Footnotes
By first letter: all | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
By type: all | author's footnotes | Wolne Lektury editorial footnotes | source editorial footnotes | translator's footnotes
By qualifier: all | angielski, angielskie | biologia, biologiczny | botanika | celtycki | chemiczny | dawne | francuski | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | potocznie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | wulgarne | żartobliwie
By language: all | Deutsch | polski
5704 footnotes found
W 1686 pomiędzy Francją i Hiszpanią wybuchła wojna o Flandrię — częścią posiadłości królów Hiszpanii były wówczas Niderlandy Południowe, tereny obecnej Belgii. [przypis edytorski]
w 1789 roku — tzn. podczas Wielkiej Rewolucji Francuskiej. [przypis edytorski]
W 1821 stracił ojca — tak naprawdę był to rok 1819. [przypis edytorski]
w 1825 roku w spisek grudniowy — nieudane powstanie wszczęte w grudniu 1825 przez tzw. dekabrystów, rewolucjonistów szlacheckich dążących do obalenia jedynowładztwa i zmiany ustroju. [przypis edytorski]
w 1830 — mowa o tzw. Rewolucji Lipcowej, która uniemożliwiła wprowadzenie we Francji monarchii absolutnej. [przypis edytorski]
w 23 lat przed — dziś popr.: (na) 23 lata przed. [przypis edytorski]
wądół — dolina o podmokłym dnie. [przypis edytorski]
wądół — dolinka z płaskim dnem i stromymi zboczami. [przypis edytorski]
wądół — podmokła dolina. [przypis edytorski]
wądół — rozpadlina, mały wąwóz. [przypis edytorski]
wądół — rozpadlina, niewielki wąwóz. [przypis edytorski]
wądół — wąska głęboka dolina. [przypis edytorski]
wądół — wąska, głęboka dolina; wąwóz. [przypis edytorski]
wądół — wąwóz, parów. [przypis edytorski]
wądół — wąwóz. [przypis edytorski]
wądolec — forma augmentatywna (zgrubienie) od: wądół; niewielka dolinka, zagłębienie terenu. [przypis edytorski]
wąs augustowski — wąs zgodny z modą z czasów saskich, dokładnie czasów panowania drugiego z zasiadających na tronie Polski królów z saskiej dynastii Wettynów, Augusta III, którego rządy przypadają na lata 1733–1763. [przypis edytorski]
wąsonogi (biol.) — gromada skorupiaków morskich, jedyna grupa obejmująca stawonogi prowadzące osiadły tryb życia. [przypis edytorski]
wąsonogi — gromada skorupiaków wyłącznie morskich, zamieszkujących przeważnie płytkie, przybrzeżne wody. [przypis edytorski]
wątek — tu: sens, konsekwencja. [przypis edytorski]
wątka — dziś popr. forma D.lp: wątku. [przypis edytorski]
wątlić (daw.) — czynić wątłym, osłabiać. [przypis edytorski]
wątor (daw.) — tu: przejście. [przypis edytorski]
wątor — rowek pozwalający na osadzenie dna beczki. [przypis edytorski]
wątpia (daw., gw.) — wnętrzności; mieć coś na wątpiach — pot.: mieć coś na wątrobie; martwić się czymś, nie ujawniając. [przypis edytorski]
wątpia (daw., gw.) — wnętrzności. [przypis edytorski]
wątpia (daw.) — wnętrzności. [przypis edytorski]
wątpia (starop.) — trzewia, wnętrzności. [przypis edytorski]
wątpie (daw., gw.) — wnętrzności. [przypis edytorski]
wątpliwej kości — niepewnego losu. [przypis edytorski]
wątpliwe twierdził (starop. konstrukcja) — utwierdzał wątpiących. [przypis edytorski]
wątpliwe zamysły (starop.) — wątpliwości. [przypis edytorski]
wątpliwie — tu raczej: z powątpiewaniem. [przypis edytorski]
wątpliwy (starop. forma) — tu: pełen wątpliwości. [przypis edytorski]
wątpliwy (starop.) — niepewny, pełen wątpliwości. [przypis edytorski]
wątpliwy (starop.) — pełen zwątpienia, wątpliwości. [przypis edytorski]
wątpliwy (starop.) — tu: błędny. [przypis edytorski]
wątpliwy (starop.) — tu: pełen wątpliwości, pełen zwątpienia. [przypis edytorski]
wątpliwy (starop.) — tu: wątpiący, pełen wątpliwości; myśl wątpliwa: myśl pełna wahania. [przypis edytorski]
wątpliwy (starop.) — wątpiący, pełen wątpliwości. [przypis edytorski]
wątpliwy (starop.) — wątpiący, pełen zwątpienia, pełen wątpliwości. [przypis edytorski]
wątrobiarz — mężczyzna z chorą wątrobą. [przypis edytorski]
wątrobowce, Jungermannia (biol.) — gromada drobnych roślin, daw. uznawana za klasę w gromadzie mszaków. [przypis edytorski]
wąż diamentowy, Morelia spilota (biol.) — średniej wielkości pyton z płd.-wsch. Australii, mający na ciemnym ciele liczne żółtawe plamki, stąd nazwa. [przypis edytorski]
Wąż Laokoński (mit. gr.) — Laokoon, kapłan Apollina w Troi, rzucił włócznią w konia trojańskiego, aby pokazać rodakom, że koń jest pusty w środku. Z morza wyszły wielkie węże, które zabiły Laokoona i jego synów. Była to kara za złamanie przez Laokoona celibatu, ale Trojańczycy odczytali to jako wolę bogów i wprowadzili drewnianego konia do miasta, co stało się przyczyną ich klęski. [przypis edytorski]
wąż latający — wężolot (Chrysopelea ornata), gatunek węży z płd. Azji, które potrafią rzucić się z drzewa i szybować lotem ślizgowym, szeroko rozszerzając żebra, dzięki czemu powierzchnia brzucha staje się wklęsła; jad wężolotów jest niegroźny dla ludzi. [przypis edytorski]
wąż z Genezy — Szatan pod postacią węża, który kusił Ewę w Raju, co opisane jest w Księdze Rodzaju (Genesis). [przypis edytorski]
wązki — dziś popr. pisownia: wąski. [przypis edytorski]
waadi — z ar. wādī, dziś popr. pisownia: wadi: dolina a. suche koryto rzeczne na obszarach pustynnych, wypełniające się wodą w czasie ulewnych deszczów; tu: rzeczka płynąca taką doliną. [przypis edytorski]
Wabasz — dziś popr.: Wabash; dopływ rzeki Ohio. [przypis edytorski]
w Abbotsholme — w rzeczywistości Abbotsholme to nazwa szkoły, która znajduje się nieopodal Rochester w hrabstwie Staffordshire w Anglii. [przypis edytorski]
wab — dziś raczej: wabik, przynęta. [przypis edytorski]
wabność (daw.) — powab, ponętność. [przypis edytorski]
wabny (daw.) — dziś: powabny, pociągający. [przypis edytorski]
wabny — dziś: powabny a. wabiący. [przypis edytorski]
wabny — dziś: wabiący a. powabny. [przypis edytorski]
wabny — dziś: wabiący. [przypis edytorski]
wabny — powabny, kuszący, pociągający. [przypis edytorski]
wabny — tu: wabiący. [przypis edytorski]
w abstrakcji — tu w znaczeniu dosł.: w oderwaniu od czegoś; poza czymś. [przypis edytorski]
waćpan (daw.) — forma skrócona od „waszmość pan”. [przypis edytorski]
waćpan — daw. skrót od zwrotu grzecznościowego: waszmość pan. [przypis edytorski]
waćpan — forma skrócona zwrotu grzecznościowego: waszmość pan. [przypis edytorski]
wać — skrót od: wasza miłość. [przypis edytorski]
wacan — daw. skrót od zwrotu grzecznościowego: waszmość pan. [przypis edytorski]
wacek (daw.) — mieszek, worek. [przypis edytorski]
wacha — straż, wartownia; tu: brama prowadząca do getta. [przypis edytorski]
wacha (z niem.) — brama prowadząca do getta. [przypis edytorski]
wacha (z niem.) — wartownia; straż, warta, szyldwach; tu: brama prowadząca do getta. [przypis edytorski]
Wachmeister — wachmistrz. [przypis edytorski]
wachmistrz (daw.) — komendant posterunku wojskowego; podoficer kawalerii. [przypis edytorski]
Wacht am Rhein (niem.) — „Straż nad Renem”, niemiecka pieśń patriotyczna ze słowami Maxa Schneckenburgera i melodią Karla Wilhelma, wyrosła z historycznej wrogości niemiecko-francuskiej. Jej pierwsze publiczne wykonanie miało miejsce w 1854. Ze względu na swoją wymowę zyskała sławę podczas wojny francusko-pruskiej (1870–1871) i cieszyła się popularnością podczas obu wojen światowych. [przypis edytorski]
Wacht am Rhein (niem.) — Straż nad Renem, niem. pieśń patriotyczna ze słowami Maxa Schneckenburgera i melodią Karla Wilhelma, wyrosła z historycznej wrogości niemiecko-francuskiej, której pierwsze publiczne wykonanie miało miejsce w 1854. Ze względu na swoją wymowę zyskała sławę podczas wojny francusko-pruskiej (1870–1871) i cieszyła się popularnością podczas obu wojen światowych. [przypis edytorski]
wachta — okres (zwykle 4 godz.), podczas którego pełni służbę jedna zmiana załogi statku; także: część załogi, która pełni służbę w określonym czasie. [przypis edytorski]
Wacław Dunin-Karwicki ps. „Luty” (1918–1944) — harcerz, podchorąży AK, w powstaniu dowódca kompanii w batalionie „Parasol”. [przypis edytorski]
Wacław Gluth-Nowowiejski ps. „Wacek” (1926– ) — żołnierz AK, w powstaniu w stopniu kaprala podchorążego dowódca drużyny w Zgrupowaniu „Żmija” walczącym na Żoliborzu, po wojnie w latach 1948–1953 więziony przez władze komunistyczne, pracował jako dziennikarz. [przypis edytorski]
Wacław IV Luksemburski (1361–1419) — król niemiecki 1378–1400 i czeski 1378–1419, nazywany tu „rzymskim” przez wzgląd na tradycję Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego. [przypis edytorski]
Wacław IV Luksemburski — (1361–1419), król niemiecki i czeski, książę Luksemburga. [przypis edytorski]
Wacław Król (1915–1991) — polski pilot wojskowy, służbę w WP rozpoczął w 1935 r., w czasie II wojny światowej latając w PSP zestrzelił 9 nieprzyjacielskich samolotów. W 1947 r. powrócił do Polski, w latach 1957–1971 w Ludowym Wojsku Polskim, autor licznych książek o tematyce lotnictwa wojskowego. [przypis edytorski]
Wacław Rolicz-Lieder (1866–1912) — poeta, tłumacz Kwiatów zła Charlesa Baudelaire'a. [przypis edytorski]
Wacław Szymborski (1866–1932) — aktor. [przypis edytorski]
wacpan, wacpanna (daw.) — waćpan, waćpanna. [przypis edytorski]
wadium — kwota składana do rąk osoby rozpisującej przetarg lub wpłacana do depozytu sądowego jako gwarancja, że oferent nie zmieni ani nie wycofa złożonej oferty. [przypis edytorski]
wadium — kwota stanowiąca zabezpieczenie transakcji, zwracana po jej dokonaniu. [przypis edytorski]
wad osobliwszych, które ią uderzyły w oczy, dom móy oglądaiąc — jest to jeden z przykładów niepoprawności składniowej, częstej u M. D. Krajewskiego, jak również w piśmiennictwie epoki: między zdaniami zachodzi niezgodność podmiotów. [przypis edytorski]
wadzić (daw.) — przeszkadzać. [przypis edytorski]
wadzić (daw.) — tu: poróżnić, skonfliktować. [przypis edytorski]
wadzić (daw.) — zawadzać, przeszkadzać. [przypis edytorski]
wadzić — przeszkadzać. [przypis edytorski]
wadzić się (daw. a. gw.) — kłócić się, wchodzić w spór. [przypis edytorski]
Wär' nicht das Auge sonnenhaft… (niem.) — Gdyby oko nie było słoneczne,/ Jak moglibyśmy widzieć słońce;/ Gdyby nie było w nas siły Bożej,/ Jak moglibyśmy zachwycać się tym, co boskie? (Goethe). [przypis edytorski]
Wärterinnen — Kinderfrauen. [przypis edytorski]
wagabunda (przestarz., z łac.) — włóczęga, obieżyświat. [przypis edytorski]
wagabunda (z łac.) — włóczęga a. wędrowny śpiewak. [przypis edytorski]
wagabundów — włóczęgów. [przypis edytorski]
wagant — śrdw. kleryk lub żak, żyjący w sposób prowokacyjnie swobodny, często zajmujący się twórczością poetycką bądź aktorstwem. [przypis edytorski]
wagi — obciążniki, element konstrukcji występujący w pewnego typu zegarach wahadłowych. Ciężar wag wykorzystywany był do napędzania mechanizmu zegara. Wagi wykonywane były z metalu, często stylizowane w kształt szyszek jodłowych. [przypis edytorski]
Wagner — postać z dramatu Goethego Faust, część druga: dawny zaufany sługa tytułowego bohatera, który jako stary uczony stwarza w procesie alchemicznym homunkulusa, małego człowieczka. [przypis edytorski]
Wagner, Richard (1813–1883) — niemiecki kompozytor i reformator teatru, autor licznych oper. [przypis edytorski]
Wagner, Richard (1813–1883) — niem. kompozytor, dyrygent i teoretyk muzyki; reformator muzyki operowej, wprowadził nowy rodzaj dzieła muzyczno-scenicznego: dramat sceniczny (Lohengrin, Tristan i Izolda, tetralogia Pierścień Nibelunga), w którym muzyka i słowa zostały podporządkowane przebiegowi akcji. Posługiwał się ciągłą melodią z tzw. motywami przewodnimi, w przeciwieństwie do używanej przez Verdiego tradycyjnej formy podziału na zamknięte arie, duety i recytatywy. [przypis edytorski]