Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7938 przypisów.
na mój benefis — tu: na moją rzecz, z mojego powodu. [przypis edytorski]
namówić pana Haraburdy — dziś z B.: namówić pana Haraburdę. [przypis edytorski]
namówić — [tu:] pomówić. [przypis redakcyjny]
namówiemy (daw. forma) — dziś: namówimy. [przypis edytorski]
namówił (…) Haraburdy — dziś z B.: namówił Haraburdę. [przypis edytorski]
namówiliście mnie… — por. list z 20 lipca. [przypis redakcyjny]
namocniejszy (starop. forma) — najmocniejszy. [przypis edytorski]
namo (gw.) — nam. [przypis edytorski]
na mohiłu (z ukr.) — na mogiłę. [przypis edytorski]
na moim stanowisku stanął dotąd z naszych tłumaczów jeden Ostrowski — patrz odpowiednie rozdziały mej pracy O polskich przekładach dramatów Szekspira. [przypis tłumacza]
na morderce mściwy spod ziemi wywiedź huf — hufiec mściwych Erynii. [przypis edytorski]
Na morzach greckich często w noc pogodną słychać dźwięki gitary. Ulubiony to instrument majtków greckich, przy jego dźwięku śpiewają i tańczą. [przypis autorski]
namorzyny — przybrzeżne lasy i zarośla słonowodne. [przypis edytorski]
Nam (…) potesse — Lucyliusz w: Nonius Marcellus, De compendiosa doctrina, V, 8, 97. [przypis tłumacza]
Namque (…) sit — Lucretius, De rerum natura, VI, 704. [przypis tłumacza]
Namque (…) sus (łac.) — „Nos mój woń każda najpierwej przenika:/ Czy obrosłego koźli pot ramiączka,/ Czy w łonie samym sromliwa bolączka,/ Zwęszę wpierw niźli wyżeł na barłogu dzika” (Horatius, Epodes, XII, 4; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Nam (…) reddat — Seneca, Epistulae morales ad Lucilium, 81. [przypis tłumacza]
Nam (…) res — „Teraz dopiero płynie głos prawdy spod serca,/ Spada maska i jawi kształt; treść istoty” (Lucretius, De rerum natura, III, 57; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
na mrugi — mrugając. [przypis edytorski]
Nam schodzić nie kazano — Por. „Nam strzelać nie kazano” (pierwszy wers Reduty Ordona Adama Mickiewicza). [przypis edytorski]
Nam (…) semper (łac.) — „Otóż oprócz tych zasad, nie mogę wymyślić/ Ani znaleźć rad innych dla ciebie, bo wszystko/ Wiecznie to samo” (Lucretius, De rerum natura, III, 957; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Nam si tartopere (…) errat — Lucretius, De rerum natura, III, 674. [przypis tłumacza]
Nam strzelać nie kazano. Wstąpiłem na działo — W zdaniach tych „ja” poetyckie odnosi się do wskazanej w podtytule osoby adiutanta, który na gorąco relacjonuje obserwowane wydarzenia generałowi, przy którym służy w wojsku. Na podstawie informacji autobiograficznych historycy literatury utożsamiają adiutanta z przyjacielem Mickiewicza, również poetą, Stefanem Garczyńskim, który wziął czynny udział w powstaniu listopadowym 1830 r. [przypis edytorski]
na mszą wotywę — [na] mszę śpiewaną, zamówioną na czyjąś intencję. [przypis redakcyjny]
Nam trzeba cnót siły, cnót tryumfu, nam trzeba koniecznie cnót szczęścia… — Narcyza Żmichowska, Poganka,Wstępny obrazek. [przypis edytorski]
Nam tua res agitur paries dum proximus ardet (łac.) — Lecz należy spełnić swój obowiązek, gdy płonie najbliższa ściana (tj. granica). [przypis edytorski]
Nam (…) undas — Vergilius, Aeneida, VII, 770. [przypis tłumacza]
na muru ostateczne kraie (starop.) — na szczyt muru; na górną krawędź muru. [przypis edytorski]
na Muszynie — Muszyna leży pod Nowym Sączem na ważnym szlaku handlowym wiodącym na Węgry. [przypis redakcyjny]
Nam utilissimus idem ac brevissimus bonarum malarumque rerum delectus, cogitare quid aut nolueris sub alio principe, aut volueris (łac.) — Najzbawienniejszym i najkrótszym rozeznania dobrych od złych części prawidłem jest uważać na to, co byś sam rad widział w panującym, a czego byś nie chciał (Tacyt, Dzieje I, 16; przekł. Naruszewicza). [przypis tłumacza]
Nam (…) venirent (łac.) — „Bo gdy spostrzegł, że wszystko, czego tu potrzeba/ Dla śmiertelnych, natura już przygotowała,/ Że ludzie sławą, mieniem, zaszczytem darzeni,/ Wraz otoczeni dziatwą wzorową i zacną,/ Pomimo wszystko noszą utrapienia w sercu/ I dusze wolne zmuszą służyć troskom czarnym;/ Zrozumiał to i pojął, że naczynie samo/ Jad wytwarza, co psuje całą wnętrza wartość/ I to zewnętrzne szczęście, ba i przyszłość kazi” (Lucretius, De rerum natura, VI, 9; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Nam (…) videtur — Lucretius, De rerum natura, V, 1411. [przypis tłumacza]
na mycie siedzi (daw.) — pobiera myto: podatek za przejazd drogą, mostem itp. [przypis edytorski]
na mydło — twierdzenie, że naziści używali ciał zamordowanych Żydów do masowej produkcji mydła, jest szeroko rozpowszechnionym mitem, który powstał już w czasie Zagłady. Został jednak obalony przez badania historyczne prowadzone po wojnie, żadne badania nie potwierdziły istnienia fabryk produkujących mydło z ludzkiego tłuszczu w czasie II wojny światowej. Informacja o tym, że naziści produkują takie mydło, pojawiła się też w Medalionach Zofii Nałkowskiej. W 2006 r. śledztwo Instytutu Pamięci Narodowej potwierdziło, że we wspomnianym w Medalionach Instytucie Anatomicznym przygotowywano ze zwłok więźniów preparaty (kości, czaszki) dla studentów medycyny oraz środek czyszczący z tłuszczu. Jednak nie ma tam żadnych śladów wskazujących na masowy czy komercyjny charakter tej produkcji. [przypis edytorski]
namy (gw.) — nami. [przypis edytorski]
namykać poły — zamknąć dolne fragmenty rozpiętego płaszcza. [przypis edytorski]
namyśliwać się (starop. forma) — dziś popr.: namyślać się. [przypis edytorski]
na myśl rozkoszy — na myśl o rozkoszy. [przypis edytorski]
nań — dziś: na niego. [przypis edytorski]
nań — na niego. [przypis edytorski]
nań — skrócone: na niego. [przypis edytorski]
nań (starop. forma) — na niego. [przypis edytorski]
nań (starop.) — skrót od: na niego. [przypis edytorski]
na najwięcej — na największe zbrodnie. [przypis redakcyjny]
na nasad zabierz grab … zepnie z pługiem dyszel w sam raz długi — opis tamtoczesnego pługa dla czytelnika niezrozumiały, tym bardziej że trudno doń i polskich wyrazów dobrać odpowiednich. Jest wprawdzie szczegółowo określony ten pług w dziełach odnoszących się do starożytności, ale bez rysunku opis niewiele więcej by nauczył niż to, co się mieści w tekście niniejszego utworu. [przypis tłumacza]
Nana Sahib, właśc. Dundhu Panth (1824–1859) — indyjski arystokrata, jeden z przywódców ogólnoindyjskiego powstania przeciwko władzy brytyjskiej w Indiach, zwanego powstaniem sipajów; przewodził powstaniu w Cawnpore, po pokonaniu jego sił przez wojska brytyjskie, które odbiły miasto w lipcu 1857, uciekł do Nepalu. [przypis edytorski]
na naszego boga, na Ammona — Amon to egipski bóg-stwórca, dawca życia, który w czasach Nowego Państwa zyskał rangę bóstwa państwowego, przez Greków utożsamiany z Zeusem; jego sławna wyrocznia znajdowała się w oazie Siwa na pustyni libijskiej; ojczyzną Teodora była grecka kolonia Cyrena (gr. Kyrene) w Libii (zob. dialog Teajtet). [przypis edytorski]
Na naszym gruncie dekadentyzm nie należy do zjawisk częstych (…) zanadto męski i świetny talent, aby mógł go poślubić z chaosem i mglistością — J. Kotarbiński, Dekadentyzm w życiu i literaturze naszej, „Kraj” 1897, I półrocze, s. 189–190. [przypis autorski]
nanauczeńszy (starop. forma) — najbardziej uczony. [przypis edytorski]
na nezabudesz (ukr.) — na nie zapomnisz, dla pamięci. [przypis redakcyjny]
na nice (daw.) — na drugą stronę, podszewką na wierzch. [przypis edytorski]
na nice (daw.) — na lewą stronę. [przypis edytorski]
na nice (daw.) — na opak, na drugą stronę. [przypis edytorski]
na nice (daw.) — na opak. [przypis edytorski]
na nice (daw.) — na podszewkę, na opak. [przypis edytorski]
na nice — na drugą stronę, na podszewkę. [przypis edytorski]
na nice — na drugą stronę. [przypis edytorski]
na nic nie zdały się poprawki — Poprawki te częścią utrwaliły się w tekście, takim jaki dziś posiadamy, częścią w kostiumie, którym Molier starał się (chwilowo) Tartufowi nadać jak najbardziej świecki charakter. [przypis tłumacza]
na nięś się śmiała (starop.) — do niej się śmiałaś. [przypis redakcyjny]
na nię (starop.) — dziś popr.: na nią. [przypis edytorski]
naniebespieczniejszy (starop.) — dziś popr.: najbezpieczniejszy. [przypis edytorski]
na niebie miotła — kometa. [przypis edytorski]
na… niebie przy… Pegazie — Pegaz, skrzydlaty rumak Muz i poetów (symbol natchnienia poetyckiego), przeniesiony na firmament tworzył gwiazdozbiór Pegaza. [przypis redakcyjny]
naniecić — dziś: rozniecić. [przypis edytorski]
naniecić, rozniecić — rozpalić. [przypis edytorski]
naniecili chrustu — rozpalili ognisko z chrustu. [przypis edytorski]
na nie — dziś popr. forma: na nich. [przypis edytorski]
na niego — popr. raczej: na nie (na źródło). [przypis edytorski]
na (niem.) — no. [przypis edytorski]
Na nierozsłanym łożu — Podobnie Konrad w Korsarzu zastał za drzwiami, do których nadaremnie pukał, rozciągnięte na łożu zwłoki Medory. Obraz jednak tych zwłok zupełnie odmienny. [przypis redakcyjny]
na nieśmiertelność godził — sens: dążył do nieśmiertelności. [przypis edytorski]
na nie (starop. forma) — na nich (na rycerzy). [przypis edytorski]
na nie (starop. forma) — na nich (pogan). [przypis edytorski]
na nie (starop. forma) — na nich. [przypis edytorski]
na niezabudysz (daw. ukr.) — na pamiątkę. [przypis edytorski]
nanizać — nawlec na nić (sznurek itp.). [przypis edytorski]
nanizać — nawlec na nić (sznurek itp.). [przypis edytorski]
nanizany — nawleczony. [przypis edytorski]
Nankin — miasto we wsch. Chinach nad rzeką Jangcy. [przypis edytorski]
nankinowy — nankin: gęsta i gładka tkanina, barwy żółtej, podobna do perkalu. [przypis redakcyjny]
nankinowy — wykonany z nankinu, tj. gęstego płótna bawełnianego, o barwie brązowożółtej z silnym połyskiem. [przypis edytorski]
nankinowy — wykonany z nankinu, tj. gęstego płótna bawełnianego, przeważnie o barwie płowożółtej, z którego od XIX w. wykonywano bieliznę i męskie spodnie. [przypis edytorski]
nankin — rodzaj tkaniny bawełnianej o gęstym splocie płóciennym (tj. wątek i osnowa przeplatają się naprzemiennie, równomiernie, każda nić z każdą), z której od XIX w. wykonywano bieliznę i męskie spodnie (pierwotnie o barwie jasnożółtej); nazwa jest eponimem i pochodzi od chińskiego miasta Nankin. [przypis edytorski]
nankin — strój poranny; nazwa od materiału, z którego stroje takie wykonywano, produkowanego w Chinach, w mieście Nankin. [przypis redakcyjny]
nankin — tkanina bawełniana o gęstym splocie. [przypis edytorski]
na nogach pan (starop.) — nóg pewnych, nieutykający. [przypis redakcyjny]
na nowych filozofów na tronie trzeba było czekać aż osiemnaście wieków po Chrystusie — mowa o panujących w XVIII wieku władcach europejskich kierujących się ideami oświecenia (absolutyzm oświecony), zwłaszcza o królu Prus Fryderyku II Wielkim (1712–1786), przejawiającym szerokie zainteresowania intelektualne, artystyczne, społeczne, literackie i filozoficzne, autorze wielu pism i utworów, m.in. filozoficznych. [przypis edytorski]
Nansen, Fridtjof (1861–193) — norweski badacz Arktyki, oceanograf, działacz społeczny. [przypis edytorski]
Nansen, Fridtjof (1861–193) — norweski badacz Arktyki, oceanograf, działacz społeczny; w sierpniu 1921 rezolucją Ligi Narodów mianowany na Urząd Wysokiego Komisarza ds. Uchodźców Rosyjskich w Europie. [przypis edytorski]
Nansen, Piotr (ur. 1890) — duński pisarz, dziennikarz i wydawca. Dziennik panny Julii nosi w oryginale tytuł Julies Dagbog. [przypis edytorski]
Nanyue — jap. Nangaku (677–744). Chiński mistrz chan z okresu dynastii Tang. Powszechnie nazywany Nanyue Huairang (jap. Nangaku Ejō). Przyjął święcenia mnisze w wieku 15 lat i przez osiem lat praktykował pod okiem szóstego patriarchy Huinenga (jap. Enō). Po śmierci otrzymał pośmiertny tytuł Dahui (jap. Daie). Jednym z jego głównych uczniów był Mazu Daoyi (jap. Baso Dōichi) [przypis tłumacza]
naówczas (daw.) — wówczas, w tym czasie. [przypis edytorski]
naówczas (daw.) — wtedy, w tym czasie, w takiej sytuacji. [przypis edytorski]
naówczas — wówczas, wtedy. [przypis edytorski]
na ów koń — dziś popr. forma B. lp: na owego konia. [przypis edytorski]
na oazach — dziś popr.: w oazach. [przypis edytorski]
na obie stronie — liczba podwójna. [przypis edytorski]
na obie stronie — liczba podwójna; sens: korzystna dla obu stron. [przypis edytorski]
na obie stronie (starop. forma) — daw. liczba podwójna; dziś: na obie strony. [przypis edytorski]
na obie stronie (starop. forma) — na obie strony. [przypis edytorski]
