Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159187 przypisów.
spiritus familiares (łac.) — duchy familijne. „W całej Skandynawii (tj. w Danii, Szwecji i Norwegii) przechowuje się wiara w duchy familijne, tzw. nisser… zwykle dobroduszne i uczynne karzełki w czerwonych czapeczkach, które za postawioną miskę kaszy chętnie pomagają gospodarzom młócić zboże, robić ciasto itp.” (Rosznecki, s.353). [przypis redakcyjny]
spiritus familiaris (łac.) — duch służebny; występująca w rozmaitych wierzeniach istota sprowadzona poprzez działanie magiczne i służąca swemu panu (pani) do uzyskania konkretnych nadnaturalnych umiejętności. [przypis edytorski]
spiritus flat ubi reporter vult (z łac.; żart.) — duch tam wieje (tchnie, wionie), gdzie reporter chce. [przypis edytorski]
spiritus flat ubi vult — duch leci, gdzie chce. [przypis edytorski]
spiritus (łac.) — dusza, duch; tu: gra językowa wykorzystująca podwójne znaczenie słowa: zarówno duch, jak i alkohol, który tego ducha „ożywia”. [przypis edytorski]
spiritus (łac.) — dusza, duch; tu: gra językowa wykorzystująca podwójne znaczenie słowa: zarówno duch, jak i alkohol. [przypis edytorski]
spiritus lenis (łac.) — znak diakrytyczny w alfabecie greckim oznaczający brak głoski. [przypis edytorski]
spiritus movens (łac. dosł.: duch poruszający) — siła sprawcza, główna przyczyna działania. [przypis edytorski]
spiritus movens (łac.) — siła sprawcza, główna przyczyna działania, motor; dosł. duch poruszający. [przypis edytorski]
Spiritus Rector (łac.) — duch kierujący. [przypis redakcyjny]
Spiritus Sanctus (łac.) — Duch święty. [przypis edytorski]
Spiritus, ubi vult, spirat (łac.) — Duch tchnie, gdzie chce. [przypis redakcyjny]
spiritus vini rectificativus cum (łac.) — spirytus winny rektyfikowany w (kropelkach). [przypis edytorski]
spirochety (z gr.) — krętki, typ długich i cienkich bakterii, przypominających korkociągi. [przypis edytorski]
Spirydion z Trimithonu (ok. 270–348) — biskup Trimithonu na Cyprze, święty chrześcijański; pracował jako pasterz. [przypis edytorski]
spirytualia — napoje alkoholowe. [przypis edytorski]
spirytualizm (filoz.) — stanowisko głoszące, że realnie istnieją wyłącznie byty duchowe (dusze). [przypis edytorski]
spirytualizm (filoz., z łac.) — stanowisko głoszące, że realnie istnieją wyłącznie byty duchowe (dusze). [przypis edytorski]
spirytysta (z łac. spiritus: duch) — wyznawca spirytyzmu, wiary w możliwość kontaktowania się z duchami zmarłych za pośrednictwem osób mających do tego specjalne predyspozycje (tzw. mediów). [przypis edytorski]
spirytysta — zwolennik spirytyzmu, wiary w istnienie duchów i możliwość kontaktu z nimi za pośrednictwem wybranych osób, tzw. mediów, podczas specjalnych seansów. [przypis edytorski]
spisa — broń drzewcowa kawalerii; włócznia. [przypis edytorski]
spisa (daw.) — włócznia, oszczep, dzida. [przypis redakcyjny]
spisa — długa broń drzewcowa o małym grocie, używana przez Kozaków od XVI do XIX w. [przypis edytorski]
spisa — długa broń drzewcowa, pika. [przypis edytorski]
spisania konstytucji, wedle której mieli się rządzić na przyszłość — lud uznał demokrację za formę nieodpowiednią. Obecność Lizandra i Spartan ułatwiła nabycie takiego przekonania; nikt nie śmiał się sprzeciwić. Formalnie Sparta do rządów wewnętrznych się nie mieszała. [przypis tłumacza]
spisa (niem. Spiess) — broń piechoty niemieckiej w XV i XVI w.; metalowy grot osadzony na długim drzewcu i wzmocniony metalowymi okuciami w kształcie sterczących ku bokom wąsów; pika. [przypis edytorski]
spisa — pika, lanca, dzida. [przypis edytorski]
spisa — rodzaj broni kozackiej, pika. [przypis edytorski]
spisa — rodzaj włóczni; Kozacy używali najczęściej spis krótkich, z ostrymi grotami na obu końcach. [przypis edytorski]
spisa — rodzaj włóczni; Kozacy używali najczęściej spis krótkich, z ostrymi grotami na obu końcach. [przypis redakcyjny]
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
spisa — rodzaj włóczni. [przypis edytorski]
spisa — tu: długa broń drzewcowa. [przypis edytorski]
spisa — włócznia, oszczep, dzida. [przypis redakcyjny]
spisa — włócznia. [przypis edytorski]
spis — dziś: spisa: włócznia, oszczep, dzida. [przypis redakcyjny]
spisek knuje — doniesienie do tzw. rzezi niewiniątek. [przypis edytorski]
spisek (starop.) — [tu:] warunek pokoju, układ, [spisane] przymierze. [przypis redakcyjny]
spisek (starop.) — warunek pokoju, układ, przymierze. [przypis redakcyjny]
spiskie — tu: spiskie starostwo, obejmujące 13 miast. Ziemia spiska na połudn. wschód od Tatr należała pierwotnie do Polski; za Krzywoustego dostała się tytułem posagu za Judytą, córką Bolesława Krzywoustego, Węgrom, następnie w r. 1412, jako zastaw za pożyczoną sumę, wróciła do Polski i należała do niej do r. 1772. [przypis redakcyjny]
spiskowcy kwietniowi — Tak nazywano uczestników ruchów republikańskich, które w odpowiedzi na ograniczenie wolności prasy i stowarzyszeń ogarnęły w kwietniu 1834 r. szereg miast, jak Lyon i Paryż. Następstwem tych zajść były gwałtowne represje rządu i wielki proces republikanów toczący się przez pół roku przed Izbą Parów (od maja 1835 do stycznia 1836). [przypis redakcyjny]
Spis ludności w Betlejem — obraz Pietera Bruegla Starszego z 1566, przedstawiający wydarzenie z Ewangelii wg świętego Łukasza w zimowej scenerii niderlandzkiego miasteczka. [przypis edytorski]
spi, spiemy, spią — dziś popr.: śpi, śpimy, śpią; formy charakterystyczne dla Słowackiego. [przypis edytorski]
spissitudo illi supra humani corporis habitum erat, longitudo vero tanta (łac.) — wielkość jego była ponad rozmiar ludzkiego ciała, długość zaś taka właśnie. [przypis edytorski]
spis — włócznia, oszczep, dzida. [przypis redakcyjny]
spisywać się — korespondować; tu: spiskować. [przypis edytorski]
Spisz — region geograficzny, obecnie na Słowacji, zastawiony przez cesarza Zygmunta w roku 1417, przeszedł w ten sposób pod władzę Polski. [przypis redakcyjny]
Spisz — region historyczny w Karpatach Zachodnich, na północnym zachodzie sąsiadujący z Podhalem; od 2. poł. XVIII w. należący do Austrii, zamieszkiwany przez ludność słowacką, polską, niemiecką i węgierską; obecnie niemal cały Spisz należy do Słowacji, płn-zach. skrawek do Polski. [przypis edytorski]
Spisz — region historyczny w Karpatach Zachodnich, w dorzeczu Popradu i Dunajca. [przypis edytorski]
spisz (starop. forma) — śpisz. [przypis edytorski]
spitras — neprimatantis. [przypis edytorski]
Spitridates — perski dowódca, służył pod rozkazami Farnabazosa przeciwko Dziesięciu Tysiącom greckich najemników podczas ich powrotu (por. Anabaza VI 5). [przypis edytorski]
Spitzbube (niem.) — szelma, hultaj, łotr. [przypis edytorski]
Spitznagel, Ludwik (1807–1827) — polski poeta epoki romantyzmu, orientalista, tłumacz; przyjaciel Juliusza Słowackiego, pierwowzór starszego z chłopców w poemacie Godzina myśli. [przypis edytorski]
spiża (daw.) — spiż. [przypis redakcyjny]
spiża (daw.) — spyża, prowiant. [przypis redakcyjny]
spiża (daw.) — żywność. [przypis redakcyjny]
spiża — dziś popr. spiż (D. lp.: spiżu), rodzaj brązu, stop o dużej trwałości. [przypis edytorski]
spiża — dziś: spiż. [przypis edytorski]
spiżane wrota (starop.) — spiżowe wrota; drzwi ze spiżu. [przypis redakcyjny]
spiżany (daw.) — spiżowy. [przypis redakcyjny]
spiżany — spiżowy. [przypis redakcyjny]
spiżarnia — dziś popr.: spiżarnia. [przypis edytorski]
spiżarnia — pomieszczenie w domu służące do przechowywania zapasów żywności. [przypis edytorski]
spiżarnia — pomieszczenie, w którym przechowuje się żywność. [przypis edytorski]
spiżarnie (starop. forma D., lp, r.ż.) — dziś popr.: spiżarni. [przypis edytorski]
spiżarniów — dziś popr. forma D. lm: spiżarni a. spiżarń. [przypis redakcyjny]
spiża — spyża, prowiant. [przypis redakcyjny]
spiża (starop. forma) — dziś r.m.: spiż. [przypis edytorski]
spiża (starop. forma) — dziś r.m.: spiż; z twardej spiże: z twardego spiżu. [przypis edytorski]
spiża — właśc. spiż, tj. stop miedzi, cyny i cynku. [przypis edytorski]
spiż — brąz odlewniczy; stop miedzi z cynkiem, cyną i ołowiem. [przypis edytorski]
„spiżem duszę wyczerpawszy” i „odciąwszy hartownym spiżem” — Nie wiemy pewnie, z jakiego utworu cytaty te przytoczone, ze związku jednak widać, że w pierwszym mowa o zabijaniu, w drugim o czerpaniu np. wody kubkiem. [Są to cytaty z mistycznego poematu Empedoklesa Καθαρμοί (Oczyszczenia); red. WL] [przypis tłumacza]
spiże — tu: dzwony. [przypis edytorski]
spiż koryncki, dziś najczęściej: brąz koryncki — wysoko ceniony w starożytności stop metali, prawdopodobnie miedzi ze złotem i srebrem lub z oboma. [przypis edytorski]
spiżować (daw.) — zaopatrywać, zwł. w prowiant. [przypis redakcyjny]
spiżownik — rzemieślnik odlewający przedmioty ze spiżu. [przypis edytorski]
spiżowy — wykonany ze spiżu, stopu miedzi, cyny i cynku; w czasach opisywanych w poemacie raczej nie korzystano z broni żelaznej. [przypis edytorski]
spiżowy — wykonany ze spiżu, tj. ze stopu miedzi, cynku i cyny. [przypis edytorski]
spiżowy — wykonany ze spiżu, tj. ze stopu miedzi, cynku i cyny, używanego często do odlewania dzwonów; przen. o głosie a. dźwięku: silny, głęboki. [przypis edytorski]
spiż — stop miedzi, cynku i cyny. [przypis edytorski]
spiż — stop miedzi, cyny, cynku i ołowiu, służący jako materiał do budowy pomników, broni lub dzwonów. Symbol trwałości. [przypis edytorski]
spiż — stop miedzi i cynku z dodatkiem cyny i ołowiu, odporny na korozję, przysłowiowo trwały materiał, twardszy od żelaza; w starożytności stosowany do wyrobu broni, w średniowieczu przede wszystkim dzwonów, a następnie armat. [przypis edytorski]
spiż — stop miedzi z cyną, cynkiem i ołowiem; twardy i odporny na korozję, w starożytności używany do wyrobu broni. [przypis edytorski]
spiż — stop miedzi z cyną, cynkiem i ołowiem; używany często do odlewania dzwonów. [przypis edytorski]
spiż — twardy stop miedzi, cynku, cyny i ołowiu. [przypis edytorski]
spłacheć — kawałek. [przypis edytorski]
spław (daw.) — zbieg rzek, spływ. [przypis edytorski]
spławić do Gdańska — dawna forma transportu towarów, tzw. flis; towary, głównie zboże (na specjalnie do tego przystosowanych statkach rzecznych, komięgach) lub drewno (przeważnie uformowane w tratwy) były spławiane rzekami do Gdańska i dalej drogą morską sprzedawane za granicę. [przypis edytorski]
spławić — tu: wrzucić do wody. [przypis edytorski]
spławny tylko do Elefantyny — μέχρι τῆς Ἐλεφάντων καλουμένης πόλεως. „Od miasta Elefantyny”, Herodot, Dzieje II, 29; miasto i wyspa (Gezîre, arab.), dziś Gezîret Assuîn; na wyspie ruiny starożytnej Elefantyny. Boettger mylnie pisze: Dschefiret, gdyż fellachowie w całym Egipcie wymawiają „g” jako „g”, a nie jako „dż” (gebel, nie dżebel, geziret, a nie dżeziret); tak, jak pisze Boettger, wymawia się w Palestynie i w Syrii (dżebel, Dzifne etc.). [przypis tłumacza]
spłókać — dziś popr. pisownia: spłukać. [przypis edytorski]
spłótnieć (daw.) — zbiednieć. [przypis redakcyjny]
spłonąć (daw.) — zaczerwienić się. [przypis edytorski]
spłonął aż do wieży Jana — „und nach sich selbst benannt hatte” (Cl.), [pominięto tłum. na rosyjski] — nie ma w tekście greckim. [przypis tłumacza]
Spłonąłbyś cały na proch jak Semele — Semele błagała Jowisza, żeby w całym blasku swojego majestatu jej się objawił. Gdy Jowisz jej natrętnej prośbie oprzeć się nie mógł, rażona żądanym widzeniem, zapłonęła ogniem i w popiół się obróciła. [przypis redakcyjny]
spłonić się (daw.) — zaczerwienić się, oblać się rumieńcem. [przypis edytorski]
spłonić się — oblać się rumieńcem. [przypis edytorski]
spłoniony — zarumieniony, oblany rumieńcem. [przypis edytorski]
spłynął — dziś popr.: upłynął. [przypis edytorski]
spląta — dziś popr. forma: splącze. [przypis edytorski]
