Tren VI. (Ucieszna moja śpiewaczko, Safo słowieńska...) → ← Tren IV. (Zgwałciłaś, niepobożna śmierci, oczy moje...)

Spis treści

Jan KochanowskiTrenyTren V. (Jako oliwka mała pod wysokim sadem…)[1]

Jako oliwka mała pod wysokim sadem [2]

Idzie [3] z ziemie [4] ku górze macierzyńskim szladem [5],

Jeszcze ani gałązek, ani listków rodząc,

Sama tylko dopiro [6] szczupłym prątkiem [7] wschodząc;

Tę, jesli ostre ciernie [8] lub rodne [9] pokrzywy

Uprzątając, sadownik [10] podciął ukwapliwy [11],

Mdleje [12] zaraz, a zbywszy [13] siły przyrodzonej [14],

Upada przed nogami matki ulubionej.

Takci sie mej namilszej Orszuli dostało:

Przed oczyma rodziców swoich rostąc [15], mało

Od ziemie sie co [16] wznióswszy, duchem zaraźliwym [17]

Srogiej śmierci otchniona [18], rodzicom troskliwym [19]

U nóg martwa upadła. O zła Persefono [20],

Mogłażeś tak wielu łzam [21] dać upłynąć płono [22]?

Przypisy

[1]

W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Trenach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

[2]

sad* (starop.) — drzewo owocowe. [przypis redakcyjny]

[3]

idzie* (starop.) — rośnie. [przypis redakcyjny]

[4]

z ziemie (forma starop.) — z ziemi. [przypis redakcyjny]

[5]

macierzyńskim szladem (starop.) — śladem matki, drzewa macierzyńskiego, zwanego tu sadem (w. 1). [przypis redakcyjny]

[6]

dopiro (starop.) — dopiero. [przypis redakcyjny]

[7]

szczupły prątek (starop.) — cienki pęd. [przypis redakcyjny]

[8]

ciernie* (daw.) — cierniste krzewy (np. tarnina, głóg). [przypis redakcyjny]

[9]

rodny (starop.) — urodzajny, bujny, plenny, rodzący. [przypis redakcyjny]

[10]

sadownik — ogrodnik zajmujący się owocami (por. czas. „sadzić”). [przypis redakcyjny]

[11]

ukwapliwy (starop.) — skwapliwy, śpieszący się, niecierpliwy. [przypis redakcyjny]

[12]

mdleć (daw.) — tracić siły, słabnąć, więdnąć. [przypis redakcyjny]

[13]

zbywszy (starop.) — pozbywszy się, utraciwszy. [przypis redakcyjny]

[14]

przyrodzony (daw.) — naturalny. [przypis redakcyjny]

[15]

rostąc (starop.; imiesł. od rość: rosnąć)— rosnąc. [przypis redakcyjny]

[16]

mało (…) co (starop.) — zaledwie, trochę. [przypis redakcyjny]

[17]

duch zaraźliwy — tchnienie zarazy lub porażająca zła siła, siła diabelska. [przypis redakcyjny]

[18]

otchniony (daw.) — owiany (zob. wyrazy „tchnąć”, „tchnienie”, „oddech”). [przypis redakcyjny]

[19]

troskliwy* (starop.) — stroskany, zatroskany. [przypis redakcyjny]

[20]

Persefona — tu: uosobienie śmierci. [przypis redakcyjny]

[21]

łzam (starop. forma C. lp. rodz. ż.) — łzom. [przypis redakcyjny]

[22]

płono (starop.) — daremnie, na próżno (dziś mówi się: „płonne nadzieje”). [przypis redakcyjny]