Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 114525 przypisów.

rtęć — przed wynalezieniem salwarsanu, syfilis leczono za pomocą rtęci. [przypis edytorski]

rūgojimas (brus.) — priekaištavimas. [przypis edytorski]

rūgoti — barti, priekaištauti. [przypis edytorski]

rųgoti (brus.) — barti. [przypis edytorski]

rūgoti (sl.) — priekaištauti, pykti. [przypis edytorski]

rūkyla — smilkalai. [przypis edytorski]

rūškanas — niūrus, piktas, rūstus. [przypis edytorski]

rubacha — tu: człowiek rubaszny, nieokrzesany, grubianin; być może przez skojarzenie z ros. rubacha, tj. koszula, aluzja do bliskości ze śmiercią i braku szacunku dla niej, jak w powiedzeniu bliższa koszula ciału. [przypis edytorski]

rubaszka — rosyjska koszula męska, przewiązywana sznurem i nie wpuszczana w spodnie. [przypis edytorski]

rubaszka (z ros.) — długa koszula (tunika) ze stójką, zapinana na ramieniu, wykładana na wierzch na spodnie i przewiązywana paskiem a. sznurem. [przypis edytorski]

rubaszność — bezpośredniość, bezceremonialność w sposobie bycia. [przypis edytorski]

rubaszny — bardzo bezpośredni i bezceremonialny w sposobie bycia; też: będący wyrazem takiego usposobienia. [przypis edytorski]

rubaszny — bezpośredni i bezceremonialny. [przypis edytorski]

rubel — jednostka monetarna (czyli pieniądz) w Rosji; rubel był używany kiedyś także w Polsce, na terenie zaboru rosyjskiego. [przypis edytorski]

rubel — waluta Rosji carskiej, używana w Królestwie Polskim. [przypis edytorski]

Rubenici i Gadyci — dwa plemiona izraelskie, do których należeli potomkowie Rubena i Gada, synów Jakuba. [przypis edytorski]

Ruben — najstarszy syn Jakuba i Lei, brat m.in. Symeona, Lewiego, Judy, przyrodni brat Józefa. [przypis edytorski]

Rubens, Peter Paul (1577–1640) — flamandzki malarz epoki baroku. [przypis edytorski]

Rubens, Peter Paul (1577–1640) — malarz flamandzki, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli baroku. [przypis edytorski]

Rubens, Peter Paul (1577–1640) — znakomity malarz flamandzki epoki baroku. [przypis edytorski]

Rubens, Peter Paul (1577–1640) — znakomity malarz flamandzki epoki baroku; w dziełach o tematyce mitologicznej przedstawiał nagie postacie odznaczające się obfitością kształtów, stąd określenie „kształty rubensowskie”, używane szczególnie w odniesieniu do kobiet. [przypis edytorski]

Ruben ze swą matką (bibl.) — postacie z Księgi Rodzaju: Ruben, najstarszy syn patriarchy Jakuba i Lei, uwiódł jedną z żon swojego ojca, niewolnicę Bilhę, matkę swoich przyrodnich braci, i obcował z nią (Rdz 35, 22). [przypis edytorski]

rubežiai — sienos (valstybės), ribos. [przypis edytorski]

rubežis — valstybės siena. [przypis edytorski]

rubežius (brus.) — teritorijos riba, siena. [przypis edytorski]

rubežius — siena, užsienis. [przypis edytorski]

rubežius — užsienis. [przypis edytorski]

rubia — blondynka, jasnowłosa. [przypis edytorski]

rubieże — granice, kresy. [przypis edytorski]

rubież — granica ziem a. państwa. [przypis edytorski]

rubież — granic, kraniec, miedza, pas przygraniczny; bez rubieży: bez granic, nieskończony. [przypis edytorski]

rubież — pogranicze, obszar położony tuż przy granicy. [przypis edytorski]

rubież — tu: granica; pas, odcinek pograniczny. [przypis edytorski]

Rubikon — rzeka w płn. Włoszech w czasach republiki rzymskiej stanowiąca granicę pomiędzy leżącą na płn. Galią Przedalpejską a położoną na płd. Italią, do której wodzom rzym. nie wolno było wkraczać z armią. Zakaz, chroniący republikę przez zamachem stanu, został złamany w r. 49 p.n.e. przez Juliusza Cezara, który przekroczył Rubikon ze swoim legionem, rozpoczynając w ten sposób wojnę domową. „Przekroczenie Rubikonu” oznacza wykonanie przełomowego kroku, którego skutków nie da się cofnąć. [przypis edytorski]

Rubikon — rzeka w płn. Włoszech, w czasach republiki rzymskiej stanowiąca granicę pomiędzy leżącą na płn. Galią Przedalpejską a położoną na płd. Italią, do której wodzom rzymskim nie wolno było wkraczać z armią. Zakaz, chroniący republikę przed zamachem stanu, został złamany w r. 49 p.n.e. przez Juliusza Cezara, który przekroczył Rubikon ze swoim legionem, rozpoczynając w ten sposób wojnę domową. „Przekroczenie Rubikonu” oznacza wykonanie przełomowego kroku, którego skutków nie da się cofnąć. [przypis edytorski]

Rubikon — rzeka w płn. Włoszech, w czasach republiki rzymskiej stanowiąca granicę pomiędzy leżącą na płn. Galią Przedalpejską a położoną na płd. Italią, do której wodzom rzymskim nie wolno było wkraczać z armią. Zakaz, chroniący republikę przed zamachem stanu, został złamany w r. 49 p.n.e. przez Juliusza Cezara, który przekroczył Rubikon ze swoim legionem, rozpoczynając w ten sposób wojnę domową. „Przekroczenie Rubikonu” oznacza wykonanie przełomowego kroku, którego skutków nie da się cofnąć. [przypis edytorski]

Rubikon — w starożytności rzeka (stanowiąca granicę między Italią a Galią Przedalpejską), którą Juliusz Cezar (ok. 100/102–44 p.n.e.) przekroczył w 49 roku p.n.e., rozpoczynając wojnę domową w Rzymie. [przypis edytorski]

Rubini, Giovanni Battista (1794–1854) — włoski śpiewak operowy (tenor); jeden z najsłynniejszych śpiewaków swoich czasów, obdarzony głosem na najwyższym rejestrze (tenorino), spopularyzował technikę drżenia głosu (wł. vibrato) do oddania silnych emocji. [przypis edytorski]

rubin — kamień szlachetny o barwie ciemnoczerwonej. [przypis edytorski]

rubinowem — daw. forma dla r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: rubinowym. [przypis edytorski]

Rubinstein, Anton Grigoriewicz (1829–1894) — ros. pianista, kompozytor i dyrygent, jeden z największych wirtuozów fortepianowych XIX w., płodny kompozytor. [przypis edytorski]

Rubinstein, Anton Grigoriewicz (1829–1894) — rosyjski pianista, kompozytor i dyrygent, jeden z największych wirtuozów fortepianowych XIX w., płodny kompozytor. [przypis edytorski]

Rubinstein, Anton Grigoriewicz (1829–1894) — rosyjski pianista, kompozytor i dyrygent; odbywał słynne podróże koncertowe po Europie. [przypis edytorski]

Rubinstein, Leopold — muzyk, śpiewak i kompozytor, w getcie warszawskim współpracujący z teatrem „Eldorado”. [przypis edytorski]

Rubinstein, Nikołaj Grigoriewicz (1835–1881) — rosyjski pianista, dyrygent, kompozytor i pedagog; brat pianisty Antona Rubinsteina. [przypis edytorski]

rublów — dziś popr. forma D. lm: rubli. [przypis edytorski]

rublów (gw.) — rubli. [przypis edytorski]

rubrycela — rzymskokatolicki kalendarz liturgiczny. [przypis edytorski]

rubuilis — čia: jauniklis. [przypis edytorski]

Rubus (biol.) — rodzaj roślin z rodziny różowatych obejmujący jeżyny i maliny, liczący kilkaset gatunków. [przypis edytorski]

ruchać (daw.) — ruszać. [przypis edytorski]

ruchać (przestarz.) — ruszać. [przypis edytorski]

ruchający (gw.) — dziś poprawna forma: ruszając (się). [przypis edytorski]

ruchał (reg.) — ruszał. [przypis edytorski]

ruchawka (daw.) — pospolite ruszenie, żołnierze pospolitego ruszenia. [przypis edytorski]

ruchawka (daw. pot.) — rozruchy, niepokoje społeczne; tu: bezładny tłum. [przypis edytorski]

ruchawka (pot.) — zamieszki, niepokoje społeczne. [przypis edytorski]

ruchawka — tu: niepokoje i problemy społeczne, prowadzące do emigracji. [przypis edytorski]

ruchawy — dziś popr.: ruchliwy. [przypis edytorski]

Ruchlin, Antoni — kupiec; członek Deputacji Likwidacyjnej, utworzonej w celu ustalenia pretensji obywateli do majątków osób aresztowanych. [przypis edytorski]

ruch musowy — dziś raczej: ruch wymuszony. [przypis edytorski]

ruch oksfordzki (ang. Oxford Movement) — w XIX w. stowarzyszenie członków Kościoła anglikańskiego, skupione wokół Uniwersytetu Oksfordzkiego, mające na celu reformę anglikanizmu. [przypis edytorski]

rucho (starop.) — szaty, odzienie. [przypis edytorski]

„Ruch” — tajne czasopismo wydawane w czasie powstania styczniowego, które ukazywało się w okresie od 5 lipca 1862 r. jako organ urzędowy Komitetu Centralnego, a później Rządu Narodowego. [przypis edytorski]

ruchy — dziś: ruchami. [przypis edytorski]

ruciany wianuszek — wianuszek z ruty, rośliny o drobnych żółtych kwiatach, będącej symbolem panieństwa; ruta — znana jest od starożytności jako zioło lecznicze, służące także w kuchni do nacierania mięs w celu zachowania ich świeżości; daw. wierzono również, że ruta chroni przed złym urokiem. [przypis edytorski]

ruciany — zrobiony z ruty, rośliny z drobnymi listkami i żółtymi kwiatkami, używanej jako ozdoba; wianek ruciany to symbol panieństwa. [przypis edytorski]

ruciany — zrobiony z ruty; wianek ruciany symbolizuje dziewictwo. [przypis edytorski]

ruczaj (daw., poet.) — potok, strumień. [przypis edytorski]

ruczaj (daw.) — strumień. [przypis edytorski]

ruczaj — strumyk. [przypis edytorski]

Ruda — miasto nad Wartą, w pobliżu Sieradza. [przypis edytorski]

ruda — tu: rodzaj gliny. [przypis edytorski]

rudawka — rdzawo zabarwiona woda na powierzchni łąkowych bagnisk. [przypis edytorski]

rudel — dawn. ster statku. [przypis edytorski]

rudel (daw.) — ster statku. [przypis edytorski]