Footnotes
By first letter: all | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
By type: all | author's footnotes | Wolne Lektury editorial footnotes | source editorial footnotes | translator's footnotes
By qualifier: all | angielski, angielskie | biologia, biologiczny | botanika | celtycki | chemiczny | dawne | francuski | gwara, gwarowe | hebrajski | literacki, literatura | medyczne | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | potocznie | przestarzałe | rodzaj nijaki | regionalne | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | łacina, łacińskie | środowiskowy | żartobliwie
By language: all | Deutsch | polski
4932 footnotes found
w 1789 roku — tzn. podczas Wielkiej Rewolucji Francuskiej. [przypis edytorski]
W 1821 stracił ojca — tak naprawdę był to rok 1819. [przypis edytorski]
w 1825 roku w spisek grudniowy — nieudane powstanie wszczęte w grudniu 1825 przez tzw. dekabrystów, rewolucjonistów szlacheckich dążących do obalenia jedynowładztwa i zmiany ustroju. [przypis edytorski]
w 1830 — mowa o tzw. Rewolucji Lipcowej, która uniemożliwiła wprowadzenie we Francji monarchii absolutnej. [przypis edytorski]
w 23 lat przed — dziś popr.: (na) 23 lata przed. [przypis edytorski]
w Abbotsholme — w rzeczywistości Abbotsholme to nazwa szkoły, która znajduje się nieopodal Rochester w hrabstwie Staffordshire w Anglii. [przypis edytorski]
w abstrakcji — tu w znaczeniu dosł.: w oderwaniu od czegoś; poza czymś. [przypis edytorski]
w Anglii przed kilku laty naczelnikiem była dziewczyna osiemnastoletnia — królowa Wiktoria, która jako 18-latka objęła tron Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii, stając się jednocześnie zwierzchnikiem Kościoła anglikańskiego. [przypis edytorski]
w animuszu — pobudzony, energicznie. [przypis edytorski]
w areście — dziś popr.: w areszcie. [przypis edytorski]
w assystencji — dziś: w asyście; w towarzystwie.
W Astapie, mieście hiszpańskim (…) — Tytus Liwiusz, Dzieje Rzymu od założenia miasta, XXVIII, 22–23.
w Astrachanie — dziś popr. forma Msc.lp: w Astrachaniu. [przypis edytorski]
W[at]zdorf — w wydaniu źródłowym fragment nieczytelny; uzupełniony na podstawie innego opracowania. [przypis edytorski]
w Awentynu lesie — na znanym wzgórzu Rzymu. [przypis edytorski]
w Awinionie nie papież, jeno aleksandryjski sułtan siedzi — mowa o okresie rezydowania papieży w Awinionie; tzw. ”niewoli awiniońskiej” (1309-1377).
w bagniem krył się — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: w bagnie kryłem się. [przypis edytorski]
w bagnośmy uciec zdołali (daw.) — zdołaliśmy uciec w bagno. [przypis edytorski]
w Baloniku zdobył pierwsze oklaski. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Stolik Zielonego Balonika (mal. K. Frycz). [przypis edytorski]
w bałtyckich porciech — dziś popr. forma Msc.lm: portach. [przypis edytorski]
W Berlinie (…) Rozenbaum (…) w porządku z rodowodem (…) jej co do babek nic nie mogą udowodnić — Rozenbaum (niem.: Różane drzewo) ma postać typową dla nazwisk, jakie administracyjnie nadawano Żydom w XVIII–XIX w. w Austrii i Prusach: przez niecodzienne połączenie dwóch niemieckich słów. We wrześniu 1935 uchwalono w Niemczech norymberskie ustawy rasowe, znacznie ograniczające prawa Żydów; do Żydów zaliczono w nich wyznawców judaizmu, także byłych, oraz ich dzieci i wnuki bez względu na wyznanie. [przypis edytorski]
W Biblii Lia, Rachel, Sara i żona Jakuba stręczyły piękne służebnice mężom — dla uzyskania prawowitego potomstwa, nie mogąc same urodzić dzieci: Sara, żona Abrahama (Biblia, Rdz 16:2-3), podobnie obie żony Jakuba: Rachela i Lea (Rdz 30:3-4,9); Montaigne myli się, pisząc dodatkowo „żona Jakuba”, jakby była to jakaś inna osoba niż jedna z wymienionych wcześniej.
w Biblii, że gdy Nikanor (…) wzywając na nich pomsty bożej — Biblia, 2 Mch, 14:37–46.
w bliskości — w pobliżu. [przypis edytorski]
w błędnym przebraniu błazna podejmuję, życie, tę pielgrzymkę ku śmierci — w wersji fr. życie jest podmiotem tego zdania, to ono mówi o sobie, że podejmuje wędrówkę ku śmierci. [przypis edytorski]
w bogi — dziś popr. forma: w bogów. [przypis edytorski]
w bolach — dziś popr. forma: w bólach. [przypis edytorski]
w boru — dziś popr. forma: Mc., lp.: w borze. [przypis edytorski]
w boru — dziś popr. forma Ms.lp.: w borze. [przypis edytorski]
w boru — dziś popr. forma: Ms. lp.: w borze. [przypis edytorski]
w boru (gw.) — w borze; w lesie. [przypis edytorski]
w boru — w borze. [przypis edytorski]
w boru — w borze, w lesie. [przypis edytorski]
w braku świadków poręczam Gardłem za prawdę mych słów. Niech walczy ze mną i zginie! — mowa o średniowiecznym obyczaju sądu bożego: wierzono, że w walce Bóg da zwycięstwo temu, kto ma rację. [przypis edytorski]
w (…) bursiem się chował — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: w bursie się chowałem, tj. w internacie. [przypis edytorski]
W-C-T — skrót od: Walter Caspar Toebbens, identyfikował posiadacza jako pracownika zakładu Toebbens und Schultz; teoretycznie taki numer miał zapewniać nietykalność w trakcie wywózek, jednak potocznie nazywano go „nekrologiem”, a skrót odczytywano jako „wezmą także ciebie. [przypis edytorski]
w cale (daw.) — w całości. [przypis edytorski]
w cale — w całości. [przypis edytorski]
w cale — wszystkie, nieuszkodzone. [przypis edytorski]
w całej swojej wielkości wielce rozciągnięty na ziemi — por. Iliada XVI 776, o zwłokach powalonego z rydwanu Kebriona, o które rozgorzała walka Trojan i Greków. [przypis edytorski]
w cały bidzie (gw.) — w całej biedzie. [przypis edytorski]
w chłodnej cieni — dziś popr.: w chłodnym cieniu. [przypis edytorski]
w chłodzie — w oryginale: in a bower, w altanie, zatem w ocienionym, przyjemnie chłodnym miejscu. [przypis edytorski]
w cholerze — w gniewie. [przypis edytorski]
w chowankę — dziś: w chowanego. [przypis edytorski]
w chwili — w jednej chwili. [przypis edytorski]
w ciągnieniu — w przemarszu. [przypis edytorski]
w cichej rozmowie — w oryginale niem.: in stiller Umarmung, tj. w nieruchomym (cichym, spokojnym) uścisku. [przypis edytorski]
w ciemku — dziś: po ciemku a. w ciemności. [przypis edytorski]
w ciemnym szpitalu — Torquato Tasso cierpiał na zaburzenia psychiczne i spędził 7 lat w szpitalu dla obłąkanych w Ferrarze.
w cię (starop. forma Msc. lp) — w tobie. [przypis edytorski]
w ciężkiej czuł się tarapacie — dziś popr.: w ciężkich czuł się tarapatach. [przypis edytorski]
w cwał, nie stępa — tj. jak najprędzej; cwał to najszybszy bieg konia, zaś stępa to określenie najpowolniejszego, regularnego chodu końskiego. [przypis edytorski]
w cyfrę powiązany płotek — płotek zbudowany z patyków a. sztachetek powiązanych na krzyż w taki sposób, że tworzą znak X, przypominając cyfry rzymskie. [przypis edytorski]
w Cyklopa wielkiej grocie (…) — nawiązanie do Odysei: druhy Ulissesa, który zamknięty w grocie Cyklopa Polifema, oślepił go i uciekł, przywiązawszy się do brzucha barana. [przypis edytorski]
w czambuł — bez wyjątku. [przypis edytorski]
w czambuł — wszystkich bez wyjątku. [przypis edytorski]
w Czarnolesiu — dziś raczej: w Czarnolesie. [przypis edytorski]
w czas (daw.) — w porę. [przypis edytorski]
w czas (daw.) — we właściwym momencie. [przypis edytorski]
w czas — tu: na czas, póki czas. [przypis edytorski]
w czas — w porę. [przypis edytorski]
W czasie wojen domowych Cezara, Lucjusz Domicjusz wzięty do niewoli w Abruzzach (…) — drobna pomyłka autora: Lucjusz Domicjusz Ahenobarbus, oblężony przez Cezara w Corfinium, zażył truciznę obawiając się niewoli; por. Plutarch, Cezar, 34 [w:] Żywoty sławnych mężów.
w czasie wojen religijnych — mowa o wojnach hugenockich, toczonych w XVI w. we Francji pomiędzy katolikami a protestantami. [przypis edytorski]
w czasie wycieczki do Davenport — podczas pobytu w Anglii w 1766 Rousseau na zaproszenie majętnego dżentelmena Richarda Davenporta zamieszkał w posiadłości Wootton Hall, w hrabstwie Staffordshire, oddalonej o ok. 30 km od rodzinnej rezydencji gospodarza w Davenport Park. [przypis edytorski]
w czasiech — dziś popr. forma Ms. lm: w czasach. [przypis edytorski]
w czasiech — dziś popr. forma Msc.lm: w czasach. [przypis edytorski]
w czele (daw.) — z przodu. [przypis edytorski]
w czele — dziś popr. forma Msc.lp: w czole. [przypis edytorski]
w czele — od frontu. [przypis edytorski]
w czepku urodzony — powiedzenie odnoszące się do rzadkich wypadków, kiedy dziecko rodzi się wraz z workiem owodniowym (lub tylko z fragmentem błony okrywającej głowę); w jęz. pol. przen. wyrażenie oznacza „urodzony pod szczęśliwą gwiazdą”, „od urodzenia mający wyjątkowe szczęście w życiu”; odpowiednikiem po ang. jest idiom „born with a silver spoon in one's mouth”, w tekście oryg. jednak pojawia się dosł. „born with a caul”; cały akapit stanowi żartobliwą grę (w tł. pol. nabierającą dodatkowych znaczeń) z tym wyrażeniem: dziecko rodzi się w świecie, gdzie wszystko jest na sprzedaż i podlega ścisłej wycenie oraz mechanizmom rynkowym. [przypis edytorski]
w czepkuś rodzona — dziecko urodzone z kawałkiem błony owodniowej na głowie wg popularnego przesądu czekało szczęśliwe życie. [przypis edytorski]
w czetwiortych (ros.) — po czwarte. [przypis edytorski]
w człowieka rośnie — rośnie na wysokość człowieka. [przypis edytorski]
w człowieka — w wyd. z 1816 r.: w jednorządcę. [przypis edytorski]
w czternastu dniach — dziś popr.: w czternaście dni. [przypis edytorski]
w czym dzieło — rusycyzm: o co chodzi. [przypis edytorski]
w czym innym dobra i w czym innym, niż oni sądzą i chyba — niż sama nawet myślę — być może: w czym innym dobra i w czym innym, niż oni sądzą i chyba — niż sama nawet myślę — zła. [przypis edytorski]
w czymściś (gw.) — w czymś. [przypis edytorski]
w czyscu — dziś: w czyśćcu.
w dank (daw.) — w podzięce. [przypis edytorski]
w dezabilu (z fr. déshabiller: rozbierać) — w bieliźnie, w niepełnym stroju. [przypis edytorski]
w dnie — dziś popr.: na dnie. [przypis edytorski]
w dniu odebrania Przemyśla — twierdza Przemyśl, zdobyta przez Rosjan po kilkumiesięcznym oblężeniu 22 marca 1915, została im odebrana w wyniku ofensywy połączonych wojsk austro-węgierskich i niemieckich 3 czerwca 1915. [przypis edytorski]
w dniu urodzin króla rzymskiego — księcia Reichstadtu, któremu Napoleon nadał tytuł króla Rzymu. [przypis edytorski]
w dniu zarządzeń — chodzi o rozkazy Karola X, takie jak: zniesienie wolności prasy czy rozwiązanie Izby Deputowanych, które stały się bezpośrednim powodem wybuchu rewolucji lipcowej z 27–29 VII 1830 r. [przypis edytorski]
w dobrem — dziś popr. Msc.: w dobru. [przypis edytorski]
w doli padło — przypadło w udziale jako los. [przypis edytorski]
w dołku sparło (gw.) — chodzi o nerwowy skurcz żołądka. [przypis edytorski]
w dom — dziś popr.: do domu. [przypis edytorski]
w domie (daw.) — dziś popr. forma N.lm: w domu. [przypis edytorski]
w domie (daw.) — dziś popr. forma: w domu. [przypis edytorski]
w domie — dziś popr. forma Msc.lp: w domu. [przypis edytorski]
w domie — dziś popr. forma: w domu. [przypis edytorski]
w domie — dziś popr. Msc. lp: w domu. [przypis edytorski]
w domiech — dziś popr. forma Msc.lm: w domach. [przypis edytorski]
w domu widmo jej włada — wg jednej z wersji opowieści za sprawą bogini Afrodyty w pałacu Menelaosa w Sparcie przebywało widmo Heleny, aby ucieczka prawdziwej Heleny z Parysem pozostała nieodkryta do chwili, gdy kochankowie szczęśliwie dotrą do Troi. [przypis edytorski]
w dół Węgrów — na południe Węgier. [przypis edytorski]
w drabinkach — tj. na wozie drabiniastym. [przypis edytorski]
w drewutnie (daw., gw.) — dziś forma N.lp: w drewutni. [przypis edytorski]
Loading