Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | czeski | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 5409 przypisów.

Chryścia (ukr. Христя) — Krysia, zdrobnienie od imienia Chrystyna (Христина). [przypis edytorski]

Chrysippus a. Chryzyp z Soloi (279–207/204 p.n.e.) — grecki filozof, czołowy przedstawiciel stoicyzmu. [przypis edytorski]

Chrysopolis — staroż. greckie miasto w Bitynii, na azjatyckim brzegu cieśniny Bosfor, dokładnie naprzeciw młodszego o kilkadziesiąt lat Byzantionu (późniejszego Konstantynopola), założone w VII w. p.n.e.; ob. dzielnica Stambułu o nazwie Üsküdar. [przypis edytorski]

Chryste elejson (gr.) — Chryste, zmiłuj się. [przypis edytorski]

Chrystiania — dawna nazwa miasta Oslo, stolicy Norwegii. [przypis edytorski]

Chrystusa, onego śmierci i piekła zwycięzce, słowa to są, którymi nam rozkazuje, abyśmy drugim odpuszczali, jako chcemy, żeby i nam odpuszczano — Mt 6, 15. [przypis edytorski]

Chrystusas (lenk.) — Kristus. [przypis edytorski]

Chrystusów (daw.) — dziś popr. forma M. lp n.m. przymiotnika: Chrystusowy. [przypis edytorski]

Chrystusów — tu: daw. D. lp; dziś popr.: Chrystusa. [przypis edytorski]

Chrystusowę (starop. forma) — dziś B.lp r.ż.: Chrystusową. [przypis edytorski]

Chrystusowe lata — po trzydziestce; wiek dojrzały. [przypis edytorski]

Chrystus powiedział temu, kto otrzyma policzek, aby nadstawił drugi — Mt 5, 39. [przypis edytorski]

Chrystus rozdziałów miedzy bracią czynić nie chciał — por. Łk 12, 13–14. [przypis edytorski]

Chrytmas karol — w spisie treści wiersz występuje jako opowieść wigilijna. [przypis edytorski]

Chryzes — kapłan ze wschodniego wybrzeża Troi. [przypis edytorski]

Chryzes (mit. gr.) — kapłan świątyni Apolla w Chryzie, w pobliżu Troi; jego córkę, Chryzeidę, wódz Agamemnon wziął jako brankę i kochankę, do czasu, kiedy rozgniewany bóg zesłał na wojska Achajów zarazę, zmuszając ich do uwolnienia dziewczyny i odesłania do ojca. [przypis edytorski]

chryzmat — znak przyjęcia sakramentu. [przypis edytorski]

chryzmat — znamię, piętno odciśnięte na duszy wskutek przyjęcia sakramentu (szczególnie chrztu). [przypis edytorski]

chryzolit — inaczej: forsteryt; rodzaj półszlachetnego kamienia należącego do oliwinów; krzemian magnezu, półprzezroczysty a. przezroczysty, zielono-żółty. [przypis edytorski]

chryzolit — minerał rzadki, przezroczysty, zielonkawy lub żółty. [przypis edytorski]

chryzolit — żółtozielony minerał stosowany w jubilerstwie. [przypis edytorski]

chryzolit (z gr.: złoty kamień) — oliwkowozielony lub żółtozielony minerał; ceniony jako kamień szlachetny w jubilerstwie. [przypis edytorski]

chrząchanie — dziś popr.: chrząkanie. [przypis edytorski]

Chrzanowski, Ignacy (1866–1940) — historyk literatury polskiej, profesor UJ. [przypis edytorski]

Chrzanowski, Ignacy (1866–1940) — historyk literatury, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, autor podręcznika Historia literatury niepodległej Polski (1906) zawierająca syntezę dotyczącą lat 965–1795 obejmującą krytykę źródeł oraz historię literatury polskiej dla tego okresu; badania i prace Chrzanowskiego dotyczyły literatury polskiego odrodzenia (m.in. pism M. Reja, Sz. Szymonowica, M. Bielskiego), oświecenia (np. S. Staszica, I. Krasickiego oraz A. Naruszewicza) i romantyzmu (m.in. komediowej twórczości A. Fredry, także: Ideały romantycznej poezji polskiej, 1899), dziejami myśli filozoficznej w literaturze polskiej (m.in. Bronisława Trentowskiego), kulturą średniowieczną oraz polską literaturą religijną. [przypis edytorski]

chrzęściały — dziś popr.: chrzęściły. [przypis edytorski]

chrzęsła (daw. forma) — dziś: chrzęsnęła; zachrzęściła. [przypis edytorski]

chrześciański (daw. forma) — dziś: chrześcijański. [przypis edytorski]

chrześciański (daw. forma) — dziś popr.: chrześcijański. [przypis edytorski]

chrześciańskie (starop. forma) — dziś: chrześcijańskie. [przypis edytorski]

chrześciański (starop. forma) — dziś: chrześcijański. [przypis edytorski]

chrześciaństwo (daw. forma) — dziś popr.: chrześcijaństwo. [przypis edytorski]

chrześciaństwo (starop. forma) — taką pisownię stosuje Piotr Kochanowski w całym utworze; [dziś popr.: chrześcijaństwo]. [przypis edytorski]

chrześciaństwu — dziś popr. forma C.lp: chrześcijaństwu. [przypis edytorski]

chrześcianie (starop. forma ort.) — dziś popr.: chrześcijanie. [przypis edytorski]

chrześcianin — dziś popr.: chrześcijanin. [przypis edytorski]

chrześcianinie — dziś popr. pisownia: chrześcijaninie. [przypis edytorski]

chrześcianom (starop. forma) — dziś: chrześcijanom. [przypis edytorski]

chrześcian (starop. forma ort.) — dziś popr. forma B.lm: chrześcijan. [przypis edytorski]

chrześciany (starop. forma) — dziś popr. forma B.lm: chrześcijan. [przypis edytorski]

chrześciany (starop. forma ort.) — dziś B.lm: na chrześcijan. [przypis edytorski]

chrześcijańscy — tu w źródle pisownia: chrześcjańscy, będąca próbą zapisu wymowy trzysylabowej: chrześć-jań-scy, niezbędnej w tym miejscu ze względu na rytm wiersza. [przypis edytorski]

chrześcijańską — tu w źródle pisownia: chrześciańską. Rytm wiersza sugeruje, że wyraz ten w tym miejscu należy wymawiać jako trzysylabowy: chrześć-jań-ską. [przypis edytorski]

chrześcijańskiéj — tu w źródle pisownia: chrześcjańskiej, będąca próbą zapisu wymowy trzysylabowej: chrześć-jań-skiej, niezbędnej w tym miejscu ze względu na rytm wiersza. [przypis edytorski]

chrześcijańskiego — tu w źródle pisownia: chrześciańskiego. Rytm wiersza sugeruje, że wyraz ten w tym miejscu należy wymawiać jako czterosylabowy: chrześć-jań-skie-go. [przypis edytorski]

chrześcijańskiemu — tu w źródle pisownia: Chrześcjańskiemu, będąca próbą zapisu wymowy czterosylabowej: chrześć-jań-skie-mu, niezbędnej w tym miejscu ze względu na rytm wiersza. [przypis edytorski]

Chrześcijański niemiecki Herkules — niem. Des Christlichen Teutschen Groß-Fürsten Herkules Und der Böhmischen Königlichen Fräulein Valjska Wunder-Geschichte (Cudowna historia chrześcijańskiego wielkiego księcia niemieckiego Herkulesa i czeskiej królewskiej panny Valiski, 1659–1660), autorstwa Andreasa Heinricha Bucholtza, pierwsza dworska powieść historyczna w literaturze niemieckiej nieopierająca się na zagranicznych wzorach, licząca 1800 stron druku. [przypis edytorski]

Chrześcijański pedagog — fr. Le Pédagogue chrétien, książka jezuity Philippe'a d'Outreman z 1634, wydawana w wielu językach przez ponad trzysta lat; w Słowniczku filozoficznym Wolter nazywa ją „doskonałą książką dla głupców”. [przypis edytorski]

chrześcijanie — rytm wymaga, by czytać to słowo na trzy sylaby (chrześ-cia-nie). [przypis edytorski]

chrześcijaninem — tu w źródle pisownia: chrześcianinem. Rytm wiersza sugeruje, że wyraz ten w tym miejscu należy wymawiać jako czterosylabowy: chrześć-ja-ni-nem. [przypis edytorski]

chrześcijanin — tu w źródle pisownia: chrześcjanin, będąca próbą zapisu wymowy trzysylabowej: chrześć-ja-nin, niezbędnej w tym miejscu ze względu na rytm wiersza. [przypis edytorski]

chrześcijanizm (daw.) — dziś: chrześcijaństwo. [przypis edytorski]

chrześcijanów — dziś popr. forma D.lm: chrześcijan. [przypis edytorski]

Chrześcijan — tu w źródle pisownia: chrześcjan, będąca próbą zapisu wymowy dwusylabowej: chrześć-jan, niezbędnej w tym miejscu ze względu na rytm wiersza. [przypis edytorski]

chrześcijan — tu w źródle pisownia: Chrześcjan, będąca próbą zapisu wymowy dwusylabowej: chrześć-jan, niezbędnej w tym miejscu ze względu na rytm wiersza. [przypis edytorski]

chrześcijan — tu w źródle pisownia: chrześcjan. Rytm wiersza sugeruje, że wyraz ten w tym miejscu należy wymawiać jako dwusylabowy: chrześć-jan. [przypis edytorski]

chrześcijany (starop. forma) — (z) chrześcijanami. [przypis edytorski]

chrześcjanizm — dziś: chrześcijaństwo; tu może raczej jako prąd umysłowy, obok religijnego. [przypis edytorski]

chrzestem — dziś popr. forma: chrztem. [przypis edytorski]

chrzestem — forma użyta dla rymu, na prawach licencji poetyckiej, dziś popr. forma N. lp: chrztem. [przypis edytorski]

chrzestnem — daw. forma N. i Msc. przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: chrzestnym. [przypis edytorski]

chrzest Neptuna — chrzest morski, tradycyjna uroczystość urządzana członkom załogi statku, którzy pierwszy raz w życiu uczestniczą w ważnym wydarzeniu: np. płyną na żaglowcu, przekraczają równik itp., obejmująca szereg prób, przygotowanych przez załogę statku przebraną za Neptuna i jego świtę. [przypis edytorski]

chrzypiący — dziś popr.: chrypiący. [przypis edytorski]

chrzypota (gw.) — krzypota; suchy kaszel. [przypis edytorski]

chtoniczny (z gr.) — związany z ziemią bądź ze światem podziemnym. [przypis edytorski]

chto ta po nocy przylos (gw.) — kto to po nocy przyszedł. [przypis edytorski]

Chubilaj, właśc. Kubilaj (1215–1294) — wnuk Czyngis-Chana, pierwszy cesarz Chin z dynastii Yuan. [przypis edytorski]

chuć (daw.) — chęć, skłonność, namiętność, pożądanie. [przypis edytorski]

chuć —popęd seksualny, podniecenie. [przypis edytorski]

chuć — żądza, pożądanie seksualne. [przypis edytorski]

Chuchla, czes. Malá Chuchle, Velká Chuchle — dziś część Pragi, w płd. części miasta. [przypis edytorski]

chuchra — dziś chuchro: człowiek mizerny, wychudzony; biedak. [przypis edytorski]

Chucpit Hameturgeman — tannita trzeciej generacji, tłumacz; zgodnie z tradycją żydowską żył 130 lat pozostając cały czas pięknym. Zaliczany do Dziesięciu męczenników żydowskich. [przypis edytorski]

chuczej (białorus.) — prędzej. [przypis edytorski]

chuda fara (daw.) — bieda, niedostatek; fara (daw.): kościół parafialny. [przypis edytorski]

chudoba (daw.) — bieda, niedostatek. [przypis edytorski]

chudoba (daw.) — dobytek, zwł. zwierzęta gospodarskie. [przypis edytorski]

chudoba (daw.) — dobytek (zwykle skromny), majątek. [przypis edytorski]

chudoba (daw., gw.) — dobytek, majątek. [przypis edytorski]

chudoba (daw.) — majątek, zwł. ruchomy, tu: bydło. [przypis edytorski]

chudoba (daw.) — skromny dobytek lub niewielkie gospodarstwo. [przypis edytorski]

chudoba (daw.) — skromny dobytek, mienie ubogiej osoby. [przypis edytorski]