Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | żartobliwie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8320 przypisów.
zbytek — tu: zabawa. [przypis edytorski]
zbytki (daw.) — figle, żarty. [przypis edytorski]
zbytkowny — bogato wyposażony, luksusowy. [przypis edytorski]
Zbyt lekki tytuł mojej książki — tytuł wydanej w 1801 książki Lemonteya, którą ma on na myśli, brzmiał istotnie niezbyt poważnie: Raison, folie, chacun son mot; petit cours de morale mis à la portée des vieux enfants (Rozsądek, szaleństwo, każdemu, co mu się należy; mały kurs moralności dla starych dzieci). [przypis edytorski]
zbytne — dziś popr.: zbytnie. [przypis edytorski]
zbytnica (daw.) — kobieta przesadnie oddana wartościom materialnym. [przypis edytorski]
zbytni — dziś popr.: zbyteczny. [przypis edytorski]
zbytnie (daw. forma przysł.) — zbytnio. [przypis edytorski]
zbytnie — dziś: zbytnio, zanadto. [przypis edytorski]
Zbytnie poufałości z monarchami nie wychodzą na zdrowie republikom — takie zdania ogólne, zwane enthymematami, są charakterystyką stylu Demostenesa. [przypis tłumacza]
zbytnie (starop. forma) — zbytnio; tu: bardzo, wielce. [przypis edytorski]
zbytnie (starop.) — zbytnio; bardzo. [przypis redakcyjny]
zbytnie (starop.) — zbytnio; nadmiernie. [przypis edytorski]
Zbyt (…) nie stoją. — Widzimy, iż Filint, niezrażony szorstkim obejściem Alcesta w poprzednim akcie, zawsze staje przy nim w najcięższych przejściach życia. [przypis tłumacza]
zbytni legat (starop.) — brzuch leniwy. [przypis redakcyjny]
zbytni — niepotrzebny. [przypis edytorski]
zbyt niska jakość umysłu żeby powiedzieć prawdę — w wersji drukowanej pierwszy wers jest wytłuszczony i stanowi jednocześnie tytuł. [przypis edytorski]
zbytni — tu: zbyteczny. [przypis edytorski]
zbytny (daw.) — skłonny do żartów. [przypis edytorski]
Zbyt poznani — przejrzani. [przypis redakcyjny]
zbyt siła — zbyt wiele; tu: zbyt długo. [przypis edytorski]
zbyt (starop.) — bardzo, niezwykle, ogromnie. [przypis edytorski]
zbyt (starop.) — bardzo, niezwykle. [przypis edytorski]
zbyt (starop.) — bardzo, ogromnie. [przypis edytorski]
zbyt (starop.) — ogromnie, bardzo. [przypis edytorski]
zbyt (starop.) — tu: niezwykle, bardzo. [przypis edytorski]
zbyt (starop.) — tu: ogromnie, bardzo. [przypis edytorski]
zbyt (starop.) — zbytnio, bardzo, ogromnie. [przypis edytorski]
Zbyt wiele przypisuję (…) żywię. — Ostatnie wiersze są dosłownym ironicznym powtórzeniem ostatnich słów Arseny. [przypis tłumacza]
zbyt wolnie — w sposób dający zbyt wiele swobody. [przypis edytorski]
zbyty (daw.) — pozbawiony. [przypis edytorski]
zbywać — brakować. [przypis edytorski]
zbywać czego (starop.) — tracić co; pozbywać się czego. [przypis edytorski]
zbywać (daw.) — brakować. [przypis edytorski]
zbywać (daw.) — tu: zostawać; por. o nadwyżce czegoś: zbytek luksusu, zbytek jedzenia. [przypis edytorski]
zbywać na czymś — brakować czegoś. [przypis edytorski]
zbywać na czym — tu: brakować. [przypis edytorski]
zbywać się letargu — pozbywać się, wydobywać się z letargu. [przypis edytorski]
zbywać snu (starop.) — pozbywać się snu; budzić się, wracać do przytomności. [przypis edytorski]
zbywały się zasłon jedynie w miarę pijaństwa i wesołości — „Ech, drogi Fronsac, jest co najmniej dwadzieścia butelek szampana między powiastką, z którą wyjeżdżasz, a tym, co mówimy w tej chwili” [Chamfort]. [przypis autorski]
zbywszy — dziś: pozbywszy się. [przypis edytorski]
zbywszy mocy (starop.) — straciwszy siły. [przypis edytorski]
zbywszy (starop.) — pozbywszy się, utraciwszy. [przypis redakcyjny]
zbywszy (starop.) — tu: straciwszy. [przypis edytorski]
zćmić (daw.) — tu: przyćmić, osłabić. [przypis edytorski]
z całą potęgą — w pierwodr.: i z całą potęgą. [przypis redakcyjny]
z całą precyzyjnością zorganizowano głód na całym ukraińskim obszarze etnograficznym w latach 1932–3 — por. M. M., ZSSR — Rzeczywistość, Warszawa 1937, s. 12–14. [przypis autorski]
Z całych Włoch może w najpiękniejszym mieście — We Florencji. [przypis redakcyjny]
z całym ich państwem łączą cię związki gościnności — Kallias, jako proksenos Sparty, użycza gościnności Spartanom, zastępuje ich przed władzami ateńskimi i broni ich interesów. Obcy nie stoi pod opieką praw, musi działać przez ksenosa, obywatela, z którym łączą go związki gościnności. Kallias spełnia taką funkcję jako ksenos nie jakichś jednostek, ale całego państwa Spartan (tzw. proksenos), odpowiada to więc dzisiejszemu konsulowi. [przypis tłumacza]
z całym pospolitym ruszeniem —- pospolite ruszenie zwołuje się w Grecji niezwykle rzadko. [przypis tłumacza]
z całym urokiem — w pierwodruku: za całym urokiem. [przypis redakcyjny]
z cegieł stoją wielkie góry — piramidy zbudowane z wielkich prostokątnych bloków kamiennych, przypominających cegły w powiększeniu. Słowacki patrzył prawdopodobnie z Nilu na piramidy osłonięte mgłą jesienną, stąd: „na cegłach leżą chmury”. [przypis redakcyjny]
z cesarzem — Franciszkiem I Habsburgiem (1768–1835), ostatnim cesarzem Rzeszy Niemieckiej (1792–1806 jako Franciszek II), pierwszym cesarzem Austrii (1804–1835 jako Franciszek I). [przypis edytorski]
z cesarzem — Napoleonem III. [przypis redakcyjny]
z Chalkidyki — τῆς Χαλκιδικῆς, p. I, IX, 2, uwaga (tam Χαλκίδος). [przypis tłumacza]
z chińskich ziół ciągnione treści — herbata. [przypis redakcyjny]
Z chmur chłodnych wiatry czy to grady miecą — Według fizyki Arystotelesa mgły i wyziewy z ziemi podnoszą się do strefy chłodnej, skąd spadają gradem, burzą lub deszczem, czy wiatr jest lub nie, czy nanosi z sobą obłoki dżdżyste lub nie. [przypis redakcyjny]
zchorzały (starop. forma ort.) — dziś popr. (po ubezdźwięcznieniu): schorzały. [przypis edytorski]
zchowało (starop. forma) — dziś: schowało. [przypis edytorski]
zchowany (starop.) — tu: wychowany. [przypis edytorski]
Z Chrystusowego orła zapowiedzi — Tym orłem Chrystusowym jest św. Jan, najulubieńszy uczeń Zbawiciela, któremu dozwolone było najgłębiej wzrok duchowy zatapiać w słońcu aniołów, to jest w Bogu. [przypis redakcyjny]
z chucią — z chęcią, z ochotą. [przypis edytorski]
Z chwilą dopuszczenia kobiet do Uniwersytetów w Krakowie i Lwowie powstał zastęp uczonych kobiet polskich… — Pierwsze hostpitantki w Krakowie pojawiły się w 1894 r., we Lwowie zaś w 1895 r. Pierwszy kobiecy doktorat w Polsce otrzymała Zofia Moraczewska w 1904. [przypis autorski]
Z chwilą, gdy przyrzekliśmy ojcu nie przystępować do żadnego interesu, nie poradziwszy się go wprzódy — w wersji oryginalnej nastąpiło to w pominiętej w polskim wydaniu źródłowym końcówce rozdziału Castillian Amoroso, gdy wieść o handlu winem doszła do ojca dzieci. [przypis edytorski]
zciąć się (daw. pot.) — nie zdać egzaminu; skompromitować się. [przypis edytorski]
zciągnąć — dziś ubezdźwięcznione i zmiękczone: ściągnąć. [przypis edytorski]
z ciałem rozwód bierze dusza nasza — Tu poeta wykłada stan dusz pośmiertny, wnet po rozwiązaniu się przez śmierć ciała zmysłów naszych. Z tego wykładu widzimy, że potępionych w piekle i pokutujących w czyśćcu cierpienia i męki nie są wyłącznie cielesne, że to są tylko cierpienia duszy, które się w jej pozornym ciele, to jest w jej cieniu, jak w zwierciadle odbijają. [przypis redakcyjny]
Z ciałem tym samym, coś wziął z urodzenia — To jest z ciałem rzeczywistym, a nie pozornym, jakim wnet po śmierci oblekają się dusze. [przypis redakcyjny]
z cieniu — dziś: z cienia. [przypis edytorski]
zcierpieć (starop. forma ort.) — dziś (po ubezdźwięcznieniu): ścierpieć. [przypis edytorski]
Z cierpieniem twym (…) urazy. — Elianta zbyt jest inteligentna, aby nie wiedzieć, jak mało trwałe są takie wybuchy i jak łatwo Celimenie będzie odzyskać Alcesta; toteż nie narazi się z pewnością na to podwójne upokorzenie. Być może odczuła w tej chwili różnicę między delikatnymi oświadczynami Filinta a porywczą bezwzględnością Alcesta i zrozumiała, gdzie należy jej szukać spokojnego szczęścia, będącego jej ideałem. [przypis tłumacza]
zcierpisz — dziś: scierpisz. [przypis edytorski]
z cisze (daw. forma D.) — dziś: z ciszy. [przypis edytorski]
z codziennych chwil, przesądów, złudzeń, przemian obyczajowych: „Fin-de-siècle po polsku” Leona Przemskiego — por. K. Wyka, Bibeloty czy problemy, „Trybuna Ludu” 1967, nr 118. [przypis autorski]
Z Cyceronem… — Marcus Tullius Cicero (106–43 p. n. e.), słynny mówca i mąż stanu rzymski, gorący obrońca republiki, zdemaskował spisek Katyliny (por. satyra Złość ukryta i jawna), a oskarżając go w senacie, wygłosił słynne cztery mowy, zwane katylinarkami. [przypis redakcyjny]
z cyfrą — z inicjałem. [przypis edytorski]
z Cylicyey (starop. forma) — z Cylicji. [przypis edytorski]
z Cypru bogini — Wenus (Afrodyta), gdyż na Cyprze była głośna siedziba jej kultu. [przypis redakcyjny]
Z cytatów podanych przez Bronna w jego Untersuchungen uber die Entwickelungsgesetze okazuje się, że sławny botanik i paleontolog Unger w 1852 roku wypowiedział przekonanie, iż gatunki mogą się rozwijać i przekształcać. Podobnie zdanie wypowiedział d'Alton, w dziele Randera i d'Altona o kopalnych leniwcach w 1821 roku. Rzecz znana, że analogicznych poglądów trzymał się Oken w swej mistycznej Natur Philosophie. Z innych cytatów w dziele Godrona Sur l'Espéce widać, że Bory St. Vincent, Burdach, Poiret i Fries przypuszczali, że ustawicznie powstają nowe gatunki. Mogę tutaj dodać, że z trzydziestu czterech autorów przekonanych o zmienności gatunków lub przynajmniej niewierzących w oddzielne akty stworzenia, a wspomnianych w niniejszym szkicu historycznym, dwudziestu siedmiu publikowało prace z specjalnych gałęzi historii naturalnej lub geologii. [przypis autorski]
z czasem — po pewnym czasie, w późniejszym wieku. [przypis redakcyjny]
z czasem poznacie mnie i pokochacie — I ten czas przyszedł. [przypis autorski]
Z czasem zostałam pierwszą uczennicą pierwszej klasy — w systemie kształcenia w zakładzie wychowawczym dla dziewcząt opisywanym tutaj bohaterka zaczęła edukację od czwartej, a zakończyła na pierwszej klasie. [przypis edytorski]
z czego bogini otrzyma dziesięcinę — Atena otrzymuje 1/10 z każdej grzywny i konfiskaty. [przypis tłumacza]
z czemeśmy przyszli (daw.) — z czym przyszliśmy. [przypis edytorski]
zczerniały — dziś popr. pisownia: sczerniały. [przypis edytorski]
zczesła — sczezła; umarła, zdechła. [przypis edytorski]
Zczeźnij, o wojno! (…) Przez cię nie wolno chamów tknąć ni ręką! — z powodu wojny ze Spartą musiano się bardzo grzecznie obchodzić z niewolnikami. Obie strony wojujące liczyły na zbiegów, przyjmowały ich i zbroiły. Ateńczycy podburzali i zbroili helotów, Spartanie odpłacali im pięknym za nadobne. W r. 413, a wiec w 10 lat później, gdy król Agis zajął Dekeleję, uciekło 20.000 niewolników ateńskich do Spartan, co stanowiło samo przez się poważną klęskę. Tukidydes, VII. 24. [przypis tłumacza]
Z czterech synów Lotara I, Gontran najbardziej zaniedbał dowództwa wojsk — Gontran nie podjął nawet wyprawy przeciw Gondobaldowi, głosił się synem Lotara i domagał swojej części królestwa. [przypis redakcyjny]
z cztery tysiące — dziś popr. forma: z czterema tysiącami. [przypis edytorski]
zdać na patent — uzyskać świadectwo ukończenia szkoły. [przypis edytorski]
zdać się (daw., gw.) — przydać się. [przypis edytorski]
zdać się (daw.) — zejść się. [przypis redakcyjny]
zdać się na kondycję — poddać się, podpisać zawieszenie broni; kondycja (z łac.) — warunek. [przypis edytorski]
zdać się — poddać się. [przypis edytorski]
zdać się — zraić, zręczyć się; matka króla Michała Wiśniowieckiego była z domu Zamoyska. [przypis redakcyjny]
zdać (tu daw.) — zdradzić, oddać. [przypis edytorski]
zdać — tu: zdjąć z urzędu. [przypis edytorski]
zdaje mi się rzeczą nierozumną, jeżeli człowiek człowiekowi zarzuca fatalność — starożytni byli bardzo zabobonni; Demostenes przez jakiś czas po klęsce nie kładł swego podpisu pod własnymi wnioskami, ale wyręczał go przyjaciel polityczny. [przypis tłumacza]
zdaje mi się, że Żeleński nie stanie się dziejopisarzem tzw. Młodej Polski (…) nikt inny nie byłby do tego więcej powołany — Tadeusz Boy-Żeleński odpowiada na to wezwanie w Znaszli ten kraj (1932) i Ludzie żywi (1929). [przypis edytorski]
Zdaje się nam jednak, że w tym bezładnym chaosie płodów i głów ludzkich jest prąd (…) dalecy jesteśmy od chęci przekonania o jego istotności lub może nawet wyższości — M. Szukiewicz, Stanisław Przybyszewski „Dziennik Krakowski” 1897, nr 330. [przypis autorski]
