Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dopełniacz | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8700 przypisów.
Mussolini, Benito (1883–1945) — włoski polityk, założyciel i przywódca ruchu faszystowskiego; w 1922 dokonał zamachu stanu i stanął na czele rządu; od 1925 dyktator Włoch; podpisał traktaty laterańskie regulujące stosunki Włoch z Watykanem (1929); prowadził agresywną politykę zagraniczną: dokonał podboju Etiopii (1935–1936), udzielał wojskowego wsparcia gen. Franco podczas wojny domowej w Hiszpanii (1936–1939), zawiązał sojusz z Niemcami (tzw. Oś Rzym–Berlin, 1936), zaanektował Albanię (1939), usiłował zdobyć Grecję i Egipt; po wylądowaniu aliantów na Sycylii w 1943 odsunięty od władzy, utworzył satelickie względem Niemiec, marionetkowe państwo z rządem rezydującym w płn. Włoszech w Salò; schwytany przez komunistycznych partyzantów w 1945 i rozstrzelany. [przypis edytorski]
Mussolini, Benito (1883–1945) — włoski polityk, założyciel i przywódca ruchu faszystowskiego; w 1922 dokonał zamachu stanu i stanął na czele rządu; od 1925 dyktator Włoch; podpisał traktaty laterańskie regulujące stosunki Włoch z Watykanem (1929); prowadził agresywną politykę zagraniczną: dokonał podboju Etiopii (1935–1936), udzielał wojskowego wsparcia gen. Franco podczas wojny domowej w Hiszpanii (1936–1939), zawiązał sojusz z Niemcami (tzw. Oś Rzym-Berlin, 1936), zaanektował Albanię (1939), usiłował zdobyć Grecję i Egipt; po wylądowaniu aliantów na Sycylii w 1943 odsunięty od władzy, utworzył satelickie względem Niemiec, marionetkowe państwo z rządem rezydującym w płn. Włoszech w Salò; schwytany przez komunistycznych partyzantów w 1945 i rozstrzelany. Jego żoną była Rachele Guidi, z którą miał pięcioro dzieci. [przypis edytorski]
Mussolini, Benito Amilcare Andrea (1883–1945) — wł. polityk i dziennikarz, gł. założyciel i przywódca ruchu faszystowskiego; premier Włoch w l. 1922–1943, później do 1945 przywódca Włoskiej Republiki Socjalnej (tzw. Republika Salò); w 1943 r. został odsunięty od władzy, utworzył satelickie względem Niemiec, marionetkowe państwo z rządem rezydującym w płn. Włoszech w Salò; Mussolini sprawował tam władzę z pomocą szerzących terror jednostek Guardia Nazionale Repubblicana i Czarnych Brygad; schwytany przez komunistycznych partyzantów w 1945 r. i rozstrzelany. [przypis edytorski]
Mustafa — następca zaduszonego Osmana. [przypis redakcyjny]
Mustafa-Pasza — ob. Swilengrad, miasto w płd. Bułgarii, węzeł drogowy i kolejowy przy granicy z Turcją i Grecją; dawną nazwę (do 1912) nosiło na cześć tureckiego dostojnika Çobana Mustafy paszy, który w XVI w. zbudował tu most na rzece Marice, łączący dwie części miasta. [przypis edytorski]
Mustela vison, ob. Neovison vison, pol.: wizon amerykański a. norka amerykańska (biol.) — gatunek drapieżnego ssaka z rodziny łasicowatych. [przypis edytorski]
Mus [to jest] wielki pan! — przysłowiowe. [przypis edytorski]
mustrowanie — tu: musztrowanie, przeprowadzanie musztry. [przypis edytorski]
mustyk (zool.) — drobny owad, którego samice żywią się krwią ssaków; meszka. [przypis edytorski]
mustyk (zool.) — drobny owad, którego samice żywią się krwią ssaków. [przypis edytorski]
mustyk (zool.) — meszka, drobny owad, którego samice żywią się krwią ssaków. [przypis edytorski]
musułbas — materiał bawełniany («besz« z Mosułu, miasta nad Tygrysem, skąd i nazwa muślinu). [przypis redakcyjny]
musząc umierać, napił się szaleju — o ile ustawa nie kazała za pewne przestępstwa strącić do baratronu (przepaści), uśmiercano skazanego trucizną z rośliny zwanej po łacinie cicuta. [przypis tłumacza]
Muszą tańczyć, jak ja zagram — w oryginale: meo remigio rem gerunt, co znaczy mniej więcej: „wiosłują tak, jak ja im każę”, „wiosłują według taktu, który ja im zagram”. [przypis tłumacza]
muszą — zmuszają. [przypis edytorski]
muszarabi — rzeźba ażurowa drzwi i balkonów, pozwalająca widzieć z wewnątrz, nie będąc widzianym. [przypis autorski]
muszczą — dziś: muskają. [przypis edytorski]
muszcze — dziś popr. forma 3 os. lp: muska. [przypis edytorski]
muszcze — dziś popr.: muska; od muskać: lekko dotykać, dotykać w przelocie. [przypis edytorski]
muszdeid — dziś popr.: mudżtahid, muzułmański uczony prawnik i teolog, w szyickim odłamie islamu: najwyższego stopnia w hierarchii. [przypis edytorski]
muszęć — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]
muszę cierpieć, abym śpiewał — nawiązanie do legendy o łabędziu, który ma śpiewać tylko raz w życiu, tuż przed śmiercią. [przypis edytorski]
muszęci — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci. [przypis edytorski]
Muszę się przyznać tutaj do pewnej pomyłki: w słowach Hamleta, wystosowanych do aktorki trupy wędrownej, doszukałem się zwrócenia pewnej uwagi na jej wdzięki. Późniejsi interpretatorzy Hamleta, z uprzejmą troskliwością miejsca to podkreśliwszy, ogłosili je jako próbkę mojej zupełnej nieświadomości: nie wie nawet tego, że na scenach szekspirowskich role kobiece grywane były przez mężczyzn! Nawet gdyby pouczenie to podano mi w formie nieco uprzejmiejszej i z zamiarem odpowiedniejszym, mógłbym być za dobre chęci tylko wdzięczny. Że wówczas kobiety nie występowały, o tym coś kiedyś czytałem; przypominam sobie również, że pisząc ową uwagę, sam miałem wątpliwości, alem zaznaczyć ich zaniechał; dla sceny młody ów człowiek będzie naturalnie tak samo aktorką, jak ów grający Ofelię. Przeoczyłem przy tym, że wędrowni aktorowie nie są w kostiumach i dlatego pomyliłem się co do owego ustępu. [przypis autorski]
Muszę stąd odejść, bo czuję, że mogę zwariować… — René Johannet, [op. cit.]. [przypis autorski]
muszka — sztuczny pieprzyk; malutki, zwykle okrągły plasterek z czarnego materiału (jedwabiu, tafty, aksamitu lub skóry), który wedle mody rokokowej w XVIII w. przyklejano na twarzy, szyi lub dekolcie dla ozdoby i kontrastu z jasną cerą, jak również dla maskowania niedoskonałości. [przypis edytorski]
muszkat a. muszkatel — rodzaj słodkiego wina. [przypis edytorski]
muszkat — a. muszkatel: słodkie, aromatyczne wino deserowe. [przypis edytorski]
muszkatela (daw.) — dziś: muszkatel, słodkie wino deserowe o intensywnym aromacie i smaku. [przypis edytorski]
muszkatel (fr. ) — gatunek przedniego wina południowego. [przypis redakcyjny]
muszkatel — rodzaj wina. [przypis redakcyjny]
muszkat (inaczej: gałka muszkatowa) — przyprawa korzenna. [przypis edytorski]
muszkatowy — dziś: muszkatołowy. [przypis edytorski]
muszkat (z łac.) — gałka muszkatowa; przyprawa korzenna dodawana do ciast dla zapachu. [przypis redakcyjny]
muszkiet — ciężka strzelba lontowa, gładkolufowa, ładowana odprzodowo. [przypis edytorski]
muszkieterowie — dawna formacja piechoty uzbrojona w muszkiety, długą broń palną ładowaną od wylotu lufy. [przypis edytorski]
muszkieterowie — piechota, uzbrojona w ciężką broń palną, muszkiety. [przypis redakcyjny]
muszkieterowie — tu: bohaterowie popularnych powieści historyczno-przygodowych Aleksandra Dumasa: Trzej muszkieterowie, Dwadzieścia lat później, Wicehrabia de Bragelonne. [przypis edytorski]
muszkieter — żołnierz oddziałów specjalnych francuskiej gwardii królewskiej w XVII- i XVIII-wiecznej Francji; formacja ta była uzbrojona m.in. w muszkiety, długą broń palną ładowaną od wylotu lufy, stąd nazwa. [przypis edytorski]
muszkiet — strzelba ręczna. [przypis redakcyjny]
muszkiety trzymają jak na widełkach — muszkiety z powodu ich znacznej wagi opierano celując na widełkach. [przypis redakcyjny]
muszkiet (z fr.) — ciężka strzelba lontowa, gładkolufowa, ładowana odprzodowo. [przypis edytorski]
muszki — ozdoby w postaci czarnych kropeczek (sztucznych „pieprzyków”) naklejane na twarzy; element mody w XVIII w. [przypis edytorski]
muszkuły — dziś: muskuły. [przypis edytorski]
muszkuły — dziś popr.: muskuły, tj. mięśnie. [przypis edytorski]
muszkulisty — dziś popr.: muskularny. [przypis edytorski]
muszkum — piżmo. [przypis redakcyjny]
muszla — tu: słuchawka; mikrofon. [przypis edytorski]
muszlin (daw.) — muślin, lekka, przezroczysta tkanina o luźnym splocie. [przypis edytorski]
muszlin — właśc. muślin, lekka półprzezroczysta tkanina. [przypis edytorski]
musztrujący — tu: surowo krytykujący a. sprawdzający. [przypis edytorski]
musztuk właśc. munsztuk (daw.) — ustnik. [przypis edytorski]
musztułuk (z tatar.) — podarek dawany posłańcowi; nowina, wiadomość. [przypis redakcyjny]
musztułuk (z tur.) — nowina (zwykle dobra). [przypis redakcyjny]
musztułuk (z tur.) — wiadomość, tu: odpowiedź. [przypis redakcyjny]
musztuluk a. munsztułuk (daw.) — nagroda, podarunek. [przypis redakcyjny]
Muszyna — miasto w Małopolsce, w powiecie nowosądeckim; także: grupa poetycka funkcjonująca w Krakowie w latach 1957–1961, założona przez Jerzego Harasymowicza. [przypis edytorski]
mutacja — tu: przemiana. [przypis edytorski]
Muta (…) formae — Claudianus, In Rufinum, II, 482–491. [przypis tłumacza]
Mutat (…) cogit — Lucretius, De rerum natura, V, 826. [przypis tłumacza]
mutatio controversiae (łac.) — zmiana przedmiotu sporu. [przypis edytorski]
mutatis mutandis (łac.) — zmieniając to, co powinno być zmienione; po dokonaniu niezbędnych zmian; z uwzględnieniem istniejących różnic; stosując odpowiednio (termin w naukach ekonomicznych, historycznych, prawniczych i in.). [przypis edytorski]
mutatis mutandis (łac.) — zmieniając to, co powinno być zmienione; po dokonaniu niezbędnych zmian; z uwzględnieniem istniejących różnic. Zwrot zwracający uwagę na występowanie analogii pomiędzy jedną a drugą sytuacją, o ile uwzględni się różnice wynikające z odmiennych warunków. [przypis edytorski]
mutatis mutandis (łac.) — zmieniając to, co powinno być zmienione; uwzględniając istniejące różnice. [przypis edytorski]
mutatis mutandis (łac.) — zmieniwszy to, co powinno być zmienione; z uwzględnieniem istniejących różnic. [przypis edytorski]
mutatis mutandis (łac.) — zmieniwszy to, co wymagało zmiany; pomijając nieścisłości. [przypis edytorski]
mutatis mutandis (łac.) — z uwzględnieniem drobnych różnic. [przypis edytorski]
mutatis mutandis (łac.) — z uwzględnieniem istniejących różnic. [przypis edytorski]
mutatis mutandis (łac.) — z uwzględnieniem różnic; stosując odpowiednio; dana sytuacja jest podobna do innej, jeśli uwzględni się różnice, które wynikają z odmiennych warunków. [przypis edytorski]
mutatis mutandis (Latin) — changing what has to be changed. [przypis edytorski]
mutatis mutandis (Latin) — changing what must be changed. [przypis edytorski]
Mut — bogini-pramatka, żona Amona z triady tebańskiej. Przedstawiana pod postacią sępa, później jako kobieta w nakryciu głowy ze skrzydłami sępa. [przypis edytorski]
muterka (zdr.), własc. mutra — nakrętka na śrubę. [przypis edytorski]
mutilationem (łac. forma B.) — okaleczenie. [przypis redakcyjny]
mutinys — valgis iš duonos. [przypis edytorski]
mutra — nakrętka na śrubę. [przypis edytorski]
Mutspitze a. Monte Muta — szczyt alpejski na północ od Merano. [przypis edytorski]
mutterka (z niem. Mutter) — matka. [przypis edytorski]
Mutter (niem) — matka. [przypis edytorski]
Mutter! Revision! (niem.) — Matko! Rewizja! [przypis edytorski]
mu — tu: daw. forma grzecznościowa, dziś: panu. [przypis edytorski]
mu — tu: panu. Barbara miesza formy, zwracając się do Mordercy: mówi do niego czasem ty, a czasem pan lub on, zapewne ze względu na nową dla niej sytuację narzeczeństwa. [przypis edytorski]
Mutuskowie — mieszkańcy sabińskiego miasta Trebula Mutusca w prowincji Rieti w Lacjum; dziś: Monteleone Sabino. [przypis edytorski]
Muty Arelius — Muzio Aurelio, a właściwie: Giovanni Mazzarello, łaciński i włoski poeta. [przypis redakcyjny]
Mutze ab (niem.) — zdjąć czapki. [przypis edytorski]
Mutze auf (niem.) — włożyć czapki. [przypis edytorski]
mu w róg dadzą — zabiją i na pokarm służy. [przypis redakcyjny]
mu wyrównam — tu: dorównam mu. [przypis edytorski]
Muy bien (hiszp.) — Bardzo dobrze. [przypis edytorski]
muy lindo e maravilloso (hiszp.) — bardzo piękne i cudowne. [przypis edytorski]
muy valiente (hiszp.) — bardzo odważny. [przypis edytorski]
mužikiškos — vyriškos. [przypis edytorski]
mużycki (z ros.) — chłopski. [przypis edytorski]
mużyk (ros.) — chłop. [przypis edytorski]
mużyk (ros.) — chłop. [przypis redakcyjny]
mużyk (ros.) — chłop w dawnej Rosji. [przypis edytorski]
mużyk (ros. мужик) — chłop. [przypis edytorski]
mużyk (z ros.) — chłop. [przypis edytorski]
Muza — chodzi tu zapewne o Muzę poezji miłosnej Erato. [przypis edytorski]
Muza Dag — nawiązanie do powieści Czterdzieści dni Musa Dah (1933) austriackiego pisarza Franza Werfla, traktującej o tragicznej i bohaterskiej walce Ormian mordowanych przez Turków w czasie pierwszej wojny światowej, chroniących się i walczących na tytułowej górze. [przypis edytorski]
