Przypisy

Kadmosa, który rzucił w ziemię / na mężów siew — aluzja do pochodzenia Echiona, ojca Penteusza. Echion wyrósł z ziemi z zasianych przez Kadmosa smoczych zębów. [przypis edytorski]

Kadmosa ród — córki Kadmosa, siostry Agawe: Autonoe i Ino. [przypis edytorski]

Kadmos (mit. gr.) — heros grecki. Po zabiciu smoka za radą Ateny zasiał w ziemi jego zęby, z których wyrosło plemię uzbrojonych wojowników. Kadmos rzucił między nich kamień, wskutek czego zaczęli ze sobą walczyć. Pięciu pozostałych przy życiu pomogło mu wybudować twierdzę Kadmeę, u podnóża której powstało miasto Teby. [przypis edytorski]

Kadmos mit. gr. — heros, założyciel Teb, brat porwanej przez Zeusa Europy, ojciec Semele, matki Dionizosa. [przypis edytorski]

Kadmos (mit. gr.) — założyciel Teb, głównego miasta Beocji, krainy w środkowej Grecji. [przypis edytorski]

Kadmos (mit. gr.) — założyciel Teb. [przypis edytorski]

Kadmos (mit. gr.) — założyciel Teb, zmieniony wraz z żoną Harmonią w węże. Według jednej z wersji mitu miała to być kara za zabicie poświęconego Aresowi smoka. [przypis edytorski]

Kadmus a. Kadmos (mit. gr.) — założyciel Teb. [przypis edytorski]

kadrów — dziś popr. forma D.lm: kadr. [przypis edytorski]

kadryl — daw. gorszy gatunek salcesonu. [przypis edytorski]

kadryl (daw.) — tu: niskiej jakości wędlina, tani salceson. [przypis edytorski]

kadryl (fr. quadrille) — tańczony parami w grupach taniec salonowy, popularny w XVIII–XIX w., o metrum przemiennym 6/8 i 2/4. [przypis edytorski]

kadryl — kontredans tańczony w cztery pary. [przypis edytorski]

kadryl — taniec salonowy z XVIII w. [przypis edytorski]

kadryl — XIX-wieczny taniec z figurami. [przypis edytorski]

kadryl — XVIII-wieczny taniec salonowy z figurami; modny za czasów Napoleona I we Francji, szybko zyskał popularność w innych krajach europejskich. [przypis edytorski]

kadryl — XVIII-wieczny taniec salonowy z figurami; modny za czasów Napoleona I we Francji, szybko zyskał popularność w innych krajach europejskich. [przypis edytorski]

kad tu galą — pasak.: kad tave galas. [przypis edytorski]

kaducej — dziś: kaduceusz, laska herolda, atrybut Merkurego (w mit. gr.: Hermesa) jako posłańca bogów, zdobiona dwoma splecionymi wężami i zwieńczona skrzydłami; kaduceusz miał mieć zdolność godzenia nieprzyjaciół. [przypis edytorski]

kaduceusz (mit. gr.) — laska herolda, atrybut Hermesa, posłańca bogów. [przypis edytorski]

kaducznie (daw.) — diabelnie. [przypis edytorski]

kaducznie — diabelnie. [przypis edytorski]

kaduczy (daw.) — diabli. [przypis edytorski]

kaduk (daw.) — diabeł, licho. [przypis edytorski]

kaduk (daw.) — diabeł. [przypis edytorski]

kaduk (daw..) — diabeł. [przypis edytorski]

kaduk — licho, diabeł. [przypis edytorski]

kaduk (reg.) — diabeł. [przypis edytorski]

kaduk — spadek bezdziedziczny i beztestamentowy, bądź prawo dziedziczenia dóbr tego rodzaju. [przypis edytorski]

kaduk — tu: majątek pozostawiony bez prawnego spadkobiercy. [przypis edytorski]

kaduk (z łac. caducus: niczyj, bezpański) — mowa o zasadzie z prawa rzymskiego, dotyczącej własności, która nie może zostać przejęta; drugim znaczeniem, również obecnym w niniejszym kontekście, jest: diabeł, zły duch. [przypis edytorski]

kaduk (z łac. caducus: niczyj, bezpański) — tu: diabeł, zły duch. [przypis edytorski]

Kadyks — miasto portowe w Andaluzji, założone przez Fenicjan, najstarsze z miast Hiszpanii. [przypis edytorski]

Kadyks — miasto portowe w Hiszpanii. [przypis edytorski]

Kadyks — miasto w południowo-zachodniej Hiszpanii, w regionie Andaluzji. [przypis edytorski]

kadysz (aram.) — jedna z najważniejszych modlitw w judaizmie, wyrażająca wiarę w jednego Boga, dziś kojarzona przede wszystkim z modlitwą za zmarłych. [przypis edytorski]

Kady — właść. kadi; sędzia muzułmański. [przypis edytorski]

kadź — duże naczynie wykorzystywane w gospodarstwie domowym. [przypis edytorski]

Kadżarowie — perska dynastia pochodzenia turkmeńskiego, władająca Iranem w latach 1794–1925; obalona w 1923 z inspiracji Wielkiej Brytanii przez Rezę Szaha, założyciela dynastii Pahlawi. [przypis edytorski]

kadzidł — dziś popr.: kadzideł. [przypis edytorski]

kadzidł — kadzideł. [przypis edytorski]

kadzielnica — naczynie do spalania kadzidła. [przypis edytorski]

Käsebier, Christian Andreas (1710–1757) — znany złodziej i rozbójnik w XVIII-wiecznych Niemczech. [przypis edytorski]

Kästner, Erich (1899–1947) — pisarz niemiecki, poeta i autor książek dla dzieci; najbardziej znane dzieło to Emil i detektywi (1928). [przypis edytorski]

kaem a. km (wojsk.) — samoczynna, zespołowa broń palna o kalibrze do 20 mm. [przypis edytorski]

Kafala — muzułmańska adopcja dziecka. Rodzice adopcyjni pozostają jedynie opiekunami, a dziecko nie przyjmuje ich nazwiska. [przypis edytorski]

Kafarnaum — miejscowość nad Jeziorem Tyberiadzkim, wielokrotnie wzmiankowana w Ewangeliach. [przypis edytorski]

kafelkę (B. lp r.ż.) — dziś popr.: kafelek (B. lp r.m.). [przypis edytorski]

kafenhauz (daw., z niem.) — kawiarnia. [przypis edytorski]

kafeszantan (z fr. café chantant: śpiewająca kawiarnia) — kawiarnia lub restauracja z kabaretem. [przypis edytorski]

Kafir (ang. Caffre) — pogardliwe określenie osoby czarnoskórej, używane w Afryce Południowej i na Jamajce albo pogardliwe określenie innowiercy w islamie. [przypis edytorski]

kafir (arab.; lm: kuffar) — niewierny w islamie. Termin niejednoznaczny; daw. w Koranie określenie używane w odniesieniu do kogoś, kto zaprzecza prawdzie religijnej a. nie przyznaje się do niej; może oznaczać zarówno nie-sunnitę (np. szyitę), wyznawcę religii nieislamskiej, satanistę, ateistę, jak też apostatę. Niekiedy wydziela się jako pośrednich między muzułmanami a niewiernymi tzw. ludzi Księgi, do których zaliczać się mogą wyznawcy chrześcijaństwa, judaizmu i sabeizmu lub zaratusztrianizmu, ponieważ prorocy tych religii zostali uznani w islamie za wysłanników Allaha. [przypis edytorski]

kafir (ar.) — niewierny; określenie innowiercy w islamie. [przypis edytorski]

Kafka, Franz (1883–1924) — niemieckojęzyczny pisarz pochodzenia żydowskiego, urodzony w Pradze; tworzył opowiadania i powieści przedstawiające bezsilną, zagubioną jednostkę zmagającą się z bezdusznymi i niezrozumiałymi działaniami aparatu państwowego. [przypis edytorski]

Kafka, Franz (1883–1924) — piszący po niemiecku autor z Pragi czeskiej, tworzący pesymistyczne, naznaczone przemocą i anonimową presją wizje świata i człowieka w powieściach takich jak Proces czy Zamek. [przypis edytorski]

Kafka, Franz (1883–1924) — piszący po niemiecku autor z Pragi czeskiej, tworzący pesymistyczne, naznaczone przemocą i anonimową presją wizje świata i człowieka w powieściach takich jak Proces czy Zamek. [przypis edytorski]

kafla (daw.) – dziś popr.: kafel (r.m.). [przypis edytorski]

Kafrowie — daw. nazwa ludów Bantu ze wsch. części Afryki Płd., nadana im przez Arabów (ar. kafir: niewierny), używana w XVIII–XIX w. [przypis edytorski]

Kafrowie — nazwa grupy ludów Bantu zamieszkujących płd. i wsch. część Afryki, nadana przez Arabów (z ar. kafir: niewierny), rozpowszechniona w Europie w okresie wojen kolonialnych prowadzonych w XVIII–XIX w. na terenie ob. RPA, zw. wojnami kafrskimi; obecnie nie jest używana. [przypis edytorski]

Kafrowie — nazwa nadana południowym i wschodnim ludom Bantu przez Arabów w czasie wojen kolonialnych, oznaczająca niewiernych; obecnie nieużywana. [przypis edytorski]

KAFRY, HOTENTOCI… — dziś popr.: Kafrowie (daw. nazwa płd. i wsch. ludów Bantu), Hotentoci, Buszmeni, Fulanie (Fulbe) i Nubijczycy, i Owaherero (Hererowie), i Tsuanowie. [przypis edytorski]

Kafry, Hotentoci, Tauregi i Kabylowie — ludy z Afryki: Kafrowie: daw. nazwa ludów Bantu ze wsch. części Afryki Płd., nadana im przez Arabów (ar. kafir: niewierny), używana w XVIII–XIX w.; Hotentoci: grupa rdzennych mieszkańców Afryki Płd., spokrewnionych z Buszmenami, prowadzących koczowniczy tryb życia; Tuaregowie: koczowniczy, pasterski lud berberyjski zamieszkujący Saharę; Kabylowie: naród berberyjski, mieszkujący głównie w płn.-wsch. Algierii i przygranicznych obszarach Tunezji. [przypis edytorski]

Kaftalówna, Margot, właśc. Maria Małgorzata Kaftal — artystka scen warszawskich, popularna na początku XX w. [przypis edytorski]

kaftan — rodzaj luźnej kurtki, z rękawami lub bez. [przypis edytorski]

Kafuzowie (cafusa) — jedna z lokalnie wyróżnianych grup brazylijskiej ludności, potomkowie ludności rdzennej i czarnoskórej. [przypis edytorski]

kaganek — lampka oliwna. [przypis edytorski]

kaganek — lampka oliwna w postaci małego naczynia z gliny lub metalu. [przypis edytorski]

kaganek naftowy — rodzaj lampki, w którym źródłem światła jest paląca się nafta. [przypis edytorski]

kaganek — tu: prymitywna lampka. [przypis edytorski]

kaganek — używana daw. mała lampka w kształcie miseczki z dziobkiem i uchwytem. [przypis edytorski]

kaganiec (daw.) — kaganek, lampa. [przypis edytorski]

kaganiec (daw.) — kaganek; oświetlenie. [przypis edytorski]

kaganiec (daw.) — prymitywna lampka: naczynie, wewnątrz którego płonął ogień; częściej spotyka się formę zdrobn.: kaganek. [przypis edytorski]

kaganiec — kaganek. [przypis edytorski]

kaganiec — rodzaj oświetlenia: naczynie a. koszyk żelazny, wewnątrz którego płonął ogień. [przypis edytorski]

kaganiec — rodzaj oświetlenia: naczynie, wewnątrz którego płonął ogień; częściej spotyka się formę zdrobn.: kaganek). [przypis edytorski]

kaganiec (tu daw.) — lampa, kaganek. [przypis edytorski]

kaganiec (tu daw.) — lampka, kaganek. [przypis edytorski]

kaganiec — tu: kaganek, lampka oliwna. [przypis edytorski]

kaganiec — tu: kaganek, lampka. [przypis edytorski]

kaganiec — tu: naczynie z płonącym wewnątrz ogniem, służące dawniej do oświetlania. [przypis edytorski]

kaganiec — tu: prymitywna lampka; żelazny koszyczek, w którym paliło się ogień. [przypis edytorski]

kagan — w rosyjskich wierzeniach ludowych: ptak przynoszący szczęście, którego nie da się złapać i nie należy próbować szukać. [przypis edytorski]

kagda ja pierestanu kuszat' pamidory (ros.) — kiedy przestanę jeść pomidory. [przypis edytorski]

ka (gw.) — gdzie; gdzieś. [przypis edytorski]

ka (gw.) — gdzie, gdzieś. [przypis edytorski]

ka (gw.) — gdzie. [przypis edytorski]

kahał — gmina żydowska; również: zarząd gminy, do którego zadań należało zajmowanie się w odniesieniu do społeczności żydowskiej administracją, pobieraniem podatków, sprawami kultu, edukacją i sądownictwem. [przypis edytorski]

kahał — gmina żydowska; także: władze takiej gminy. [przypis edytorski]

kahał — żydowska gmina wyznaniowa a. rada zarządzająca tą gminą. [przypis edytorski]

kahał (z hebr. kehilla) — żydowska gmina zajmująca się m.in. religią, pomocą społeczną i sądownictwem. [przypis edytorski]

kahał (z hebr.: zgromadzenie) — żydowska gmina wyznaniowa a. rada zarządzająca tą gminą. [przypis edytorski]

Kahamlik — rzeka na śr.-wsch. Ukrainie, dopływ Dniepru. [przypis edytorski]

Kahn, Gustave (1859–1936) — poeta fr. pochodzenia flamandzkiego oraz żydowskiego, symbolista oraz krytyk sztuki; publikował pod pseudonimami: Cabrun, M. H., Walter Linden, Pip, Hixe; z wykształcenia kartograf, na pocz. lat 80. XIX w. przebywał w Afryce płn. (1880–1884); autor tomów poezji Les Palais nomades (1887; jedna z rewolucyjnych publikacji wierszem wolnym), Chansons d'amant (1891), Domaine de fée (1895), La Pluie et le beau temps (1896), Limbes de lumières (1897), Le Livre d'images (1897), Le Conte de l'or et du silence (1898), Les Petites Âmes pressées (1898), Le Cirque solaire (1898), Les Fleurs de la passion (1900), Odes de la «Raison» (1902); wypowiadał się także na tematy polityczne, w kwestiach dotyczących anarchizmu, socjalizmu, feminizmu i syjonizmu (m.in. poprzez publikacje: La Femme dans la caricature française 1907, Contes juifs, Images bibliques 1929, Terre d'Israël 1933); jest autorem publikacji z zakresu historii sztuki i urbanistyki (m.in. L'Esthétique de la rue 1901, Symbolistes et Décadents 1902, Boucher 1906, «Louis Legrand, peintre graveur», L'Art et le Beau 1908, Les Origines du symbolisme 1936 i in.); wydał opracowanie baśni flamandzkich (Contes hollandais 1903 i 1908); publikował w czasopismach „La Vogue” „Mercure de France” oraz „ Le Symboliste”; przyjaźnił się z Féliksem Fénéonem. [przypis edytorski]

Kahorlik — miasto na Ukrainie, ok. 70 km na płd. od Kijowa. [przypis edytorski]

kai katrose — dabar: kai kuriose. [przypis edytorski]

kaika — właśc. kaik: wąska, lekka łódka turecka. [przypis edytorski]

Kaikos — ob. Bakırçay, rzeka w Myzji, w zach. Azji Mniejszej, przepływająca w pobliżu Pergamonu. [przypis edytorski]

kaik (z tur.) — wąska, lekka łódka turecka. [przypis edytorski]

Kaim — daw. oboczna postać imienia Kaina, zabójcy swojego brata, Abla; lud Kaimów — bratobójcy. [przypis edytorski]