów na wierzchu głowy. [przypis edytorski]