Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | staropolskie | szwedzki | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 15183 przypisów.
skoro dzień błogi dziewiąta Zorza wniesie — wskazanie na czas trwania (9 dni) wspominkowych obrzędów żałobnych zakończonych igrzyskami. [przypis edytorski]
Skoro Frankowie opuścili swój kraj, kazali ułożyć — Patrzcie wstęp do prawa salickiego. P. de Leibnitz powiada w swoim traktacie o początku Franków, że to prawo sporządzono przed panowaniem Klodwiga, ale to nie mogło być wcześniej, niż Frankowie opuścili Germanię; nie rozumieli wówczas języka łacińskiego. [przypis redakcyjny]
skoro garstka literatów greckich uważała za konieczne zwalczać rosnące wpływy myśli żydowskiej — Flawiusz, Przeciw Apionowi. [przypis tłumacza]
skoro Grekom nie stało już cnoty, podkopały one samą sztukę wojskową: wstępowano w szranki już nie po to, aby się kształtować, ale aby się psuć — …aut libidinosae./ Ledaeas Lacedaemonis palestras,/ Marcjal, lib. IV, epigr. 55. [przypis autorski]
skoro — kiedy tylko. [przypis edytorski]
Skoro mi szczęśliw wrócisz, mą harfę nastroję — Podobnie w Korsarzu (I, 14) Byrona obiecuje Medora Konradowi: «or my guitar, which still thou lov'st to hear, shall soothe or lull. [przypis redakcyjny]
skorom ja cały — inaczej: skoro ja jestem cały; skoro mnie nic się nie stało. [przypis edytorski]
skorom przyjął, iż Bóg stworzył duszę rozumną i że ją złączył z tym ciałem w pewien sposób, który opisałem — Traktat o człowieku. [przypis tłumacza]
skorom tylko zmiarkowała, co mi opowiadasz — w oryginale sztuczny zwrot, stanowiący może parodię jakiegoś, wówczas ogólnie znanego, zwrotu tragicznego: postquam adbibere aures meae tuam oram orationis: „skoro uszy moje, pijąc wciąż twoją mowę, dopiły się jej brzegu”. [przypis tłumacza]
skorom usiadł — inaczej: skoro usiadłem; przykład konstrukcji z ruchomą końcówką czasownika. [przypis edytorski]
skorom westchnął do (…) ręki — kiedy wspomniałem, że chcę się starać o rękę. [przypis edytorski]
Skoro nie mamy pewności (…) złego ducha — Zarzut ten stawia sobie Kartezjuesz. [przypis tłumacza]
skoro obydwa przypuszczenia nie dadzą się z sobą pogodzić — naród potężny, który byłby zupełnie uległy. [przypis tłumacza]
Skoro pierwsza mnie miłość przez zgon tak zawiodła — pierwszy mąż Dydony, Sychej, został zabity; jego zgon zawiódł w ten sposób miłość młodej żony, że utraciła obiekt swej miłości. [przypis edytorski]
skoropis (daw.) — pisarz, sekretarz zapisujący pismem skróconym żywą mowę. [przypis edytorski]
skoro raz posiadłem, pani, twe łaskawe zezwolenie — apostrofa do Małgorzaty, królowej Nawarry, której rozdział ten był poświęcony. [przypis tłumacza]
Skoro ryba zwana jaszcz połknie haczyk (…) — ten i następne przykłady z Plutarcha, Które zwierzęta są zmyślniejsze, lądowe czy wodne. [przypis tłumacza]
skoro Rzym przemówił — Bulla Aleksandra VII potępiająca Janseniusza (1657). [przypis tłumacza]
Skoro świat zestarzał się w swoich cielesnych błędach — I Kor. X, 11. [przypis tłumacza]
skoro się Abisynia tak Włochom podoba, że na skręcenie karku do niej lecą — w 1882 port morski w Asab w Erytrei przeszedł pod kontrolę rządu włoskiego, co zapoczątkowało włoską kolonię w tym regionie. W 1885 Włosi zajęli port w Massawie i posuwali się w głąb terenów, do których rościła sobie prawa Abisynia. Wywołało to niewypowiedzianą wojnę w latach 1887–1889, w której wojska abisyńskie odniosły szereg zwycięstw. Kiedy abisyński cesarz Jan IV zginął w bitwie przeciw mahdystom, Włosi wykorzystali sytuację i zajęli wyżyny wzdłuż wybrzeża Erytrei. Nowy cesarz, Menelik II, podpisał 2 maja 1889 kompromisowy traktat w Uccialli, odstępujący Włochom nowe nabytki i ustalający przebieg granicy; jeden z punktów w obu wersjach dokumentu sformułowano odmiennie: w wersji włoskiej oznaczał on, że Abisynia w sprawach międzypaństwowych jest reprezentowana przez Włochy, co druga strona odkryła dopiero, kiedy 2 października 1889 roku został oficjalnie ogłoszony przez Włochy ich protektorat nad Abisynią. W styczniu 1890 rząd włoski proklamował powstanie włoskiej kolonii Erytrea i zaczął kolonizację wybrzeża somalijskiego. Menelik przez dłuższy czas bezskutecznie usiłował negocjować z Włochami rozwiązanie kryzysu i ostatecznie w 1893 wypowiedział traktat. Doprowadziło to do inwazji włoskiej i pierwszej wojny włosko-abisyńskiej (1894–1896). [przypis edytorski]
skoro (starop.) — szybko, pospiesznie. [przypis edytorski]
skoro sztuka była zawsze symboliczna, przez to zaś osiągała trudną do określenia wieloznaczność — to rozróżnienie doskonale sformułował Conrad w liście do H. Clarka: „Dzieło sztuki bardzo rzadko jest ograniczone do jednego wyłącznego sensu i niekoniecznie zmierza do określonej konkluzji. A to dlatego, że im bardziej zbliża się do sztuki, tym więcej nabiera charakteru symbolicznego… Wszystkie wielkie kreacje literatury były symboliczne i w ten sposób zyskiwały na złożoności, potędze, głębi i pięknie”. Pisząc to, dorzuca Conrad, że nie ma na myśli „współczesnej szkoły symbolistów, która oznacza tylko pewną literacką procedurę”. (J. Ujejski, O Konradzie Korzeniowskim, Warszawa 1936, s. 208). [przypis autorski]
skoro — szybko. [przypis edytorski]
skoro — szybko; tu: skwapliwie a. pochopnie. [przypis edytorski]
skoro — szybko, wkrótce. [przypis edytorski]
skoro (tu daw.) — szybko, pospiesznie, energicznie. [przypis edytorski]
skoro — tu: gdy tylko, kiedy. [przypis edytorski]
skoro — tu: jak tylko. [przypis edytorski]
skoro tylko chce wydobyć z samego siebie jakiś akt absolutystyczny i niezależny, związek całości zaczyna się rozluźniać — rząd istnieje tylko dzięki prawu, jest wykonawcą jedynie jego woli, dlatego żadnej innej woli prócz woli prawa mieć nie powinien. [przypis tłumacza]
Skoro Warus otrzymał listy Sabinusa i hegemonów, zatrwożył się o los całej legii i postanowił natychmiast pospieszyć na pomoc… — por. Starożytności XVII, X, 9–10. [przypis tłumacza]
skoro zapaśnikom przeciwnych nie stało — od kiedy zapaśnikom zabrakło przeciwników. [przypis edytorski]
Skoro zaś już wiek na to pozwalał — od osiemnastu lat wolno było młodzieńcom perskim brać udział w polowaniu. [przypis tłumacza]
skoro zauważył, że rośnie opór przeciw oligarchii, pierwszy stanął na czele ludu przeciwko nim — Teramenes, mając uspokoić hoplitów buntujących się przeciw Czterystu, przyznał żołnierzom po upomnieniu, że mają rację, i działał przeciw Radzie, w której żywioły radykalne wzięły górę. Gdy flota spartańska zajęła Eubeę, oburzeni na Radę obywatele zebrali się na zgromadzenie i uchwalili skasować Radę Czterystu. Za wpływem Teramenesa oddali rządy w ręce pięciu tysięcy, do których należeli wszyscy mogący się własnym kosztem uzbroić. Pod kierownictwem Teramenesa łatwo doszło do porozumienia z flotą, która przewrotu nie uznała. Teramenes jako strateg oskarżył Antyfona, zacnego starca, ale radykalnego oligarchę, o zdradę i stał się przyczyną jego śmierci. Wkrótce potem przywrócono pełną demokrację. [przypis tłumacza]
skorpionami — w oryginale: „drutem”. Szekspir naturalnie musiał mieć na myśli coś w rodzaju starożytnej nahajki, zwanej skorpionem. [przypis tłumacza]
Skorpion (astr.) — gwiazdozbiór zodiakalny nieba południowego, zawierający wiele jasnych gwiazd. [przypis edytorski]
skorsze — szybsze. [przypis edytorski]
skorszy — bardziej skory, skłonny do czegoś; daw.: szybszy. [przypis edytorski]
skorszy — bardziej skory; szybszy, chętniejszy. [przypis edytorski]
skorszy — dziś popr.: bardziej skory; szybszy. [przypis edytorski]
skorszy — szybszy; bardziej ochoczy. [przypis edytorski]
skorszy — szybszy. [przypis edytorski]
skorszy — szybszy, żywszy (bardziej skory do czegoś). [przypis edytorski]
„skorupa”, w której „pływa jakiś płaz”: — aluzja do tekstu Ody do młodości Mickiewicza: „Patrz, jak nad jej wody trupie Wzbił się jakiś płaz w skorupie”. [przypis redakcyjny]
skoruszyna (gw. podhalańska) — jarzębina. [przypis edytorski]
skory — chętny do czegoś. [przypis edytorski]
skory — chętny. [przypis edytorski]
skory (daw.) — szybki. [przypis edytorski]
Skoryje (z ros.) — szybko. [przypis edytorski]
skory — szybki, prędki. [przypis edytorski]
skory — szybki. [przypis edytorski]
skory — szybki; skrzydły skory: szybki dzięki posiadanym skrzydłom. [przypis edytorski]
skory — tu: szybki. [przypis edytorski]
skorzej (daw.) — prędzej. [przypis edytorski]
skorzej — szybciej; od: skoro — szybko. [przypis edytorski]
skorzej — szybciej, prędzej. [przypis edytorski]
skorzyście — jesteście skorzy (szybcy, pochopni). [przypis edytorski]
skościały — dziś: skostniały; zamarznięty, zesztywniały z zimna. [przypis edytorski]
skośniały — dziś: skostniały. [przypis edytorski]
skośniały — skostniały. [przypis edytorski]
Skosowski, Leon (zm. 1943) — kolaborant niemieckiej Służby Bezpieczeństwa, działał w tzw. ,trzynastce”, tj. Urzędzie do Walki z Lichwą i Spekulacją, uczestnik afery Hotelu Polskiego (gdzie zabito Żydów, którym sprzedano paszporty neutralnych krajów południowoamerykańskich), zginął w egzekucji dokonanej przez Armię Krajową. [przypis edytorski]
skosztować się z kimś (daw.) — spróbować, zmierzyć się z kimś. [przypis redakcyjny]
skosztować — spróbować. [przypis edytorski]
skosztować (starop.) — tu: spróbować; wypróbować (zmierzyć) swoje siły. [przypis edytorski]
skotarz (daw.) — pasterz bydła. [przypis edytorski]
skotarz (daw.) — pasterz. [przypis edytorski]
skot (daw.) — bydło. [przypis edytorski]
skotopas (daw.) — pasterz. [przypis edytorski]
skotopas (daw.) — pastuchów. [przypis redakcyjny]
skotopas (daw.) — pastuch. [przypis redakcyjny]
Skotopaski (od: skot — bydło) — pieśni pasterskie, sielanki, których mistrzem był poeta grecki Teokryt (III w. p.n.e.). Utworów Porębskiego, niestety, nie znamy. [przypis redakcyjny]
skotopas — pastuch; parobek zajmujący się bydłem. [przypis edytorski]
skot (ros.) — bydło. [przypis edytorski]
Skotusa — nad źródłami rzeki Onchestos, na południe od wzgórz Kynoskefalaj (Psie głowy), na których Pelopidas pobił w 365 r. przed Chr. Aleksandra, tyrana z Feraj (miasta na wschód od Skotusy), a w 197 r. przed Chr. wódz rzymski Flamininus pobił Filipa III, króla Macedonii. [przypis tłumacza]
skować (daw.) — skuć. [przypis edytorski]
skować — dziś popr.: skuć. [przypis edytorski]
skowany — dziś: skuty. [przypis edytorski]
skowera (daw., reg.) — pies. [przypis redakcyjny]
skowera (starop.) — prostak. [przypis redakcyjny]
skower — stróż albo policjant. [przypis edytorski]
skowkami — okuciami, klamrami. [przypis redakcyjny]
skowrończy — skowronkowy. [przypis edytorski]
skowronek (Anthus platensis) — ptak o takiej nazwie nie występuje ani nie występował w systematyce; Anthus to rodzaj ptaków z rodziny pliszkowatych, Anthus pratensis to świergotek łąkowy, zamieszkujący Europę; w Brazylii występuje 5 gatunków ptaków z rodzaju Anthus, ale żaden nie ma podobnej nazwy gatunkowej. [przypis edytorski]
Skowronek… ropuchą zamienił oczy — Popularne powiedzenie; według wierzeń ludowych śpiew skowronka zapowiadał dzień, wtedy rechot żabi milknął. Lepiej, aby Romeo miał oczy żabie i nie dostrzegał nadejścia dnia (Uważano także, że oczy żabie były ładniejsze od oczu skowronka.) [przypis redakcyjny]
skowycze — dziś popr. skowyczy. [przypis edytorski]
S. K. Papierkowski, Słowotwórcze neologizmy Bolesława Leśmiana, „Pamiętnik Literacki” 1962, z. 1, s. 143–180. [przypis autorski]
S. K. Papierkowski, Słowotwórcze neologizmy Bolesława Leśmiana, „Pamiętnik Literacki” 1962, z. 1, s. 171. [przypis autorski]
skrabać się (gw.) — wspinać się. [przypis edytorski]
skracający metr o dwie dziesięciotysięczne linii — tj. o ok. 0,0004 mm, co dawałoby różnicę 4 metrów na ćwiartkę obwodu Ziemi, nie zaś 856 metrów, jak wcześniej stwierdza autor. [przypis edytorski]
skradł — okradł, tu: dom. [przypis redakcyjny]
skradł — tu: okradł. [przypis redakcyjny]
skra — dziś popr.: iskra. [przypis edytorski]
skra — iskra. [przypis edytorski]
„skrajne” feministki — Tak nazywano je w przeciwstawieniu do feministek zrzeszonych w Polskim Stowarzyszeniu Równouprawnienia Kobiet, którego hasła wydawały się wówczas mniej fanatyczne i jednostronne i w zarządzie którego zasiadali męscy poplecznicy ruchu kobiecego. [przypis autorski]
skrajnik dziobowy — pomieszczenie lub część wnętrza kadłuba zajmujące dziobową część statku. [przypis edytorski]
skraśnieć — poczerwienieć. [przypis edytorski]
skrasić (neol.) — okrasić, upiększyć. [przypis edytorski]
skrawki mikrotomiczne — skrawki, z których robi się preparaty mikroskopowe, wytworzone przez mikrotom, przyrząd laboratoryjny do cięcia materiału na bardzo cienkie plastry. [przypis edytorski]
skrawy (daw.) — iskrzący się, pełen blasku. [przypis edytorski]
skrawy — iskrzący się, pełen blasku. [przypis edytorski]
skręcić kominka (daw.) — zręcznie wycofać się z czegoś; kominek (daw., łow.): sus, odskok zająca dla zatarcia śladu. [przypis edytorski]
