Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 466 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | austriacki | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | sportowy | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 174203 przypisów.
zajrzeć (starop.) — zazdrościć. [przypis edytorski]
zajrzeli — zazdrościli. [przypis redakcyjny]
zajrzyć a. zaźrzyć (daw.) — zazdrościć. [przypis edytorski]
zajrzysz (starop.) — zazdrościsz. [przypis edytorski]
zajucha (daw.) — rozjuszenie. [przypis edytorski]
zajuchcić (gw.) — zarżnąć. [przypis edytorski]
zajuszony (daw.) — krwawy. [przypis edytorski]
zajuszony (daw.) — rozjuszony; krwawy. [przypis edytorski]
zajuszony — rozjuszony, czujący krew. [przypis edytorski]
zajuszyć (daw.) — zalać krwią; rozdrażnić, doprowadzić do wściekłości. [przypis edytorski]
zajutra (starop.) — nazajutrz. [przypis edytorski]
zajutrze (daw.) — jutro, nazajutrz. [przypis edytorski]
zajźreć (daw.) — zazdrościć. [przypis edytorski]
zajźrzą jako żywo (starop.) — zawsze (przez całe życie) zazdroszczą. [przypis redakcyjny]
zajźrzeć a. zaźrzeć (daw.) — zazdrościć. [przypis redakcyjny]
zajźrzeć (daw.) — zazdrościć. [przypis edytorski]
zajźrzeć (daw.) — zazdrościć. [przypis edytorski]
zajźrzeć (daw.) — zazdrościć. [przypis redakcyjny]
zajźrzeć (starop.; tu 2 os. lp: zajźszysz) — zazdrościć. [przypis redakcyjny]
zajźrzeć (starop.) — zazdrościć. [przypis edytorski]
zajźrzeć (starop.) — zazdrościć; zayźrzawszy iey kęs: zazdroszcząc jej trochę, tu w znaczeniu: będąc o nią zazdrosny [wobec swego brata, Goffreda]. [przypis edytorski]
zakącie (daw. zgrub.) — zakątek. [przypis edytorski]
zakąsać — zagryzać, przygryzać. [przypis edytorski]
zakąt (daw.) — zgr. od zakątek. [przypis edytorski]
zakąty — kąty, zakątki. [przypis edytorski]
zakała — osoba przynosząca wstyd. [przypis edytorski]
zakała — rzecz kompromitująca, przynosząca wstyd, hańbiąca. [przypis edytorski]
zakała to — hebr. נִדָּה הִוא (nida hi) dosł. ona jest oddzielona jak kobieta podczas menstruacji. Chizkuni wyjaśnia dlaczego porównane jest to do sytuacji kobiety podczas menstruacji: w czasie okresu żona jest zakazana mężowi, ale poza tym czasem jest mu dozwolona, podobnie żona brata jest zakazana jak długo jest żoną brata, ale jeśli umrze on bezdzietnie, szwagier może się ożenić z wdową po bracie i będzie mu ona dozwolona, zob. Chizkuni do 20:21 [1]. [przypis tradycyjny]
zakała — tu: wstyd, hańba. [przypis edytorski]
zakała — tu: wstyd. Najczęściej słowo to oznacza osobę przynoszącą wstyd innym. [przypis edytorski]
zakała — tu: wstyd. [przypis edytorski]
zakał — dziś: zakała; wyrodek, odszczepieniec. [przypis edytorski]
zakałem — wadą. [przypis edytorski]
zakał — przyczyna wstydu. [przypis edytorski]
zakał — tu: hańba. [przypis edytorski]
zakał — wada, przywara. [przypis redakcyjny]
zakalać — dziś popr.: skalać, pokalać. [przypis edytorski]
zakamiały — zakamieniały. [przypis redakcyjny]
zakarbować (daw.) — dobrze zapamiętać. [przypis edytorski]
zakarbować — tu: zapisać. [przypis edytorski]
zakarbować — zaznaczyć karbami, tj. nacięciami. [przypis edytorski]
za karę przyczytane — policzone jako odbyta kara. [przypis edytorski]
za karetą — „u kozła tylniego wisiał stopień […] na paskach rzemiennych, po którym lokaje na kozioł wstępowali, hajducy zaś i pajucy, gdzie nie było hajduków, na tym stopniu plac swój za karetą mieli”. (J. Kitowicz, Opis obyczajów, s. 531). Obowiązkiem hajduków w czasie podróży było otwieranie drzwi karety i ustawianie przed nią stopnia. Zgodnie z ówczesną modą na egzotykę do dobrego tonu należało mieć służącego Murzyna. [przypis redakcyjny]
zakasłać się — zanieść się kaszlem. [przypis edytorski]
zakaszlać się — zanieść się kaszlem, nie mogąc go opanować. [przypis edytorski]
zakatrupi — zamorduje. [przypis autorski]
za katy (daw.) — do licha (łagodne przekleństwo). [przypis edytorski]
za każdą razą — dziś popr.: za każdym razem. [przypis edytorski]
za każdą razą — dziś: za każdym razem. [przypis edytorski]
zakażony (starop.) — zepsuty. [przypis redakcyjny]
zakazała mi ją — dziś popr.: zakazała mi jej. [przypis edytorski]
zakazało nieumieszczonym w katalogu wstępu do miasta — wydalili z miasta przeszło 5000 obywateli. [przypis tłumacza]
zakazali gorzałki w Ameryce — od roku 1919 do 1933 na terenie całych Stanów Zjednoczonych zakazana była produkcja i sprzedaż alkoholu. [przypis edytorski]
za Kazimierza Jagiellończyka (…) dziatwa ta już to na Tyńcu, już w Lublinie bawiła — ob[acz:] Kontariniego w tłumaczeniu Niemcewicza. [przypis autorski]
zakazujesz (starop.) — zalecasz się. [przypis edytorski]
Zakiela (gw.) — zanim. [przypis edytorski]
za Kielskim — Bolesław Kielski, O wpływie Moliera na rozwój komedii polskiej. [przypis tłumacza]
Zakintos — grecka wyspa na Morzu Jońskim. [przypis edytorski]
Zakint, Same, Dulichion — wyspy sąsiadujące z Itaką. [przypis edytorski]
zakis (daw.) — zakiśnięcie, fermentacja; tu: ciasta pod wpływem dodanego zakwasu (zaczynu). [przypis edytorski]
zakis — ferment, zaczyn. [przypis edytorski]
zakis — hebr. שְּׂאֹר (seor): zakwas chlebowy. [przypis edytorski]
zakis niech się nie znajduje w domach waszych — Raszi komentuje, że zakaz posiadania zakwaszonej mąki obejmuje pożywienie, które należy do Żyda i znajduje się na jego terenie, nie dotyczy zaś zakwasu należącego do nie-Żyda, za który Żyd nie podjął się odpowiedzialności, zob. Raszi do 12:19. [przypis tradycyjny]
zakisy — zakisły; skwaśniały. [przypis edytorski]
zakitować — uszczelnić kitem: masą plastyczną twardniejącą pod wpływem powietrza. [przypis edytorski]
zakładać „sieci” — popr. zastawiać sieci. [przypis edytorski]
zakładając głównie swe nadzieje na owych siedmiu gąskach — dziś: pokładając (…) swe nadzieje w owych (…). [przypis edytorski]
zakładając po napoleońsku ręce… — krzyżując je na piersiach (ulubiony gest Napoleona I). [przypis redakcyjny]
zakładaj korab’ — zaczynaj budować okręt (arkę). [przypis redakcyjny]
zakładał do wózka szkapinę — zaprzęgał konia do wozu. [przypis edytorski]
Zakładanie wielkich modnych ogrodów było bardzo kosztowne i przyczyniało się niejednokrotnie do ruiny gospodarcze] nierozważnych amatorów ogrodnictwa. [przypis redakcyjny]
zakład asekuracyjny — instytucja ubezpieczeniowa. [przypis edytorski]
zakład (daw.) — zastaw, rękojmia; por.: zakładnik. [przypis edytorski]
Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Ossolineum — fundacja założona we Lwowie w 1817 roku przez Józefa Maksymiliana Ossolińskiego (1748–1826), pisarza, działacza kulturalnego. Prowadziła jedną z największych polskich bibliotek, wydawnictwo i muzeum. Po drugiej wojnie światowej zbiory przeniesiono do Wrocławia. [przypis edytorski]
zakładów zgody — rękojmi („zakładników”) zgody (małżeńskiej). [przypis redakcyjny]
zakład (starop.) — związek i wspólne działanie. [przypis redakcyjny]
zakład — tu: instytucja naukowa a. artystyczna. [przypis edytorski]
Zakład — tu w znaczeniu: zakład leczenia zdrowia psychicznego. [przypis edytorski]
zakładu bierzemy (starop.) — zakład wygrywamy. [przypis redakcyjny]
Zakład Witrażów S.G. Żeleński — pracownia założona w 1902 r. przez Stanisława Gabriela Żeleńskiego (1873–1914), brata autora. Po jego śmierci zakład prowadziła jego żona Izabela, a potem syn Adam. W XXI w. firma działa nadal, a obok pracowni znajduje się muzeum witrażu. [przypis edytorski]
zakład w Studzieńcu — zakład poprawczy dla chłopców w Studzieńcu pod Żyrardowem, założony w 1876 r. i funkcjonujący nadal w XXI w.; w 1929 r. w zakładzie wybuchł skandal, kierownictwo usłyszało oskarżenia o złe zarządzanie, nadużycia i malwersacje finansowe, placówka przeszła pod zarząd Ministerstwa Sprawiedliwości i została zreorganizowana. [przypis edytorski]
zakłady graficzne u Koziańskich — drukarnia powstała w Krakowie w 1881; w 1919 Koziańscy w wyniku licytacji nabyli upadającą warszawską firmę Olgelbrandów, zmieniając jej nazwę na „Zakłady Graficzne Eugeniusza i Dr. Kazimierza Koziańskich, dawniej Samuela Orgelbranda Synów”. [przypis edytorski]
zakłady Kruppa — założone w 1811 roku przez Friedricha Kruppa, od 1903 funkcjonujące jako spółka akcyjna Friedrich Krupp AG, od 1999 jako ThyssenKrupp AG; firma zajmowała się wydobyciem rudy żelaza, produkcją stali, sprzętu kolejowego, maszyn przemysłowych oraz broni i amunicji, co w roku 1880 zapewniało połowę obrotów przedsiębiorstwa. [przypis edytorski]
zakład zastawniczy — dawne określenie lombardu. [przypis edytorski]
zakłosi się — pokryje się kłosami. [przypis autorski]
zakłyźni (gw.) — zapewne przen.: zagryzie. [przypis edytorski]
zakląć (tu daw.) — przysiąc. [przypis edytorski]
zaklasła — dziś popr.: zaklasnęła. [przypis edytorski]
zaklataja (ukr.) — zaklęta. [przypis edytorski]
zaklęcia — tak! w tym przypadku u Cylkowa jest 'zaklęcie', gdyż w hebr. oryginale jest tu słowo אָלָה (ala): ‘zaklinać, przeklinać, składać przysięgę, której złamanie wiąże się z byciem przeklętym’. [przypis edytorski]
zaklęli moc Boga w kształt godny człowieka — mowa o kolosie rodyjskim, jednym z siedmiu cudów świata. [przypis edytorski]
zaklęsły (gw.) — zapadły, wklęsły. [przypis edytorski]
zaklęsły — zapadły, wklęsły. [przypis edytorski]
zaklęte — hebr. חֵרֶם (cherem): rzecz poświęcona, zastrzeżona, całkowicie zakazana, obłożona klątwą, niedostępna, przeznaczona na zniszczenie. [przypis edytorski]
zaklęto — postraszono klątwą. [przypis edytorski]
zaklętym — hebr. חֵרֶם (cherem): rzecz poświęcona, zastrzeżona, całkowicie zakazana, obłożona klątwą, niedostępna, przeznaczona na zniszczenie. [przypis edytorski]
zaklęty, u źródła stoi (…) — zarysowany tu obraz poetycki odpowiada obrazowi pędzla Jacka Malczewskiego Rycerz u studni. Zwrócił na to uwagę już sam Wyspiański, który przesłał Malczewskiemu egzemplarz Wesela z zakreślonym tym właśnie fragmentem. Motyw „zatrutej studni” występuje często u tego znakomitego malarza, współczesnego Wyspiańskiemu, w funkcji symbolicznej. Cykl reprodukcji obrazów z tym motywem, pt. Zatruta studnia, ukaże się w r. 1906 z poetyckim komentarzem L. Rydla. [przypis redakcyjny]
zakleksać — w oryginale beklecksen: upaprać, zasmolić; prawdop. winno tu być: przylepić. [przypis edytorski]
zakleksany (daw.) — pobrudzony kleksami z atramentu. [przypis edytorski]
Zakliczyn — miasto w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim. [przypis edytorski]
