Przypisy

zrównanie — daw. równanie. [przypis edytorski]

zrównanie dnia z nocą — równonoc; długość dnia jest taka sama jak długość nocy, ma to miejsca dwa razy do roku: 20/21 marca oraz 22/23 września. [przypis edytorski]

zróżniczkować (daw.) — zróżnicować. [przypis edytorski]

zróżniczkować — dziś poza znaczeniem matematycznym: zróżnicować. [przypis edytorski]

zróżniczkowane — dziś popr.: zróżnicowane. [przypis edytorski]

zróżniczkowanie — dziś popr.: zróżnicowanie. [przypis edytorski]

zróżniczkowany — dziś poza znaczeniem matematycznym: zróżnicowany. [przypis edytorski]

zrobić benkełe (daw. pot.) — ogłosić upadłość, zbankrutować. [przypis edytorski]

zrobić dobrą partię (daw.) — znaleźć dobrego, bogatego kandydata na męża; dobrze wyjść za mąż. [przypis edytorski]

zrobić na ślam — okraść podczas snu. [przypis edytorski]

zrobić parę uwag — w oryg. niem. Betrachtungen anstellen: snuć rozważania. [przypis edytorski]

zrobić promocję — przysporzyć popularności. [przypis edytorski]

zrobić uwagę — lit. zwracać uwagę. [przypis edytorski]

zrobię ci latawca (pot.) — dziś popr.: zrobię ci latawiec. [przypis edytorski]

zrobiłabyś los — wygrałabyś los na loterii; zapewniłabyś sobie los. [przypis edytorski]

zrobiłeś pan źle — dziś popr. forma grzecznościowa: zrobił pan źle. [przypis edytorski]

zrobiło — dziś popr.: sprawiło. [przypis edytorski]

zrobił się nudnym — dziś: zrobił się nudny. [przypis edytorski]

zrobili rewizją (daw.) — dziś: zrobili rewizję. [przypis edytorski]

zrobiliśmy postanowienie — dziś popr.: postanowiliśmy. [przypis edytorski]

z robotąm się kwapiła — daw. konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: kwapiłam się z robotą; kwapić: spieszyć się. [przypis edytorski]

zrodzona z toni Afrodyta (mit. gr.) — bogini miłości, kwiatów, pożądania i płodności. Afrodyta nie miała rodziców, narodziła się z piany morskiej u wybrzeży Cypru. [przypis edytorski]

zrodzony z Feba — syn Apollina, Eskulap. [przypis edytorski]

zrodzon — zrodzony (daw. krótka forma przym.). [przypis edytorski]

z rogiem w dodatku — dawna ang. pomoc dydaktyczna do nauki czytania, zwana hornbook (książka rogowa), składała się z pojedynczej kartki z wypisanym alfabetem (czasem także z cyframi oraz z modlitwą Ojcze nasz), umieszczonej na drewnianej tabliczce z rączką i chronionej osłoną z cienkiej, przezroczystej płytki z rogu lub miki. [przypis edytorski]

zrok (daw.) — umówione miejsce i czas spotkania. [przypis edytorski]

z roku 1937 — w którym toczy się akcja powieści. [przypis edytorski]

zronić — zgubić, upuścić. [przypis edytorski]

zrosły — dziś: zrośnięty. [przypis edytorski]

zrospaczony — dziś popr. pisownia: zrozpaczony. [przypis edytorski]

z rozczochranymi włosy (daw.) — dziś popr. forma N.lm: z (…) włosami. [przypis edytorski]

Z rozdziału VI Księgi Rodzaju w Biblii wyprowadzano wniosek o możliwości stosunków cielesnych między diabłami a córkami ludzkimi — por. Rdz 6, 1–4. [przypis edytorski]

z rozdziawionymi usty — dziś N.lm: (…) ustami. [przypis edytorski]

z rozkazy — dziś popr. forma N. lm: z rozkazami. [przypis edytorski]

zrozumią — dziś popr. forma: zrozumieją. [przypis edytorski]

zrozumią — dziś popr.: zrozumieją. [przypis edytorski]

Zrozumiałem łatwo, że ta akademia i nagroda to doraźny wymysł celem zamaskowania plagiatu w oczach publiczności — Rousseau myli się: Jacques Balexert a. Ballexserd (1726–1774) za swoją pracę Dissertation sur l'éducation physique des enfans depuis leur naissance jusqu'à jusqu'à l'âge de puberté (Dysertacja o wychowaniu fizycznym dzieci od urodzenia do wieku dojrzałości, 1762) rzeczywiście otrzymał nagrodę Holenderskiego Towarzystwa Nauk w Haarlem. [przypis edytorski]

zrozumialny — dziś: zrozumiały. [przypis edytorski]

zrozumiejcie — dziś raczej: zrozumcie. [przypis edytorski]

zrozumże — wyraz zrozum z dodaną partykułą -że użytą dla wzmocnienia nacisku. [przypis edytorski]

zruć (daw. forma) — zrzuć. [przypis edytorski]

zruca — dziś: zrzuca. [przypis edytorski]

zrucić (daw.) — zburzyć. [przypis edytorski]

zrucił me (reg.) — zrzucił mnie. [przypis edytorski]

zrucili — dziś popr.: zrzucili (w domyśle: ze stanowiska). [przypis edytorski]

zruci — zrzuci (z żołądka); zwymiotuje. [przypis edytorski]

zrugać — nawymyślać komuś, gniewnie go skrytykować; zbesztać, złajać. [przypis edytorski]

zrugać — obrzucić obelgami. [przypis edytorski]

z ruśnice — z rusznicy. [przypis edytorski]

z Russem (daw.) — z Rousseau. [przypis edytorski]

zrutenizowany — poddany wpływom ruskim; od śrdw. łac. Ruthenia: Ruś. [przypis edytorski]

z rybaki — dziś popr. forma: z rybakami. [przypis edytorski]

zrychtować (reg.) — wykonać, skonstruować. [przypis edytorski]

z rysunkami autora — z przyczyn technicznych ilustracje zostaną opublikowane w przyszłości. Tam, gdzie to konieczne, treść obrazków opisano w przypisach. Nie publikujemy też dwuwierszy, nawiązujących do treści książki i umieszczonych w żywej paginie (tj. na górze strony, nad tekstem), ponieważ ich tłumaczenie nie weszło jeszcze do domeny publicznej. [przypis edytorski]

zrywałaś listki akacji, a potem byłaś smutna, bo wypadło: „nie dba” — nawiązanie do zwyczaju wróżenia przez obrywanie akacjowych listków rosnących na jednej łodyżce, powtarza się przy tym wyliczankę: kocha, lubi, szanuje, nie chce, nie dba, żartuje, w myśli, w mowie, w sercu, na ślubnym kobiercu, aż do zerwania ostatniego listka. Podobnie wróżono z kwiatu margerytki. [przypis edytorski]

zrywał się ostatnimi wysiłkami — w oryg. niem. raffte sich zur letzten Anstrengung auf: zdobył się na ostatni wysiłek. [przypis edytorski]

zrywam (…) lilią (daw.) — dziś: zrywam lilię. [przypis edytorski]

z rządem — w wydaniu z 1816 r.: z nierządem. [przypis edytorski]

zrzęda — tu: zrzędliwość. [przypis edytorski]

zrzęda — zrzędzenie; narzekanie. [przypis edytorski]

zrzebiec (daw.) — źrebak. [przypis edytorski]

zrzecze się — dziś: zrzeknie się. [przypis edytorski]

zrzeczywistnienie — dziś: urzeczywistnienie. [przypis edytorski]

z rzeką, która była bogiem, gotów był walczyć… — ze Skamandrem, bóstwem rzeki o tej samej nazwie; zob. Iliada XXI 200 i nast. [przypis edytorski]

zrzekła się pierwszej dziewiczej miłości — mowa o Wilhelmie Habsburgu zwanym Uprzejmym (ok. 1370–1406). [przypis edytorski]

zrzenice — dziś: źrenice, oczy; twarz Dziewicy przemienia się w trupią czaszkę z pustymi oczodołami. [przypis edytorski]

zrzenice — dziś: źrenice. [przypis edytorski]

zrzetelnie (daw.) — w sposób widoczny. [przypis edytorski]

zrzezać się (daw.) — ponieść stratę. [przypis edytorski]

zrzódło (daw.) — źródło; Słowacki stosuje niekonsekwentnie i zamiennie obie formy. [przypis edytorski]

zrzódło — dziś popr.: źródło. [przypis edytorski]

zrzuciła — tzn. poroniła. [przypis edytorski]

zrzuta (daw.) — ruina. [przypis edytorski]

zrzynek — okrawek, ścinek. [przypis edytorski]

z ścian — dziś popr.: ze ścian. [przypis edytorski]

zśliznąć — dziś popr.: ześliznąć. [przypis edytorski]

z śmiechem — dziś popr.: ze śmiechem. [przypis edytorski]

z śmiechem — ze śmiechem. [przypis edytorski]

zśród — dziś: spośród. [przypis edytorski]

zśród — dziś: spośród, spomiędzy. [przypis edytorski]

z śród — spośród. [przypis edytorski]

z sąsiady — dziś popr. forma N.lm: z sąsiadami. [przypis edytorski]

z samey w niem roście więtsza chęć trudności (starop. konstrukcja) — z (powodu) samej trudności rośnie w nim większa chęć. [przypis edytorski]

z Schillera — przekład Adama Mickiewicza powstał w kwietniu 1820 r. w Kownie; poeta zmienił imiona osób występujące w oryginale: król Franz (w tłumaczeniu polskim nie pada jego imię), dama imieniem Kunigund (tu: Marta), rycerz Delorges (tu: Emrod). [przypis edytorski]

zseła — zsyła. [przypis edytorski]

z setką tysięcy podobnych przeszedł był geograficzne szlaki Anhellego — aluzja do zesłania Aleksandra Wata i jego pobytu w radzieckich więzieniach. [przypis edytorski]

z sfer swoich gwiazdy spadały szalenie — obraz odnosi się do wyobrażenia wszechświata, w którym gwiazdy przymocowane były do obracających się sfer niebieskich. [przypis edytorski]

zsiadły — tu: stały (o stanie skupienia ciał fizycznych). [przypis edytorski]

z siwemi brody — dziś popr. forma N. lm: z siwymi brodami. [przypis edytorski]

z siwiejącymi (…) włosy — dziś popr. forma N.lm: (…) włosami. [przypis edytorski]

zskapieć (daw.) — znikczemnieć, podupaść. [przypis edytorski]

z skrzydły — dziś popr. forma N.lm: ze skrzydłami. [przypis edytorski]

z skrzydły — dziś popr. froma N. lm: ze skrzydłami. [przypis edytorski]

z skwapliwością — chętnie i szybko. [przypis edytorski]

z słowy — dziś popr. forma N. lm: ze słowami. [przypis edytorski]

z słowy poważnemi — dziś popr. forma N. lm: z poważnymi słowami. [przypis edytorski]

ZSL — Zjednoczone Stronnictwo Ludowe. [przypis edytorski]

z smakowitym — dziś popr.: ze smakowitym. [przypis edytorski]

z Sokratesem, którego Arystofanes niesłusznie szarpie — w komedii Chmury. [przypis edytorski]

z sprawiedliwymi bogi (daw. forma) — dziś N.lm: (…) bogami. [przypis edytorski]