Pieśń XX (Jaką, rozumiesz, zazdrość zjednałeś sobie...) → ← Pieśń XVIII (Ucieszna lutni, w której słodkie strony)

Spis treści

Jan KochanowskiPieśni, Księgi wtórePieśń XIX [1]

Jest kto, co by wzgardziwszy te doczesne rzeczy

Chciał ze mną dobrą tylko sławę mieć na pieczy,

A starać sie, ponieważ musi zniszczeć ciało,

Aby imię przynamniej po nas tu zostało?

I szkoda zwać człowiekiem, kto bydlęce [2] żyje,

Tkając [3], lejąc w się wszytko, póki zstawa [4] szyje;

Nie chciał nas Bóg położyć równo z bestyjami:

Dał nam rozum, dał mowę, a nikomu z nami.

Przeto chciejmy wziąć przed się [5] myśli godne siebie,

Myśli ważne na ziemi, myśli ważne w niebie;

Służmy poczciwej [6] sławie, a jako kto może,

Niech ku pożytku dobra spólnego pomoże.

Komu dowcipu [7] równo z wymową [8] dostaje,

Niech szczepi miedzy ludźmi dobre obyczaje;

Niechaj czyni porządek, rozterkom zabiega [9],

Praw ojczystych i pięknej swobody przestrzega.

A ty, coć Bóg dał siłę i serce [10] po temu,

Uderz sie [11] z poganinem, jako słusze [12] cnemu;

Prostak [13] to, który wojsko z wielkości szacuje:

Zwycięstwo liczby nie chce, męstwa potrzebuje.

Śmiałemu wszędy równo, a o wolność miłą

Godzi sie oprzeć [14] by więc i ostatnią siłą;

Nie przegra, kto frymarczy na sławę żywotem [15],

Azaby go lepiej dał [16] w cieniu darmo potem?

Przypisy

[1]

W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

[2]

bydlęce (starop.) — jak bydło (bydlęco, po bydlecemu). [przypis redakcyjny]

[3]

tkać (daw.) — wpychać. [przypis redakcyjny]

[4]

zstawa (starop.) — starcza. [przypis redakcyjny]

[5]

wziąć przed się (starop.) — rozważyć. [przypis redakcyjny]

[6]

poczciwy (starop.) — szlachetny (godny czci), dobry. [przypis redakcyjny]

[7]

dowcip (daw.) — rozum, inteligencja, talent. [przypis redakcyjny]

[8]

wymowa — tu: krasomówstwo, umiejętność przemawiania. [przypis redakcyjny]

[9]

rozterkom zabiega — zapobiega sporom, waśniom. [przypis redakcyjny]

[10]

serce — tu: odwaga. [przypis redakcyjny]

[11]

uderz sie — zderz się, stań do walki. [przypis redakcyjny]

[12]

słusze (starop.) — jest rzeczą słuszną, przystoi; zob. też: Ks. 2, Pieśń XV, w. 9. [przypis redakcyjny]

[13]

prostak — głupiec. [przypis redakcyjny]

[14]

o wolność (…) sie oprzeć — walczyć w obronie wolności. [przypis redakcyjny]

[15]

frymarczy na sławę żywotem — wymienia żywot na sławę (frymarczyć nie ma tu dzisiejszego pejoratywnego znaczenia). [przypis redakcyjny]

[16]

dać [żywot] — umrzeć. [przypis redakcyjny]

Spis treści

Jan KochanowskiPieśni, Księgi wtórePieśń XIX[1]

Przypisy

Jan KochanowskiPieśni, Księgi wtórePieśń XIX [1]