Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | francuski | gwara, gwarowe | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | ukraiński | włoski | wojskowy
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 2417 przypisów.
uprzątnienie — dziś: uprzątnięcie. [przypis edytorski]
Uprzątnijcie moje mieszkanie z naczyń — naczynia w domu zmarłego stają się nieczyste. [przypis tłumacza]
uprzedmiotowaną — dziś popr.: uprzedmiotowioną. [przypis edytorski]
Uprzedzam cię — tj. odchodzę wcześniej. [przypis edytorski]
uprzedzenie o Machiavellim — dziś popr.: uprzedzenie do Machiavellego. [przypis edytorski]
Uprzedzić (…) wszytki rodziców swych sługi (starop.) — uprzedzić w wykonywaniu posług służbę swych rodziców. [przypis redakcyjny]
uprzejmemi — dziś popr. forma N. lm: uprzejmymi; tu zachowano daw. formę ze względu na rym. [przypis edytorski]
uprzejmie — szczerze. [przypis redakcyjny]
uprzejmie — tu: otwarcie, szczerze. [przypis redakcyjny]
uprzejmość (daw.) — szczerość, życzliwość. [przypis edytorski]
uprzejmość [humanitas] (…) ambicja [ambitio] — Zob. Przyp. do Tw. 29. [przypis redakcyjny]
uprzejmy (daw.) — szczery. [przypis edytorski]
uprzejmy — szczery. [przypis redakcyjny]
uprzykrzyć sobie — znudzić się, zmęczyć się czymś. [przypis edytorski]
uprzykrzyć — znudzić się czymś. [przypis edytorski]
uprzypadabniały — popr.: upodabniały. [przypis edytorski]
Upsalma — właśc. Uppsala, miasto w Szwecji. [przypis redakcyjny]
upsnąć się (daw.) — potknąć się, zjechać na dół. [przypis redakcyjny]
upstrzona — tj. mająca wiele muszek, czarnych kropek, które kobiety przylepiały sobie na twarzy dla dodania sobie wdzięku lub w celu zakrycia defektów cery. [przypis edytorski]
upstrzony — pokryty plamkami. [przypis edytorski]
upstrzyć — pokryć coś plamkami. [przypis edytorski]
upstrzyć — tu: ozdobić. [przypis edytorski]
upuścić (starop.) — [tu:] zagrodzić. [przypis redakcyjny]
upust (daw.) — odpływ, ściek. [przypis edytorski]
upusty niebieskie — wg biblijnej Księgi Rodzaju ponad ziemią wznosi się lite sklepienie, powstrzymujące znajdujące się nad nim „wody górne” od opadnięcia w dół (Rdz 1, 6–8); w opowieści o potopie znajdujące się w sklepieniu upusty zostały najpierw celowo otwarte przez Boga, żeby lejące się z góry wody zalały powierzchnię ziemi (Rdz 7, 10–12), a następnie zamknięte (Rdz 8, 1–2). [przypis edytorski]
urągać (daw.) — przynosić hańbę, obrażać, znieważać. [przypis edytorski]
urągać — drwić. [przypis edytorski]
urągać — drwić, szydzić. [przypis edytorski]
urągać mocy — nawiązanie do cytatu „Warszawa jedna twojej mocy się urąga, / Podnosi na cię rękę i koronę ściąga” z Reduty Ordona Adama Mickiewicza. [przypis edytorski]
urągać — naśmiewać się z kogoś. [przypis edytorski]
urągać się — dziś raczej: urągać. [przypis edytorski]
urągać się — dziś: urągać. [przypis edytorski]
urągać — ubliżać. [przypis edytorski]
urągać — wymyślać komuś a. wyrażać względem kogoś niezadowolenie. [przypis edytorski]
urągać — wymyślać komuś, obrażać kogoś. [przypis edytorski]
urągająco — w sposób wyrażający niezadowolenie lub lekceważenie. [przypis edytorski]
urąganie — drwina, wyszydzanie. [przypis edytorski]
urąganie — uwłaczanie, wymyślanie, ubliżanie. [przypis edytorski]
urągi — dziś: urągania; urąganie: uwłaczanie, wymyślanie, ubliżanie. [przypis redakcyjny]
urągliwie — ze złością i pogardą. [przypis edytorski]
urągliwy — drwiący, szyderczy. [przypis edytorski]
urągowisko — drwienie z kogoś, wyszydzanie. [przypis edytorski]
urągowisko — obraza. [przypis edytorski]
urągowisko — wyśmiewanie się. [przypis edytorski]
ura caduca auctoritate publica (łac.) — przywileje na dobra, których własność do nas wróciła, powagą sejmową. [przypis redakcyjny]
uradnik — posterunkowy. [przypis edytorski]
uradnik (ros. урядник) — niższy stopniem policjant w carskiej Rosji. [przypis edytorski]
uradowanem — daw. forma N. i Msc. przymiotników i imiesłowów przym. r.n.; dziś tożsama z r.m.: uradowanym. [przypis edytorski]
uradzić coś (pot.) — dać radę udźwignąć coś. [przypis edytorski]
uradzić — ustalić. [przypis edytorski]
uradzić — wymyślić, dojść do wniosku. [przypis edytorski]
uradzi — tu: da radę. [przypis edytorski]
uradzi — tu: poradzi sobie. [przypis edytorski]
uragan (daw.) — dziś: huragan; tu: mnóstwo (moc, huk). [przypis edytorski]
uraganem (daw.) — dziś: huragan. [przypis edytorski]
uragan — huragan. [przypis edytorski]
uraganny — dzis: huraganowy. [przypis edytorski]
uragan (ros.) — huragan. [przypis edytorski]
Ural — łańcuch górski, będący umowną granicą między Europą a Azją. [przypis edytorski]
Uralsk — miasto w zachodnim Kazachstanie, położone na granicy Europy i Azji. [przypis edytorski]
Uranges — miasto Orange w płd.-zach. Francji, w departamencie Vaucluse. [przypis redakcyjny]
Urania dawno jego śmierć z gwiazd przewidziała — Statius, Thebaid., VIII, 551: „Ipsa diu positis lethum praedixerat astris/ Urania (…)”. [przypis redakcyjny]
Urania (gr.: niebiańska; mit. gr.) — muza astronomii. [przypis edytorski]
Urania (mit. gr.) — muza astronomii. [przypis edytorski]
Uraniburgum — obserwatorium zbudowane przez Tycho Brahe na szwedz. wyspie Huen. [przypis redakcyjny]
Uranija — Urania; tu: forma wydłużona dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]
U Ranów na ostrowiu — na wyspie Rugii. [przypis edytorski]
Uranos (gr.) a. Uranus (łac.) (mit. gr., mit. rzym.) — bóg uosabiający niebo, wspólnie z Gają (Ziemią) zrodził kolejne pokolenia bogów; obalony przez swojego syna Kronosa (rzym. Saturn). [przypis edytorski]
Uranos (mit. gr.) — bóg i uosobienie nieba, razem w Gają-Ziemią spłodził kolejne pokolenia bogów; utracił władzę nad światem w wyniku buntu, na czele którego stał jego syn Kronos. [przypis edytorski]
Uranos (mit. gr.) — bóg uosabiający niebo, syn i mąż Gai (Ziemi), z którą zrodził tytanów, cyklopów i sturękich olbrzymów. Obawiając się potęgi sturękich i cyklopów, uwięził ich w łonie Ziemi, w Tartarze. Gaja, nie chcąc dopuścić do tego, by to samo stało się z tytanami, wraz z najmłodszym z ich, Kronosem, zorganizowała spisek przeciwko Uranosowi, który został okaleczony i pozbawiony władzy. [przypis edytorski]
Uranos (mit. gr.) — Uranos (Niebo) i Gaja (Ziemia) stanowili pierwszą parę bogów. [przypis redakcyjny]
Uranos — po łacinie: Uranus. [przypis edytorski]
Uranowy ród — ród bogów (np. Kronosa) i tytanów jako potomków Uranosa; tych wszystkich ujarzmił zmyślnie Zeus jako władca nowego pokolenia bogów. [przypis edytorski]
Uratowałem cię (…) od całej plugawej, smrodliwej nędzy — S. Przybyszewski, Synowie ziemi, IV, s. 87. [przypis autorski]
uraz (daw.) — [dziś r.ż.] uraza. [przypis redakcyjny]
uraz (daw. forma) — [dziś r.ż.] uraza. [przypis redakcyjny]
Urbański, Aureli (1844–1901) — poeta, dramaturg. [przypis edytorski]
Urbański von Ostrymiecz, August (1866–1950) — przed I wojną światową austro-węgierski oficer i szef wywiadu wojskowego, szef biura ewidencyjnego w latach 1909–1914. [przypis edytorski]
urbanité (fr.) — światowość, obycie. [przypis edytorski]
Urban — Urban II, papież 1088–1099. [przypis redakcyjny]
Urban VIII — właśc. Maffeo Barberini (1568–1644), papież w latach 1623–1644; mecenas sztuki i nauki; początkowo protektor Galileusza, po publikacji Dialogu o dwóch najważniejszych systemach świata… (1632), zapewne osobiście urażony fragmentem dzieła, stał się mu wrogi. [przypis edytorski]
urbi et orbi (łac.) — dosł. miastu i światu (formuła błogosławieństwa wygłaszanego przez papieża w Rzymie podczas ważnych uroczystości katolickich); tu: całemu światu. [przypis edytorski]
urbi et orbi! (łac.) — miastu i światu (dziś formuła błogosławieństwa papieskiego). [przypis edytorski]
urbi et orbi (łac.) — miastu i światu (formuła używana w odniesieniu do błogosławieństwa udzielanego przez papieża po uroczystej mszy w Niedzielę Wielkanocną w Rzymie). [przypis edytorski]
urbi et orbi (łac.) — miastu i światu. [przypis edytorski]
Urbi et orbi! (łac.) — Rzymowi i całemu światu. [przypis redakcyjny]
Urbin — miasto w Umbrii. [przypis redakcyjny]
Urbino — miasto w śr. Włoszech, na wsch. od Toskanii. [przypis edytorski]
urbs Woligost apud urbaniores vocatur Julia Augusta propter urbis conditorem Julium Cesarem: (łac.) — miasto Woligoszcz przez wykształconych nazywane jest Julia Augusta, z powodu założenia go przez Juliusza Cezara. [przypis edytorski]
uręczać — dziś popr.: ręczyć, zaręczać. [przypis edytorski]
uręczać — ręczyć, zaręczać, zapewniać. [przypis edytorski]
uręczać — tu: zaręczać. [przypis edytorski]
uręczać — zaręczać. [przypis edytorski]
uręczać — zaręczać, ręczyć, zapewniać. [przypis edytorski]
uręczający — dziś: zaręczający. [przypis edytorski]
uręczyć — dziś: zaręczyć, zapewnić. [przypis edytorski]
urėdas (brus.) — dvaro ūkio tvarkytojas. [przypis edytorski]
urėdas — dvaro ūkio tvarkytojas. [przypis edytorski]
urędnik (gw., z ros. урядник) — niższy stopniem policjant w carskiej Rosji; komendant gminnego posterunku. [przypis edytorski]
urėdystė — urėdo pareigos, darbas. [przypis edytorski]
