Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 11003 przypisów.
kohol a. kohl (z ar.) — czarny kosmetyk do makijażu wyrabiany na bazie sproszkowanego antymonu; używany w starożytnym Egipcie, początkowo stosowany jako środek ochronny i leczniczy na choroby oczu, rozpowszechniony na Bliskim Wschodzie, w Azji i Afryce. [przypis edytorski]
kohorta — jednostka organizacyjna armii starożytnego Rzymu. [przypis edytorski]
kohorta — jednostka taktyczna w wojsku starożytnego Rzymu, dziesiąta część legionu; liczyła ok. 600 żołnierzy. [przypis edytorski]
kohorta — jednostka taktyczna w wojsku starożytnego Rzymu, dziesiąta część legionu. [przypis edytorski]
kohorta — oddział wojska, dziesiąta część legionu. [przypis edytorski]
kohorta — tu ogólnie: oddział. [przypis edytorski]
kohorta — w armii staroż. Rzymu: dziesiąta część legionu; pogard.: agresywna gromada, banda. [przypis edytorski]
kohorta (z łac.) — jednostka taktyczna w wojsku rzymskim; tu: gromada, zgraja. [przypis edytorski]
kohorty — oddział, 1/10 legionu. [przypis edytorski]
koić — uśmierzać, uspokajać. [przypis edytorski]
koincydencja — jednoczesność wystąpienia dwóch lub więcej zjawisk. [przypis edytorski]
koja — łóżko okrętowe. [przypis autorski]
koja — otwór w ścianie okrętu, zastępujący łóżko. [przypis tłumacza]
kojarznica (neol.) — kojarzycielka, ta, która kojarzy, powoduje połączenie, zespolenie (tu: tyrańskich rządów monarchicznych z tyranią republikańską). [przypis edytorski]
Kojdanów — dzisiejszy Dzierżyńsk na Białorusi. [przypis edytorski]
Kojdanów — miasteczko na płd. od Mińska. [przypis redakcyjny]
kojec — rodzaj ogrodzenia tworzącego zagrodę dla zwierząt domowych np. kur, kaczek itp. [przypis edytorski]
Kojiki (wym.: kodziki) — najstarsze japońskie dzieło historiograficzne, spisane w 712 na rozkaz cesarzowej Gemmei, składające się trzech zwojów, przedstawiających kolejno: mity i legendy od samego stworzenia świata, dzieje pierwszego, legendarnego cesarza Japonii i panowania piętnastu kolejnych władców oraz dzieje osiemnastu kolejnych władców, panujących od IV w. do roku 628. [przypis edytorski]
kojnotrofika — opieka nad zbiorowością, wspólnotą, z greckiego κοινός (koinos): wspólny, oraz τροφή (trofe): żywienie, opieka; w oryginale κοινοτροφικήν (koinotrophiken), słowo występujące w literaturze antycznej wyłącznie w tym tekście. [przypis edytorski]
kojot — zwierzę drapieżne podobne do wilka, występujące w Ameryce Płn. i Środkowej, od Alaski do Meksyku. [przypis edytorski]
Kojratadas z Teb — wódz Beotów w wojnie peloponeskiej, pod komendą Klearcha. Alkibiades wziął go przy zajęciu Bizancjum do niewoli i odesłał do Aten. Ten jednak uciekł z portu Pireus do Dekelei, gdzie była stale załoga spartańska. [przypis tłumacza]
kokarda (ros.) — znaczek blaszany na czapce wojskowej. [przypis redakcyjny]
kokettieren — bewundern. [przypis edytorski]
Kokieteria jest zatem środkiem do wywołania czynnego ataku płciowego… — Autor nie w lepszym znajduje się położeniu niż jego czytelnik, jeśli go powyższa analiza kokieterii nie zadowala. To, co ona wykazuje, leży stosunkowo na wierzchu. Zdaje mi się coraz bardziej, że zagadkowość kokieterii polega na szczególnym akcie, którym kobieta czyni się przedmiotem dla mężczyzny i łączy się z nim funkcjonalnie. Zachowuje się tu ona zupełnie podobnie, jak podczas innego kobiecego dążenia — aby być przedmiotem współczucia dla bliźnich: w obu razach podmiot przemienia się w przedmiot, w czucie jakiegoś innego człowieka i stawia go ponad sobą jako sędziego. Kokieteria to specyficzne „stopienie się w jedno” nierządnicy, tak jak „stopienie się w jedno” u matki wyraża się w pieczołowitości występującej zrazu jako ciąża, później jako karmienie własnym mlekiem itd. Do objaśnienia tego, co powiedziałem, posłuży jeszcze zwrócenie uwagi na kobietę jako narzeczoną. Narzeczona jest, żeby tak powiedzieć, przedmiotem jako takim, zupełnie pozbawionym woli, przedmiotem do patrzenia dla wszystkich, którzy ją spotykają. [przypis autorski]
kokieteria — zachowanie osoby starającej się wzbudzić zainteresowanie, zjednać sobie kogoś. [przypis edytorski]
Kokietka — kobieta, która pragnie swoimi wdziękami wzbudzić zainteresowanie. [przypis edytorski]
kokietka (przestarz.) — kobieta zalotna. [przypis edytorski]
kokija — firmament. [przypis tłumacza]
kokilka — małe naczynie żaroodporne w kształcie miseczki, w którym zapieka się i podaje do stołu przystawki. [przypis edytorski]
koki — trump.: kokie. [przypis edytorski]
Kokles — Horacjusz Cocles, bohater rzymski, który w 507 p.n.e. wstrzymał sam jeden wojska króla Etrusków, Porsenny, przed mostem na Tybrze. [przypis redakcyjny]
koklusz — krztusiec; ciężka i długotrwała infekcja górnych dróg oddechowych. [przypis edytorski]
koklusz — krztusiec, ciężka i długotrwała infekcja górnych dróg oddechowych. [przypis edytorski]
kokocica (daw.) — zgr. od kokota: prostytutka. [przypis edytorski]
kokocko — tak jak kokota, w sposób właściwy kokocie; kokota (daw.): prostytutka. [przypis edytorski]
kokornak, Aristolochia (bot.) — rodzaj roślin z rzędu pieprzowców; kokornak wężowy (A. serpentaria), występujący naturalnie w Płn. Ameryce, był używany jako lek przeciwmalaryczny o własnościach podobnych jak chinina. [przypis edytorski]
kokornak — rodzaj bylin i pnączy o sercowatych liściach i kwiatach wydzielających nieprzyjemny zapach. [przypis edytorski]
Kokorzyn — wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kościańskim; w XIX w. w zaborze pruskim. [przypis edytorski]
kokosić się (daw.) — nadymać się, pysznić się. [przypis edytorski]
Kokos — przedwojenny bar w centrum Warszawy, na ul. Nowy Świat 43. [przypis edytorski]
kokosza — kura. [przypis edytorski]
Kokoszczyna z Sielca — Maria Kokoszczyna umarła w r. 1915, przeżywszy około 100 lat. Do końca życia cieszyła się dobrym zdrowiem i wykonywała wszystkie roboty w domu i w polu. [przypis autorski]
kokosz (daw.) — kura, kwoka. [przypis edytorski]
kokoszka — kura, kwoka. [przypis edytorski]
kokosz — kura. [przypis edytorski]
kokosznik (daw.) — nakrycie głowy noszone na Ukrainie i w Rosji przez kobiety. [przypis edytorski]
kokosz (przestarz.) — kura, kwoka. [przypis edytorski]
kokoszyć się (daw.) — chełpić się, nadymać. [przypis redakcyjny]
kokota (daw.) — kobieta lekkich obyczajów; prostytutka. [przypis edytorski]
kokota (daw.) — kobieta lekkich obyczajów; prostytutka. [przypis edytorski]
kokota (daw.) — prostytutka. [przypis edytorski]
kokota (daw.) — prostytutka. [przypis edytorski]
Tadeusz Dołęga-Mostowicz, Bracia Dalcz i S-ka, Bracia Dalcz i S-ka, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Marcel Proust, W poszukiwaniu straconego czasu, Uwięziona, Uwięziona, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
kokota (daw.) — utrzymanka, prostytutka. [przypis edytorski]
kokota — kobieta lekkich obyczajów; prostytutka. [przypis edytorski]
kokotek (gw.) — kogucik. [przypis edytorski]
kokot (gw.) — kogut. [przypis edytorski]
Kokot (gw.) — kogut. [przypis edytorski]
kokotka a. kokota — kobieta lekkich obyczajów; prostytutka. [przypis edytorski]
kokotka a. kokota — kobieta lekkich obyczajów; prostytutka. [przypis edytorski]
kokotka a. kokota — kobieta lekkich obyczajów; prostytutka; tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Kokota krakowska (patrz Słówka), rys. K. Frycz. [przypis edytorski]
kokotka (a. kokota) — prostytutka. [przypis edytorski]
kokotka — daw. prostytutka. [przypis edytorski]
kokot — kogut. [przypis edytorski]
koks — chleb. [przypis edytorski]
koktu — šlykštu. [przypis edytorski]
Kokytos (mit. gr.) — jedna rzek podziemnej krainy zmarłych, dopływ Acheronu. [przypis edytorski]
Kokytos (mit. gr.) — jedna z rzek w Hadesie, podziemnej krainie zmarłych. [przypis edytorski]
Kokytos (mit. gr.) — Kocyt, rzeka w podziemnej krainie umarłych, jej nazwa oznacza „strumień łez”. [przypis edytorski]
kołacz — bułka pszenna, białe, delikatne, jedzone często tylko od święta pieczywo. [przypis redakcyjny]
Kołaczkowski, Stefan (1887–1940) — historyk literatury, publicysta, wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego. [przypis edytorski]
Kołaczkowski, Stefan (1887–1940) — historyk literatury (studiował literaturę polską u A. Brücknera w Berlinie), krytyk i publicysta, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (od 1933 r.), redaktor „Przeglądu Warszawskiego” (1922–1923) i kwartalnika „Marchołt” (1934–1938), autor publikacji o wybranych autorach kresu romantyzmu i Młodej Polski (Stanisław Wyspiański. Rzecz o tragediach i tragizmie, 1922; Twórczość Jana Kasprowicza, 1924; Dwa studia: Fredro, Norwid, 1934; propagator idei uniwersytetu ludowego; po wybuchu II wojny światowej został wraz z innymi naukowcami aresztowany i wywieziony do obozu koncentracyjnego, przebywał w Sachsenhausen i Oranienburgu, zmarł wkrótce po uwolnieniu i powrocie do Krakowa. [przypis edytorski]
kołacz — nazwa pszennego ciasta, o kształcie kolistym. Dawniej obowiązkowego na ważnych uroczystościach, świętach. [przypis edytorski]
kołacz — nazwa pszennego ciasta, o kształcie kolistym, dawniej obowiązkowo wypiekanego na ważne uroczystości i święta. [przypis edytorski]
kołaczów — dziś popr. forma D. lm: kołaczy. [przypis edytorski]
kołacz — rodzaj pszennego pieczywa (chleba lub ciasta) w kształcie koła (stąd nazwa). [przypis edytorski]
kołacz — rodzaj pszennego pieczywa (chleba lub ciasta) w kształcie koła (stąd nazwa), tradycyjnie używanego podczas obrzędów przez Słowian; dziś niekiedy odwołując się do dawnego zwyczaju wypieka się kołacz z okazji wesel i ważnych świąt. [przypis redakcyjny]
kołacz — świąteczny placek pszenny o kształcie koła. [przypis edytorski]
koła… czynią dźwięk — według wyobrażeń filozofa greckiego Pitagorasa, uznawanych aż do przyjęcia nauki Kopernika, wszechświat był zbudowany z dziewięciu kręgów, „kół”, a raczej półkul (sfer), umieszczonych jedna nad drugą; półkule te obracały się wydając dźwięczne głosy, tzw. harmonię sfer. [przypis redakcyjny]
kołat (starop.) — hałas. [przypis edytorski]
kołbań — brudne, stojące jeziorko. [przypis autorski]
kołbań (daw., ukr.) — głębokie miejsce. [przypis edytorski]
kołbań — kałuża. [przypis autorski]
kołbań — spiętrzone, nawalne bałwany. [przypis redakcyjny]
kołbań (ukr.) — topiel, wir. [przypis edytorski]
kołchoz (ros. колхоз, skrótowiec od коллективное хозяйство: gospodarstwo kolektywne) — rolnicza spółdzielnia produkcyjna w ZSRR; kołchozy tworzono pod przymusem w okresie kolektywizacji rolnictwa. [przypis edytorski]
kołchoz (ros. колхоз, skrótowiec od коллективное хозяйство: gospodarstwo kolektywne) — rolnicza spółdzielnia produkcyjna w ZSRR; kołchozy tworzono pod przymusem w okresie kolektywizacji rolnictwa; tu pot. na określenie podobnie przymusowo tworzonych w PRL w latach 1950–1956 Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych (RSP), które po dojściu do władzy W. Gomułki i zaprzestaniu przymusowej kolektywizacji pozwolono likwidować. [przypis edytorski]
kołchoz (ros., skrótowiec od kollektiwnoje choziajstwo: gospodarstwo kolektywne) — rolnicza spółdzielnia produkcyjna w ZSRR; kołchozy tworzono pod przymusem w okresie kolektywizacji rolnictwa. [przypis edytorski]
Kołczak, Aleksandr (1874–1920) — rosyjski oficer marynarki wojennej w stopniu admirała; badacz polarny. Uczestnik wojny rosyjsko-japońskiej, a także I wojny światowej; dowódca Floty Czarnomorskiej w latach 1916–1917. Był jednym z głównych dowódców ruchu antybolszewickiego. W latach 1918–1920 Wielkorządca Państwa Rosyjskiego z siedzibą w Omsku. Na początku 1920 aresztowany przez bolszewików i rozstrzelany. [przypis edytorski]
kołczeć — zamieniać się w kołek; drętwieć. [przypis edytorski]
koł — drąg. [przypis edytorski]
Kołdunia — tytuł dramatu Abrahama Goldfadena. [przypis tłumacza]
kołdun — pieczony pieróg z ciasta drożdżowego z nadzieniem, tradycyjna potrawa litewska i białoruska. [przypis edytorski]
Kołdyczew — nazwisko jeziora. [Wszystkie nazwy miejscowości: Hnilica, Kołdyczew, Żarnowa Góra pochodzą z okolic rodzinnego Zaosia Mickiewicza; przyp. red.]. [przypis autorski]
kołek na palto — wieszak na ścianie do powieszenia wierzchniego ubrania. [przypis edytorski]
kołem z samych brzytew w kawałki siekli — Kardynał Richelieu miał u siebie salę, nazwaną Salą Niepamięci, la Salle des Oubliettes. Jej cała posadzka składała się z tafel na wadze wiszących. Pod nią był loch głęboki. Po śmierci tyrana tego, a wielkiego despotów ministra, znaleziono w tym lochu czterdzieści trupów i kupę ludzkich kości. W innych jego pałacach były także skryte, głębokie, ale węższe pod posadzkami lochy, zwane les Attrapes; w tych ku środkowi były zasadzone koła z samych brzytew, które, gwałtownie kręcone, siekły w sztuki osoby, przez tego ministra zdradliwie do pokoju zaproszone i w ten loch wpadłe [plotka rozszerzona w czasie Rewolucji Francuskiej; S.Cz.]. [przypis autorski]
kołet — krótka suknia, do jazdy skórzana. [przypis redakcyjny]
kołko (gw.) — kołowrotek, urządzenie do wytwarzania przędzy z włókien. [przypis edytorski]
koł — kołek, drąg. [przypis edytorski]
kołkownica — belka z otworami, w które wkłada się kołki do mocowania lin, umieszczona na maszcie lub nadburciu. [przypis edytorski]
Kołłątaj, Aleksandra Michajłowna (1872–1952) — rosyjska działaczka socjaldemokratyczna i komunistyczna, rewolucjonistka; najbardziej wpływowa kobieta w rządzie bolszewików, pierwsza w świecie kobieta pełniąca funkcję ministra (komisarza ludowego opieki społecznej, 1917); w 1919 roku utworzyła Żenotdieł, zwany „Ministerstwem Kobiet”, instytucję działającą na rzecz edukacji kobiet i poprawy warunków ich życia; opowiadała się za przekazaniem zarządzania gospodarką narodową związkom zawodowym, w 1920 przystąpiła do grupy tzw. opozycji robotniczej; w 1922 potępiona na zjeździe partii, została politycznym wyrzutkiem; na własną prośbę wysłana za granicę (jako attaché misji handlowej w Norwegii), kontynuowała karierę dyplomatyczną w kolejnych placówkach, dzięki czemu jako jedna z nielicznych osób spośród „starych bolszewików” uniknęła śmierci podczas „wielkiej czystki” w latach 30. XX w.; w 1943 jako pierwsza kobieta na świecie objęła funkcję ambasadora (w Szwecji). [przypis edytorski]
