Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 453 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 160198 przypisów.
onej doby (starop. forma) — w tej chwili, w tym momencie. [przypis edytorski]
onej doby (starop.) — wtedy, w tym czasie. [przypis edytorski]
onej doby (starop.) — w tym czasie; wtedy. [przypis edytorski]
onej (gw.) — jej. [przypis edytorski]
onej pychy przypłacą (daw.) — dziś: przypłacą ową pychę. [przypis edytorski]
onejroplastia (z gr. oneiros: marzenie senne, plastos: ukształtowany, ulepiony) — tu: wytwarzanie obrazów sennych. [przypis edytorski]
onej (starop. forma) — (do) tej. [przypis edytorski]
onej (starop. forma) — jej, tej. [przypis edytorski]
onej (starop.) — jej. [przypis edytorski]
onej (starop.) — tej. [przypis edytorski]
onejże (starop. forma) — tejże. [przypis edytorski]
onejże (starop.) — tejże; tej samej; onejże godziny: w tej samej godzinie, w tym samym czasie. [przypis edytorski]
onem — dziś popr.: onym. [przypis edytorski]
onem (starop. forma) — im. [przypis edytorski]
onemu (daw.) — jemu. [przypis edytorski]
onemu rodgisarowi, co był mosiądzowego wołu uczynił tyranowi, co w nim ludzi męczyć miał, i musiał to ukazać sam, jako to być miało — Ateńczyk Perilaos zaproponował Falarisowi, tyranowi sycylijskiego miasta Akragas (VI w. p.n.e.) wykonanie pustego w środku spiżowego byka, do którego wnętrza wrzucano by skazańców, a następnie podpalano ogień pod figurą; jako pierwszy zginął w nim sam pomysłodawca i wykonawca byka (Diodor Sycylijski, Biblioteka historyczna IX 30). [przypis edytorski]
One of Burns's remarks (…) inadequate idea — „Jednym ze spostrzeżeń Burnsa, kiedy przybył pierwszy raz do Edynburga, był brak wyraźnej różnicy między życiem wieśniaków a życiem wytwornego świata. U pierwszych, mimo że nie byli wysubtelnieni modą ani oświeceni nauką, duża zdolność obserwacji, wiele inteligencji; ale kobieta subtelna i doskonała była dlań istotą zupełnie nową, o której miał dotąd bardzo niedokładne pojęcie”. [przypis tłumacza]
one pohańce — ci poganie. [przypis edytorski]
„One rendition one public performance” por. szerzej: M. F. Makeen, From „Communication in Public” to „Communication to the Public”; An Examination of the Authors's Rights of Broadcasting, Cabling, and the Making Available of Works to the Public Under the Copyright Laws of the USA, the UK, and France, King's College 1999, https://kclpure.kcl.ac.uk/portal/files/2932667/392285.pdf, (dostęp 16.02.2014), s. 94. [przypis autorski]
one się ruszały… — komiczny opis odlewania wina z amfor do dzbana, z którego i Sceledrus, i Lurcjo dzielnie popijali. Amfory wściekle się rzucały — bo je raz po raz nachylano utaczając do dzbana, który „szalał” (bacchabatur), upijając się niby ciągle weń wlewanym winem. [przypis tłumacza]
one słowa przez Waleriusza Messale z rozkazania senatu i pospólstwa rzymskiego do niego posłane — Swetoniusz In Octa., rozdz. 58. [przypis edytorski]
one (starop. forma) — te, owe. [przypis edytorski]
one (starop.) — te, owe. [przypis edytorski]
On est heureux de chercher là–bas des talents et de les protéger (fr.) — Szczęściem jest wyszukiwać tam talenty i je popierać. [przypis edytorski]
on est trop vieux marin pour ça (fr.) — jesteśmy na to zbyt starymi marynarzami. [przypis edytorski]
one — te, owe. [przypis edytorski]
one (tu daw.) — je. [przypis edytorski]
one wszystkie przez ciebie przezierają jak brudna woda przez szklane naczynie — w późn. wyd. popr. tłumaczenie na: „one wszystkie przez ciebie przezierają jak mocz przez szklany nocnik”. [przypis edytorski]
on fait des percées de vue, des eclaircies (fr.) — robimy aleje widokowe, przecinki. [przypis edytorski]
Ong-chan, Jong-chan a. To'orił Ong-chan (zm. 1203) — władca Keraitów (tu: Cheraitów), pokonany przez Czyngis-chana. [przypis edytorski]
ongi a. ongiś (daw.) — niegdyś, kiedyś. [przypis edytorski]
ongi a. ongiś — kiedyś, dawniej. [przypis edytorski]
ongi a. ongiś — kiedyś, swego czasu. [przypis edytorski]
ongi (daw.) — dawniej, kiedyś. [przypis edytorski]
ongi (daw.) — dawniej, niegdyś. [przypis edytorski]
ongi (daw.) — dawniej. [przypis edytorski]
ongi (daw., gw.) — dawniej, niegdyś. [przypis edytorski]
ongi (daw., gw.) — kiedyś, dawniej. [przypis edytorski]
ongi (daw.) — kiedyś, dawniej. [przypis edytorski]
ongi (daw.) — kiedyś, dawniej. [przypis edytorski]
ongi (daw.) — kiedyś, niegdyś. [przypis edytorski]
ongi — daw. kiedyś. [przypis edytorski]
ongi (daw.) — kiedyś. [przypis edytorski]
ongi (daw.) — niegdyś, dawniej. [przypis edytorski]
ongi (daw.) — niegdyś, kiedyś dawniej. [przypis edytorski]
ongi (daw.) — niegdyś, kiedyś. [przypis edytorski]
ongi (daw.) — niegdyś. [przypis edytorski]
ongi — dawniej, kiedyś. [przypis edytorski]
ongi — dawniej, niegdyś. [przypis edytorski]
ongi — dawniej. [przypis edytorski]
ongi — kiedyś, dawniej. [przypis edytorski]
ongi (książk.) — a. ongiś; dawniej. [przypis edytorski]
ongi — niegdyś, kiedyś dawniej. [przypis edytorski]
ongi — niegdyś, kiedyś. [przypis edytorski]
ongi — niegdyś, kiedyś wcześniej. [przypis edytorski]
ongiś (daw.) — niegdyś, kiedyś, dawniej. [przypis edytorski]
ongiś — wcześniej, dawniej, niegdyś. [przypis edytorski]
on go nie sądzi, lecz w niego uderza, nie ułaskawia, lecz miażdży i niszczy — Mielgunow, op. cit., s. 35–6. [przypis autorski]
on (gw.) — tu: ten. [przypis edytorski]
On (hebr.) — gr. Heliopolis, stolica 13. nomu Dolnego Egiptu, ok. 20 km na północ od Memfis. [przypis edytorski]
Oniasz — p. I, I, 1, i uwaga do słowa Heliopolis. [przypis tłumacza]
onić (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć i dodaną do zaimka osobowego „oni”. [przypis edytorski]
Onić to w Polszcze zamki murowali — Jeńców tatarskich rzeczywiście do tej pracy używano. [przypis redakcyjny]
Oni ci wskażą wszystko, o co tylko spytasz (…) najlepiej owe drogi znają — aluzja do tajemnic eleuzyjskich. Hierofant, jak wiadomo, pouczał mystów o życiu przyszłym. [przypis tłumacza]
o nic piękniejszym — dziś popr.: o niczym piękniejszym. [przypis edytorski]
o nię — dziś popr. forma B. lp r.ż.: o nią; tu zachowano daw. formę ze względu na rym. [przypis edytorski]
o nię (starop. forma B. lp r.ż.) — o nią. [przypis edytorski]
o nię (starop. forma) — dziś B.lp r.ż.: (o) nią. [przypis edytorski]
o nieba miedzianego sklepy — akcja dzieje się podczas zachodu słońca, chodzi więc o kolor nieba. [przypis edytorski]
onieczulony — znieczulony, pozbawiony czucia. [przypis edytorski]
Oniegin tłumaczony był na języki… — oto spis tych przekładów, ułożony na zasadzie poszukiwań moich w Pet. Bibl. Publ.: franc.: Dupont (1847), Béezo (1868), Michajłow (1882); niem.: Lippert (1849), Lupus (1860 i 1900), Bodenstedt (1866), Zeibert (1872), Blumenthal (1878); ang.: Seldine (1886); wł. Delatr (1856), Besobrasowa-Suchozanet (1858); chorw. Dmitrowic (1860), Ternski (1881); węg.: Berczi (1865). [przypis tłumacza]
o niego ja stoję (daw.) — na nim mi zależy. [przypis edytorski]
o niej [o trzeciej przyczynie] potem powiem (s. 104) — autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; w tym przypadku na odnośnej stronie znajduje się akapit z rozdziału V zaczynający się od słów: „Tu muszę wreszcie poruszyć kwestię sumienia (…)”. [przypis edytorski]
o niej — W oryginale: „de ipsa”. Czy chodzi o wnioskowanie z tej treści, czy o niej samej? Pierwsze pojmowanie znajdujemy u Ewalda 31, Auerbacha 233, Sterna 24, Gebhardta § 41, White'a 20, Saisseta 312 i Appuhna 241; drugie u Kirchmanna 16, Elwesa 15, Boyle'a § 41. Do pierwszego pojmowania może skłaniać zarówno uwaga, że nie chodzi o wywnioskowanie treści, gdyż posiadamy ją już, jak powiedziano przedtem w założeniu, jak i dalszy ciąg, gdzie jest mowa o wyprowadzaniu innych idei. Jednakże przeciwko temu pojmowaniu, przemawiają względy następujące: 1) w założeniu powiedziane jest wprawdzie, że dana byłaby treść, ale to nie wyłącza wnioskowania o niej, przeciwnie, wymaga tego, jak np. gdy dana jest treść trójkąta, a wywnioskowane ma być twierdzenie o sumie jego kątów (por. [fragmenty zaczynające się od słów: „Wątpliwość mieć będziemy dopiero na skutek innej idei, która nie jest na tyle jasna i wyraźna, abyśmy mogli wywnioskować z niej coś pewnego”; „drogą takiej samej znajomości, z pomocą której”; „Ażeby określenie mogło uchodzić za doskonałe”); 2) w dalszym ciągu właściwie mowa jest o wnioskowaniu w obydwu kierunkach; 3) [we fragmencie „Co zaś do nas, to, skoro dowiedziałem się, że istnieję, nie mogę zmyślić, że istnieję lub że nie istnieję”] mamy analogię; 4) wnioskować z czegoś = concludere ab aliqua re [we fragmentach „wnosimy (…), że dusza jest zjednoczona z ciałem i że to zjednoczenie stanowi przyczynę owego czucia”; „jak najusilniej poszukiwać wiedzy o rzeczach”, „aby nie wnioskować nic ani z czegoś oderwanego i ogólnego o czymś rzeczywistym” lub ex aliqua re [we fragmentach: „zgoła nie możemy stąd zrozumieć”; „kiedy stąd, że się czegoś dowiedziałem, staje mi się wiadomym, co to jest”; „abyśmy mogli wywnioskować z niej coś pewnego o rzeczy”; „przykład jakiejś rzeczy oderwanej, względem której jest obojętne, w jaki sposób się ją określa”; „ażeby z określenia rzeczy dały się wyprowadzić wszystkie jej własności”; „co wydaje się niezbędnym do osiągnięcia wiedzy o rzeczach wiecznych i do urobienia ich określeń”] (inde concluditur [we fragmentach „kiedy stąd (…) staje mi się wiadomym”, „niewiele jest rzeczy, które zdołałem dotychczas drogą takiego poznania zrozumieć”, „przeto wnioskujemy stąd w sposób jasny”, „Czy zaś same idee mogą podlegać jakiemuś zepsuciu, zobaczymy”), nigdzie zaś: de re. [przypis tłumacza]
oniemić (neol.) — uczynić niemym, odebrać głos. [przypis edytorski]
oniemić — odebrać głos; uczynić niemym. [przypis edytorski]
oniemić — uczynić niemym. [przypis edytorski]
O niepodległości Polski — jest to pismo nadesłane na odbyty w końcu marca 1910 r. zjazd związków „Filarecyj” z Paryża, Leodjum i Verviers i „Stowarzyszenia im. Lelewela” z Brukseli. (Jako goście byli obecni jeszcze przedstawiciele lwowskiego „Życia” i „Bratniej Pomocy Słuchaczy Politechniki Lwowskiej”). Na zjazd ten prócz Żeromskiego przysłali jeszcze listy T. T. Jeż, B. Limanowski, A. Niemojewski, G. Daniłowski, W. Feldman, W. Sieroszewski. — Zarówno tekst odezwy Żeromskiego jak te wiadomości o zjeździe czerpiemy z „Krytyki” (1910, zeszyt V, str. 260) z artykułu p. t. Zjazd młodzieży postępowo-niepodległościowej. — Częściowy przedruk odezwy dała „Ziemia Lubelska” 10 sierpnia 1915 r. (Nr. 222), bałamutnie jako datę zjazdu podając 27 marca 1914 r. [przypis redakcyjny]
O niepozbywalności zwierzchnictwa — w rozdziale tym oraz w pięciu następnych zajmuje się Russo bliższą analizą pojęcia woli powszechnej, które podtrzymuje całą jego konstrukcję w jej najważniejszym punkcie. Dotychczasowy tok rozumowania nie dotknął jeszcze zagadnienia podstawowego: w jaki sposób człowiek żyjący w społeczeństwie może stale słuchać tylko samego siebie? Jak godzi się w prawnym ustroju skrępowanie jednostki przez prawa z jej wolnością? A od rozwiązania tego pytania zależy przecież ważność umowy społecznej, która nie może gwałcić natury ludzkiej, samej istoty człowieczeństwa. Otóż koncepcja woli powszechnej umożliwia wyjście z tych sprzeczności, godząc w sobie harmonijnie obydwa elementy: autonomii człowieka i obowiązku posłuszeństwa wobec praw państwowych. — Śledząc właściwości woli powszechnej, takiej, jak ją Russo pojmuje, dowiadujemy się zaraz z pierwszego ustępu, że wola powszechna jest skierowana ku wspólnemu dobru, że uzgadnia ona i do jedności sprowadza interesy jednostek, że więc jej przedmiotem jest korzyść całości, będąca równocześnie korzyścią wszystkich poszczególnych członków społeczeństwa. [przypis tłumacza]
O, nieraz może na tym jego szczycie rozwiewały się przestrogi znamiona — jest to szczegół dochowany tradycją. Podczas ciągłych nabiegów tatarskich, kiedy lud okolicy wiedział, że horda w pobliżu koczuje, dla bezpieczeństwa zostawiał jednego ze swoich na jakiej wyniosłej i panującej mogile lub na wierzchu wysokiego dębu, aby upatrywał Tatarów i dawał znać o zajrzanych wywieszeniem białej chorągwi lub chustki. Lud pracujący po polach, skoro zajrzał bielące znamię popłochu, uciekał w znajome sobie kryjówki. Ukraiński telegraf! To mi napomina drugi szczegół. Słyszałem od mieszkańców pamiętnego w naszych dziejach miasta Czehryna tak tłumaczony początek zwyczaju, powszechnego w Ukrainie, a zwłaszcza w tej okolicy, zbierania się ludu, szczególniej chłopców i dziewcząt, na środek sioła, który oni nazywają ułycia, ulica, dla śpiewania różnych pieśni, co się nieraz daleko w noc przeciąga. W czasie koczowania hordy w tych stronach lud, wiedząc, jakie klęski ponosi, kiedy na śpiących natrafią Tatarzy, żeby zawsze miał przytomność i gotowość chronić się w razie niebezpieczeństwa, na noc zbierał się razem i dla odpędzenia snu śpiewał narodowe dumy i pieśni. Zwyczaj został, chociaż niebezpieczeństwo, co mu dało początek, minęło. Dalsze wiersze oddają sprawiedliwą zapłatę zasługom cienistych dębów Ukrainy, które w ciągłych zaburzeniach i wojnach zapewne niejednemu chroniącemu się śmierci były pewniejszą opieką niż ściany własnego jego domu. [przypis autorski]
onieśmielenie pełne szacunku, które u nas wzbudza wielkie imię wymówione na głos — Wielkim imieniem był Pachacamac; wymawiano je bardzo rzadko i z oznakami wielkiej czci. [przypis autorski]
o niespełna rozumie — dziś: niespełna rozumu. [przypis edytorski]
O! Nie takimi ogniami się pali (…) dusza — poeta pieśni miłosnych jest na tej gwieździe, która tylko przyjmuje dusze tych, co zanadto oddawali się miłości ziemskiej. On sam wyznaje, że więcej tą miłością gorzał niż najsławniejsi kochankowie starożytni. [przypis redakcyjny]
o nie — tzn. o zdrowie swojego hetmana. [przypis edytorski]
o nieznanym człowieku i jego opowieści — por. [powieść J.W. Goethego] Wilhelm Meister, t. I, rozdział 17. [przypis redakcyjny]
oni Julianowie, możni cesarze — cesarz Julian, właśc. Flavius Claudius Iulianus (331–363), cesarz rzymski (od 361), filozof i autor piszący po grecku, znany pod nadanym mu przez chrześcijan przydomkiem Apostata, tzn. Odstępca, gdyż wychowany w religii chrześcijańskiej, pod wpływem filozofii neoplatońskiej odstąpił od niej. Był ostatnim cesarzem wyznającym religię dawnych Rzymian, podjął próbę jej zreformowania, dążąc do przywrócenia jej statusu religii państwowej; aktami prawnymi starał się osłabić chrześcijaństwo. [przypis edytorski]
o nim — tzn. prawdopodobnie o prawdziwym Bogu. [przypis tłumacza]
Oni płyną niby potok (…) — parafraza bądź tłumaczenie Psalmu 90(89). [przypis edytorski]
oni prostą drogą (…) nad głowę się wzbija — Eneida, II, 227, w tłumaczeniu Fr. Wężyka. [przypis tłumacza]
oniria (neol.) — rzeczywistość snu. [przypis edytorski]
oni są chore — pan profesor jest chory (gospodyni używa specyficznej formy grzecznościowej). [przypis edytorski]
Oni są dzicy (…) zepsutego smaku — wpływ tego ustępu, jak w ogóle całego rozdziału, łatwo odnaleźć u J. J. Rousseau, zwłaszcza w Emilu. [przypis tłumacza]
oni (starop.) — ci, owi. [przypis edytorski]
oni — Tj. żydzi. [przypis tłumacza]
oni — towiańczycy. [przypis redakcyjny]
oni — tzn. szaleni, lekkomyślni ludzie. [przypis redakcyjny]
oni — w domyśle: kochankowie śpiewający w nocy. [przypis redakcyjny]
oni właśnie ustanowili władzę… — oczywiście w porozumieniu z Likurgiem. [przypis tłumacza]
oni w Wilnie tak ciąąąągną — mowa o charakterystycznym kresowym akcencie, o wymowie samogłosek; innymi wyrazistymi cechami kresowej polszczyzny były półmiękkie ć, ś, ź oraz przedniojęzykowe ł. [przypis edytorski]
Oniż się (…) zachwieją — czyż oni się zachwieją (konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż). [przypis edytorski]
