Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Szacowany czas do końca: -
Jan Kochanowski, Pieśni, Księgi wtóre, Pieśń XIX (Jest kto, co by wzgardziwszy te doczesne rzeczy...)
Pieśń XX (Jaką, rozumiesz, zazdrość zjednałeś sobie...) → ← Pieśń XVIII (Ucieszna lutni, w której słodkie strony)

Spis treści

      Jan KochanowskiPieśni, Księgi wtórePieśń XIX[1]

      1
      Jest kto, co by wzgardziwszy te doczesne rzeczy
      Chciał ze mną dobrą tylko sławę mieć na pieczy,
      A starać sie, ponieważ musi zniszczeć ciało,
      Aby imię przynamniej po nas tu zostało?
      5
      I szkoda zwać człowiekiem, kto bydlęce[2] żyje,
      Tkając[3], lejąc w się wszytko, póki zstawa[4] szyje;
      Nie chciał nas Bóg położyć równo z bestyjami:
      Dał nam rozum, dał mowę, a nikomu z nami.
      Przeto chciejmy wziąć przed się[5] myśli godne siebie,
      10
      Myśli ważne na ziemi, myśli ważne w niebie;
      Służmy poczciwej[6] sławie, a jako kto może,
      Niech ku pożytku dobra spólnego pomoże.
      Komu dowcipu[7] równo z wymową[8] dostaje,
      Niech szczepi miedzy ludźmi dobre obyczaje;
      15
      Niechaj czyni porządek, rozterkom zabiega[9],
      Praw ojczystych i pięknej swobody przestrzega.
      A ty, coć Bóg dał siłę i serce[10] po temu,
      Uderz sie[11] z poganinem, jako słusze[12] cnemu;
      Prostak[13] to, który wojsko z wielkości szacuje:
      20
      Zwycięstwo liczby nie chce, męstwa potrzebuje.
      Śmiałemu wszędy równo, a o wolność miłą
      Godzi sie oprzeć[14] by więc i ostatnią siłą;
      Nie przegra, kto frymarczy na sławę żywotem[15],
      Azaby go lepiej dał[16] w cieniu darmo potem?

      Przypisy

      [1]

      W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

      [2]

      bydlęce (starop.) — jak bydło (bydlęco, po bydlecemu). [przypis redakcyjny]

      [3]

      tkać (daw.) — wpychać. [przypis redakcyjny]

      [4]

      zstawa (starop.) — starcza. [przypis redakcyjny]

      [5]

      wziąć przed się (starop.) — rozważyć. [przypis redakcyjny]

      [6]

      poczciwy (starop.) — szlachetny (godny czci), dobry. [przypis redakcyjny]

      [7]

      dowcip (daw.) — rozum, inteligencja, talent. [przypis redakcyjny]

      [8]

      wymowa — tu: krasomówstwo, umiejętność przemawiania. [przypis redakcyjny]

      [9]

      rozterkom zabiega — zapobiega sporom, waśniom. [przypis redakcyjny]

      [10]

      serce — tu: odwaga. [przypis redakcyjny]

      [11]

      uderz sie — zderz się, stań do walki. [przypis redakcyjny]

      [12]

      słusze (starop.) — jest rzeczą słuszną, przystoi; zob. też: Ks. 2, Pieśń XV, w. 9. [przypis redakcyjny]

      [13]

      prostak — głupiec. [przypis redakcyjny]

      [14]

      o wolność (…) sie oprzeć — walczyć w obronie wolności. [przypis redakcyjny]

      [15]

      frymarczy na sławę żywotem — wymienia żywot na sławę (frymarczyć nie ma tu dzisiejszego pejoratywnego znaczenia). [przypis redakcyjny]

      [16]

      dać [żywot] — umrzeć. [przypis redakcyjny]

      x